გამოშტერების ხანა და მასთან მებრძოლი ბოდლერი

 ტეოფილ გოტიეს წიგნი ჰაშიშინთა კლუბი




" ოცნებები,ოცნებები!  რაც უფრო მომთხოვნი და დახვეწილია სული მით უფრო შორსაა მისი ოცნებები შესაძლებლისგან" //შარლ ბოდლერი, პარიზული სპლინი,ლექსები პროზად//.

        "ჯიუტია ჩვენში მანკიერება, მონანიება-მოჩვენებითი
   ყველაფრისთვის ასმაგად  საჩქაროდ მიღების მსურველი სული
  ცოდვის გზით სიცილით მისრიალებს
 და სილაჩრის ცრემლებით ბანს თავის სამარცხვინო გზას" //შარლ ბოდლერი",ბოროტების ყვავილები"//.

            ასეთი იყო პოეტის განწყობა დიდი ფრანგული პერესტროიკის,საფრანგეთის დიდი რევოლუციის შემდეგ...


 порен в нас порок, раскаянье — притворно;
За все сторицею себе воздать спеша,
Опять путем греха, смеясь, скользит душа,
Слезами трусости омыв свой путь позорный.



Мечты! Вечные мечты! И чем взыскательнее и утонченнее душа, тем дальше ее мечты от возможного.
Шарль БодлерПарижский сплин. Стихотворения в прозе

თბილისი სუპიან ბეპაევის და პაველ გრაჩოვის მიერ ნათხოვარი ტანკით პერესტროიკის შემდეგ

                   ეს კი სათაფლიის დინოზავრთა კი არა საბჭოთა დემოკრატიის ნაკვალევია!!!

 



  






  Жители столицы гибнут не от водки или пьяной езды, не от ожирения, не от курения и даже не от наркотиков. Они умирают из-за стрессов, выяснили ученые: люди, которые живут "на нервах", намного чаще болеют сердечно-сосудистыми заболеваниями

Смотрите оригинал материала на http://www.interfax.ru/business/txt.asp?id=326041



ხანგრძლივი და გაუთავებელი სოციალური ძვრები და მამაძაღლობა,ძალადობა,ვანდალიზმი,ტერორი და ტერორიზმი აჩენს ადამიანისთვის აუტანელ სტრესს. დღევანდელი მოსკოვის და არა მარტო მოსკოვის მცხოვრებლებსაც კლავს სწორედ ასეთი სტრესი და არა ვოდკა,სიმუქნე თუ ნარკოტიკები. ადამიანებს ალოთებს,ასუქებს და ანარკომანებს,კლავს სწორედ სტრესი.

    საფრანგეთის დიდი რევოლუციის თანმხლები ბარბაროსობის,სისასტიკის,ვანდალიზმის მოწმე და გონების კულტით და მატერიალიზმით უკმაყოფილო ფრანგებმა თავი  რომანტიზმს შეაფარეს.


   პარიზში 1792 წლის 2 სექტემბრიდან 6 სექტემბრამდე  უნიფხვო სანკიულოტები შეესივნენ ციხეებს. მათ გაჟლიტეს 1200 პატიმარი ანუ პატიმართა ნახევარი...

     2 სექტემბერს პატიმართა ნაწილი მიიყვანეს სააბატოს ბაღამდე. პატიმრები ჩამოვიდნენ ურმებიდან. ერთი ჟესტი,ერთი ყვირილი და დაიწყო მათი ჟლეტა. ხოცავდნენ წერაქვებით,კეტებით,შუბებით,ხმლებით. შემდეგ მკვლელები შეესივნენ ციხეებს.

          მკვლელები არ ინდობდნენ არც მოხუცებს და არც ქალებს. ეს გაგრძელდა 4 დღე. ლაპარაკობდნენ მკვლელების მიერ ამოგლეჯილ გულებზე, გადახერხილ ყელებზე, ჭრილობებში ჩატენილ ფუნთუშებზე,ჩირაღდნებით დამწვარ სახეებზე.  

       // არც 1789 წელს ბასტილიის აღება იყო ლამაზი სანახაობა. 13 ივლისს პარიზი იყო შეიარაღებული ბანდების ხელში. თვითმხილველის მოწმობით 14 ივლისს ღამით თოფებით,სარებით და სულერთია რით შეიარაღებული დაკონკილების ლაშქარი  მოქალაქეებს აძალებდა მათთვის კარის გაღებას,საჭმლის,ფულის და იარაღის მიცემას. ამ დაკონკილებმა აიღეს და დაწვეს პარიზის ყველა საგუშაგო. დღისით მზისით გატიალებული მთვრალი მხეცები ქალებს ყურებიდან აძრობდნენ საყურეებს და ხდიდნენ ფეხსაცმელებს თან მასხრად იგდებდნენ გაძარცულებს.  ერთმა ბანდამ აიღო და დაარბია ლაზარისტ მისიონერთა სახლი და გაძარცვა ღვინის სარდაფი.
               მათი წასვლის შემდეგ თავშესაფარში დარჩა 13 გვამი რომელთა შორის იყო ფეხმძიმე ქალის გვამიც.

              გენერალური შტატების დეპუტატი ბალის თქმით ამ ორი დღის მანძილზე გაძარცვეს თითქმის მთელი პარიზი. ქალაქი გადაარჩინა მარტო ეროვნულმა გვარდიამ.

              ამისთანა პერესტროიკის და დემოკრატიზაციის შედეგი იყო საყოველთაო გამხეცება, 25-წლიანი ომები,6 მილიონი ფრანგის დაღუპვა.ამას წერს ისტორიკოსი სერგეო ცვეტკოვი წერილში "ვის უშლიდა ხელს ბასტილია?"
 http://www.nkj.ru/archive/articles/11029//

 საფრანგეთის რევოლუციის გენერალმა კელერმანმა 1793 წელს ისე დაბომბა ფრანგული ქალაქი ლიონი რომ გადამწვარი ქალაქის აღების შემდეგ რევოლუციონერებმა ნახეს 2000-ზე მეტი გვამი.

          " მოსპეთ ვანდეა", ასეთი ბრძანება გასცა 1793 წლის 1 აგვისტოს ბარერმა და დაიწყო... თავზარდაცემული ფრანგი ისტორიკოსები დღესაც კამათობენ იმაზე თუ რა იყო ეს-გენოციდი,ეთნოციდი,პოპულიციდი თუ სხვა რამე ჯანდაბა. 

       ყველა თანხმდება იმაზე რომ რევოლუციონერებმა ჩაიდინეს ომის უმძიმესი დანაშაულები... 

         ასე მაგალითად 1793 წლის დეკემბერში ერთმა ქირურგმა გაატყავა ხალხის და რევოლუციის მტრებად გამოცხადებული და სიკვდილით დასჯილი 30-ოდე ვანდეელი.  ეს ტყავი რა თქმა უნდა დაამუშავეს შემდეგი გამოყენების მიზნით.

              1794 წლის აგვისტოში პარიზში გავრცელდა ხმა რომ რევოლუციონერებმა მედონის ციხე-სასახლეში შექმნეს ადამიანის ტყავის დამმუშავებელი სახელოსნო.
ნანტის ბუნებრივ მეცნიერებათა მუზეუმში დღემდე ინახება ადამიანის დამუშავებული ტყავი. კარნავალეს მუზეუმსაც //პარიზში// აქვს ადამიანის ტყავით შეკრული რევოლუციური კონსტიტუციების ეგზემპლარები.
//ამის და ამაზე მეტის წაკითხვა შეგიძლიათ ფრანგულ ჟურნალში  ისტორია, საგანგებო ნომერი ათი წელი რომლებმაც შეცვალეს მსოფლიო,საფრანგეთის რევოლუცია, l'Histoire,Les collections,Dix années qui ont changé le monde,La Révolution française,2013 წლის ივლისი//.

                და ეს რევოლუციის წლებში ფართოდ გავრცელებული ვანდალიზმის ...აქტების ჩაუთვლელად. მაშინ დაარბიეს,ააოხრეს და გაძარცვეს პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარი, სენ დენის დიდებული მონასტერი//პირველი გოთური კათედრალი//,სადაც საფრანგეთის მეფეთა ნეკროპოლი იყო. ანგრევდნენ საძულველი მონარქიის სიმბოლოებად გამოცხადებულ ციხე-სასახლე-შატოებსაც და რომ არა ვიქტორ ჰიუგოს,პროსპერ მერიმეს და სხვათა ბრძოლა ამ ვანდალების წინააღმდეგ საფრანგეთის უმდიდრესი კულტურული მემკვიდრეობიდან აღარაფერი დარჩებოდა...

             სამაგიეროდ ეკლესია-მონასტრების მარბიელმა და ქრისტიანობასთან მებრძოლმა,დექრისტიანიზაციის პოლიტიკის გამტარებელმა რევოლუციონერებმა  დაადგინეს ქალღმერთი გონებას, უმაღლესი არსების კულტი





         
          აი ამ უმაღლესი არსების დღესასწაული 1794 წლის 8 ივნისს პარიზში,მარსის მოედანზე.

 

 ichel Vovelle

Editions Complexe, 06 марта 2002 г.

  ფრანგი მკვლევარი მიშელ ვოველის წიგნი 1793, რევოლუცია ეკლესიის წინააღმდეგ,პარიზი,2002.

              1793 წლის ოქტომბრიდან 1794 წლის ივნისამდე გაიშალა მრავალნაირი შეტევა ქრისტიანობის წინააღმდეგ, იზეიმა რევოლუციონერების მიერ მოგონილმა ქალღმერთმა გონებამ. ამ ქალღმერთს გაუხსნეს ტაძრები.

               მიუხედავად ეკლესია-მონასტრების რბევისა და სამღვდელოების ჟლეტისა   ქრისტიანობა იატაკქვეშეთში გადავიდა და გადარჩა.

1793 წელს გონების ქალღმერთს დაატარებდნენ პარიზის ქუჩებში,მე-19 საუკუნის გრავიურა.

nscription "robespierriste" sur l'église de Vendresse (Ardennes)
       "ფრანგი ხალხი აღიარებს უმაღლესი არსის არსებობას და სულის უკვდავებას"."რობესპიერისტული" წარწერა ვანდრესის ეკლესიაზე//არდენი//.

   აი ამისთანა ძალადობამ,მხეცობამ და ვანდალიზმმა მისცა ძლიერი ბიძგი რომანტიზმის გაჩენას და განვითარებას

რაციონალიზმით,მატერიალიზმით და პროგრესიზმით იმედგაცრუებული და ძალადობით გადაქანცული რომანტიკოსები იქცნენ ღირებულებათა და იდეალთა მაძიებელ  ინდივიდუალისტებად.

               გილიოტინის ზეიმმა რომანტიკოსები მიიყვანა იმ დასკვნამდე რომ ამქვეყნად  ნამდვილად შეუძლებელია დაკარგული სამოთხის მიახლოებით მსგავსი სამყაროს შექმნა. 

         გავრცელდა სულიერი ავადმყოფობა რომელსაც ინგლისური სიტყვა
"spleen"-ის ანუ სიტყვასიტყვით გაღიზიანებადობის მიხედვით  ფრანგი რომანტიკოსი პოეტი ბოდლერი უწოდებდა სპლინს,რაც მის პირში ნიშნავდა დათრგუნულ განწყობას.სერთო დაღვრემილობას და დარდს, ნაღველს.



          მათ მოენატრათ დაკარგული სამოთხე,იმდენად მოენატრათ რომ მათგან ყველაზე სასოწარკვეთილებმა და გამოთაყვანებულებმა  ხელოვნური სამოთხის ძიება დაიწყეს ოპიუმის მიერ მოგვრილ ზმანებებშიც კი.

               ასეთი იყო,აგალითად, ინგლისელი რომანტიკოსი მწერალი თომას დე კვინსი//  Thomas De Quincey, 1785-1859, ავტორი სახელგანთქმული თხზულებისა ოპიუმის მომხმარებელი ინგლისელის აღსარება, Confession of an English Opium-Eater; 1822//.

              ამ ავტობიოგრაფიული რომანის თანახმად თომას დე კვინსიმ ლაუდანი//ოპიუმის ნაყენი// პირველად გასინჯა 19 წლის ასაკში,როდესაც ოქსფორდის სტუდენტი იყო.

            მას სურდა თავის და სახის აუტანელი რევმატული ტკივილის რაღაცნაირად მაინც დაწყნარება.  

                 მას შემდეგ ის 10 წლის მანძილზე სამ კვირაში ერთხელ რეგულარულად იღებდა ლაუდანს და ოპიუმს. შემდეგ დრო ნარკოტიკის მიღებებს შორის ერთ კვირამდე შემცირდა. მალე დე კვინსიმ დაიწყო ოპიუმის ყოველ დღე მიღება. 
დე კვინსი  8 წლის განმავლობაში იღებდა ოპიუმს ყოველ დღე და იმ დოზებში რომლებსაც ადრე შეეძლოთ მისი მოკვლა.

            დე კვინსი დრო და დრო ცდილობდა ოპიუმის ჩვევისგან განთავისუფლებას,მაგრამ ოპიუმზე უარის თქმა უკვე იწვევდა იმდენად აუტანელ ფიზიკურ და სულიერ ტანჯვას რომ პოეტი ისევ უბრუნდებოდა დამღუპველ ჩვევას. 

              ყველა რომანტიკოსების მსგავსად იდეალის მაძიებელი დე კვინსი ცდებოდა და ოპიუმით ტკბობას აიგივებდა სამოთხეში ნეტარებასთან.

                ამ სტადიაზე მყოფთათვის ნარკოტიკის გარეშე ცხოვრებას არა აქვს აზრი.




 
               პარიზი,ოტელ დე ლოზენ,ანჟუს სანაპირო 17.1864 წ.

 

 დარდი შეუძლებელზე....

           1840-ან წლებში პარიზში არსებობდა ჰაშიშინთა, ჰაშიშის მოყვარულთა კლუბი, Le Club des Hashischins).

                 ეს იყო ფსიქიატრი ჟ.მორო დე ტურის ინიციატივით შექმნილი ლიტერატურულ-მხატვრული სალონი. 

                    ეს ფსიქიატრი ატარებდა ცდებს ჰაშიშის ფსიქიკაზე ზემოქმედების შესწავლის მიზნით. 

                 კლუბის წევრები იკრიბებოდნენ პარიზის ცენტრში,სენ-ლუის კუნძულზე მდებარე ოტელ დე ლოზენის წითელ სასტუმრო ოთახში. ისინი იცვავდნენ არაბულ ბურნუსებს და სვამდნენ მაგარ ყავას, მსურველებს ასევე შეეძლოთ მიეღოთ დავამესკი//ჰაშიშის ნაირსახეობა,გ.მ.//,რომელსაც მორო დე ტური იღებდა ლჟირიდან,მაგრამ ეს არ ყოფილა კლუბის წევრობის აუცილებელი პირობა.

            ლიბერალურმა სალონმა ეგზოტიკური წეს-ჩვეულებებით მიიპყრო მრავალი გამოჩენილი ფრანგი მწერლის ყურადღება. 

                 კლუბის ყველაზე აქტიური წევრები იყვნენ 30 წლის ტეოფილ გოტიე,რომრლმაც 1846 წელს დაწერა ნოველა "ჰაშიშისტების კლუბი", და ჟერარ დე ნერვალი, 20 წლის შარლ ბოდლერი და 40 წლის ალექსანდრ დიუმა-მამა რომელმაც ამ პერიოდში დაწერა თავისი სახელგანთქმული რომანი "გრაფი მონტე კრისტო".

                    ამ რომანში არის ცნობები ჰაშიშის მოქმედებაზე-რომანის მთავარი გმირი არის იმ დროს იშვიათი რამის ღრმად მცოდნე და მოყვარული. ტექსტში ნათქვამია რომ გრაფ მონტე კრისტო იღებს ეგვიპტურ დავამესკს და თანაბარი წილებით ერთმანეთს შერეული ჰაშიშისა და ოპიუმისგან დამზადებულ თვითნაკეთ აბებს //ეს ძილის წამალია//. 

                      გრაფი მონტე კრისტო დავამესკით უმასპინძლდება ახალგზრდა ბარონ ფრანც დეპინეს, რომლის დახმარებითაც სურს პარიზის უმაღლეს საზოგადოებაში მოხვედრა. ცოტა ხნის შემდეგ ფრანცი გრძნობს რომ მას ემართება უცნაური რამ. გაქრა მთელი დღის მანძილზე დაგროვილი დაღლილობა,  გაქრა საღამოს მოვლენებით გამოწვეული შფოთი..მისმა სხეულმა შეიძინა უხორცო სიმსუბუქე, აზრები განათდა, გრძნობები ორჯერ გამძაფრდა.მას მალე დაეწყო რომანტიულ-ეროტიული ჰალუცინაციები და მან მალე ჩაიძინა.

            რომანის მეორე ტომი ალექსანდრ დიუმამ დაწერა 1844 წელს. მასში აისახა ის შთაბეჭდილებები რომლებიც დიუმამ მიიღო ჰაშიშინთა კლუბში სტუმრობისას. იქ დიუმას ჰქონდა დავამესკის გასინჯვის შესაძლებლობა. თანამედროვეთა მოწმობით დიუმა დიდი სიამოვნებით მიირთმევდა დავამესკს და შემდეგ იწყებდა გაუთავებლად ლაპარაკს.  კლუბის არსებობის  პერიოდში დიუმამ დაწერა ბევრი სახელგანთქმული ნაწარმოები,მათ შორის 3 რომანი მუშკეტერებზე.

            ამ კლუბში ზოგჯერ ჩუმად და საიდუმლოდ დადიოდნენ "ცოცხალი კლასიკოსები" ონორე დე ბალზაკი და ვიქტორ ჰიუგო. ისინი არ იღებდნენ დავამეკს,მაგრამ სიამოვნებით მონაწილეობდნენ საერთო საუბრებში. 

                კლუბი არსებობდა 1844-1849 წლებში, ამ  დროს მის სტუმრებს შორის იყო იმ წლების ფრანგული კულტურის თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი ფიგურა. მრავალმა მათგანმა ახსენა ეს კლუბი თავის მოგონებებში,მაგრამ ცოტა ვინმემ თუ  აღიარა რომ გაუსინჯავს დავამესკი. 

            ტეოფილ გოტიე,შარჟი,1862

              ბიბლიოთეკა,მხატვრული ლიტერატურა,ტეოფილ გოტიე,ჰაშიშისტთა კლუბი.


ანჟუს სანაპირო 17.აქ  იკრიბებოდა ჰაშიშინ-ჰაშიშისტთა კლუბი

17 quai d'Anjou (c'est dans ce lieu que se réunit "le Club des haschischins")


 


 
 ჰაშიშინთა კლუბის წევრები ჰაშიშის წევის დროს,ონორე დომიეს კარიკატურა

 Le peintre Daumier était spécialisé dans la caricature. Ici il représente les membres du Club de Haschichins en train de fumer le haschich.

 http://lemangeurdopium.canalblog.com/archives/2008/04/11/8772096.html

1. Le Club des Haschichins

              ჰაშიშინთა კლუბი

 1845 წლის პარიზში მხატვრების და მწერლების ჯგუფი იკრიბება საღამოობით ჰაშიშის გასასინჯად. ამ შეხვედრების რეგულარულად მონაწილე ტეოფილ გოტიე//1811-1872//  ყვება ერთ-ერთი შეხვედრის შესახებ და აღწერს ფანტასმაგორიული ჰალუცინაციებს. მეორე მოთხრობაში ის გვიზიარებს ოპიუმის გამოცდილებს. 

         რევოლუციების და პერესტროიკების შემდეგ ნარკოტიკები აკრძალული არ ყოფილა და ავანტურისტებს შეეძლოთ  ზოგჯერ ძალიან საშიშ თავგადასავლებში გადაშვება.

 

Dans le Paris de 1845, un groupe d'artistes et d'écrivains se réunit pour des soirées de dégustation de haschisch. Le poète Théophile Gautier (1811-1872), qui y participe régulièrement, raconte l'une de celles-ci à travers des hallucinations fantasmagoriques. Dans le second récit, c'est une expérience avec l'opium qu'il nous fait partager. Ce sont deux témoignages d'une époque où les drogues douces ou dures n'était frappées d'aucune interdiction.

Des aventuriers de l'esprit pouvaient alors se lancer dans des explorations parfois périlleuses.

 

 

              ჰაშიშინთა  კლუბის შექმნის კონტექსტი 

 

           მე-19  საუკუნის დასაწყისში რევოლუციებით და პერესტროიკებით გადარეულ საზოგადოებას სულ უფრო და უფრო მეტი ნარკოტიკი შემოაქვს შორეული აღმოსავლეთიდან და ჩნდება მანამდე უცნობი ოპიუმიც და ჰაშიშიც.

     ამ ნარკოტიკების ხმარება განსაკუთრებით გავრცელებულია განსაკუთრებით მგრძნობიარე და ემოციურ მხატვრულ და ლიტერატურულ,მეცნიერულ თუ სტრესის მომგვრელი თანამედროვეობისგან დასვენება-მოსვენების მიზნით შექმნილ  წრეებში.

 

                   მეცნიერები დაინტერესებულნი იყვნენ 1820-ან წლებში ევროპაში გაჩენილი ოპიუმით.

        1817 წელს გამოყვეს მორფინი. 1821 წელს ტომას დე კვინსიმ  ინგლისურად დაწერა "ოპიუმის მჭამელის აღსარება". 1828 წელს ის ფრანგულად თარგმნა ალფრედ დე მიუსემ, მაშინ როდესაც მედიცინა ოპიუმის ხმრებას ახალისებს დე კვინსის სახელგანთქმული ფორმულით

 

                   "ო მართალო,ფაქიზო და ძლიერი ოპიუმო".  

 

  

     ეს ჟოზეფ მოროა (1804-84)

 

              სიგიჟის და გიჟების სპეციალისტმა ექიმმა ჟოზეფ მორომ კი დაიწყო ჰაშიშის გავლენის შესწავლა. ის ჰაშიშს რეგულარულად იღებდა განსაკუთრებით 1837-1840 წლებში ეგვიპტეში,სირიაში და მცირე აზიაში მისი მოგზაურობების დროს. 

           საფრანგეთში დაბრუნების შემდეგ მან განაგრძო საკუთარ თავზე ექსპერიმენტების ჩატარება. მან  პოეტ ტეოფილ გოტიეს ასწავლა ჰაშიშის მიღება და და მასთან ერთად შექმნა ჰაშიშინთა კლუბი. 

 

                  გოტიემ თავისი პირველი განცდები აღწერა ფელეტონში "ჰაშიში".

 

                ამ ფელეტონში მან ჰაშიშის მოქმედება აღწერა სამ ფაზად: 1.გაძლიერებული მგრძნობიარობა; 2-დროის გაფართოება ;3- დაბოლოს გროტესკული ფიგირების გამოჩენა.

               1845 წელს ექიმმა მორომ დაწერა ნაშრომო ჰაშიში და სიგიჟე, სადაც  ერთმანეთთან აიგივებს ჰაშიშის მიერ გამოწვეულ ზმანებებს,ჰალუცინაციებს და სიგიჟეს.

              ესაა პირველი მეცნიერული ნაშრომი ნარკოტიკებზე და  ადამიანის სხეულზე მათი მოქმედების შესახებ.

 

                  ჰაშიშინთა კლუბის სეანსების დროს კლუბის წევრები იღებდნენ ჰაშიშს და ნარკოტიკის სახეობა დავამესკს. 

              დავამესკის მიღების ამ სეანსებს კლუბის წევრები უწოდებდნენ ფანტაზიებს. ექიმი მორო და კლუბის სხვა წევრები რეგულარულად ატარებდნენ ექსპერიმენტებს რათა შეესწავლათ  ჰაშიშის მოქმედება ადამიანის სულზე და სხეულზე.

 

              თეოფილ გოტიემ სეანსებზე დაპატიჟა თავისი მეგობრები და თანდათანობით გააფართოვა ჰაშიშინთა კლუბის წრე. 

                         სწორედ ამ კლუბში შეხვდა ის ერთხელ უბრალო დამკვირვებლად მისულ შარლ ბოდლერს.  მაშინ დაიწყო მათი დიდი მეგობრობა სწორედ ტეოფილ გოტიემ დაწერა წინასიტყვაობა ბოდლერის "ბოროტების ყვავილებისთვის". 

 

                               1858 წლის სექტემბერში  გამოქვეყნდა   " ხელოვნური სამოთხეების " პირველი ნაწილი,შემდეგ გამოქვეყნდა მეორე ნაწილი                  "ხელოვნური იდეალი,ჰაშიში". 1860 წლის 15 და 30 იანვარს გამოქვეყნდა "ოპიუმის მჭამელის სიამოვნება და წამება",რაც ფაქტიურად არის ტომას დე კვინსის თხზულების ადაპტაცია.

                      1860 წელს სათაურით "ხელოვნური სამოთხეები" ერთად გამოიცა გამოიცა ყველა ეს ტექსტი.

           ბოდლერი იქ ანალიტიკური სტილით კლინიკურად აღწერს ნარკოტიკების გავლენას.  თავის საკუთარ გამოცდილებაზე დაყრდნობით ბოდლერი ამბობს რომ ნარკოტიკი ადამიანებს აძლევს საკუთარი თავის დაძლევის საშუალებას რაც საჭიროა მათი იდეალის მისაწვდომად.

             ამის მიუხედავად ბოდლერი არ ყოფილა ნარკოტიკთა დიდი მომხმარებელი. მან ჰაშიში აღმოაჩინა პიმოდანის სასახლეში. რაღაც დროს ტკბებოდა დავამესკით,მაგრამ მეტისმეტად არ გაერთო. 

          მეტიც,ტეოფილ გოტიე ამბობს რომ ჰაშიშინთა კლუბის სეანსების დროს ბოდლერი უფრო დამკვირვებელი იყო.

                 ბოდლერი უფრო მიჩვეული იყო ოპიუმს რომელიც მას ლაუდანუმის ფორმით გამოუწერეს მუცლის ტკივილების დასამშვიდებლად.

            მიჩვევამ ბოდლერი მიიყვანა დოზების თანდათანობით გაზრდამდე, მაგრამ მის შემთხვევაში შეუძლებელი იყო ლაპარაკი ნარკოტიკით მოწამლვა-ინტოქსიკაციაზე.

                 მაგრამ ბოდლერი და გოტიე დიდხანს არ დარჩენილან კლუბის წევრებად.

             ბოდლერი არ იყო დიდად კმაყოფილი ყოველივე ამით და დავამესკის მოქმედებით.  თავის "ხელოვნურ სამოთხეებში" მან განსაკუთრებით ზუსტად აღწერა დავამესკის მიღების უარყოფითი შედეგები.

                         ტეოფილ გოტიე კი არ ესწრებოდა ყველა სეანსს. 

                 თავის წინასიტყვაობაში ის წერს რომ ათიოდე სეანსის შემდეგ მათ სამუდამოდ უარყვეს ეს მათრობელა ნარკოტიკი არა იმიტომ რომ ის ფიზიკურად ვნებდა მათ არამედ იმიტომ რომ  ჭეშმარიტ მწერალს სჭირდება მხოლოდ მისი ბუნებრივი ზმანებები და მას არ უყვარს რომ მისი გონება განიცდის რაღაც აგენტის გავლენას.

 

 

                

.




 ტეოფილ გოტიეს წიგნი "ჰაშიშინთა კლუბი"

                ადრე იყო საროსკიპოები, სალონები,სადაც  საუბრობდნენ და ჭორაობდნენ, მაგრამ ნაკლებად ცნობილია რომ იყო სალონები სადაც იღებდნენ ნარკოტიკებს.  ტეოფილ გოტიეს თანახმად საკმაოდ შიკიც კი იყო სიარული პარიზში წმინდა ლუის კუნძულზე ოტელ პიმოდანის ძალიან დახურული ჰაშიშინთა კლუბის სეანსებზე. 
           იქ აუღელვებლად და შეუშფოთებლად ეწეოდნენ ჰაშიშს და ოპიუმს და წერდნენ წერილებს რომლებსაც აქვეყნებდნენ მაშინდელი მოდური და პოპულარული ჟურნალები. ასე დაბეჭდა გოტიემ თავისი "ჰაშიშინთა კლუბი",რომელიც გამოქვეყნდა 1846 წლის თებერვალში. 

               იქ ის აღწერს თავის პირველ შეკრებას "პარიზის შუაგულში არსებულ მარტოობის ამ ოაზისში რომელსაც მდინარე თითქოს იცავდა ცივილიზაციის შემოტევებისგან".  

               ის იქ შეხვდა ბოდლერს,ნერვალს,დელაკრუას,დიუმას,ფლობერს და სხვებს. 
                        მიუხედავად ამისა გოტიემ და ბოდლერმა მალე შეწყვიტეს სეანზებზე სიარული.  

            

გოტიემ დაწერა რომ ათიოდე სეანსის შემდეგ მათ სამუდამოდ უარყვეს ეს მათრობელა ნარკოტიკი არა იმიტომ რომ ის ფიზიკურად ვნებდა მათ არამედ იმიტომ რომ  ჭეშმარიტ მწერალს სჭირდება მხოლოდ მისი ბუნებრივი ზმანებები და მას არ უყვარს რომ მისი გონება განიცდის რაღაც აგენტის გავლენას.

 

             კარგი გაკვეთილი.

http://www.lepoint.fr/livre/le-club-des-hachichins-de-theophile-gautier-08-03-2011-1303809_79.php

 

    En effet, en ce début de XIXe siècle, l’importation de drogues en provenance d’Extrême Orient est de plus en plus importante et des drogues comme l’opium ou le haschich auparavant méconnu font leur apparition en France. À cette époque, la consommation de ces drogues devient particulièrement répandue dans les milieux scientifiques et littéraires à des fins scientifiques ou récréatives. À son apparition en Europe dans les années 1820, les scientifiques s’intéressent à ce nouveau produit qu’est l’opium.

    La morphine est isolée en 1817; en 1821,Thomas de Quincey écrit Les Confessions d’un mangeur d’opium anglais traduit en français par Alfred de Musset en 1828. Tandis que, dans la foulée, une thèse de médecine sur l’usage de l’opium porte en exergue la fameuse formule de Quincey : « Ô juste, subtil et puissant opium ».

    Le docteur Jacques Joseph Moreau, quant à lui, médecin spécialiste dans l’aliénation, commence à étudier les effets du haschich en en consommant régulièrement au cour de ses voyages notamment en Égypte,en Syrie et en Asie Mineure entre 1837 et 1840. De retour en France, il continue l’expérimentation sur lui-même et crée le Club de Haschichins avec le poète Théophile Gautier qu'il initie à la consommation du haschich. Gautier racontera d’ailleurs ses premières expériences dans un feuilleton, « Le Haschich » dans lequel il décrit des effets de cette drogue en trois phases : l’hyperesthésie des sensations, la dilatation du temps, et enfin l’apparition de figures grotesques. En 1845, Moreau publie Du haschich et de l’aliénation mentale, un ouvrage dans lequel il établit une équivalence entre rêves, délires et hallucinations haschichines, il s’agit du premier ouvrage scientifique au sujet des drogues et de leurs effets sur le corps humain.

    Durant ces séances du Club des Haschichins, les membres consommaient des drogues comme le haschich ou l’opium mais aussi du dawamesk, une sorte de pâte ou de confiture verdâtre faite à partir de résine de marijuana mélangée à des corps gras et assaisonnée de miel, de muscs, d’épices, de liqueur, de cannelle ou d’amande et absorbée sous la forme d’une « noix » d’une trentaine de grammes. Ces séances de consommation de dawamesk étaient appelées par les membres du club les  fantasias. Le docteur Moreau et les autres membres organisaient régulièrement de nouvelles expériences afin d’étudier les effets du haschich sur le corps et l’esprit.

    Théophile Gautier invite à ces séances des amis et fait peu à peu étendre le cercle du Club des Haschichins. C’est notamment en ce lieu qu’il rencontre Charles Baudelaire, ce dernier étant venu un jour en simple spectateur. Débute alors une grande amitié entre les deux hommes. La préface du très célèbre recueil de poésies de Baudelaire, Les Fleurs du Mal sera d’ailleurs écrite par Gautier.

        La première partie des Paradis Artificiels parut le 30 septembre 1858 dans la Revue contemporaine, sous le titre De l’Idéal artificiel, le Haschisch. Puis paraîtra la seconde, les 15 et 30 janvier 1860 dans la même revue : Enchantements et tortures d’un mangeur d’opium, qui est en fait une adaptation des Confessions d’un Anglais mangeur d’opium de Thomas de Quincey. Les textes seront réunis sous le titre des Paradis Artificiels dans l’édition de Poulet-Malassis de 1860.
        Sur un style analytique, Baudelaire y décrit de façon clinique les effets des drogues. S'inspirant de son expérience, il y transcrit l'idée que la drogue permet aux hommes de se transcender pour rejoindre l'idéal auquel ils aspirent.
        Et pourtant Baudelaire n’était pas un grand consommateur de drogues. Il découvre le haschisch à l’hôtel Pimodan, s’abandonne quelques temps aux délices de « cette pommade verdâtre », mais n’en abuse pas. Gautier prétend même que le poète s’est surtout contenté d’observer lors de ces séances du Club des Haschischins . L’opium lui était plus familier, sous la forme du laudanum prescrit pour apaiser ses douleurs d’estomac.L’accoutumance l’avait amené à augmenter progressivement les doses, mais dans son cas on ne pouvait parler de réelle intoxication à la substance.

    Mais les deux hommes ne resteront pas longtemps membres du Club, en effet Baudelaire, ne se laissera pas convaincre et restera assez peu satisfait des effets du dawamesk. Il décrira d’ailleurs de manière particulièrement précise les mauvais effets de cette drogue dans Les Paradis Artificiels datant de 1860.Théophile Gautier quant à lui, ne participera pas souvent aux séances, il écrit dans sa préface que «  Après une dizaine d’expériences, nous renonçâmes pour toujours à cette drogue enivrante, non qu’elle nous eut fait mal physiquement, mais le vrai littérateur n’a besoin que de ses rêves naturels, et il n’aime pas que sa pensée subisse l’influence d’un agent quelconque. »


 http://www.lepoint.fr/livre/le-club-des-hachichins-de-theophile-gautier-08-03-2011-1303809_79.php

Le club des hachichins" de Théophile Gautier

 












              ტეოფილ გოტიეს წიგნი "ჰაშიშინთა კლუბი"

Avant, il y avait les bordels, les maisons closes, les salons où l'on causait, et ceux, moins connus, où l'on se droguait. À lire Théophile Gautier, c'était même assez chic de se rendre aux séances mensuelles du très fermé Club des hachichins de l'hôtel Pimodan, sur l'île Saint-Louis, à Paris. Et non seulement on fumait le haschich et l'opium sans être inquiété, mais en plus on en faisait des feuilletons édités par les revues branchées de l'époque. Ainsi Gautier publia Le club des hachichins dans le numéro de février 1846 de La Revue des deux mondes. Il y raconte sa première réunion dans cette "oasis de solitude au milieu de Paris, que le fleuve, en l'entourant de ses deux bras, semblait défendre contre les empiétements de la civilisation", sa rencontre, décisive, avec Baudelaire (qui, lui aussi, évoquera cet hôtel dans Les paradis artificiels), Balzac, Nerval, Delacroix, Dumas et autres Flaubert. Cependant, à l'instar de son ami Baudelaire, Gautier arrêtera assez vite les séances : "Après une dizaine d'expériences, écrit-il, nous renonçâmes pour toujours à cette drogue enivrante, non qu'elle nous eût fait mal physiquement, mais le vrai littérateur n'a besoin que de ses rêves naturels, et il n'aime pas que sa pensée subisse l'influence d'un agent quelconque." Jolie leçon.
Le club des hachichins de Théophile Gautier (Mille et une nuits, 72 p., 2,50 euros).




 




                  ოტელი პიმოდანი

             მოწვევა შედგენილი იყო მხოლოდ ჩვენი საზოგადოებისთვის გასაგები იდუმალი გამოთქმებით და  ერთხელ დეკემბრის საღამოს მე წავედი პარიზის შორეულ კვარტალში,  წმინდა ლიუდოვიკოს კუნძული ჰგავს ქალაქის შუაში არსებულ ოაზისს. მას გარს ეხვევა და ცივილიზაციის შემოტევისგან იცავს ორ ტოტად გაყოფილი მდინარე.

            სწორედ იქ, ოდესღაც ლოზენის მიერ აშენებულ სახლში ტარდებოდა ჩვენი საზოგადოების ყოველთვიური შეკრებები. მე იქ პირველად მივდიოდი.

              ეხლახანს ჩამოკრა 6 საათი,მაგრამ უკვე სულ ბნელოდა. 

                 სენას ნაპირებზე კიდევ უფრო სქელი ბურუსი ბამბასავით ფარავდა ყველაფერს და უშვებდა მხოლოდ ანთებული  ფანარების და განათებული ფანჯრების მოწითალო ლაქებს. წვიმისაგან სველი ქვაფენილი წყლის ზედაპირივით ირეკლავდა ფანარების სინათლეს,ძლიერი ქარი  ყინული ნემსებით ჩხვლეტდა სახეს...ეს საღამო სავსე იყო ზამთრის მკაცრი პოეზიით....

         ძლივს მივაგენით საჭირო სახლს. ამ მიყრუებულ ადგილას ჯერ არ ხმარობდნენ ზარს და მე მომიწია ფიგურული ჩაქუჩის გამოქაჩვა. აშარიშურდა დაჭიმული თოკი. მე უფრო ძლიერად გამოვქაჩე და მასიური კარი გაიღო.

            მოყვითალო გამჭვირვალი შუშის უკან  სკალკენის სურათის მსგავსად გამოჩნდა მოხუცი ქალის თავი. მას ანათებდა სანთლის მოციმციმე ალი.

                      ჩემს დანახვაზე ქალი უცნაურად დაიჯღანა და ხმელმა თითმა მიმითითა გზა.

               სიბნელეში გავარჩიე რომ ეზო რომელშიც მოვხვდი გარშემორტყმული იყო ძველი წაწვეტებულსახურავებიანი შენობებით.  ქვის ფილებს შორის იზრდებოდა ბალახი და მე სწრაფად დავისველე ფეხები,თითქოს მინდორზე მივდიოდი.

                   გზას მიჩვენებდნენ და დაბნევის საშუალებას არ მაძლევდნენ მუქ ფონზე განათებული სადარბაზოს მაღალი ფანჯრები.

                ოტელის ვესტიბულში იყო ლიუდოვიკო მეთოთხმეტის დროინდელი უზარმაზარი კიბე რომელზეც დეტეოდა თანამედროვე სახლი. ლებრენის გემოვნების ეგვიპტური ქიმერა მასზე მჯდომი ამურით კვრცხლბეკიდან მიწოდებდა თათებს და სასანთლესავით დაღრეცილ ბრჭყალებზე ეჭირა სანთელი.

              დამრეცი საფეხურები და ფართო მოედნები ლაპარაკობდნენ ძველი ხუროთმოძღვრის გენიალურობაზე და გარდასული დროის ცხოვრების წესის სიფართოეზე.  ჩემს უბადრუკ შავ ფრაკში ავდიოდი ამ საოცარ გადასასვლელებზე და უცხოდ ვგრძნობდი თავს ამ მკაცრად თავშეკავებულ გარემოში,მეჩვენებოდა რომ მივითვისე სხვისი უფლება. ჩემთვის კარგი იქნებოდა შავი კიბეც.

             კედლებზე იყო სურათები. ეს იყო იტალიელ და ესპანელ ოსტატთა ტილოები, უმთავრესად ჩარჩოების გარეშე. მაღალ ჭერზე ისახებოდა ფრესკა რაღაც მითის თემაზე.

               მითითებულ სართულზე მისვლისას მე კარი ვიცანი დაჭმუჭნული, ძველი უტრეხტული ხავერდით დაფარული ტამბურით. ყველაფერი ძველი იყო და მოწმობდა მრავალწლიან სამსახურზე.

                დავრეკე,კარი ჩვეულებრივი სიფრთხილით გაიღო და მე თითქოს დაბრუნდი 2 საუუნით უკან. სწრაფმავალი დრო თითქოს არ შეეხო ამ სახლს და ის გავდა საათს რომლის დაქოქვაც დაავიწყდათ და მისი ისარი აჩვენებს დიდი ხნის წინ წასულ საათს.

             მე ვიდექი ლამპრებით განათებული უზარმაზარი დარბაზის ზღურბლზე. დარბაზის თეთრ კედლებზე ეკიდა ჩამუქებული ტილოები...გიგანტურ ღუმელზე აღმართული იყო თითქოს ვერსალის ხეივნიდან გატაცებული ქანდაკება. გუმბათისებრ ჭერზე იგრიხებოდა ლემუანის გემოვნების,შეიძლება თვითონ მის მიერ გაკეთებული ჩანახატი.

            მე გავემართე დარბაზის განათებული ნაწილისკენ სადც მაგიდის ირგვლივ იყო რამოდენიმე დამიანი. განათებულ ზოლზე ესვლისას მიცნეს და ხმამაღალმა ვაშამ შესძრა ძველი შენობის კამარები.

    - აი ის, აი ის!- ყვიროდნენ ერთმანეთის დასწრებით-მიეცით მას მისი წილი!

                  ბუფეტთან იდგა დოქტორი. ის ბროლის ლარნაკიდან იღებდა რაღაც მომწვანო მასას ან მურაბას და თითისტოლა ნაჭრებად დებდა იაპონური ფაიფურის თეფშებზე. იქვე იყო მოოქროვილი კოვზები.

             დოქტორის სახე ბრწყინავდა ენთუზიაზმით. მისი ლოყები აწითლებული,ვენები საფეთქლებზე დაძაბული და ნესტოები დაბერილი იყო.

              - ეს გამოაკლდება სამოთხის ნეტარების თქვენ წილს,-მან წარმოთქვა ეს სიტყვები და გამომიწოდა ჩემი ულუფა.

                          ამის მიღების შემდეგ ვსვავდით ყავას არაბულად,ე.ი.ნალექით და უშაქროდ. შემდეგ დავსხედით მაგიდასთან.

                       მკითხველს გააოცებს კულინარულ წეს-ჩვეულებათა ასეთი დარღვევა ვინაიდან არა ვინ სვამს ყავას წვნიანის შეჭმის წინ და მურაბას მიირთმევენ დესერტად. ეს გარემოება ითხოვს ახსნას.

                2. ფრჩხილებში:

                 ოდესღაც აღმოსავლეთში არსებობდა საშინელი ყაჩაღური სექტა. მის სათავეში იდგა შეიხი რომელსაც უწოდებდნენ მთის ბერიკაცს თუ მკვლელთა მთავარს.

             ყაჩაღები უსიტყვოთ ემორჩილებოდნენ თავის მეთაურს და ულაპარაკოდ ასრულებდნენ მის ბრძანებებს. მათ არ აშინებდათ არანაირი  საფრთხე,გარდუვალი სიკვდილიც კი. 

                  მათი მბრძანებლის ერთი ნიშანი და ისინი ხტებოდნენ მაღალი კოშკიდან ან მიდიოდნენ რომელიმე მეფის მოსაკლავად მისივე სასახლეში იქვე მყოფი დაცვის მიუხედავად. 

                როგორ  აქცია თავის ბრძანებათა ესოდენ უსიტყვო შემსრულებლებად მთების ბერიკაცმა ეს ადამიანები? 

            მას ჰქონდა რეცეპტი სასწაულებრივი ნივთიერებისა რომელიც იწვევს დამაბრმავებელ და გამაოგნებელ ჰალუცინაციებს. 

                      ამ ნივთიერების ერთხელ მაინც გამსინჯავს გამოფხიზლების შემდეგ მისი რეალური ცხოვრება იმდენად უფერულად და საშინლად ეჩვენებოდა რომ ის სიხარულით სწირავდა ამ ცხოვრებას ოღონდ მოხვედრილიყო თავის ზმანებათა სამყაროში.

                       შეიხი კი ამბობდა რომ მის ბრძანებათა შესრულებისას დაღუპული ადამიანი ხვდებოდა სამოთხეში და ვინც გადარჩებოდა ისევ ტკბებოდა იდუმალი ნივთიერებით. 

                მომწვანო ცომი რომელსაც გვირიგებდა დოქტორი იყო სწორედ ის ნივთიერება რომლითაც მთათა ბერიკაცი შეუმჩნევლად აბრუებდა თავის მიმდევრებს და აჯერებდა რომ მას ემორჩილება სამოთხეც სამი ხარისხის ჰურიებით.

            ეს იყო ჰაშიში,აქედანაა იტყვა ჰაშიშისტი თუ ჰაშიშინი რაც ნიშნავს ჰაშიშის მიმღებს. 

                  აქედანვეა სიტყვა   assassin, რაც ევროპულ ენებში ნიშნავს მკვლელს.
    მთების ბერიკაცის ქვეშევრდომთა სისხლისმსმელი ინსტინქტები ამართლებს ამ ველურ სახელს. 

                    დარწმუნებული ვარ იმაში რომ იმათ ვინც დამინახეს რომ სადილობის დროს გავედი სახლიდან თავშიც არ მოუვიდოდათ რომ მე მივემგზავრები წმინდა ლიუდოვიკოს კუნძულზე რათა გავსინჯო ნივთიერება რომლის მეშვეობითაც რამოდენიმე საუკუნის წინ თაღლითი შეიხი თავის მომხრეებს აქცევდა დამნაშავეებად და მკვლელებად.

                ჩემი ბურჟუაზიული გარეგნობა არაფრით მიანიშნებდა ასეთ ორიენტალურ გათახსირებაზე.  

                 მე ვგავდი მოხუც მამიდასთან  სასადილოდ მიმავალ თავმდაბალ ძმისშვილს და არა  უწმინდესი ფრანგული სისხლის 12 არაბის საზოგადოებაში მუჰამედის სამოთხის ნეტარებით დასატკბობად მიმავალ მორწმუნეს. 

                თქვენ არ დაიჯერებდით თქვენთვის რომ ეთქვათ რომ 1845 წელს,ბირჟებზე თამაშის და რკინიგზების დროს არსებობდა ჰაშიშისტთა კლუბი რომლის ისტორიებიც არ დაუწერია ბ-ნ დე გამერს,არა და ეს ნამდვილი ამბავია,თუმცა როგორც ხშირად ემართება ჭეშმარიტებას,წარმოუდგენლად ჩანს.

                   

3.

პურმარილი

              ჩვენი ტრაპეზის დროს მაგიდაზე იდგა ვენეციური შუშის დიდი ჭიქები ბუნდოვანი სპირალური ნახატით, ღერბიანი და წარწერებიანი გერმანული ჭიქები,ფლანდრიული ლერწმით შემოწნული კერამიკული კათხები და ბოთლები ნაზი ყელებით.

                აქ არ ყოფილა ბურჟუაზიული სუფრის დამამშვენებელი ლუი ლებეფის ფაიფური, ინგლისური ფაიანსი. აქ არც ერთი თეფში არ ჰგავდა მეორეს, მაგრამ ყოველი თეფში ძვირფასი იყო.

                      აქ ჩინეთმა,იაპონიამ და საქსონიამ წარმოადგინეს თავისი ულამაზესი თეფშების და ყველაზე კაშკაშა ფერების ნიმუშები. 

               ყველაფერი ეს ოდნავ მილეწ-მოლეწილი იყო მაგრამ ავლენდა პატრონთა დახვეწილ გემოვნებას.  

                თეფშები უმთავრესად დაფარული იყო ჭიქურით,ბერნარ პალისის თუ ლიმოჟის ფაიანსის ნაუშევარი.  საჭმლის გამკვეთი დანა ზოგჯერ სრიალებდა ქვეწარმავლის,ბაყაყის ან ფრინველის ამობურცულ გამოსახულებაზე.... 

     პატიოსან ფილისტერს ალბათ შეაშინებდა  ამთმიანი,წვერიანი,ულვაშებიანი,
უცნაურად გაპარსული და მე-16 საუკუნის ხანჯლების,მალაური კრისების და ესპანური ნავახოების მქნევარი ტიპების დანახვა.  მაგიდაზე დახრილი და ლამფების მოციმციმე შუქით განათებული ეს ტიპები მართლაც ქმნიდნენ უცნაურ სანახაობას.

                    ვახშამი მთავრდებოდა, ზოგი ადეპტი უკვე გრძნობდა მწვანე ცომის მოქმედებას და მე მერგო გემოს განცდის სრული დამახინჯება. მე ვსვამდი წყალს და მეჩვენებოდა რომ ეს იყო დიდებული ღვინო, ხორცი გადაიქცეოდა ჟოლოდ და პირიქით. მე კატლეტებს ვერ ვარჩევდი ატამისგან.

                    ჩემი მეზობლები სულ უფრო და უფრო ორიგინალურები ხდებოდნენ. მათ სახეებზე უცბად ჩნდებოდა ბუს დიდი თვალები,ცხვირები გრძელდებოდა და იქცეოდა ხორთუმებად, პირი განზე იწელებოდა და ემსგავსებოდა ეჟვანის ნაპრალს.  მათი სახეები იღებდა არაბუნებრივ ფერს.

               ერთ-ერთი მათგანი.ფერმკრთალი სახით და შავი წვერით, ხმამაღლა ხარხარებდა და ტკბებოდა რაღაც უხილავი სანახაობით. მეორე ტანჯვით ცდილობდა ჭიქის პირთან მიტანას და მისი ძაგძაგი იწვევდა ირგვლივ მყოფთა გამაყრუებელ ღმუილს.

                 მესამე დაუჯერებელი სისწრაფით ატრიალებდა ცერებს. მეოთხე გადაწოლილი იყო სავარძლის ზურგზე და თვალების ცეცებით და უძლურად ჩამოშვებული ხელებით იძირებოდა ნირვანას უსაზღვრო ზღვაში.

               მე მაგიდაზე იდაყვებით დაყრდნობილი ვუყურებდი სანახაობას. ჩემი გონების ნარჩენი ხან სულ ქრებოდა და ხან ისევ ჩნდებოდა ჩაქრობისთვის გამზადებული მოციმციმე ღამის ნათურის მსგავსად. ჩემი ნაკვთები იწვოდა და სიგიჟე ხან იპყრობდა ჩემს ტვინს და ხან მიდიოდა სადღაც. სიგიჟემ ბოლოს და ბოლოს დაიპყრო ჩემი ტვინი,დამეწყო ჰალუცინაციები.

           - სასტუმრო ოთახში,სასტუმრო ოთახში,-უცებ იღრიალა ერთ-ერთმა სტუმარმა,-განა არ გესმით ციური გუნდის ხმები?  უკვე დიდი ხანია რაც გვიცდიან მუსიკოსები!  

             მართლაც,ლაპარაკის ხმაურში ისმოდა საოცარი მუსიკა.

                4

            დაუპატიჟებელი სტუმარი

            სასტუმრო ოთახი იყო უზარმაზარი დარბაზი თეთრი და ოქროსფერი ნაძერწი სამკაულებით,მოხატული ჭერით,ფრიზებით, ლერწმებში ნიმფებს გამოკიდებული სატირებით, მარმარილოს ბუხრით და ფარჩის ფართო პორტიერებით. ყველაფერი სუნთქავდა ძველი დროის ფუფუნებით. 

                ჰერცოგთა და მარკიზების მისაღებად გამზადებული დივანები და სავარძლები იღებდნენ ჰაშიშიტებს.

              ჩამოვჯექი ბუხართან და მთლიანად მივეცი მაგიური ნივთიერების ძალას. 


                      რამოდენიმე წუთის შემდეგ ჩემი ამხანაგები ზედიზედ გაქრნენ,მხოლოდ კედელზე თავისი ჩრდილები დატოვეს. მერე ეს ჩრდილებიც გაქრა. ამ დროიდან მე ვეღარ აღვიქვამდი ირგვლივ ვერაფერს და აღვწერ მხოლოდ ჩემს პირად შთაბეჭდილებებს. 

                   სუსტად განათებული სასტუმრო ოთახი ცარიელი იყო,უცებ ჩემს თვალწინ გაიელვა წითელმა ელვამ,აბრიალდა ურიცხვი სანთელი და ვიგრძენი რომ ვიხრჩობი ამ თბილ სინათლეში.

                მე ვიყავი იგივე ოთახში მაგრამ ირგვლივ ყველაფერი შეიცვალა, გაიზარდა, უფრო მდიდრული და ბრწყინვალე გახდა. სინამდვილე იყო ბრწყინვალე ჰალუცინაციის საწყისი წერტილი და მეტი არაფერი.

                  მე ჯერ ვერავის ვხედავდი მაგრამ ვგრძნობდი უზარმაზარი ბრბოს ყოფნას. მესმოდა ქსოვილის შარიშური,მეჯლისის ქოშების კაკუნი,
ჩურჩული,მოგუდული სიცილი, მაგიდების და სკამების გადაადგილების ხმა,კარების ბრახუნი... ირგვლივ ხდებოდა რაღაც არაჩვეულებრივი რამ.

                და უცებ გამოჩნდა იდუმალი არსება.

               არ ვიცი საიდან გამოჩნდა,მაგრამ არ შემშინებია. მას ჰქონდა  ფრინველის ნისკარტის მსგავსი მოღუნული ცხვირი და ის უზარმაზარი ცხვირსახოცით ხშირად იწმინდავდა თავის მწვანე და სამი შავი წრით შემოვლებულ თვალებს. 
მაღალი თეთრი გახამებული ჰალსტუხის კვანძში გატარებული იყო სავიზიტო ბარათი სიტყვებით -"დავკუს კაროტა ოქროს ქვაბიდან"...

                ფეხების მაგივრად მას ჰქონდა მანდრაგორას განტოტვილი,შავი,ხორკლიანი,კვანძიანი ფესვები. ისინი თითქოს ეხლახანს ამოაძრეს მიწიდან. მათ ბოჭკოებზე კიდევ ჩანდა მიწის მიკრული ნაწილაკები.

                ეს ფეხები რაღაც უცნაურად თრთოდა და ბრუნავდა. ამ არსების პატარა ტორსი აღმოჩნდა ჩემს წინ. უცნაური არსება უცებ აქვითინდა და თვალების წმენდით საწყლად მითხრა:

            -სწორედ დღესაა საჭირო სიცილით სიკვდილი. და მის ცხვირზე ჩამოედინა ცრემლები.

-  სიცილისგან,სიცილისგან... ექოდ ბღავილით აყვნენ მას ვიღაცეების ხმები.

                   5

               ფანტაზია


             ჭერზე ახედვისას შევამჩნიე მრავალი თავი სხეულების გარეშე,როგორც ხატავენ ხერუვიმებს მაგრამ ისეთი სასაცილო და ბედნიერი სახეებით რომ მე უნებურად გავმხიარულდი. ისინი იჯღანებოდნენ და ისე ჭუტავდნენ თვალებს,ჭიმავდნენ ტუჩებს და ბერავდნენ ნესტოებს რომ გააცინებდნენ დარდის გასახიერებასაც. 

                    ეს სასაცილო ნიღბები მოძრაობდნენ და ბრუნავდნენ სხვადასხვა მიმართულებით და ქმნიდნენ თავბრუდამხვევ შთაბეჭდილებას. 

                მალე სასტუმრო ოთახი აივსო არაჩვეულებრივი სახეებით რომელთა პროტოტიპები შეიძლებოდა ყოფილიყვნენ მხოლოდ კალოს ოფორტები და გოიას აკვატინტები.... მათში ადამიანთა სახეები ერეოდა მხეცების სიფათებს. 
         სხვა შემთხვევაში შემეშინდებოდა ასეთი კომპანიისა, მაგრამ ამ მახინჯებში არაფერი იყო საშინელი. მათი თვალები ელავდა არა სისასტიკით არამედ ეშმაკობით და მხოლოდ ღიმილი მალავდა ეშვებს... 

                    მე ვიქეცი ამ დღესასწაულის მეფის მსგავს ვიღაცად. ყოველი ახალი სახე შედიოდა ნათელ წრეში რომლის ცენტრიც ვიყავი მე და სასაცილო-დაღონებული სახით ყურში მიჩურჩულებდა რაღაც ხუმრობას. არც ერთი ხუმრობა არ მახსოვს მაგრამ მაშინ ისინი მეჩვენებოდა გონებამახვილობის მწვერვალად და მეც შეუკავებლად გიჟურად ვიცინოდი.

                ყოველი ახალი სახის გამოჩენის შემდეგ ჩემს ირგვლივ ისმოდა ჰომერული,ოლიმპიური,უზომო,გამაყრუებელი ხარხარი რომელიც თითქოს უსასრულობაში ისმოდა.

                    წამდაუწუმ ისმოდა ყვირილი რომ ეს მეტისმეტად სასაცილოა და საკმარისია....

           მიუხედავად ამისა  მრისხანე მხიარულობა და მასთან ერთად ხმაური ძლიერდებოდა, სახლი ზანზარებდა....

                ეხლა ეს უცნაური მოჩვენებები ერთად დამესხნენ თავს. ისინი იქნევდნენ მასხარას სამოსის სახელოებს,იბლანდებოდნენ ბალახონების ნაოჭებში...ეჯახებოდნენ ერთმანეთს...მღეროდნენ უაზრო სიმღერებს ყველანაირი რითმებით.

                    აქ იყო ხალხთა და ცალკეულ პიროვნებათა შთაგონებული იუმორის მიერ შექმნილი ყველა ტიპი,მაგრამ ათჯერ,ასჯერ უფრო კაშკაშა. ამ წარმოუდგენელ აურზაურში ნეაპოლის პულჩინელა შინაურულად უტყაპუნებდა კუზზე ინგლისელ განჩს, ბერგამოს არლეკინი თავისი შავი სიფათით ეხახუნებოდა ფრანგი მასხარას ფქვილით დაფარულ ნიღაბს...ბოლონიელი ექიმი თამბაქოს უყრიდა თვალებში მამა კასანდრს. ტარტალია დაჭენაობდა მასხარაზე, ჟილი წიხლებს ურტყავდა დონ სპავენტოს,თავისი უწესო ჯოხით შეიარაღებული ყარაგეზი დუელში ებრძოდა მასხარა ოსკს.

               შემდეგ  ყირაზე გადადიოდნენ სასაცილო სიზმრების პერსონაჟები,ადამიანის,ცხოველის და ჭურჭელის მახინჯი ნარევები-ბერები ფეხების მაგივრად ბორბლებით და მუცლის მაგივრად ქვაბით,  ჭურჭლით ფრინველების თათებით აღჭურვილი მეომრები იქნევდნენ ხის ხმლებს.....

                     ყველაფერი ეს მოძრაობდა, ხოხავდა, დარბოდა, ღრუტუნებდა, სტვენდა როგორც გოეთეს "ვალპურგის ღამეში".

                    ამ უცნაურ არსებებს მე დავემალე ბნელ კუთხეში საიდანაც ვუყურებდი მათ ცეკვებს რომელთა მსგავსსაც არ იცნობდა არც შიკარის დროინდელი აღორძინება, არც თავაშვებული კადრილის მეფე მიუზარის დროინდელი ოპერა.ეს უნიჭიერესი მოცეკვავეები იყვნენ...

                   რამდენი დაჯღანული სახე,რამდენი ჩაკრული თვალი, თითქოს ცულით გამოთლილი რამდენი პირი, რა სასაცილო 12-წახნაგა ცხვირები, რა სქელი ღიპები....

                 ეს ხილვები არ ყოფილა არც მახინჯი და არც სასაცილო, ფორმათა ეს კარნავალი სავსე იყო გრაციით, ბუხართან ქანაობდა თეთრი თმებით გარემოცული პატარა თავი ატმისფერი ლოყებით. უსასრულოდ მხიარული,ის აჩვენებდა 32-ვე კბილს და კისკისებდა...მისი ხარხარი მიბიძგებდა მრავალი სისულელის გაკეთებისკენ.

            ბოლოს და ბოლოს ამ ცოფიანმა მხიარულებამ მიაღწია აპოგეას. ისმოდა გაუგებარი ხმები, სიამოვნება გადადიოდა კრუნჩხვებში.

             ადამიანები ერთმანეთის მიყოლებით ცვიოდნენ იატაკზე სიმთვრალის იმ სიმძიმით რომელიც დაცემას უხიფათოს ხდის.

            ისმოდა შეძახილები-ღმერთო რა ბედნიერი ვარ!  რა ნეტარებაა! მე ექსტაზში ვარ! მე სამოთხეში ვარ ! მე ვნეტარებ !

              ისმოდა ხრინწიანი ყვირილები,ხელები გაშვერილი იყო რაღაც წარმავალი მოუხელთებელი ხილვისკენ, ქუსლებს და კეფას ურახუნებდნენ იატაკს. 

        დადგა ცივი წყლის დასხმის დრო თორემ მეტისმეტად ბედნიერი და აღტაცებული თავი მზად იყო გასასაკდომად. 

              კლუბის ერთ-ერთი წევრი ჩვეულებისამებრ არ მონაწილეობს ამ ჟინიანი ტკბობით სავსე მოწამლვაში, მან უნდა უყუროს სხვათა ჰალუციანებს და ჩაერიოს მაშინ როდესაც ვიღაც გადარეული იგრძნობს ფრთების ამოსვლას და მოინდომებს ფანჯრიდან გადახტომას. მას უნდა გადაერჩინა ეს ბედნიერი კაცი.

                ხოდა ეს ცალკე მდგომი ადამიანი მივიდა პიანინოსთან და დაუკრა. მუსიკის მძლავრმა აკორდმა მაშინვე ჩაახშო ხმაური და შეცვალა ადამიანთა განწყობა.


              6. კაიფი

    მან,მგონი "ჯადოსნური მსროლელიდან" აგატას არია დაუკრა და როგორც ქარი ფანტავს ღრუბლებს ისე ამ ღვთაებრივმა მელოდიამ გაფანტა ჩემი საოცარი ჰალუცინაციები. ნიღბები  ჯღანვით მიძვრებოდნენ სავარძლების ქვეშ,მოგუდული ოხვრით იმალებოდნენ პორტიერების ნაკეცებში და მე ისევ ვიგრძენი მარტო თავი უზარმაზარ სასტუმრო ოთახში.

          ფრიბურგის კოლოსალური ფრიბურგის ორღანო არ გამოსცემს ისეთ ძლიერ და დიდებულ ხმებს როგორც გამოსცემდა ეს პიანინო ნათელმხილველის//ასე უძახოდნენ ჩვენი კლუბის ფხიზელ წევრს// თითებს ქვეშ.

              მუსიკა აალებულ ისრებად ესობოდა ჩემს მკერდში და-უცნაური რამ-მომეჩვენა რომ მელოდია მოდის ჩემგან. ჩემი თითები სრიალებდნენ უხილავ კლავიატურაზე და ბადებდნენ ელექტრული ნაპერწკლების მსგავს ცისფერ,წითელ ბგერებს.

                 ვებერის სული ჩასახლდა ჩემში.

                  ჯადოსნური მსროლელის არიის დასრულების სემდეგ მე ვაგრძელებდი გერმანელი კომპოზიტორის სულისკვეთების ჩემს საკუთარ იმპროვიზაციებს. მუსიკამ აუწერლად აღმაფრთოვანა. საწყენია რომ მაგიურმა სტენოგრაფიამ ვერ შეძლო ჩაწერა შთაგონებული მელოდიებისა რომლებიც ჟღერდა ჩემს ყურებში.

               ძალიან მოკრძალებული ვარ მაგრამ ამ მელოდიებს ვაყენებ როსინის,მეიერბერის და ფელისიან დავიდის შედევრებზე უფრო მაღლა.

           ო პილე და ვატელო! ათიოდე წუთში ჩემს მიერ დაწერილი 30 ოპერიდან ნებისმიერი გაგამდიდრებდათ.

                  თავდაპირველი ძიგძიგა მხიარულება შეიცვალა გამოუთქმელად ნეტარი უსაზღვრო სიმშვიდის განცდით.

                   ჰაშიშის მოქმედების ამ პერიოდს აღმოსავლეთში უძახიან კაიფს. მე ვეღარ ვგრძნობდი საკუთარ თავს, სულის კავშირი სხეულთან დასუსტდა და და მე თავისუფლად ვმოძრაობდა გარემოში რომელიც არ მიწევდა წინააღმდეგობას.

          მე მგონი სწორედ ესე იცხოვრებს სული როდესაც დავტოვებთ ჩვენს მოკვდავ გარსს და გადავსახლდებით სხვა სამყაროში.

    ოთახი გაივსო მოცისფრო ორთქლით, იყო დ თბილი და კოცნათა დამაუძლურებელი სიტკბოებით სავსე ატმოსფერო.

               მე მაშინ გავიგე თუ რა სიხარულით ტკბებიან ნათელი სულები და ანგელოზები როდესაც ფრთებით სერავენ სიმაღლეებს და სამოთხის ნეტარებას.

             არაფერი მატერიალური არ ერეოდა ამ ექსტაზს,არავითარი მიწიერი სურვილი არ ბღალავდა მის სიწმინდეს. 

                   თვითონ სიყვარულიც უცხოა ამ აოცარი მდგომარეობისთვის. 

                   ჰაშიშისტი რომეო დაივიწყებდა ჯულიეტას და საწყალი ბავშვი ამაოდ გაიშვერდა თავის მომაჯადოებელ ხელებს აივნიდან ვინაიდან რომეო არ ავიდოდა მასთან აბრეშუმის კიბით.

                 მე თავდავიწყებით მიყვარს შექსპირის მიერ შექმნილი ახალგაზრდობის იდეალი მაგრამ უნდა ვაღიარო რომ ვერონას ულამაზესი ასული ვერ გაატოკებს ჰაშიშისტს.

           და მე მშვიდად,თუმცა სიამოვნებით ვტკბებოდი იდეალურ მზეთუნახავთა მწკრივით,მათი ატლასის მხრების ბრწყინვით,მათი ელვარე მკერდით,მათი პატარა ვარდისფერი ტერფების მოძრაობით და არ ვგრძნობდი არავითარ ცდუნებას. 

                   ვერაფერს დამმართებდნენ წმინდა ანტონის მაცდუნებელი მომხიბლავ-მომაჯადოებელი ჩვენებები.

                    რომელიმე საგნის ჭვრეტისას რამოდენიმე წუთის შემდეგ ვიხსნებოდი მასში და გადავიქცეოდი ხოლმე ამ საგნად.

               ასე გადავიქეცი ნიმფად როდესაც ვუყურებდი ფრესკას რომელზეც ლადონის ასული გაურბოდა მის მდევნელ პანს.

                 მე განვიცადე მთელი მისი შეძრწუნება და ვცდილობდი ლერწამში დამალვას რათა გავქცეოდი თხისფეხებიან ურჩხულს.

              7
                   კაიფი გადაიქცა კოშმარად

                  ჩემი ექსტაზის დროს ისევ გამოჩნდა დავკუს კაროტა.

       თავის გადაჯვარედინებულ ფესვებზე თერძისავით თუ ფაშასავით მჯდომი,ის მიყურებდა აალებული თვალით. მისი ნისკარტი ისე გესლიანად ტკაცუნობდა,მის მახინჯ სხეულში ისეთი ზეიმი იგრძნობოდა რომ მე უნებურად შევკრთი.... 

                   მან შეა,ჩნია ჩემი შიში და გააორმაგა ჯღანვა და დასახიჩრებულ ობობას მსგავსად ხტუნვა-ხტუნვით მომიახლოვდა.

                      ამ დროს რაღაც ცივი სიო შეეხო ჩემს ყურს და მე გავიგე ძალიან ნაცნობი ხმა,თუმცა ვერ გავიხსენე თუ ვის ეკუთვნოდა ის. 
          მან მითხრა რომ ამ უქნარა დვკუს კაროტამ დაკარგა თავისი ფეხები და მომპარა თავი და მის მაგივრად დასვა სპილოს თავი.

             მე ჩავიხედე სარკეში და დავინახე რომ ეს მართალია. მე მართლაც დავემსგავსე ინდუსთა თუ ჰავაელთა რომელიღაც კერპს.
    ჩემმა შუბლმა აიწია, ჩემი ცხვირი დაგრძელდა და ხორთუმი მოირკალა მკერდზე. ყურები ტყაპუნობდა მხრებზე და მე ვიყავი ინდიგოს ფერი,როგორც ცისფერი ღმერთი შივა.

            მე გავცოფდი და ვეცი დავკუს კაროტას. ძალიან შეშინებულმა დავკუს კაროტამ დაიწყო ხტუნაობა და ჭყვიტინი. მე ვტაცე მას ხელი და ძლიერად დავკარი ის მაგიდის ნაპირზე. მან მაშინვე დამიბრუნა ცხვირსახოცში შეხვეული ჩემი თავი.

            გამარჯვებით კმაყოფილი,მე ისევ დავჯექი დივანზე,მაგრამ იგივე ხმამ მითხრა რომ ირგვლივ იყვნენ ჩემი მტრები რომლებიც ცდილობდნენ ჩემს შეპყრობას, რომ აქ ტყვე ვიყავი და ამას დავინახავდი თუ კი ვეცდებოდი გასვლას.

              ჩემი გონების მომცველი ბურუსის გაფანტვის შემდეგ მე გავიგე რომ კლუბის წევრები იყვნენ კაბალისტები და მოგვები რომლებმაც გადაწყვიტეს ჩემი დაღუპვა.

VIII

TREAD-MILL

               მე ძლივს ავდექი და წავედი სასტუმრო ოთახის კარისკენ. მე მისკენ ძალიან დიდხანს მივდიოდი. რაღაც ძალა მაიძულებდა სამი ნაბიჯის წინ გადადგმას და ერთი ნაბიჯისა-უკან.
          ჩემი ანგარიშით მივდიოდი 10 წელი. 
          მე ხითხითით მომდევდა დავკუს კაროტა და ვითომ თანაგრძნობით ბუტბუტებდა რომ თუ სულ ასე ვივლიდი გზაში დავბერდებოდი.

              მაგრამ მე მოვახერხე მეზობელ ოთახში გასვლა. ის წარმოუდგენლად შეიცვალა,გრძელდებოდა,გრძელდებოდა,გრძელდებოდა. მის ფანჯარაში მოციმციმე სინათლე თითქოს ისევე შორს იყო როგორც უძრავი ვარსკვლავები.

                     მე ვიგრძენი რომ ვეცემოდი სულით და გავჩერდი,მაგრამ ხმამ ისევ მიჩურჩულა:  გამხნევდი,ის გელის 11 საათზე.

               მოვიკრიფე ძალ-ღონე და ნების უზარმაზარი დაძაბვით ვცდილობდი ფეხების აწევას. ფეხები ეწებებოდა იატაკს და მე მიხდებოდა მათი როგორც ფესვების მოგლეჯა.  მანდრაგორას ფეხებიანი ურჩხული კი არ მშორდებოდა,დაცინვით იმეორებდა ჩემ მოძრაობებს და ღნავილით ამბობდა: მარმარილო იმარჯვებს,მარმარილო იმარჯვებს!  მე ვგრძნობდი რომ ჩემი ფეხები მართლაც ქვავდება და მარმარილო მბოჭავს თეძოებამდე როგორც დაფნას ტიუილრიში.

                  მე  წელს ქვევით გადავიქეცი ქანდაკებად, ისე როგორც "ათასერთი ღამის" მოჯადოებული პრინცები. ჩემი დამძიმებული ქუსლები ხმამაღლა კაკუნებდნენ იატაკზე და მე თამამად შემეძლო "დონ ჟუანის" კომანდორის თამაში. 

         ამასობაში გავედი კიბის ნახევრად განათებულ მოედანზე და მოვინდომე დაშვება. კიბემ გამაოგნა თავისი გიგანტური ზომებით. მისი ერთ-ერთი ბოლო თითქოს ესობოდა ცაში და მეორე კი ჩადიოდა ქვესკნელში... 

              ეს კიბე ალბათ ხვრეტს და გამსჭვალავს მთელ დედამიწას,ვამბობდი მაშინალურად და მივდიოდი წინ- ქვედა ბაქნამდე ალბათ მივაღწევ საშინელი სამსჯავროს შემდეგ.

            სახეები სურათებზე თანაგრძნობით მიყურებდნენ, ზოგი სახე იმანჭებოდა იმ მუნჯივით რომელსაც სურს რაღაც მნიშვნელოვანის თქმა,მაგრამ ვერ ახერხებს ამას. ალბათ ისინი აპირებდნენ ჩემს გაფრთხილებას რაღაც საფრთხის შესახებ,მაგრამ რაღაც ინერტული,დაუნდობელი ძალა მიმერეკებოდა წინ, კიბის საფეხურები ჯდებოდა ჩემთან ერთად როგორც ფრანკ-მასონების გამოცდებში. წებოვანი და რბილი ქვები ეშვებოდა როგორც გომბეშოების მუცლები. ჩემს ფეხქვეშ ჩნდებოდა სულ ახალ-ახალი საფეხურები და მოედნები, ისინი რომლებიც უკვე გავიარე,უცებ თავისთავად აღმოჩნდებოდნენ ჩემს წინ.

               ჩემი ანგარიშით ეს გრძელდებოდა ზუსტად ათასი წელი.

          ბოლოს მე მივაღწიე ვესტიბიულამდე სადაც მიცდიდა ახალი გამოცდები. 

             გზა აშკარად მტრული განზრახვით გადამიღობა თათებში სანთლის მქონე ქიმერამ. მისი მწვანე თვალები დამცინავად ელავდა, პირი გააფთრებით იკრიჭებოდა. ის თითქმის მუცელზე მოხოხდა ჩემთან...ეს არ იყო მორჩილება, ის ავად ძიგძიგებდა და დავკუს კაროტა კი აღიზიანებდა მას და მისევდა:

                 უკბინე,უკბინე,მარმარილოს ხორცი საუკეთესო კერძია ბრინჯაოს ხახისთვის!

            მაგრამ მე გადავაბიჯე საშინელ მხეცს. 

               ცივმა ქარმა დამარტყა სახეში და ჩემს წინ აკიაფდა ვარსკვლავებით მოჭედილი ნათელი ცა...

             მისი დაღვრემილი არქიტექტურის მიერ მოხდენილი შთაბეჭდილების გადმოსაცემად საჭიროა ნემსი რომლითაც პირანეზი ქმნიდა თავის საოცარ გრავიურებს.

             მარსის ველის ზომებამდე გაზრდილი ეს ეზო რამოდენიმე საათი ბრუნავდა გიგანტური შენობებით რომლებიც ჩანდნენ ჰორიზონტზე რომის და ბაბლონის ღირსი  შპილების,გუმბათების,კოშკების და პირამიდების მაქმანად.

                   უსაზღვროდ გავოცდი,არც კი ვეჭვობდი წმინდა ლიუდოვიკოს კუნძულზე ასეთი ხუროთმოძღვრული სიმდიდრის არსებობის შესახებ. მას შეეძლო ოცჯერ უფრო დიდი მოედნის დაკავება. და მე შიშით ფფიქრობდი ძლევამოსილებაზე ჯადოსნებისა რომელთაც  შეეძლოთ ერთ საღამოში ასეთი რამეების აგება.

                - შენ ილუზიების ტყვეობაში ხარ-მიჩურჩულა ისევ ნაცნობმა ხმამ, ეს ეზო სულ პატარაა მისი სიგრძეა 27 ნაბიჯი და სიგანე-25 ნაბიჯი.

–კი,კი-ჩაიბურდღუნა საშინელმა სიმახინჯემ-შენ დაგავიწყდა დამატება რომ ესაა 7-მილიანი ნაბიჯები. შენ ვერ მოასწრებ 11 საათისთვის. უკვე 1,5 ათასი წელი გავიდა მას შემდეგ რაც გახვედი. შენი თავი ნახევრად გაჭაღარავდა, ჯობია უკან დაბრუნდე.

                საზიზღარმა სიმახინჯემ დამინახა რომ არ ვემორჩილები და გამათრია უკან, მაიძულა საშინელ კიბეზე ასვლა და ჩემდა სამწუხაროდ დამაბრუნა იმ სასტუმრო დარბაზში საიდანაც ასეთი წვალებით გავაღწიე.

                გონება დამიბნელდა, მომიცვა გიჟურმა ბოდვამ. დავკუს კაროტა კი ჭერამდე ხტოდა და ამბობდა:

             - აი სულელი თავის მისთვის დაბრუნებამდე ამ თავიდან ამოვიღე მთელი მისი ტვინი.

          მოვსინჯე ჩენი თავი, ვიგრძენი რომ ის ღიაა და დავეცი სულით.

           შემდეგ დავკარგე გონება.

IX

               არ დაუჯეროთ ქრონომეტრებს

              გონზე მოსულმა დავინახე რომ ოთახი სავსე იყო შავებში ჩაცმული ადამიანებით, ისინი საერთო უბედურების გამზიარებელთა მსგავსად ნაღვლიანად ართმევდნენ ერთმანეთს ხელს. 

           - დრო მოკვდა,ამბობდნენ ისინი, აღარ იქნება არც წლები,არც თვეები, არც საათები. დრო მოკვდა და ჩვენ ის უნდა დავასაფლავოთ. 

              - მართალია რომ ის ძალიან მოხუცი იყო,მაგრამ მე არ ველოდი ასეთ სწრაფ ბოლოს. ის ბრწყინვალედ გრძნობდა თავს თავისი ასაკისთვის,დაუმატა ბატონმა რომელშიც ვიცანი ერთი მხატვარი.

   - მარადისობა მართლაც ძალიან ბებერი იყო და მალე უნდა მოღებოდა ბოლო-აიტაცა მესამემ.

       - უფალო,წამოვიძახე, თუ კი დრო აღარ არსებობს, როდის იქნება 11 საათი?

           - არასდროს. დაიგრუხუნა დავკუს კაროტამ და სახეში მესროლა თავისი ყალბი ცხვირი. ის ბოლოს და ბოლოს გამოჩნდა თავისი ნამდვილი სახით.-არასოდეს...ეხლა მუდამ იქნება ათის 15 წუთი. ისარი გაჩერდება იმ დროზე როდესაც მოკვდა დრო და შენი სიკვდილით დასჯა ის იქნება რომ მუდამ ივლი მის სანახავად და არ დამშვიდდები სანამ დაგემორჩილება ფეხები.

         და,მართლაც, თითქოს რაღაც უხილავი ძალა მიბიძგებდა და მე 500-ჯერ მაინც მივედი საათთან. დავკუს კაროტა კი იჯდა საათზე და საშინლად მეჯღანებოდა.

               ისარი არ იძვროდა.

               - არამზადავ,შენ გააჩერე ქანქარა,ვყვიროდი გამხეცებული.

           - სულაც არა, ის ქანაობს როგორც ყოველთვის. მაგრამ მზეები იშლება მტვრად სანამ ისარი გადაადგილდება თუნდაც მილიმეტრის მემილიონედით.

- მაგრამ დავდარდიანდით და უნდა რაღაც ვუქნათ ბოროტ სულებს,თქვა ნათელმხილველმა.- კიდევაა საჭირო მუსიკა. ეხლა დავითის ქნარს შეცვლის ერარის როიალი. და მან დაიწყო მხიარული მელოდიის დაკვრა.

                 ადამიან-მანდრაგორას ეს მუსიკა არ მოეწონა,მან დაიწყო შემცირება და გაბრტყელება, უსიამოვნო კვნესით გაფერმკრთალდა,დაკარგა ადამიანის სახე,დაეცა პარკეტზე და გადაიქცა მცენარედ გაორებული ფესვით.

               ჯადო გაიფანტა. 

              გახარებულმა ხმებმა იყვირეს:-ალილუია,ალილუია, დრო აღდგა! შეხედე საათს! ...

              საათი აჩვენებდა ზუსტად 11 საათს. 

                 - ბატონო, ეტლი გიცდით,მითხრა მსახურმა.  სიზმარი დამთავრდა.

                ჰაშიშისტები მიდიოდნენ თავ-თავის სახლებში თითქოს ოფიცრები მალბრუკის დაკრძალვის შემდეგ.

                     მეც მსუბუქი ნაბიჯით ჩამოვედი იმ კიბიდან რომელიც ესოდენ მტანჯავდა ღამით და რამოდენიმე წუთში ვიყავი სახლში  სრულ ჭკუაზე და მტკიცე მეხსიერებით. ჰაშიშის უკანასკნელი ორთქლი გაიფანტა. 

             ჩემი გონება //ან ის რასაც ვუწოდებ გონებას სხვა ცნების არქონის გამო// იევ დამიბრუნდა, მისი სიცხადე ისეთი იყო რომ შემეძლო რაღაც პანტომიმის ან ვოდევილის სრულად აღწერა თუ ლექსების წერა.

 ბოდლერის კენოტაფი მონპარნასის სასაფლაოზე

     ადამიანის ორგანიზმზე ჰაშიშის ამოქმედების ერთ-ერთი ყველაზე გარკვეული აღწერა ეკუთვნის ბოდლერს. ეს აღწერა მრავალი წლის მანძილზე იყო ეტალონი იმათთვის ვინც წერდა კანაფის ფსიქოტროპულ პროდუქტებზე.

    1844-1848 წლებში ბოდლერიც დადიოდა ჰაშიშინთა კლუბში და მიირთმევდა ჰაშიშის ნაირსახეობა დავამესკს. კლუბის ცხოვრების აქტიური მონაწილე ტეოფილ გოტიეს მოწმობით ბოდლერმა "ერთი-ორჯერ მიიღო ჰაშიში ექსპერიმენტების დროს,მაგრამ არ ხმარობდა მას მუდმივად". შემდეგ ბოდლერი მიეჩვია ოპიუმს მაგრამ 1850-ანი წლების დასაწყისისთვის დასძლია ეს ჩვევა და დაწერა სამი დიდი წერილი თავის ფსიქოდელიურ გამოცდილებაზე რომლებმაც შეადგინეს კრებული "ხელოვნური სამოთხე"//1860//. 

  ორი წერილი სამიდან-"ღვინო და ჰაშიში" //1851// და "პოემა ჰაშიშზე"//1858// ეძღვნება კანაბოიდებს.

        ბოდლერი თვლიდა რომ რომ მათი ზემოქმედება საინტერესოა მაგრამ მიუღებელია შემოქმედებითი პიროვნებისთვის,შემოქმედისთვის. ბოდლერის თქმით "ღვინო ბედნიერებას ანიჭებს ადამიანს და ხდის მას გახსნილს ურთიერთობებისთვის,ჰაშიში კი ახდენს ადამიანის იზოლაციას. ღვინო განადიდებს ნებას და ჰაშიში სპობს მას".

   მიუხედავად ამისა ბოდლერი თავის წერილებში გამოდის როგორც როგორც ობიექტური დამკვირვებელი,არ აზვიადებს ჰაშიშის ფსიქოტროპულ ეფექტებს და არ ვარდება მეტისმეტ მორალიზატორობაში და ამიტომ ბოდლერის მიერ საკუთარი გამოცდილებიდან გამოტანილი უნუგეშო დასკვნები იმსახურებს ნდობას.

              ფრანგი სიმბოლისტი შარლ ბოდლერი თავის ტრაქტატში ნარკოტიკების შესახებ  //ხელოვნური სამოთხე.1860// ნარკოტიკული თრობის მდგომარეობას უწოდებდა "ქორწინებას საკუთარ თავთან". 

             "მორფინისტს აქვს ერთი ბედნიერება რომელსაც მას ვერავინ წაართმევს,ცხოვრების სრულ მარტოობაში გატარების უნარი. მარტოობა კი არის მნიშვნელოვანი აზრები,ესაა ჭვრეტა,სიმშვიდე,სიბრძნე..."

         "ჰაშიშის პოემაში" ბოდლერი თავიდანვე განსაზღვრავს ხელოვნური სამოთხის, ხელოვნური იდეალის საზღვრებს. მისი სატანური წარმოშობა ეფუძნება ადამიანის უსასრულოსკენ სწრაფვის ყალბ გაგებას:

             "  მაგრამ დაბრმავებული ადამიანი ივიწყებს რომ ის ეთამაშება მასზე უფრო ეშმაკს და ძლიერს და რომ ბოროტი სული როდესაც მიიღებს მის ერთ თმას დაეპატრონება მის თავს

                         და ხილული სამყაროს ხილულმა მბრძანებელმა ადამიანმა მოინდომა თავისთვის სამოთხის შექმნა ფარმაცებტული საშუალებების და აღმგზნები სასმელების დახმარებით. 

               ის დაემსგავსა მანიაკს რომელმაც მოინდომა სოლიდური ავეჯის და ნამდვილი ბაღის შეცვლა ჩარჩოებში ჩასმული ნაბღაჯნი ტილოებით.

               ჩემის აზრით მარადიულისკენ სწრაფვის ამ გადაგვარებით აიხსნება ყველა დანაშაულებრივი ექსცესი  ფიზიკური ტანჯვის შემსუბუქების მიზნით ოპიუმის მიმღები და მასში მკვლელი და დამმონებელი ტკბობის აღმომჩენი მწერლის თრობიდან   ყველაზე ღატაკამდე, სავალ გზაზე ტალახში ჩავარდნილ ადამიანამდე რომლის სულიც სავსეა სახელის და დიდების წყურვილით.

             ჩემს მიერ ხელოვნურ სამოთხედ წოდებული რამის შექმნა შეუძლიათ სპირტის სასმელებს რომლებიც უცებ აგიჟებენ ადამიანს და  ადამბლავებენ მის სულიერ ძალებს, სურნელებს, რომელთა მეტისმეტად ხშირი ხმარება ქმნის უფრო დხვეწილ ფნტაზიას,მაგრამ თანდათანობით აუძლურებს ადამიანს. ყველაზე ძლიერი საშუალებები კი არის ჰაშიში და ოპიუმი რომლებიც შედარებით იოლად იშოვება და  რომელთა ხმარებაც საკმაოდ ადვილია."

                მწერალი რომელსაც ახსენებს ბოდლერი უეჭველად არის დე კვინსი. 

            თვითონ ბოდლერი,კვინსის მსგავსად, ოპიუმით ამშვიდებდა კუჭის და ნერვიულ ტკივილებს რომლების მას სტანჯავდა ახალგაზრდობიდან. შემდეგ ის ასე ცდილობდა სულიერი ტკივილების დამშვიდებს. 

                    პოეტმა,ალბათ მნიშვნელოვანწილად ცნობისმოყვარეობით,აღსარების წაკითხვის შემდეგ, და მერე როგორც წამალს სიფილისისგან მას პირველად მიმართა 1842 წელს. ამის შემდეგ სპორადული მიღებიდან პოეტი გადავიდა ოპიუმის რეგულარულ ხმარებაზე.

               მაგრამ ბოდლერმა დე კვინსისგან განსხვავებით ვერ  შესძლო ნარკოტიკზე, შემოქმედისთვის  მიუღებელ საშუალებაზე უარის თქმა.

            ის 1862 წლისთვის სამუდამოდ დაემორჩილა საშინელ ავადმყოფობას და ნაადრევად გარდაიცვალა 46 წლის ასაკში.



















 Де Квинси всецело принадлежал к литературному направлению романтизму. Он – не единственный из романтиков, кто употреблял наркотики, тем более не единственный, на творчество которого они оказали существенное влияние. Тоска романтиков по утерянному Раю, в особенности в ее немецкой интерпретации Sehn sucht, сублимировалась в искусственном Рае опийных сновидений.



 Де Квинси в своей «Исповеди англичанина, употреблявшего опиум» (1821, полн. Изд. 1856)


 Томас Де Квинси, согласно автобиографическому роману «Исповедь англичанина, употреблявшего опиум», впервые попробовал лаудан (опийная настойка) в возрасте 19 лет, будучи студентом Оксфорда, желая хоть как-то успокоить невыносимую ревматическую головную и лицевую боль. С тех пор в течение десяти лет он нерегулярно употреблял лаудан и опиум: не чаще чем один раз в три недели. Затем срок между приемами наркотика сократился до недели. И вскоре, Де Квинси стал принимать опиум ежедневно: так, через десять лет употребление опиума приобрело характер злоупотребления. Период, когда Де Квинси принимал лаудан ежедневно и в таких дозах, которые раннее могли бы убить его, длился восемь лет. Конечно, во время этого срока, были попытки освободиться от зависимости, но физические и душевные страдания, появляющиеся вследствие отказа от опиума, были столь невыносимы, что поэт вновь возвращался к «пагубной привычке».

Де Квинси, как и все романтики, стремился к идеалу, заблуждаясь, принимал мир опийных наслаждений за Рай, «ключами» от которого «владел» «нежный» и «могущественный» опиум.

 Нет наркотика, нет жизни, нет смысла больше жить.




 Недаром французский символист Шарль Бодлер так и называет свой трактат о наркотиках (1860 г.) – «Искусственный рай». Первая часть «Искусственного рая» «Поэма гашиша» – оригинальное творение Бодлера, вторая – перевод «Исповеди англичанина, употреблявшего опиум» Де Квинси.


Французский символист Шарль Бодлер в своем трактате о наркотиках «Искусственный рай» (1860 г.) называл такое состояние «брак с самим собой». «У морфиниста есть одно счастье, которое у него никто не может отнять, - способность проводить жизнь в полном одиночестве. А одиночество – это важные, значительные мысли, это созерцание, спокойствие, мудрость...». 

В «Поэме гашиша» Шарль Бодлер с самого начала определяет, ограниченные рамки «искусственного рая», «искусственного идеала», сатанинское происхождение которого основывается на ложно понятом божественном стремлении человека к бесконечному:

«Но в своем ослеплении он [человек ] забывает, что играет с более лукавым и более сильным, чем он сам, и что Дух зла, получив один его волосок, завладеет его головой. И вот этот видимый владыка видимого мира (я говорю о человеке) захотел создать себе Рай при помощи фармацевтических средств и возбуждающих напитков, уподобляясь маньяку, который вздумал бы заменить солидную мебель и настоящие сады рисунками на холсте, вставленными в рамы. Этим извращением влечения к Бесконечному и объясняются, по-моему, все преступные эксцессы от уединенного, сосредоточенного опьянения писателя, который вынужденно прибег к опиуму для облегчения физических страданий и, открыв в нем источник убийственных наслаждений, сделал его светилом своего духовного мира подчинил ему весь склад своей жизни, до самого последнего  из предместий, который с душой объятой пламенем славы и величия, валяется в грязи на проезжей дороге.  Среди веществ, способных создать то, что я называю Искусственным Идеалом – не говоря о спиртных напитках, сразу приводящих в буйное состояние силы телесные и парализующих духовную силу, об ароматах, слишком частое употребление которых хотя и создает более утонченную фантазию, но постепенно истощает физические силы, – наиболее действенными являются гашиш и опиум, их сравнительно легко достать и обращаться с ними довольно просто».

Писатель, которого упоминает Бодлер, вне всяких сомнений Де Квинси. Сам Бодлер, поначалу, подобно Де Квинси, успокаивал опиумом желудочные и нервные боли, которыми страдал с молодости. Затем, (путь у всех один) боль душевную. Впервые прибегнув к нему в 1842 году, вероятно в значительной мере из любопытства, после прочтения «Исповеди», а также как к лекарству от сифилиса, поэт от спорадических употреблений перешел к регулярному употреблению опиума. Но в отличие от Де Квинси, Бодлер не нашел в себе сил расстаться с наркотиками, и к 1862 году поэт попадает под окончательную власть страшного недуга, который фактически и приводит его к преждевременной смерти в возрасте 46 лет.





 Мрачный и разочарованный символист Бодлер абсолютно уверен, что наркотический Рай – это «искусственный Рай». Мироощущение символистов, по сравнению с романтиками, более трагическое: пессимистическое, упадочническое, мрачное. Идеал мерцает в туманном отдалении. У романтиков была надежда, у символистов ее уже нет. Бунтарские настроения романтиков, у символистов оборачиваются разочарованием и отчаянием. Неудавшаяся революция 1848 года и последующий за ней государственный переворот – одна из серьезных причин такого амбивалентного состояния, которое в свою очередь, не могло не отразиться на эстетике и художественной образности искусства символистов. В то же время, есть какая-то предопределенность в творческом и личном пути Бодлера, который родился в тот самый год, когда выходит «Исповедь» Де Квинси.





 

 Отель де Лозен, набережная д'Анжу, 17, 1864 год


 


 დარდი შეუძლებელზე....

Le Club des Hashischins) — парижский литературно-художественный салон 1840-х годов. Был организован по инициативе психиатра Ж. Ж. Моро де Тура, проводившего опыты по воздействию гашиша на психику

Члены клуба собирались в красной гостиной отеля Лозен на острове Сен-Луи в самом центре Парижа, переодевались в арабские бурнусы и пили крепкий кофе. Все желающие могли также употребить давамеск, который Моро де Тур получал из Алжира, но это не было обязательным условием членства в Клубе.
Либеральный салон с экзотическими обычаями привлек внимание многих выдающихся литераторов Франции. Наиболее активными членами клуба были тридцатилетние Теофиль Готье, написавший в 1846 году новеллу «Клуб гашишистов», и Жерар де Нерваль, двадцатилетний Шарль Бодлер и сорокалетний Александр Дюма-отец, написавший в этот период свой знаменитый роман «Граф Монте-Кристо».
«Граф Монте-Кристо» содержит сведения о воздействии гашиша — главный герой романа является знатоком и любителем этого редкого в те годы препарата. В тексте упоминается, что он употребляет египетский давамеск и самодельные пилюли из гашиша с опиумом, смешанных в равных долях (как снотворное). Действие давамеска подробно описано в X главе II части I тома («Синдбад-Мореход»): здесь граф Монте-Кристо угощает им молодого барона Франца д’Эпине, через которого рассчитывает войти в высший свет Парижа. Через некоторое время Франц чувствует, «что с ним происходит странное превращение. Вся усталость, накопившаяся за день, вся тревога, вызванная событиями вечера, улетучивались, как в ту первую минуту отдыха, когда еще настолько бодрствуешь, что чувствуешь приближение сна. Его тело приобрело бесплотную легкость, мысли невыразимо просветлели, чувства вдвойне обострились». Вскоре он впадает в онейроидный галлюциноз романтико-эротического содержания, в ходе которого постепенно засыпает.
Второй том романа написан Александром Дюма в 1844 г. В нём отразились личные впечатления автора от посещений «Клуба Ассасинов», где он имел возможность попробовать давамеск. По свидетельствам современников, Дюма ел это снадобье очень охотно, а после употребления становился чрезвычайно болтлив. За период существования «Клуба» им были написаны многие знаменитые произведения — в частности, все три романа о мушкетёрах.
«Клуб Ассасинов» иногда тайно посещали «живые классики» Оноре де Бальзак и Виктор Гюго, которые избегали принимать давамеск, но охотно участвовали в общих беседах.
Клуб просуществовал с 1844 по 1849 год, в течение которых его успели посетить почти все знаковые фигуры французской культуры тех лет. Многие из них впоследствии упоминали о «Клубе» в своих воспоминаниях, но мало кто признавался, что пробовал давамеск.

Теофиль Готье  "Клуб гашашистов".

Кенотаф Бодлера на кладбище Монпарнас

 Бодлеру принадлежит одно из наиболее внятных описаний воздействия гашиша на человеческий организм, которое на долгие годы стало эталоном для всех, кто писал о психотропных продуктах из конопли.



С 1844 по 1848 Бодлер посещал «Клуб гашишистов», основанный Жаком-Жозефом Моро, и употреблял давамеск (алжирскую разновидность гашиша). По свидетельству Теофиля Готье, активно участвовавшего в жизни клуба, Бодлер «принял гашиш единожды или дважды в ходе экспериментов, но никогда не употреблял его постоянно. Это счастье, покупаемое в аптеке и уносимое в жилетном кармане, ему было отвратительно». Впоследствии Бодлер пристрастился к опиуму, но к началу 1850-х гг. преодолел пристрастие и написал три больших статьи о своем психоделическом опыте, которые составили сборник «Искусственный рай» (1860).
Две статьи из трех — «Вино и гашиш» (1851) и «Поэма о гашише» (1858) — посвящены каннабиноидам. Бодлер считал их воздействие интересным, но неприемлемым для творческой личности. По мнению Бодлера, «вино делает человека счастливым и общительным, гашиш изолирует его. Вино превозносит волю, гашиш уничтожает её». Несмотря на это, в своих статьях он выступает как объективный наблюдатель, не преувеличивая психотропные эффекты гашиша и не впадая в излишнее морализаторство; поэтому и неутешительные выводы, которые он делает из своего опыта, воспринимаются с определенной долей доверия.

http://www.behigh.org/behigh/site/content/library/belles_letres/gaultier_hash.html
 

/Библиотека /Художественная литература

Теофиль Готье

Клуб Гашишистов

ОТЕЛЬ ПИМОДАН

Приглашение, составленное в загадочных выражениях, понятных лишь членам нашего общества, заставило меня однажды декабрьским вечером отправиться в далекий квартал Парижа. Остров Святого Людовика является чем-то вроде оазиса посреди города; река, разделяясь на два рукава, обнимает его, ревниво охраняя от захвата цивилизации. Именно там, в старинном отеле Пимодан, выстроенном некогда Лозеном, происходили ежемесячные собрания нашего общества, и нынче я ехал туда впервые.

Только что пробило шесть часов, но было уже совершенно темно.

Туман, еще более густой на берегу Сены, закутывал все предметы точно ватой, пропуская лишь красноватые пятна зажженных фонарей и светящихся окон.

Мокрая от дождя мостовая отражала свет фонарей, словно речная гладь; резкий ветер ледяными иглами колол лицо. Его пронзительный свист переходил в басовые ноты, ударяясь об арки мостов. Этот вечер был полон суровой поэзии зимы.

Как ни трудно было найти на длинной пустой набережной нужный мне дом, но моему кучеру все же удалось наконец разобрать полустертое имя отеля на мраморной доске.

Употребление звонков еще не проникло в эту глушь, и мне пришлось потянуть фигурный молоток. Послышался шорох натягиваемой веревки. Я дернул сильнее, и старый, ржавый язык замка поднялся, открывая массивные створки дверей.

Точно картина Скалькена показалась за желтоватым прозрачным стеклом голова старой привратницы, освещенная мерцающим пламенем свечи. При виде меня на лице старухи появилась странная гримаса, и костлявый палец указал мне дорогу.

Насколько я мог различить при слабом свете, который освещает землю даже в самую темную ночь, двор, в который я попал, был окружен старинными строениями с островерхими крышами. Между каменными плитами росла трава, и я быстро промочил ноги, словно шел по лугу.

Узкие высокие окна парадного подъезда, сверкая на темном фоне, служили мне маяками, не позволяя заблудиться.

В вестибюле отеля я очутился перед одной из тех огромных лестниц времен Людовика XIV, где мог бы свободно разместиться современный дом. Египетская химера во вкусе Лебрена с сидящим не ней амуром протягивала на пьедестал свои лапы, держа свечу в изогнутых в виде подсвечника когтях.

Пологие ступеньки и просторные площадки говорили о гениальности старинного архитектора и широте образа жизни давно прошедших времен. Поднимаясь по этим удивительным переходам в своем убогом черном фраке, я чувствовал себя не на месте в этой строго-выдержанной обстановке, мне казалось, я присвоил себе чужое право. Для меня была бы хороша и черная лестница.

Стены были увешаны картинами – то были копии полотен итальянских и испанских мастеров, по большей части без рам. На высоком потолке смутно вырисовывалась фреска на тему какого-то мифа.

Подойдя к указанному этажу, я узнал дверь по тамбуру, обитому мятым, лоснящимся от старости утрехтским бархатом. Пожелтевший галун и погнувшиеся гвозди свидетельствовали об их долголетней службе.

На мой звонок дверь с обычными предосторожностями открылась, и я словно возвратился на два века назад. Быстротекущее время, казалось, не коснулось этого дома, он походил на часы, которые забыли завести и стрелка которых показывает давно прошедший час. Я стоял на пороге огромного зала, освещенного лампами, зажженными на противоположном его конце. Белые стены зала были до середины увешаны потемневшими полотнами, носящими отпечаток эпохи, на гигантской печи возвышалась статуя, точно похищенная из аллеи Версаля. На куполообразном потолке извивался небрежным набросок какой-то аллегории во вкусе Лемуана, может быть, даже и его кисти.

Я направился в освещенную часть зала, где вокруг стола сгрудилось несколько человеческих фигур. Когда я вошел в светлую полосу, меня узнали и громкое «ура» потрясло гулкие своды старого отеля.

– Вот он, вот он! – наперебой кричали голоса. – Дайте ему его долю!

Перед буфетом стоял доктор; он вынимал лопаточкой из хрустальной вазы какое-то зеленоватое тесто или варенье и клал его по кусочку в палец величиной на блюдечки японского фарфора подле золоченой ложки.

Лицо доктора сияло энтузиазмом, глаза блестели, щеки пылали румянцем, вены на висках напряглись, раздувающиеся ноздри глубоко дышали.

– Это вычтется из вашей доли райского блаженства! – сказал он, протягивая мне мою порцию.

После этого снадобья пили кофе по-арабски, то есть с гущей и без сахара; потом сели за стол.

Читателя, конечно, удивит такое нарушение кулинарных обычаев, ибо никто не пьет кофе перед супом, варенье тоже едят на десерт. Это обстоятельство требует разъяснения.

II

В СКОБКАХ

Когда-то на Востоке существовала страшная разбойничья секта. Во главе ее стоял шейх, которого звали Стариком Гор или Князем Убийц. Разбойники беспрекословно повиновались своему главе и исполняли любые его приказы без рассуждений. Никакая опасность не пугала их, даже верная смерть. По одному знаку своего повелителя они бросались вниз с высокой башни или шли убивать какого-нибудь царя прямо к нему во дворец, несмотря на стражу.

Но каким образом мог добиться Старик Гор столь полного повиновения?

Он обладал рецептом одного чудесного снадобья, которое наделяет человека ослепительными галлюцинациями.

Человек, отведавший его хоть раз, находил после своего пробуждения реальную жизнь до того бесцветной и унылой, что с радостью жертвовал ею, лишь бы снова попасть в мир своих грез. Шейх же говорил, что каждый, кто погиб при исполнении его повелений, попадает в рай, а избегнувший гибели снова наслаждался таинственным снадобьем.

Зеленоватое тесто, которым оделял нас доктор, и было то самое зелье, которым Старик Гор незаметно одурманивал своих приверженцев, заставляя их верить, что его могуществу подвластен даже Магометов рай с его гуриями трех степеней. Это был гашиш. Отсюда происходит слово гашишист, то есть употребляющий гашиш. Оно одного корня со словом убийца – assassin. Кровожадные инстинкты подданных Старика Гор оправдывают это дикое название.

Я уверен, что людям, видевшим, как я выходил из дома в обеденный час, не могло даже прийти в голову, что я еду на патриархальный остров святого Людовика, чтобы отведать там таинственного зелья, посредством которого несколько веков назад мошенник-шейх заставлял своих приверженцев совершать преступления и убийства. Моя буржуазная наружность не делала даже намека на такую ориентальную извращенность. Я был больше похож на почтительного племянника, собравшегося пообедать у своей старой тетушки, чем на верующего, готовящегося насладиться блаженством Магометова рая в обществе двенадцати арабов чистейшей французской крови.

Конечно, если бы вам сказали, что в 1845 году, в эту эпоху биржевых игр и железных дорог, существовал клуб гашишистов, истории которого не написал г-н де Гаммер, вы бы этому не поверили, а между тем это истинная правда, хотя, как это часто случается с истиной, она и кажется невероятной.

III

ПИРУШКА

Наша трапеза была сервирована причудливо и живописно. Вместо рюмок, бутылок и графинов стол был уставлен большими стаканами венецианского стекла с матовым спиралевидным узором, немецкими бокалами с гербами и надписями, фламандскими керамическими кружками, оплетенными тростником и бутылями с хрупкими горлышками.

Здесь не было ни фарфора Луи Лебефа, ни английского разрисованного фаянса, обычно украшающих буржуазный стол. Ни одна тарелка не была похожа на другую, но каждая их них представляла собою ценность: Китай, Япония и Саксония представили здесь образцы самых красивых своих блюд, самых ярких своих красок. Все это, правда, было несколько отбито и потрескалось, но указывало на тонкий вкус хозяев.

Блюда были большей частью покрытые глазурью, работы Бернара Палисси, или лиможского фаянса; иногда нож, разрезая кушанье, скользил по выпуклому изображению пресмыкающегося, лягушки или птицы. Лежащий на тарелке угорь сплетал свои изгибы с кольцами украшавшей тарелку змеи.

Честный филистер, наверное, испытал бы некоторый страх при виде этих сотрапезников, волосатых, бородатых и усатых или же странно выбритых, размахивающих кинжалами XVI столетия, малайскими криссами, испанскими навахами. Согнувшиеся над столом и освещенные мерцающим светом ламп, они действительно представляли странное зрелище.

Ужин близился к концу, иные из адептов уже чувствовали действие зеленого теста, а на мою долю выпало полное извращение чувства вкуса. Я пил воду, а мне казалось, что это великолепное вино, мясо превращалось в малину и обратно. Я не мог отличить котлеты от персика.

Мои соседи делались все оригинальнее; на их лицах вдруг появлялись огромные совиные глаза, носы удлинялись и превращались в хоботы, рты растягивались, делаясь похожими на щель бубенчика. Цвет их лиц приобрел неестественные оттенки. Один из них, бледнолицый и чернобородый, раскатисто хохотал, наслаждаясь каким-то невидимым зрелищем; другой делал невероятные усилия, чтобы поднести ко рту стакан, и его судорожные движения вызывали оглушительный вой окружающих.

Третий с невероятной быстротой вертел большими пальцами, а четвертый, откинувшись на спинку кресла, с блуждающими глазами и бессильно повисшими руками, сладострастно утопал в безграничном море нирваны.

Опершись о стол локтями, я наблюдал за происходящим. Остаток моего рассудка то почти исчезал, то снова разгорался, точно готовый потухнуть ночник. Мои члены горели, и безумие подобно волне, отступающей от скалы, чтобы снова накатить на нее и захлестнуть своей пеной, но охватывало мой мозг, то проходило и в конце концов прочно овладело им. Я начал галлюцинировать.

– В гостиную, в гостиную, – вдруг закричал один из гостей, – разве вы не слышите звуков небесного хора? Музыканты уже давно ждут!

Действительно, сквозь шум разговоров до нас доносилась дивная музыка.

IV

НЕЗВАНЫЙ ГОСТЬ

Гостиная была огромная комната с белыми и золочеными лепными украшениями, с расписным потолком, с фризами, разрисованными сатирами, преследующими в тростниках нимф, с большим мраморным камином и с широкими парчовыми портьерами, дышащими роскошью старинных времен. Мягкие диваны и кресла, очень широкие, по моде того времени, чтобы не мять пышных юбок герцогинь и маркиз, приняли гашишистов в свои гостеприимные объятия.

Усевшись подле камина, я полностью отдался власти магического зелья.

Прошло несколько минут, и мои сотоварищи исчезли один за другим, оставив на стене лишь свои тени. Впрочем, она их быстро поглотила: так вода уходит в песок, не оставляя мокрых пятен. Начиная с этого мгновения я перестал осознавать окружающее и буду описывать только мои личные впечатления.

Слабо освещенная гостиная была пуста, и вдруг красная молния сверкнула под моими веками, сами собой вспыхнули бесчисленные свечи, и я почувствовал, что утопаю в этом теплом свете. Я находился в той же комнате, но все вокруг изменилось, стало больше, богаче, пышнее. Действительность служила лишь отправной точкой для великолепной галлюцинации.

Я еще никого не видел, но уже чувствовал присутствие огромной толпы.

Я слышал шелест тканей, стук бальных башмачков, шепчущие, шепелявящие, сюсюкающие голоса, приглушенные взрывы смеха, шум передвигаемых столов и стульев. Доносился звон посуды, хлопанье дверей, вокруг происходило что-то необычайное. И вдруг показалось загадочное существо.

Не знаю, откуда оно взялось, но я не испугался. У него был изогнутый, как птичий клюв, нос, и он часто вытирал огромным платком свои зеленые окруженные тремя темными кругами глаза. Высокий белый накрахмаленный галстук, в узел которого была продета визитная карточка со словами: – Давкус Карота из «Золотого горшка», – так крепко стягивал его тонкую шею, что кожа щек красными складками свисала на воротник. Черный сюртук, из-под которого виднелась связка брелоков, обтягивал его округлое тело, делая его похожим на каплуна. Что касается его ног, то вместо них были корни мандрагоры, разветвленные, черные, шероховатые, узловатые и бородавчатые. Казалось, они только что вырваны из земли: на их волоконцах еще виднелись кусочки приставшей к ним земли. Эти ноги как-то необыкновенно трепетали и скручивались Когда маленький торс, который они поддерживали, очутился против меня, странное существо вдруг разразилось рыданиями и, вытирая глаза, сказало мне жалобным голосом:

– Именно сегодня нужно умереть от смеха.

И крупные, как горох, слезы покатились по крыльям его носа.

– От смеха… от смеха… – эхом отозвался хор нестройных, гнусавых голосов.

V

ФАНТАЗИЯ

Взглянув на потолок, я заметил множество головок без туловищ, как рисуют херувимов, но с такими забавными и счастливыми лицами, что я невольно развеселился. Делая гримасы, они так щурили глаза, растягивали губы и раздували ноздри, что могли рассмешить даже воплощение сплина. Эти смешные маски двигались и вертелись в разных направлениях, производя ослепительное головокружительное действие.

Вскоре гостиная наполнилась необыкновенными лицами, прототипами которых могли служить лишь офорты Калло да акватинты Гойи; мишура смешивалась здесь с живописными лохмотьями, человеческие образы со звериными. В другое время я бы испугался подобной компании, но в этих уродах не было ничего страшного. Их глаза сверкали не жестокостью, а лукавством, и лишь веселая улыбка открывала торчащие клыки и острые резцы.

Я сделался кем-то вроде короля этого праздника: каждое новое лицо вступало в светлый круг, центром которого был я, и с забавно-сокрушенным видом бормотало мне на ухо какую-нибудь шутку; ни одной из них я не могу вспомнить, но тогда они казались мне верхом остроумия и вызывали безумный смех.

С появлением каждого нового лица вокруг меня раздавались раскаты гомерического, олимпийского, безмерного, оглушительного хохота, который, казалось, гремел в бесконечности.

Поминутно слышались восклицания то визгливых, то замогильных голосов: – Нет, это слишком смешно! Довольно, довольно! Господи, какая прелесть! Еще, еще! Хватит, я больше не могу!.. Хо-хо-ху-ху-хи-хи! Какая удачная шутка! Какой прекрасный каламбур! Постойте! Я задохнусь! Не смотрите на меня так… или стяните меня обручами, не то я лопну!

Несмотря на эти полушутливые, полусерьезные мольбы, грозная веселость росла, шум усиливался, стены и пол дома поднимались и дрожали, как человеческая диафрагма, потрясенные этим неистовым, неукротимым, неумолимым смехом.

Теперь странные призраки напали на меня всей стаей, потрясая длинными рукавами шутовской одежды, путаясь в складках балахонов, сминая свои картонные носы, сталкиваясь, поднимая облака пудры со своих париков и фальшиво распевая нелепые песни с невозможными рифмами.

Здесь были все типы, созданные когда-либо вдохновенным юмором народов и отдельных личностей, но в десять, в сто раз более яркие. В этой невообразимой сутолоке неаполитанский пульчинелла фамильярно хлопал по горбу английского панча, бергамский арлекин терся своей черной мордочкой об осыпанную мукой маску французского паяца, испускающего дикие крики, болонский доктор засыпал табаком глаза отца Кассандра, Тарталья скакал верхом на клоуне, Жиль угощал пинками дона Спавенто, Карагёз, вооруженный своим непристойным посохом, дрался на дуэли с шутом Оском.

Дальше бесновались персонажи забавных снов, уродливые создания, безобразная помесь человека, животного и домашней утвари: монахи с колесиками вместо ног и котлом вместо живота, воины в латах из посуды и с птичьими лапами, размахивающие деревянными саблями, чиновники, крутящиеся на вертеле, короли с башней в форме перечницы вместо ног, алхимики с мехами вместо головы и с членами в виде перегонного куба, развратницы, сделанные из тыквы с прихотливыми выпуклостями, и вообще все, что может создать лихорадочная фантазия циника, вдохновленного опьянением.

Все это шевелилось, ползало, бегало, прыгало, хрюкало, свистало, как в «Вальпургиевой ночи» Гете.

Я спрятался в темный угол, чтобы избегнуть чрезмерной любезности этих странных существ, и стал любоваться их танцами, которых не знало ни Возрождение времен Шикара, ни Опера времен владычества Мюзара, этого короля разнузданной кадрили. Эти плясуны, в тысячу раз более талантливые, чем Мольер, Рабле, Свифт и Вольтер, изображали посредством какого-нибудь антраша или балансе такие глубоко философские комедии или полные силы и пикантной соли сатиры, что я держался за бока в моем углу.

Давкус Карота, все время утирая глаза, выделывал пируэты, немыслимые, особенно для существа, обладающего ногами из корня мандрагоры, повторяя при этом забавно жалостным тоном: – Сегодня нужно умереть от смеха!

О, вы, восхищавшиеся когда-либо великолепной тупостью Одри, хриплым вздором Алкида Тузе, самоуверенной глупостью Арналя, обезьяньими гримасами Равеля и думавшие, что видели настоящие комические маски, если бы вы присутствовали на этом балу, вдохновленном гашишем, вы бы признали, что с самых знаменитых комиков наших театров впору лепить украшения для катафалков и гробниц.

Сколько причудливо скорченных физиономий, сколько подмигивающих глаз, сверкающих насмешкой под птичьей пленкой! Какой оскал, словно щель копилки! Какие рты, точно вырубленные топором! Какие забавные двенадцатигранные носы! Какие толстые пантагрюэлевские животы!

В этом кишении веселого кошмара молниями мелькали чьи-то поразительно похожие портреты, карикатуры, которым позавидовали бы Домье и Гаварни; фантазии, способные восхитить чудесных китайских мастеров, этих Фидиев, изготовляющих болванчиков и фарфоровые статуэтки.

Эти видения не были ни уродливы, ни смешны, этот карнавал форм был полон грации. Около камина качалась обрамленная светлыми волосами маленькая головка с персиковыми щеками. В своем бесконечной припадке веселости она показывала все тридцать два зуба, величиной с рисовое зерно, заливаясь при этом долгим, пронзительным, переливчатым серебристым смехом с трелями и органными нотами. Проникая в мои барабанные перепонки, хохот ее возбуждал меня, заставляя совершать массу сумасбродств.

Наконец, бешеное веселье достигло апогея, слышались лишь судорожные вздохи, несвязное клохтанье. Смех стал беззвучным и напоминал рычание, удовольствие переходило в спазмы, казалось, припев Давкуса Карота вот-вот сбудется.

Тела один за другим валились на пол с той вялой тяжестью опьянения, которая делает падение неопасным, послышались восклицания: – Господи, как я счастлив! Какое блаженство! Я в экстазе! Я в раю! Я погрузился в бездну наслаждений!

Хриплые крики вырывались из стесненной груди, руки безумно простирались вслед какому-нибудь мимолетному видению, каблуки и затылки барабанили в пол. Настал момент брызнуть холодной водой на этот жгучий пар, иначе котел мог лопнуть. Человеческая оболочка, способная вынести сколь угодно горя, но не справляющаяся с избытком счастья, готова была разорваться под напором восторга.

Один из членов клуба, который по обычаю не участвует в сладострастном отравлении гашишем, чтобы следить за галлюцинациями остальных и не давать выброситься в окно тем, кто почувствовал за спиной крылья, подошел к пианино, откинул крышку и заиграл. Величественный, могучий аккорд сразу заглушил шум и изменил настроение окружающих.

VI

КЕЙФ

Он заиграл, кажется, арию Агаты из «Волшебного стрелка», и как ветер разгоняет тучи, так и эта божественная мелодия рассеяла причудливые видения моей галлюцинации. Маски, гримасничая, залезали под кресла, с приглушенными вздохами прятались в складки портьер, и я снова почувствовал себя одиноким в огромной гостиной.

Колоссальный фрибурский орган не издает таких могучих, величественных звуков, как это пианино под пальцами ясновидца (так называют трезвого члена нашего клуба). Музыка пылающими стрелами вонзалась мне в грудь и – странная вещь – скоро мне стало казаться, что мелодия исходит из меня. Мои пальцы скользили по невидимой клавиатуре, рождая звуки голубые, красные, подобные электрическим искрам. Душа Вебера воплотилась в меня.

Когда ария из «Волшебного стрелка» отзвучала, я продолжал собственные импровизации в духе немецкого композитора. Музыка привела меня в неописуемый восторг. Жаль, что магическая стенография не могла записать вдохновенных мелодий, звучавших у меня в ушах: при всей моей скромности могу их поставить выше шедевров Россини, Мейербера и Фелисьена Давида.

О, Пилле и Ватель! Любая из Тридцати опер, созданных мною в какие-нибудь десять минут, в полгода сделала бы вас богачами.

Первоначальная судорожная веселость сменилась неизъяснимо блаженным чувством безграничного покоя.

Этот период действия гашиша на востоке называют кейфом. Я перестал себя чувствовать, связь души с телом ослабла, и я мог свободно двигаться в не оказывающей сопротивление среде.

Мне кажется, что именно такова будет жизнь души, когда мы оставим нашу бренную оболочку и переселимся в другой мир.

Комната наполнилась голубоватым паром, отблеском лазурного грота, и в ней неясно трепетали смутные контуры. Эта атмосфера, одновременно свежая и теплая, влажная и благоухающая, охватывала меня, как вода в ванне, обессиливающей сладостью поцелуев. Если я хотел сдвинуться с места, ласкающий воздух образовывал вокруг меня тысячи сладострастных водоворотов, восхитительная истома охватывала мои чувства и клонила меня на диван, где я поник без сил, как сброшенное платье.

И я понял тогда радость, которой наслаждаются светлые духи и ангелы, рассекая своими крыльями горние выси и райское блаженство.

Ничего материального не примешивалось к этому экстазу, никакое земное желание не омрачало его чистоты. Впрочем, сама любовь чужда дивному состоянию: гашишист Ромео забыл бы Джульетту, бедное дитя напрасно бы простирало с балкона свои алебастровые руки, так как Ромео не поднялся бы к ней по шелковой лестнице. И хотя я страстно влюблен в идеал юности, созданный Шекспиром, я должен сознаться: прекраснейшая дочь Вероны не заставит гашишиста даже пошевельнуться.

И я спокойно, хотя и не без удовольствия, любовался вереницей идеально прекрасных женщин; я видел блистание атласных плеч, сияние серебристых грудей, мелькание маленьких ножек с розовой ступней, не испытывая при этом ни малейшего искушения. Очаровательные призраки, смущавшие святого Антония, не имели надо мной ни малейшей власти.

Созерцая какой-либо предмет, я через несколько минут чудесным образом растворялся в нем и сам превращался в него.

Так я превратился в нимфу, глядя на фреску, изображающую дочь Ладона, преследуемую Паном.

Я испытывал весь ее ужас и старался спрятаться в тростнике, чтобы избегнуть чудовища с козлиными ногами.

VII

КЕЙФ ПРЕВРАЩАЕТСЯ В КОШМАР

Во время моего экстаза снова появился Давкус Карота.

Сидя как портной или паша на своих скрещенных корнях, он глядел на меня пылающим взглядом, его клюв так язвительно щелкал, такое торжество светилось в его маленькой, безобразной фигурке, что я невольно вздрогнул.

Заметив мой испуг, он удвоил свои кривлянья и гримасы и, прыгая как искалеченный паук, приблизился ко мне.

В этот момент какое-то холодное дуновение коснулось моего уха, и я услыхал очень знакомый голос, хотя и не мог вспомнить, кому он принадлежит. Он сказал: этот бездельник Давкус Карота, который пропил свои ноги, подтибрил у тебя голову и посадил на ее место не ослиную, как это сделал Пэк с Боттомом, а слоновую.

Сильно заинтересованный этим сообщением, я подошел к зеркалу и увидал, что это правда.

Теперь меня вполне можно было принять за какого-нибудь индусского или явайского идола: мой лоб поднялся, нос удлинился в хобот и загнулся на грудь, уши хлопали о плечам и вдобавок ко всему этому я оказался цвета индиго, как голубой бог Шива.

Взбешенный, я бросился к Давкус Кароте, который запрыгал и завизжал, видимо, сильно испуганный. Но я схватил его и так сильно ударил о край стола, что он тут же вернул мне мою голову, завернутую в платок.

Довольный своим успехом, я снова сел на диван, но тот же голос опять заговорил:

– Берегись, ты окружен врагами, невидимые силы стараются овладеть тобой. Ты здесь пленник и увидишь это, если попробуешь выйти отсюда!

Тогда туман, окутывавший мое сознание, порвался, и я ясно понял, что члены клуба были кабалисты и маги, которые решили меня погубить.

VIII

TREAD-MILL

Я с большим трудом встал и направился к двери гостиной. Дошел я до нее очень нескоро: какая-то непонятная сила заставила меня делать три шага вперед и один назад. По моему счету этот переход длился десять лет.

За мной следовал Давкус Карота, посмеиваясь и бормоча, с видом притворного сочувствия:

– Если он все время будет так идти, то успеет состариться в пути.

Однако мне удалось выйти в соседнюю комнату, которая неузнаваемо изменилась – она становилась все длиннее, длиннее и длиннее. Свет, мерцающий в ее конце, казался таким же далеким, как неподвижные звезды.

Чувствуя, что падаю духом, я остановился, но голос снова сказал мне, почти коснувшись губами моего уха:

– Мужайся, она ждет тебя в одиннадцать часов.

Собрав все силы, я огромным усилием воли старался поднимать ноги, которые прирастали к полу, и мне приходилось всякий раз вырывать их, как корни из земли. Чудовище с мандрагоровыми ногами не отставало от меня, пародируя мои усилия и повторяя заунывным голосом: – Мрамор побеждает, мрамор побеждает! – Я и вправду чувствовал, что мои конечности каменеют и мрамор сковывает меня до бедер, как Дафну в Тюильри. Я сделался статуей от пояса и ниже, как околдованные принцы из «Тысячи и одной ночи». Мои отяжелевшие каблуки громко стучали по полу, я смело мог играть Командора в «Дон-Жуане».

Между тем я вышел на полуосвещенную площадку лестницы и хотел спуститься по ней. Она поразила меня своими гигантскими размерами. Один из ее концов, казалось, вонзался в небо, другой низвергался в преисподнюю. Подняв голову, я смутно видел, как нагромождались одна на другую бесчисленные площадки, всходы, перила, точно для того, чтобы достигнуть вершины башни Лилак; опуская же голову, я смутно различал пропасть ступенек, вихрь спиралей, водоворот изгибов.

– Эта лестница, верно, пробуравливает насквозь всю землю, – говорил я, машинально подвигаясь вперед, – я достигну нижней площадки после страшного суда.

Лица на картинах сочувственно глядели на меня, по некоторым из них пробегали судороги, как по лицу немого, который хочет сообщить что-то важное, но не может этого сделать. Можно было подумать, что они хотят предупредить меня о какой-то опасности, но какая-то инертная, неумолимая сила гнала меня вперед. Ступеньки лестницы оседали вместе со мной, точно в испытаниях франкмасонов. Липкие и мягкие камни опускались, как животы жаб. У меня под ногами появлялись все новые ступеньки и площадки, те, что я уже миновал, вдруг сами собой оказывались передо мной.

Это длилось, по моему счислению, ровно тысячу лет.

Наконец я достиг вестибюля, где меня ждали новые испытания.

Химера со свечой в лапах, которую я заметил при входе, с явно враждебным намерением преградила мне путь; ее зеленые глаза сверкали насмешкой, рот свирепо ощерился. Она почти на брюхе подползла ко мне, влача в пыли свою бронзовую попону. Это не была покорность, кровожадные содрогания колебали ее львиный круп, а Давкус Карота дразнил ее и натравливал:

– Куси, куси, мраморное мясо – лучшее угощенье для бронзовой пасти!

Но держа себя крепко в руках, я заставил себя перешагнуть через страшного зверя.

Порыв холодного ветра ударил мне в лицо, и передо мной засияло ясное небо, похожее на огромную глыбу ляпис-лазури с золотой пылью бесчисленных звезд.

Чтобы передать впечатление, которое произвела на меня его мрачная архитектура, нужна игла, с помощью которой Пиранези бороздил блестящую чернь своих чудесных гравюр. Расширившийся до размеров Марсова поля, этот двор окружился за несколько часов гигантскими зданиями, которые вырисовывались на горизонте кружевом шпилей, куполов, башен и пирамид, достойных Рима и Вавилона.

Моему удивлению не было границ, я даже и не подозревал, что на острове Святого Людовика столько архитектурных богатств, что они могли бы занять в двадцать раз большую площадь. И я не без страха думал о могуществе волшебников, которые могли в один вечер воздвигнуть подобные громады.

– Ты во власти иллюзий, – снова прошептал прежний голос, – этот двор совсем невелик. В нем двадцать семь шагов в длину и двадцать пять в ширину.

– Да, да, – проворчал ужасный выродок, – ты забыл прибавить: семимильных шагов. Тебе нипочем не успеть к одиннадцати часам. Уже полторы тысячи лет прошло с тех пор, как ты вышел. Голова твоя наполовину поседела. Вернись назад, это самое разумное.

И гнусное чудовище, видя, что я не хочу ему повиноваться, схватило меня своими гибкими ногами, и, помогая себе руками, как крючками, потащило меня назад. Оно заставило меня подняться по лестнице, где я только что натерпелся страхов, и к моему горю снова водворило в гостиную, откуда я с таким трудом выбрался.

Разум мой помутился. Безумный бред охватил меня.

А Давкус Карота, подпрыгивая до потолка, говорил:

– Вот дурак, ведь я, прежде чем возвратить ему голову, вычерпал из нее ложкой весь мозг.

Я ощупал свою голову и почувствовал, что она открыта, и пал духом.

Затем я потерял сознание.

IX

НЕ ВЕРЬТЕ ХРОНОМЕТРАМ

Придя в себя, я увидел, что комната полна людей, одетых в черное. Они печально пожимали друг другу руки, как люди, разделяющие общее горе.

– Время умерло, – говорили они. – Больше уже не будет ни годов, ни месяцев, ни часов. Время умерло, и мы должны его похоронить.

– Правда, оно было уже очень старо, но я не ожидал такой скорой развязки: оно чувствовало себя великолепно для своего возраста, – прибавил господин, в котором я узнал одного художника.

– Вечность уж слишком одряхлела. Должен же был прийти конец, – подхватил третий.

– Господи, – воскликнул я, пораженный внезапной мыслью, – если времени больше не существует, когда же будет одиннадцать часов?

– Никогда, – загремел Давкус Карота, бросая мне в лицо свой фальшивый нос и показываясь наконец в настоящем виде. – Никогда… Теперь навсегда останется девять часов с четвертью. Стрелка будет стоять на той минуте, когда умерло время, и твоя казнь состоит в том, что ты вечно будешь приходить смотреть на нее и не успокоишься, пока тебе будут повиноваться ноги.

И действительно, я раз пятьсот подходил к часам, точно меня толкала какая-то невидимая сила.

Давкус Карота, сидя верхом на часах, делал мне ужасные гримасы.

Стрелка не двигалась.

– Негодяй, это ты остановил маятник, – закричал я, пьяный от бешенства.

– Ничего подобного, он качается, как всегда, но солнца рассыпаются в прах, прежде чем стрелка подвинется хотя бы на одну миллионную миллиметра.

– Однако я вижу, что пора заклясть злых духов, настроение переходит в сплин, – сказал ясновидец. – Нужно еще музыки. На этот раз Давидову арфу заменит рояль Эрара.

И он заиграл веселую мелодию.

Человеку-мандрагоре она показалась не по вкусу, он стал уменьшаться, сплющиваться, обесцветился, испуская невнятные стоны, затем, потеряв человеческий облик, повалился на паркет, превратившись в испанский козелец с раздвоенным корнем.

Чары рассеялись.

Но что это; детские радостные голоса кричали: – Аллилуйя, время воскресло! Посмотри-ка на часы!..

Стрелка показывала ровно одиннадцать часов.

– Сударь, карета вас ждет, – сказал слуга. Сон был кончен.

Гашишисты расходились по домам, словно офицеры после погребения Мальбрука.

Я тоже легким шагом спустился с лестницы, причинившей мне ночью столько мучений, и через несколько минут был у себя в здравом уме и твердой памяти; последние пары гашиша рассеялись.

Мой рассудок (или то, что я называю этим именем, за неимением другого термина) снова возвратился ко мне, и ясность его была такова, что я мог дать полный отчет о какой-нибудь пантомиме, или водевиле, или же сочинять стихи.