ცნობა-სოციალურ-ეკონომიკურ კრიზისს შეჯახებულ ბერძნებში ჩანს ფსიქიური გადახრების ტენდენცია. სპეციალისტების ანგარიშის თანახმად ყოველ თვითმკვლელ ბერძენზე მოდის ოციოდე ბერძენი რომლებმაც წარუმატებლად სცადეს თავის მოკვლა.
კიდევ არის ათასობით დეპრესიული,გალოთებული,შეშფოთებული და დადარდიანებული ბერძენი.
ფსიქოლოგების აზრით კრიზისის დასრულების შემდეგაც დარჩება ფსიქიურად ავადმყოფ ახალგაზრდათა მთელი თაობა რომელიც რამოდენიმე წელი ცხოვრობდა უკეთესობის იმედის გარეშე.
მკაცრმა პირობებმა კრიზისი შეიძლება გადააქციონ ეპიდემიად.
სამუშაოს დაკარგვა ადამიანებს აგდებს დეპრესიაში და ფსიქიურად აავადებს. ამის შედეგების დაძლევა ძნელი იქნება.
უმუშევრობა ბერძენ ახალგაზრდობაში 50 პროცენტზე მეტია და ვითარება უარესდება.
2007-2009 წლებში თვითმკვლელობათა მაჩვენებელი საბერძნეთში გაიზარდა 17 პროცენტით, 2011 წლის პირველ ნახევარში კი 40 პროცენტით 2010 წელთან შედარებით.
მ.ლაიტმანი- აფრიკაში არაა თვითმკვლელობები,თუმცა იქ იხოციებიან შიმშილით, ყველაზე მეტი თვითმკვლელი კი სკანდინავიაშია.
ეს ნიშნავს იმას რომ დეპრესია არ აიხსნება სამუშაოთი თუ შემოსავლით.
დეპრესიის წყაროა შინაგანი სიცარიელე,სურვილების ახალი დონე რომელიც ვერ კმაყოფილდება ამქვეყნად. სურვილებს დააკმაყოფილებს მხოლოდ მათი შესაბამისი შევსება-არსებობის მომდევნო დონის შეგრძნება.
კაცობრიობა ეძებს ჩვენი სამყაროს ნამდვილ სურათს,ცხოვრების აზრს და ვერავითარი სიმდიდრე ვერ შეავსებს ამ სიცარიელეს. სიღატაკე კი მხოლოდ კატალიზატორია...
წუთშესვენება:
იყო რუსეთის დამრიგებელი წმინდა მაქსიმე ბერძენიც//მაკსიმ გრეკ,1470-1556//,რომლისაც სამწუხაროდ არ ესმით არც საბჭოთა დემოკრატებს და არც თანამედროვე ბერძნებს.
1553 წელს მაისში სამება-სერგის მონასტერში მიბრძანდა მეფე ივან მეოთხე ვასილიევიჩი დედოფალ ანასტასიასთან და ახალშობილ შვილ დიმიტრისთან ერთად. მას უნდოდა ლოცვა სასწაულთმოქმედი სერგი რადონეჟელის კუბოსთან,შესვენება და შორი გზის გაგრძელება კირილო-ბელოზეროს სავანეში. ეს მოგზაურობა მან დაიწყო მძიმე ავადმყოფობის დროს დადებული აღთქმის აღსასრულებლად.
მან ისურვა შეხვედრა ბერ მაქსიმთან რომელსაც ბერძენს უწოდებდნენ იმიტომ რომ იმიტომ რომ მოსკოვის სამეფოში დიდი ხნის წინ ჩავიდა საბერძნეთიდან, წმინდა ათონის მთიდან.
მეფეს წარუდგა ხმელი და მრავალი სიმძიმის გადამტანი ბერი. ტვერის ერთ-ერთ მონასტერში პატიმრობიდან ეს ბერი გაანთავისუფლა მან,ივან ვასილიევიჩმა...
ბერმა მოისმინა მეფის მოთხრობა მის მიერ გადატანილი უმძიმესი ავადმყოფობის შესახებ და ბეელოოზეროში სალოცავად წასვლის შესახებ დადებულ აღთქმაზე.
მაგრამ ბერმა არ დალოცა მეფის დიდი მოგზაურობა,სულაც პირიქით
- განა მიიღებს ღმერთი უაზრო აღთქმას და ფიცს? ყველგან მყოფი ღმერთის ძიება საჭიროა უდაბნოების გარეთაც. მთელი სამყაროა სავსე ღმერთით.
თუ კი გინდა მადლობა უთხრა ღვთაებრივ მადლს სიკეთე აკეთე ტახტზე!
შენს მიერ ყაზანის სამეფოს ბედნიერად აღების შემდეგ რამდენი მეომარი დაეცა,რამდენი ქრისტიანი ქვრივი და ობოლი,რამდენი მარტოსული და უბედური დარჩა,ანუგეშე ისინი...აი მეფის საქმე!
მეფე,ვისაც თავხედურად მოეჩვენი ბერის სიტყვები, ცივად დაშორდა მას. მიუხედავად ამისა,როდესაც მეფე უკვე სტოვებდა სამებას ბერმა მაქსიმმა სთხოვა მის მხლებელ ადაშევს და კურბსკის გადაეცათ მისთვის სულ საშინელი სიტყვები :
"თუ არ დამიჯერებ,დაივიწყებ ურჯულოების მიერ ქრისტიანობისთვის დახოცილ წამებულთა სისხლს,ყურადღებას არ მიაქცევ ქვრივთა ცრემლებს და ჯიუტად გაემგზავრები იცოდე რომ შენი შვილი მოკვდება გზაში!"
ეს შთამბეჭდავი სცენები თავის თხზულებებში აღწერა 1564 წელს რუსეთიდან ლიტვაში გაქცეულმა ანდრეი კურბსკიმ.
ამ თხზულებებიდან ვიცით ისტორიის ბოლოც. მეფემ არ დაუჯერა მაქსიმ ბერძენს და გააგრძელა თავისი გზა. ბერის წინასწარმეტყველება ახდა და მეფისწული გზაში დაიღუპა. კურბსკის კი უკვირს თუ რა ქარმა გადააგდო რუსეთში ეს განათლებული და ბრძენი ფილოსოფოსი ბერი....
--------------------------------------------
1470 წელს ბერძნულ სოფელში არტა არისტოკრატულ ოჯახში დაიბადა მიხაილ ტრივოლისი. შეძლებულმა მშობლებმა მას მისცეს შესანიშნავი განათლება. იონიის ზღვაში კუნძულ კორფუზე სკოლის დამთავრების შემდეგ 20 წლის მიხაილ ტრივოლისი იყრიდა კენჭს ამ თვითმმართველი ტერიტორიის საბჭოში სადაც უმთავრესად უხუცესები ისხდნენ,მაგრამ დამარცხდა.
მაშინ ახალგაზრდა გაემგზავრა იტალიაში,სადაც იცხოვრა თითქმის 20 წელი. იქ ის დაუახლოვდა ჰუმანისტ მოაზროვნეებს,ანჯელო პოლიციანოს და მარსილიო ფიჩინოს.განასრულა სწავლა ბოლონიის,პადუას,ფერარას,მილანის უნივერსიტეტებში და და იყო პარიზის სორბონაშიც...
1490 წლიდან მიხაილ ტრივოლისი დაუმეგობრდა ფილოსოფოს ჯოვანი პიკო დელა მირანდოლას რომლის იდეაც რომ ყველა ფილოსოფიური და რელიგიური სკოლა არის ერთიანი ჭეშმარიტების კერძო გამოვლინებები პაპის კურიამ გამოაცხადა ერეტიკულ იდეად....
მიხაილ ტრივოლისზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა დომინიკანელი ბერი ჯიროლამო სავონაროლას ქადაგებებმა. სავონაროლა ემოციურად ამხელდა გარყვნილ და პატივმოყვარე რომის პაპ ალექსანდრე მე-6 ბორჯიას.
სავონაროლამ თქვა რომ რომაელმა კახპამ მთელ მსოფლიოს აჩვენა თავისი სიმახინჯე და მისგან მომავალი ყროლი მისწვდა ცას.
რომის პაპმა ეს არ პატია სავონაროლას/ ის გაასამართლეს და 1498 წლის მაისში დაწვეს ფლორენციის მოედანზე.
სავონაროლა სამუდამოდ დაამახსოვრდა ტრივოლისს, უკვე რუსეთში ყოფნისას მან სავონაროლაზე დაწერა "საშინელი და დასამახსოვრებელი მოთხრობა" და ზოგჯერ თვითონ გამოდიოდა შეურიგებელი მამხილებლის როლში.
П
ალბათ დამწვარი მაგრამ გაუტეხავი ქადაგის მაგალითმა უბიძგა მიხაილს კათოლიკობაში გადასვლისკენ და ბერად შედგომისკენ სწორედ ფლორენციის წმინდა მარკოზის მონასტერში რომლის წინამძღვარიც იყო სავონაროლა.
მაგრამ ის ორ წელიწადში დარწმუნდა იმაში რომ დომინიკელებსაც,რომლებსაც წესდება ავალებდა სიღარიბეს,ბედკრულებზე და ავადმყოფებზე ზრუნვას და უწყვეტ ლოცვას დაავადებულები არიან იმ მანკიერებებით რომლებსაც ამხელდა დამწვარი წინამძღვარი....
მაშინ ტრივოლისმა დასტოვა იტალია და გადავიდა მართლმადიდებლობის ცენტრ ათონის მთაზე. 1505 წელს ის გახდა ამჯერად მართლმადიდებელი ბერი,სახელად მიიღო მაქსიმი...
40 წლის ასაკისთვის მაქსიმს ჰქონდა განათლებული და ბრძენი ბერის სახელი.
ამ დროსთვის კი ათონზე ჩავიდა რუსეთის ელჩობა. ტახტზე ახლახანს ასულმა დიდმა მთავარმა ვასილი მესამემ თავისი საწყობების თვალიერებისას აღმოაჩინა ბევრი ბერძნული წიგნი რომელთა დიდი ნაწილი ჩაიტანა უკვე დედოფალმა სოფიო პალეოლოგმა. მეფემ გადაწყვიტა რომ საჭიროა ამ წიგნების თარგმნა რუსულად და ათონზე გააგზავნა ხალხი ბერებიდან კარგი მთარგმნელის მოსანახად. არჩევანი შეჩერდა მაქსიმზე. ის კი დაემორჩილა ბედს რომელიმაც მას უჩვენა უფლის სამსახურის ახალი გზა და წავიდა მოსკოვის დიდ სამთავროში.
ვასილი მესამე თავიდან ეფერებოდა მაქსიმ ბერძენს. ის დაასახლეს კრემლში ჩუდის მონასტერში,ახლოს დიდი მთავრის სასახლესთან. მისმა თარგმანებმა დაიმსახურა საყოველთაო მოწონება.
ათონის გონიერმა და დიდად განათლებულმა ბერმა ვერც კი შეამჩნია ისე მოექცა საშიში პოლიტიკური მოვლენების ეპიცენტრში. მან თანდათანობით დაინახა რუსული ცხოვრების მრავალი ნაკლი და ის სულ უფრო და უფრო ხშირად იმაღლებდა ხმას სასტიკი და დაუნდობელი წესების წინააღმდეგ.
ნ.მ.კარამზინის თქმით მაქსიმ ბერძენს უყვარდა დევნილთა მხარდაჭერა. ის დევნილებს ჩუმად იღებდა თავის სენაკში და ჩუმად ისმენდა მეფისთვის და მიტროპოლიტისთვის შეურაცმყოფელ სიტყვებს.
კრემლს კი არ აკლდა ჯაშუშები და მათაც მეფეს ყველაფერი შეატყობინეს. ბერს ცუდი ურთიერთობა ჰქონდა მიტროპოლიტ დანიილთან რომელსაც სულაც არ სურდა რუსი ხალხის სვინდისად, მეფის დამრიგებლად და სამართლიან მრჩევლად ყოფნა. ის მხოლოდ მორჩილად აკმაყოფილებდა მეფის ნებისმიერ ხუშტურს.
ბერძენმა კი დიდად გადაიკიდა დიდ მთავარი და დანიილი.
მეფე მიტროპოლიტის დახმარებით გაეყარა სოლომონია საბუროვას რომელსაც 20 წლის ქორწინების შემდეგ შვილი არ გასჩენია რაც იყო ფორმალური საბაბი გაყრისთვის და ცოლად შეირთო მომხიბლავ მაცდური პოლონელი ელენა გლინსკაია.
მაქსიმ ბერძენმა კი დაწერა საკმაოდ ბოროტი ტრაქტატი სადაც ეს ყველაფერი გააკრიტიკა.
ამას გარდა მაქსიმ ბერძენი აქტიურად ჩაერია არამომხვეჭელების იოსიფევლებთან კამათში და მკვეთრად გმობდა სამონასტრო მიწათმფლობელობას, თავს ესხმოდა ვერცხლისმოყვარე წინამძღვრებს რომლებიც სასტიკად ეპყრობოდნენ გლეხებს და მისდევდნენ მევახშეობას....
ეკლესიის მაშინდელმა იერარქებმა მეფის სრული მხრდაჭერით ეს არ აპატიეს. ათონის ბერი გაასამართლა 1525 და 1531 წლების ორმა საეკლესიო კრებამ. მას დანაშაულად ჩაუთვალეს შრომა რუსეთის განათლებისთვის. ბრალად დასდეს რომ საღვთისმსახურო წიგნების თარგმნისას ის შეგნებულად ამახინჯებდა ტექსტებს. გაურკვევლობები მართლაც იყო ადგილ ადგილ მაგრამ მაქსიმმა თავიდან რუსული ენა არ იცოდა, ის ბერძნულიდან თარგმნიდა ლათინურად და შემდეგ მისი თანაშემწეები თარგმნიდნენ ლათინურიდან საეკლესიო სლავურზე.
თქვეს რომ ის ბოროტი განზრახვით ამახინჯებდა წმინდა წერილს. ის გამოაცხადეს ერეტიკოსად და დაამწყვდიეს მოშორებულ მონასტერში ნესტიან და ვიწრო სენაკში სადაც მას უნდა აეტანა შიმშილი,სიცივე,ბოლი და ყროლი. მას არ აძლევდნენ სუფთა ჰაერზე რამოდენიმე წუთით გასვლის უფლებას.
მაქსიმ ბერძენმა ყველაფერი აიტანა. მეტიც,მან დაწერა შესანიშნავი თხზულებები.
ათონის ბერები და კონსტანტინეპოლის პატრიარქი ითხოვდნენ მის განთავისუფლებას მაგრამ ამაოდ.
ის გაანთავისუფლა და სამება-სერგის მონასტერში კეთილ იგუმენ არტემისთან გადაიყვანა ივანე მრისხანემ.
მაქსიმ ბერძენი იქ გარდაიცვალა 1556 წელს, მეფე ივანესთან შეხვედრიდან 3 წლის შემდეგ.
რუსეთში მძიმედ ტანჯულ ათონის ბერს მაინც უყვარდა თავისი მეორე სამშობლო რუსეთი.
მის საფლავთან ხდებოდა სასწაულები, იკურნებოდნენ მძიმედ ავადმყოფები....
 |
| ეს შოტლანდიაა |
XX საუკუნის შუა ხანებიდან საზოგადოება დაიშალა, გაიფანტა უმთავრესად საკუთარი ჟინის დაკმაყოფილების მსურველ და სიტკბოებათა მაძიებელ ინდივიდებად რითაც დაიწყო ის რასაც ფრანგი ფილოსოფოსი ჟილ ლიპოვეცკი უწოდებს სიცარიელის ხანას. პოსტთანამედროვე, პოსტმოდერნული საზოგადოება ხასიათდება მასობრივი გულგრილობით და მომავლისადმი უნდობლობით. სამაგიეროდ მასობრივი მოხმარების საგნების წარმოებამ თანამედროვე კულტურის ცენტრალურ ელემენტად აქცია ჰედონიზმი, სწრაფვა სიამოვნებებისკენ და ტკბობისკენ. მოხმარების რევოლუცია მიზნად ისახავს საზოგადოების ტოტალურ კონტროლს და ამავე დროს კერძო სფეროს განთავისუფლებას. ამის საბოლოო მიზანია თანამედროვე, ცვლილებათა მიმღები და ხელისუფლების მოქნილი კონტროლისთვის წინააღმდეგობის აღარ გამწევი ადამიანის შექმნა ( ისევ ჟილ ლიპოვეცკი).
სიცარიელის ხანა :
თანამედროვეობა ხასიათდება რწმენით რომლის თანახმადაც არსებობს საწყისი წერტილი როდესაც შეიძლება წარსულის სრული მოსპობა პრობლემათა გადასაჭრელად.
ესაა რევოლუციებისა და ავანგარდების მითი.
უმაღლესი ღირებულებებია ცვლილება და პროგრესი.
პოსტთანამედროვეობა, პოსტმოდერნიზმი ეჭვს ქვეშ აყენებს ამ იდეას და ეს იწვევს მნიშვნელოვან კრიზისს.
ოდესღაც სოციალურ არსებობას ამართლებდა რელიგია. რევოლუციონერები და მოდერნისტები სოციალურ არსებობას ამართლებდნენ საზოგადოების იდეით.
XX საუკუნის ბოლოდან საზოგადოება გაიშალა,გაიხსნა ინდივიდში.
ასე დაიწყო ის რასაც ფილოსოფოსმა ჟილ ლიპოვეცკიმ უწოდა «სიცარიელის ხანა».
ნეო-ფემინიზმი, ზნეთა და სექსუალობათა განთავისუფლება, რეგიონალური და ლინგვისტური უმცირესობების მოთხოვნები,ტექნოლოგიები ფსი, თვითგამოხატვისა და მეობის აყვავების სურვილი.
სოციალური და ინდივიდუალური ქმედებების მოტივაცია უკვე არის საკუთარი მეობა და არა უნივერსალობა, საყოველთაოობა.
პოსტთანამედროვე, პოსტმოდერნული საზოგადოება ხასიათდება მასობრივი გულგრილობით და მომავლისადმი უნდობლობით.
იქ სადაც უნივერსალურის,საყოველთაოს სახელით იერარქიებისთვის და წარსულისთვის ზურგის შემქცევი თანამედროვე საზოგადოება დამპყრობელი იყო «არა მომავალთან» დაკავშირებული მე არის იმედგაცრუების ნიშანი.
პოსტთანამედროვეობა,
სიცარიელის ხანა: “დაიწყეს გაგება იმისა რომ ამიერიდან შეიძლება უაზრო და
უმიზნო ცხოვრება, არსებობა წამით,და ესაა სიახლე.» (ჟილ ლიპოვეცკი, ფრანგი
ფილოსოფოსი, მწერალი და სოციოლოგი, გრენობლის უნივერსიტეტის პროფესორი,
დაიბადა 1944 წლის 24 სექტემბერს).მესკენ, პირადი, პერსონალური ისტორიებისკენ უკანდახევის საზოგადოება.
მას არაფერი აკავშირებს რაღაცის გაკეთების თუ აღსრულება-
-განსრულების ისტორიებით გატაცებულ,გამორჩეულად პოლიტიკურ თანამედროვე საზოგადოებებთან სადაც ჯგუფს აყენებდნენ ინდივიდზე, პიროვნებაზე წინ.
პოსტთანამედროვე საზოგადოება,პირიქით,ხასიათდება კოლექტიური ცხოვრების პერსონალიზაციით როდესაც ასოციაცია, კავშირი,განიხილება პირველ რიგში ,პიროვნული წადილისთვის გაცემულ პასუხად. ვინაიდან ამიერიდან სწორედ ინდივიდს აყენებენ ჯგუფზე წინ.
« წარმოიდგინეთ თუ როგორ შეაქციეს ზურგი ადამიანებმა ყველა ინსტიტუტს, ყველა დიდ ღირებულებას და მიზნებს რომლებმაც მოახდინეს წინა ეპოქათა ორგანიზება, თუ როგორ დაიცალა თანდათანობით თავისი სუბსტანციისაგან,თავისი არსისაგან ყველა ეს ინსტიტუტი, ღირებულება,მიზანი.
რა არის ეს თუ არა მასიური დეზერტირობა რომელმაც სოციალური სხეული გადააქცია სისხლისაგან დაცლილ სხეულად,უგრძნობელ ორგანიზმად?
სოციალურმა დაკარგა ყოველგვარი ღირებულება და ვიღას უნდა სერიოზუ-
ლად მსხვერპლის გაღება ოდესღაც ისეთი მნიშვნელოვანი ღირებულებებისთვის როგორებიცაა ცოდნა, ძალაუფლება,შრომა,ჯარი, ოჯახი და რელიგია?
სწორედ ასეთი გაგულგრილება ხსნის ლიპოვეცკის პირველი წიგნის სათაურს « სიცარიელის ხანა.»:
« ვერც ერთი პოლიტიკური იდეოლოგია ვეღარ აანთებს ბრბოებს,
პოსტთანამედროვე საზოგადოებას აღარა აქვს არც კერპი და არც ტაბუ,
მას აღარ წარმოუდგენია თავი დიდებულ რამედ,მას აღარა აქვს ადამიანთა მობილიზაციის უნარის მქონე ისტორიული პროექტი.
ამიერიდან გვმართავს სიცარიელე,სიცარიელე ტრაღიზმისა და აპოკალიფსის გარეშე.»
სინამვილეში გულგრილობა არაა არც ნიჰილიზმი და არც პესიმიზმი,ისაა მხოლოდ ყურადღების მიქცევა საკუთარი თავისადმი მოხიბლვის, აღფრთოვანების უნარს მოკლებულ სამყაროში და მეტი არაფერი.
საჯარო სივრცე დაიცალა ღირებულებებისაგან, მაგრამ მიუხედავად ამისა ის საცხოვრებლად სავსებით ვარგისი დარჩა : « დაიწყეს გაგება იმისა რომ ამიერიდან შესაძლებელია უაზრო და უმიზნო ცხოვრება,არსებობა წამით და ესაა სიახლე.»
პოსტთანამედროვეობა არის ინდივიდუალური იმანენტურობა ყოველგვარ ტრანსცენდენტურობას მოკლებულ სამყაროში თუ კი ეს არაა ეგოს მოჩვენებითი ტრანსცენდენტურობა.
დამთავრდა ნორმატიულად დამკვიდრებული მორალის ხანა.
ჩვენ შევედით მოვალეობის შემდგომ ხანაში.
ჩვენმა საზოგადოებებმა მოსპეს ყველა ის ღირებულება რომელიც მოითხოვს მსხვერპლის გაღებას. ეს იქნება ღმერთის მიერ მოსესათვის გადაცემული ათი მცნება //მაგ, მცნება არ იქურდოს შესრულების მაგივრად ქურდები ხდებიან პროფესორები და ქვეყნების ხელმძღვანელები და შემდეგ მათ პანთეონში ასაფლავებენ// თუ სრულიად საერო მიზნები.
ყოველდღიურ კულტურას განსაზღვრავს არა მოვალეობის ჰიპერბოლური იმპერატივები არამედ მატერიალური კეთილდღეობის ძიება და სუბიექტურ უფლებათა დინამიკა.
ჟილ ლიპოვეცკის თქმით ამ პოსტმორალურ ხანაში მოვალეობის ცნებას აღარ აქვს მნიშვნელობა.
მსხვერპლის გაღების მომთხოვნი მორალი აღარაა. ეთიკა კი თავისებურად ცდილობს თანამედროვე პრობლემების გადაწყვეტას. ის უფრო ამბობს იმას თუ რა არ ვუნდა ვაკეთოთ ვიდრე იმას თუ რა უნდა ვქნათ.
გავაკეთებ მარტო იმას რაც არაა მტკივნეული ჩემთვის,რაც არ მღლის. ასეთია თანამედროვე უტკივილო მორალი.
მაგრამ იგივე ლიპოვეცკის თქმით თანამედროვე საზოგადოებები მაინც არ წაულეკია ცინიზმს და იმორალობას თუ ამორალობას.
სამშობლოსთვის,რელიგიური თუ კლასობრივი და სხვა საზოგადოებრივი იდეალებისთვის თავდადების ღირებულების დამკარგავმა თანამედროვეობამ შეინარჩუნა ღირებულებათა მინიმალური ბირთვი და ცდილობს მის დაცვას.
ეს მინიმალური ღირებულებებია ადამიანის უფლებები,პატიოსნება,შემწყნარებლობა,ძალადობის უარყოფა,სხვის,განსაკუთრებით ქალების და ბავშვების პატივისცემა.
ამას გარდა სხვა საკითხებს შორის თანამედროვე ადამიანს აწუხებს ინდუსტრიული საზოგადოების და ცხოვრების ურბანისტული წესის პრობლემები.
ალეკსანდრ შუბინი, თანამედროვე თემი-ეგზოტიკა თუ გზა მომავალში?
ინდუსტრიულ საზოგადოებას და ცხოვრების ურბანისტულ წესს დიდი ნაკლები აქვს,მაგრამ ადამიანთა უმრავლესობა იტანს მათ კომფორტის ჩვეული დონის და მისაწვდომი კულტურის კერების გულისთვის ადამიანები ვერ ხედავენ ცხოვრების "ნორმალური" წყობის ალტერნატივას.
არადა ცხოვრების თანამედროვე ფორმების უარყოფა აუცილებელია როგორც ადამიანური ისე გლობალური მიზეზებით. ბუნება ვეღარ უძლებს იმ დატვირთვას რომელსაც ქმნის თანამედროვე ინდუსტრიული ცივილიზაცია და ამას გვინდა თუ არა აუცილებლად მოჰყვება თვისობრივი ცვლილებები.
ცვლილებებს შეიძლება ჰქონდეს დიამეტრალურად საწინააღმდეგო ფორმები.
ეს შეიძლება იყოს ადამიანური კულტურის შეთავსება ბუნების შესაძლებლობებთან//ბუნება გაგებულია ორგვარად,როგორც ირგვლივ არსებული გარემო ან ადამიანის ბუნება// ან ბუნებრივი გარემოს კატასტროფული ცვლილება ცივილიზაციის ნგრევასთან ერთად.
თანამედროვეობით შეწუხებული ადამიანები ეძებენ ცხოვრების და დასახლების ალტერნატიულ სახეებს რომლებიც მოიტანს როგორც ტრადიციული ისე ინდუსტრიული საზოგადოებებისგან განსხვავებულ სიახლეს.
ამავე დროს ახალი ხარისხის შემქმნელ ალტერნატიულ დასახლებას შეიძლება ჰქონდეს ორივე საზოგადოების ნიშნები.
ტრადიციული საზოგადოებისგან ალტერნატიული დასახლება მიიღებს ყოფის უბრალოებას, არააგრესიულ დამოკიდებულებას გარემოსადმი,ცხოვრების დინჯ წესს, თემურ სოლიდარობას და საერო თვითმმართველობას.
ინდუსტრიული საზოგადოებისგან მან უნდა მიიღოს ინფორმაციული გაჯერება და ელიტის ინტელექტუალური დინამიზმი.
ალტერნატიური დასახლება არის საზოგადოების ელიტის ის ნაწილი რომელმაც უარი თქვა ბრძოლაზე საზოგადოებრივი მანქანის ბერკეტებისთვის."არაელიტის" მართვაზე.
ასეთი დასახლების მკვიდრთა უმრავლესობა არის ელიტა ადამიანი-ინსტრუმენტების გარეშე. მკვიდრები არიან საკუთარი თავის მმართველები და შემსრულებლები, ისინი არ გასცემენ ბრძანებებს, ისინი ყველაფერს უთანხმებენ ერთმანეთს.
მაგრამ მთავარი ისაა რომ ისინი ინარჩუნებენ შემოქმედებით საწყისს,სწრაფვას სიახლის შექმნისკენ და არა ნგრევისკენ.
სოციალური შემოქმედება არის ის მთავარი რაც შესამჩნევად გამოჰყოფს ადამიანს ბუნებრივი ფარემოდან. ამიტომ დასახლება შეიძლება განვიხილოთ როგორც წინ გადადგმული ნაბიჯი ადამიანის სულის განვითარების გზაზე და არა უბრალოდ განვლილის განმეორება.
საზოგადოების სეკულარიზაციის შედეგად საზოგადოებები აღარ სდევნიან რელიგიურ თემებს და გაჩნდა მშვიდობიანი და არააგრესიულ გარემოში მცხოვრები სპირიტუალისტური თემების შექმნის შესაძლებლობა.
ამის ტიპიური მაგალითია სულიერი თემი ფინდჰორნი შოტლანდიაში.
1962 წელს აქ დასახლდა თანამედროვეობით გადაღლილ-გადაქანცული და ღმერთის მსმენელი პატარა ოჯახი.
პირველ წლებში აქ არც იყო დასახლება,იყო მხოლოდ პატარა ვაგონი. მაგრამ ა.კეიდის სულიერმა გამოცდილებამ თანდათან მიიზიდა ცხოვრების აზრის მაძიებელი ევროპელები და პატარა ვაგონის ირგვლივ გაჩნდა მთელი თემი.
ფინდჰორნის მთელი ცხოვრება გაჟღენთილი იყო სპირიტუალიზმით//სპირიტიზმში არ აგვერიოს//.
აქ ზრდიდნენ მცენარეებს მცენარეების სულისთვის მიმართვით და იღებდნენ შესანიშნავ მოსავალს.
აქ არ იყო კონფლიქტები, მეფობდა ძმობის და ურთიერთსიყვარულის სული.
თემის დამფუძნებელთა მიგნებები დიდი ანგარიშით იმეორებდნენ მსოფლიო რელიგიების გამოცხადებებს.
მაგრამ რაციონალისტურ-ინდივიდუალისტურმა ხანამ თავისი ქნა.
ჩასულთა შორის სულ უფრო და უფრო მეტი იყო რაციონალური ადამიანი და ფინდჰორნი გადაიქცა პირველ რიგში სოციალურ ორგანიზმად,დიდ თვითმმართველ და სოფლის მეურნეობის და ტურიზმის ხარჯზე მცხოვრებ თემად//ფინდჰორნი რჩება სულიერების და ცხოვრების ალტერნატიული ფორმების მაძიებელთა მექად//. იქ მისდევენ საგამომცემლო საქმიანობასაც.
თემში ცხოვრობენ რამოდენიმე ასეული წევრი და სტუმრები რომლებიც ფინდჰორნს ათასობით ჰყავს.
ასეთი დიდი ორგანიზმი თანამედროვე პირობებში ვერ იარსებებს სასაქონლო-ფულადი ანგარიშის გამოყენების გარეშე.
ფინდჰორნის სხეულში სულ უფრო და უფრო ღრმად აღწევს ბაზრის კანონები და ძველი ძმობა გადადის ისტორიის ჩრდილში.
თუმცა მსოფლიოში ვითარების შეცვლასთან ერთად შეიძლება შეიცვალოს ფინდჰორნის განვითარების ტენდენციაც.
თანამედროვე სიცარიელის და ინდივიდუალისტურ-ჰედონისტურ ხანაში მოხვედრილები კი ჯიუტად განაგრძობენ ცხოვრების აზრის და მიზნის ძიებას....
Изъяны индустриального общества и урбанистического образа жизни велики, но большинство жителей нашей страны готово терпеть их ради привычного уровня комфорта и доступа к очагам культуры. Люди не видят альтернативы "нормальному" строю жизни. Между тем Великий отказ от современных форм жизни необходим и по человеческим причинам, и по глобальным - Природа уже не выдерживает нагрузку, которую создает современная индустриальная цивилизация, и качественные изменения последуют неизбежно - хотим мы этого или нет. Формы изменений могут быть диаметрально противоположные - подстройка человеческой культуры под возможности Природы (понимаемой двояко - как окружающая среда и как природа человека) или катастрофическое изменение природной среды вместе с разрушением цивилизации. Альтернативная община - экзотика или дорога в будущее?
Александр Шубин
Альтернативное поселение потому и может быть названо альтернативным, что представляет собой нечто новое как в отношении традиционного, так и индустриального общества. При этом оно может нести в себе черты и того, и другого, создавая новое качество. От традиционного общества поселение обречено унаследовать простоту быта, неагрессивное отношение к среде, сведение воздействия на природу к минимуму, размеренный порядок жизни, общинную солидарность и мирское самоуправление. От индустриального общества должна быть унаследована информационная насыщенность и интеллектуальный динамизм элиты. Собственно, альтернативное поселение - это и есть та часть элиты общества, которая отказалась от борьбы за рычаги общественной машины, от управления "неэлитой". Большинство жителей такого поселения - это элита без людей-инструментов, поселенцы - сами себе и управляющие, и управляемые. Они вынуждены не приказывать, а договариваться, согласовывать. Но главное - они сохраняют творческое начало, стремление к созиданию нового (но не к деструкции). Это социальное творчество - главное, что заметно выделяет Человека из природной Среды. Поэтому можно рассматривать поселение как шаг вперед на пути развития человеческого духа, а не просто повторение пройденного.
Секуляризация общества привела к тому, что религиозные общины перестали вызывать острое отторжение общества, и возникла возможность создания мирных и не преследуемых спиритуалистических общин. Наиболее типичный пример - духовная община Финдхорн в Шотландии. В 1962 г. здесь поселилась небольшая семья, слушавшая Бога. Первые годы здесь, собственно, не было поселения, а стоял лишь небольшой вагончик. Но постепенно духовный опыт А.Кейди стал привлекать ищущих смысл жизни европейцев, и вокруг вагончика выросла целая община. Спиритуализм (не путать со спиритизмом) пронизывал всю жизнь Финдхорна. Здесь выращивали растения, обращаясь к душе растений, и получали замечательные урожаи. Здесь не было конфликтов, царил дух братства и взаимной любви. Но первоначальный духовный импульс не мог держаться долго, духовные находки основателей по большому счету повторяли откровения мировых религий. Среди приезжающих было все больше людей рациональных. Постепенно Финдхорн превратился прежде всего в социальный организм - большую самоуправляющуюся общину, живущую за счет сельского хозяйства, туризма (Финдхорн остается Меккой искателей духовности и альтернативных форм жизни) и издательской деятельности. В общине живут несколько сот членов и гости, которые проходят через Финдхорн тысячами. Такой большой организм в современных условиях не может существовать без использования товарно-денежных расчетов. Законы рынка все глубже проникают в тело Финдхорна, и былое братство отходит в тень истории. Впрочем, если изменится ситуация в мире, может измениться и тенденция развития Финдхорна.
Во второй половине ХХ века во многих странах мира был достигнут такой уровень демократии, что правительства перестали активно препятствовать созданию поселений. Это вызвало волну социального экспериментирования. Новый импульс ему придали выступления против современной индустриальной цивилизации в 60-е гг. (включая "новых левых" и движение хиппи) и осознание экологической угрозы. Тогда возникла, например, "Ферма" в США, основанная тремя сотнями хиппи. Ее численность разрослась к 1980 г. до полутора тысяч человек, но выяснилось, что такое количество людей, склонных к образу жизни хиппи, вряд ли могут жить рядом. Постепенно волна отхлынула, и на "Ферме" осталось жить первоначальное количество людей. В 80-е гг. возникла пермакультурная деревня "Кристалл Уотерз", ключевыми идеями которой является гармонизация межличностных отношений и экологичное земледелие. Если проект будет развиваться успешно, "Кристалл Вотерз" может превратиться в экологический оазис - пример для других поселений. Но для этого необходимы значительные капиталовложения.
Большой интерес представляют поселения, возникшие в результате синтеза двух тенденций - духовно-религиозной и социальной. Наиболее известный пример - индийский Ауровиль, стартовавший в 1968 г. Он задумывался и как социальный проект построения самоуправляющейся федерации общин, и как духовный центр. Первоначально поселение развивалось очень быстро, достигло большой численности (свыше тысячи жителей). Удалось решить экологические проблемы этого района, широко применяется альтернативная энергетика. Экономика была основана на принципах кооперативизма, территориальное устройство - коммунализма. Широко внедрялись социальные программы. Шел обмен идеями между представителями различных религий. Со временем сверхкрупные размеры поселения привели к тем же процессам, что и в Финдхорне, - замене братских личностных отношений коммерческими, свертыванию социальных программ под действием общей коммерциализации. Интересно, что если в Финдхорне это было связано с демократизацией и усилением внутреннего самоуправления (к руководству пришли новые люди, не столь приверженные первоначальным принципам), то в Ауровиле, напротив, - со свертыванием демократии, закреплением власти за теми, кто может эффективно заниматься коммерцией. Несмотря на эти процессы, Ауровиль остается одним из наиболее успешных в экологическом отношении поселений, сохраняет несколько более высокий, чем в мире, и тем более в "третьем мире", уровень жизни и социальной защищенности, гуманистической культуры. Продолжаются духовные поиски (хотя религиозная и духовная терпимость по некоторым сведениям также утрачивается).
Другой пример синтеза двух направлений - российская община "Китеж". Основатель общины, индолог и историк Д. Морозов исходил при организации поселения из педагогических и духовных идей, но в формировании концепции общины приняли участие и сторонники самоуправленческих "утопий", которые успешно реализуются "в отдельно взятой деревне". Тенденция развития "Китежа" ближе Финдхорну (демократизация, ограниченное использование рыночных механизмов), но это пока не приводит к ослаблению духовной составляющей и размыванию личностных связей между общинниками. По внешним формам "Китеж" иногда сравнивают с киббуцем, но это - не коммуна, а более мягкая община, сообщество приемных семей. Принципиальное отличие концепции "Китежа" от Ауровиля и Финдхорна - предпочтение малым формам. "Китеж" стремится не к бесконечному росту численности населения, а к "размножению делением", поскольку только в малой общине (до 200 человек) возможны тесные духовно-личностные отношения между членами и эффективное самоуправление. Как это ни покажется странным, малые общины более защищены от "разлагающей" среды большого мира, чем большие.
Всего в наше время насчитывается несколько сот инициатив, которые связывают свое существование с созданием альтернативных общин (экопоселений, устойчивых поселений, духовных общин и т.д.). Но в большинстве своем это пока инициативные группы либо общины в городах, которые стремятся к постепенному уходу из городской цивилизации. Реальных альтернативных поселений, где люди жили бы круглый год общиной в несколько десятков человек и более, в мире всего несколько десятков.
Динамика развития поселений позволяет выделять протопоселения, собственно поселения и мегапоселения. Протопоселение - инициативная группа, стремящаяся к созданию общины, имеющая для этого землю и жилье. Однако из членов группы на месте постоянно живет лишь несколько человек. Это означает, что основная часть жизни группы проходит пока вне поселения. В нашей стране к наиболее развитым протопоселениям можно отнести Экополис близ Сортавалы, радикальную группу "Атши". Условно к протопоселениям можно отнести движение виссарионитов, которые строят свой город - потенциальное мегапоселение.
Привлекательность и жизнеспособность общинной альтернативы дает шанс на разрастание этого движения и постепенное, некатастрофичное изменение существующего общества.
http://www.kabbalah.info/rus/content/view/frame/110281?/rus/content/view/full/110281&main
Сообщение:
Среди населения Греции, столкнувшегося с социально-экономическим
кризисом, наблюдается тенденция психических отклонений. Согласно
подсчетам специалистов, каждому самоубийце соответствуют до 20 человек,
пытавшихся покончить с собой неудачно. А за ними еще тысячи живущих с
депрессией, алкоголизмомრ, тревожностью.
Даже после окончания кризиса, по мнению психологов, эффект останется надолго в виде целого поколения психически нездоровых молодых людей, живших в течение нескольких лет без надежды на лучшее. Жесткие условия могут превратить кризис в эпидемию. Потеря работы толкает людей в пучину депрессии и серьезных психических отклонений, эффект которых трудно обратить вспять. Уровень безработицы среди греческой молодежи - более 50% и ситуация продолжает усугубляться: с 2007 по 2009 годы показатели самоубийств в Греции повысились на 17%, а в первой половине 2011 – на 40% по сравнению с 2010 годом!
М. Лайтман: В Африке самоубийств нет, хотя там умирают от голода, а в Скандинавии – больше всех самоубийц. Это говорит о том, что работой или доходом невозможно объяснить депрессию – она происходит из внутренней пустоты, из нового уровня раскрывающихся желаний, не находящих наполнения в нашем мире. Их может наполнить только соответствующее им наполнение – ощущение следующего уровня существования. Человечество находится в поиске каббалистических знаний – знаний об истинной картине мира, в котором мы живем, что дает им ответ о смысле жизни, и никаким достатком эту пустоту не заткнешь. А нищета является лишь катализатором...
Даже после окончания кризиса, по мнению психологов, эффект останется надолго в виде целого поколения психически нездоровых молодых людей, живших в течение нескольких лет без надежды на лучшее. Жесткие условия могут превратить кризис в эпидемию. Потеря работы толкает людей в пучину депрессии и серьезных психических отклонений, эффект которых трудно обратить вспять. Уровень безработицы среди греческой молодежи - более 50% и ситуация продолжает усугубляться: с 2007 по 2009 годы показатели самоубийств в Греции повысились на 17%, а в первой половине 2011 – на 40% по сравнению с 2010 годом!
М. Лайтман: В Африке самоубийств нет, хотя там умирают от голода, а в Скандинавии – больше всех самоубийц. Это говорит о том, что работой или доходом невозможно объяснить депрессию – она происходит из внутренней пустоты, из нового уровня раскрывающихся желаний, не находящих наполнения в нашем мире. Их может наполнить только соответствующее им наполнение – ощущение следующего уровня существования. Человечество находится в поиске каббалистических знаний – знаний об истинной картине мира, в котором мы живем, что дает им ответ о смысле жизни, и никаким достатком эту пустоту не заткнешь. А нищета является лишь катализатором...
Автор: Александр Пронин
Сайт: Аргументы И Факты
При жизни этого боголюбивого чужеземца, ставшего русским по духу, Россия обходилась с ним часто несправедливо и жестоко. Но она же дала ему мировую известность и признательность потомков…
«Обеты неблагоразумные угодны ли Богу?»
МАЙСКИМ днем 1553 года в Троице-Сергиев монастырь пожаловал царь Иван IV Васильевич с царицей Анастасией и недавно рожденным сыном Димитрием, чтобы помолиться у гроба великого чудотворца Сергия Радонежского, отдохнуть и продолжить неблизкий путь в Кирилло-Белозерскую обитель. Путешествие к мощам преподобного Кирилла царь затеял по обету, который дал во время своей недавней тяжкой болезни.В Троицком монастыре пожелал государь увидеться со старцем Максимом, которого звали Греком, ибо давным-давно прибыл тот в Московское государство из греческой земли, со святой Афонской горы.
Сухонький старец предстал перед Иваном. Седая, но еще богатая смоляными нитями курчавая борода и характерный длинный нос с горбинкой выдавали в нем гречанина, а избороздившие лицо глубокие морщины и ввалившиеся щеки говорили о перенесенных тяготах. Из многолетнего заточения в тверском Отрочьем монастыре освободил этого монаха он, Иван Васильевич…
Выслушав рассказ царя о перенесенной хвори, во время которой он едва не преставился, о данном клятвенном обещании съездить на богомолье в Белоозеро, старец вместо благословения стал отговаривать государя от долгой поездки:
— Обеты неблагоразумные угодны ли Богу? Вездесущего не должно искать только в пустынях, ибо весь мир исполнен Его. Если желаешь изъявить ревностную признательность к Небесной благодати, благотвори на престоле! Утешь своей милостью христианских вдов, сирот, матерей — сколько воинов пало, сколько несчастных стало одинокими после счастливого твоего завоевания Казанского царства… Вот царское дело!
Иван был недоволен словами инока, показавшимися ему дерзкими, и расстался с ним холодно. Тем не менее, когда царский поезд уже покидал Троицу, Максим попросил приближенных государя — князей Адашева и Курбского — передать ему слова пророческие, вовсе уж страшные: «Если не послушаешься меня, забудешь кровь мучеников, побитых погаными за христианство, презришь слезы сирот и вдовиц и поедешь с упрямством, то знай, что сын твой умрет на дороге!»
Эти впечатляющие сцены дошли до нашего времени из сочинений Андрея Курбского, в апреле 1564 года бежавшего в Литву от самодурства и жестокости все больше впадавшего в паранойю Грозного.
От «первого русского диссидента», как прозвали князя Андрея нынешние историки, мы знаем и развязку сей удивительной истории: не вняв мудрому совету Грека, поехал летом 1553 года царь Иван по северным обителям и… возвратился в Москву уже без сына! «Не доезжаючи монастыря Кириллова, еще Шексною плывучи, — пишет Курбский, — сын ему умре…»
Но не только пророческим даром знаменитого книжника из Греции восхищался Андрей Михайлович в своей «Истории о великом князе Московском», что была написана им спустя 20 лет после того проходившего у него на глазах свидания боговдохновенного инока с царем. «Муж зело мудрый, — характеризует Грека Курбский, сам образованнейший человек и наблюдательный публицист, — и не токмо в риторском искусстве мног, но и философ искусен…» Каким же ветром занесло его на Русь?
Повесть о сожженном пророке
«Не тужи, не скорби и не тоскуй, любезная душа…»
ЕГО ОБВИНИЛИ ни много ни мало в том, что он по злодейскому умыслу искажал суть Священного Писания, и осудили как еретика. «Богопротивного и мерзостного и лукавомудрого инока Грека Максима» по приговору церковного суда много лет держали на положении заключенного в Иосифо-Волоцком, затем в тверском Отрочьем монастырях, в сырой и тесной келье, где он терпел голод и холод, угар и смрад, не позволяя даже на несколько минут выйти на свежий воздух…Повесть о сожженном пророке
РОДИВШИЙСЯ около 1470 года в греческом селении Арта, Михаил Триволис (кстати, тождество этого человека с Максимом Греком доказал только в 1943 году наш историк И. Денисов) происходил из аристократической семьи. Состоятельные родители обеспечили ему прекрасное образование. Закончив школу на острове Корфу в Ионическом море (им тогда владела Венецианская республика), он в 20-летнем возрасте уже баллотировался в совет этой пользовавшейся самоуправлением территории (где заседали в основном старейшины), но потерпел неудачу.Тогда юноша уехал в Италию, где прожил почти 20 лет. Здесь он сблизился с мыслителями-гуманистами Анджело Полициано и Марсилио Фичино, пополнял образование в университетах Болоньи, Падуи, Феррары, Милана и даже наезжал в парижскую Сорбонну… С 1490-х годов началась тесная дружба Михаила Триволиса с философом Джованни Пико делла Мирандола, чьи идеи о том, что все философские и религиозные школы суть частные проявления единой истины, папская курия осудила как еретические…
Также на Михаила произвели незабываемое впечатление проповеди монаха-доминиканца Джироламо Савонаролы, страстно обличавшего развратного и честолюбивого папу римского Александра VI Борджиа. Папа не простил Савонароле его гневных речей о том, что «римская церковь-блудница пред всем миром обнажила свое безобразие, так что зловоние ее достигло небес», устроил судилище, и в мае 1498 года его врага сожгли на площади во Флоренции. Но образ гневного пророка, видно, навсегда остался в памяти Триволиса, потому что, уже будучи в России, он напишет о Савонароле «Повесть страшну и достопамятну», а временами сам будет выступать в роли непримиримого обличителя…
Пример сгоревшего, но не сломленного проповедника, видно, и побудил Михаила перейти из православной веры в католическую и принять иноческий постриг в том самом доминиканском монастыре св. Марка во Флоренции, где настоятелем был Савонарола. Ему хватило, впрочем, двух лет, чтобы убедиться: даже доминиканцы, для которых жизнь в бедности, забота об обездоленных и больных и непрестанная молитва предписаны уставом ордена как главные законы монашеского бытия, поражены многими из тех пороков, которые обличал сожженный настоятель…
Тогда Триволис покидает Италию и приезжает на святую гору Афон — духовный центр православия. В 1505 году он снова постригается в монахи (но теперь православные) под именем Максима в самом известном из афонских монастырей — Ватопедском. Через десяток лет трудов душевных и телесных, к сорока с лишним годам заслужил он славу просвещенного, в книжных делах умудренного инока.
А к этому времени на Афон прибыло русское посольство. Недавно занявший трон великий князь Василий III, разбираясь лично в кладовых своих палат, обнаружил множество греческих духовных книг, большую часть которых привезла с собой еще царица Софья из византийского императорского рода Палеологов. Государь решил, что надо перевести их на русский язык, за тем и снарядил на Афон посольство: подыскать хорошего толмача из монахов. Выбор пал на Максима, и он, смиренно склонив голову перед судьбой, указавшей новый путь служения Господу, отправился в Великое княжество Московское…
Опала
ВАСИЛИЙ III поначалу его обласкал. Жить Максима, сразу прозванного Греком, поместили в Чудовом монастыре в Кремле, неподалеку от великокняжеских палат. Сделанный им перевод Толковой Псалтири — огромной книги в полторы тысячи страниц — вызвал всеобщее восхищение.За Псалтирью были переведены Толковый Апостол, сочинения Иоанна Златоуста, Григория Богослова, Василия Великого, Афанасия Великого, Кирилла Александрийского… Усиленно занимаясь литературными трудами, переводом и исправлением церковных книг, афонский монах и не заметил, как благодаря своему блестящему уму и широкой образованности поневоле оказался в эпицентре опасных политических событий. Постепенно войдя во внутренние проблемы Московского государства, он увидел множество недостатков русской жизни и все чаще начал возвышать голос против жестоких порядков. «Любя вступаться за гонимых, он тайно принимал их у себя в келье, — замечает Н. М. Карамзин, — и слушал иногда речи, оскорбительные для государя и митрополита…»
А Кремль недостатка в «слухачах» и тогда не испытывал. Очень скоро великому князю стали подробно доносить, кто приходил к Максиму и какие хулительные слова о первых лицах государства и церкви произносил. Как назло у книжника сложились неприязненные отношения с митрополитом Даниилом, который не хотел и не мог быть совестью русского народа, наставником и правдивым советником государя, но лишь покорно угождал любым царским желаниям…
Грек очень сильно настроил против себя Даниила и великого князя, когда после устроенного с помощью митрополита развода государя с Соломонией Сабуровой (после 20 лет брака она так и не имела детей, что явилось формальным предлогом к его расторжению) и женитьбы Василия III на обольстительной полячке Елене Глинской написал весьма злой трактат с актуальным во все времена названием «Слово к оставляющим жен своих без вины законныя».
Затем Максим Грек стал активным участником спора нестяжателей с иосифлянами. В своих статьях об иноческом жительстве он очень резко осуждал монастырское землевладение, нападал на настоятелей за жестокое обращение с крестьянами, ростовщичество и сребролюбие…
Этого тогдашние иерархи церкви, пользовавшиеся полной поддержкой государя, тоже не могли ему простить. Афонского монаха судили на двух церковных соборах — 1525 и 1531 годов. Поразительное дело: книжнику исхитрились поставить в вину его напряженные труды на ниве церковного просвещения России! Оказывается, при переводе богослужебных книг он якобы преднамеренно вносил в тексты искажения. Несуразицы в самом деле встречались, но как могло быть иначе, если Максим, не зная поначалу русского языка, переводил с греческого на латынь, а уж затем приданные ему помощники перетолмачивали с латыни на церковнославянский?
«Не тужи, не скорби и не тоскуй, любезная душа…»
ЕГО ОБВИНИЛИ ни много ни мало в том, что он по злодейскому умыслу искажал суть Священного Писания, и осудили как еретика. «Богопротивного и мерзостного и лукавомудрого инока Грека Максима» по приговору церковного суда много лет держали на положении заключенного в Иосифо-Волоцком, затем в тверском Отрочьем монастырях, в сырой и тесной келье, где он терпел голод и холод, угар и смрад, не позволяя даже на несколько минут выйти на свежий воздух…Но афонский инок явил в заточении чудесную силу духа. «Не тужи, не скорби и не тоскуй, любезная душа, о том, что страдаешь без правды…» — этими словами открывается сочиненная им в утешение самому себе проповедь. С ее чтения начиналось каждое утро Максима в узилище. Кусочком угля на стене кельи затравленный, истерзанный пленник написал прекрасный канон Утешителю Святому Духу — Параклиту. Принятый впоследствии церковью, он звучит сегодня во многих наших храмах в праздник Сошествия Св. Духа…
Несмотря на многократное заступничество и афонских монахов, и даже константинопольского патриарха, просивших отпустить Максима из России, его мечта умереть на родине так и не сбылась. Иван Грозный примерно в 1547 — 48 годах (по другим
Комментариев нет:
Отправить комментарий