სწავლულები იზრაელ ფინკელსტეინის და აშერ სილბერმანის ნაშრომი ბიბლიის წმინდა მეფეები,Gallimard,2007.
უძველესი საეკლესიო და საერო ტრადიციით ქართველი მეფეები აღიარებულნი იყვნენ და არიან დავით მეფის - წინასწარმეტყველისა და მეფსალმუნის, იესო ქრისტეს წინაპრის - შთამომავლებად, და მათ ტიტულატურასაც ყოველთვის ამშვენებდა სრულიად გამორჩეული, მთელი მსოფლიოსათვის უპრეცენდენტო, საოცრად კადნიერი მტკიცება: “იესიან-დავითიან-სოლომონიანნი”. ყველა ქართველ ხელმწიფეს ღრმად ჰქონდა შეგნებული ეს გამორჩეული პასუხისმგებლობა და ამის რწმენით ემსახურებოდა თავის ერს, სამშობლოს, ქრისტეს ეკლესიას. შეიძლება ითქვას, რომ ქართველ მეფეთა აბსოლუტური უმრავლესობა თავდადებული იყო თავისი ქვეშევრდომებისათვის და ბრძოლის ველზეც ყოველთვის წინ მიუძროდა ლაშქარს, ხოლო მათგან გამორჩეულნი წმიდანებად არიან შერაცხულნი ეკლესიის მიერ.
ამდენად ჩვენთვისაც საინტერესო უნდა იყოს ეს წიგნი.
დავითის დაგვირგვინება. 1180-1200 წლების ფსალმუნის მინიატურა,პარიზის ეროვნული ბიბლიოთეკა,
Мn. lat. 8846. Fol. 34 v
გთავაზობთ ზოგ ფრაგმენტს.
სამხრეთ იზრაელში არის ელაჰის იზოლირებული ხეობა. ის კარგადაა ნაცნობი ბიბლიის მკითხველისთვის.
სამუელის წიგნის სახელგანთქმული მოთხრობის თანახმად ხმელი ველების და პატარა ბორცვების ეს მხარე დავითის და გოლიათის ბრძოლის ასპარეზი...
იზრაელის საკრალური,წმინდა მეფეები დავითის და ოლომონის ისტორია რჩება დასავლური ცივილიზაციის ერთ-ერთ ყველაზე ცოცხალ მემკვიდრეობად.
ამ იტორიას ვხედავთ ცაში ატყორცნილ კათედრალებში,შუა საუკუნეების და აღორძინების ხანის ელეგანტურ სასახლეებში,მთელი მსოფლიოს მუზეუმებში და ჰოლივუდის ეპოპეებში.
მწყემსი,მეომარი,მეფე ღვთაებრივი სამართლით დავითი და მისი შვილი დიდი მშენებელი,განათლებული მსჯული და დიდნი იმპერიის მშვიდი მმართველი სოლომონი იქცნენ რმერთის ხელმძღვანელობით ბრძნული მმართველობის მარადიულ არეტიპებად,მონარქიის დასავლური იდეალის ხატად,მეფური ღვთისმოსაობის სამაგალითო მოდელებად,ეროვნული ბედის მესიანურ იმედად.
მეფე დავითი თანამედროვე იერუსალიმში
ა
მეფე სოლომონი,საბას დედოფალი და მეფე დავითი. ქანდაკებები სენ ეტიენის ტაძრის პორტალზე ბურჟეში,საფრანგეთი,მე-12 ს.
არქეოლოგიამ შესაძლებელი გახადა ბიბლიური მოთხრობის მთავარი ელემენტების დაზუსტება,მაგრამ აღმოჩნდა რომ დავითის და სოლომონის ნამდვილი სახე დიდად განსხვავდება საუკუნეების მანძილზე შექმნილი მათი პრესტიჟული სახისგან.
მაგრამ ლეგენდა არაა მონაგონი ფიქცია და ტყუილი.
ნამდვილმა მოვლენებმა მისცეს ბიძგი უმდიდრესი ლიტერატურული მემკვიდრეობის
შექმნას.
ბიბლიური მოთხრობის მოკლე შინაარსი:
დავითის და სოლომონის ისტორიის სრული ვერსია,ბიბლიის მოთხრობა ფადაშლილია სამუელის პირველი წიგნიდან მეფეთა პირველ წიგნამდე და აღწერს იმას თუ როგორ მოიპოვა იზრაელის ხალხმა დამოუკიდებლობა მანამდე სანამ განიცდიდა უპრეცენდენტო კეთილდღეობის პერიოდს.
აგრესიული ფილისტინელების მიერ გატანჯული იზრაელის უხუცესები ითხოვდნენ ხალხის მობილიზაციის და მტრის მოგერიების უნარის მქონე ბელადის მოსვლას.
ადრე ერთმანეთისგან დამოუკიდებელ ტომებად გაერთიანებულ ებრაელებს წინ მიუძღოდნენ შთაგონებული მოსამართლეები.
მაგრამ ამ კრიზისულ პერიოდში ღვთაებრივი შთაგონებით და საკუთარი ეჭვების დათრგუნვით სახელგანთქმულმა წინასწარმეტყველმა სამუელმა გადაწყვიტა ,ბენჟამინის ტომიდან გამოსული ლამაზი ახალგაზრდა საულის ცხება პირველ მეფედ რომელსაც უნდა ემეფა მთელ იზრაელზე,
მეფე საული
რემბრანდტი,საული და დავითი
Statue of King David by Nicolas Cordier in the Borghese Chapel of the Basilica di Santa Maria Maggiore.
King Solomon and the Queen of Sheba, painting by Piero della Francesca.
საული არის მამაცი სამხედრო წინამძღოლი,მაგრამ მას ჰქონდა არასტაბილური ხასიათი. მას სტანჯავდა დეპრესიის კრიზისები. მოძალადე, ფიცხი საული დიდად არაფრად აგდებდა რელიგიურ წესებს.
მასზე გულაცრუებულმა ღმერთმა თავისი არჩევანი შეაჩერა იესეს ვაჟ დავითზე.
დავითი იყო იუდას ტომიდან გამოსული ახალგაზრდა მწყემსი.
ის შესანიშნავად უკრავდა ქნარზე და როდესაც საულს ჰქონდა სიგიჟის შეტევები სწორედ დავითს უხმობდნენ რათა მას ქნარზე მელოდიური დაკვრით დაემშვიდებინა მეფე.
მარკ შაგალი,დავითი ქნარით
მარკ შაგალი,დავითი ქნარით
 |
| დავითი გოლიათის თავით |
ე«მეფე დავითი ცხოველებს და ფრინველებს შორის". ნერლის საფარველის ეკლესია,რუსეთი,დასავლეთის ფასადი,ქვა,1165.
ბიბლია გვიყვება დავითის ზღაპრულ ბედზე,
ბრძოლის ველზე, ბრძოლისთვის გამზადებულ ფილისტინელთა არმიის თვალწინ მან მოკლა შემზარავი გოლიათი.
ებრაელი ერ ოვაციებით შეხვდა გმირ დავითს,მაგრამ მეფე საული გაჯავრდა და გადაეკიდა მას.
დავითი უდაბნოში გაექცა გააფთრებულ ეჭვიან საულს და იქ აჩვენა თავისი როგორც მამაცი და ჭკვიანი ლიდერის ღირსება.
თავზეხელაღებულ მომხრეთა ჯგუფთან ერთად ის უსწორებს ანგარიშს და იგერიებს მტრებს,აღასრულებს ღმერთის შურისძიებას და ნადავლს უნაწილებს ღარიბებს და ჩაგრულებს.
ბრძოლის ველზე საულის დაღუპვის შემდეგ დავითი გამოაცხადეს ჯერ იუდას და შემდეგ მთელი იზრაელის მეფედ.
ბოლოს დავითი გამოაცხადეს უფლის მიერ ცხებულად,მესიად,მხსნელად.
ესაა ახალგაზრდა გმირის,ჭეშმარიტი რწმენის გამარჯვებისთვის თავდადებული ვაჟკაცი მეომრის,გამორჩეული ქარიზმის მქონე ადამიანის, დაცემული ბელადის მოსასხამის ატაცებით თავისი ხალხის იმედების და ოცნებების განხორციელებად ქცეული გმირის კლასიკური ისტორია.
დავითის როგორც იზრაელის მეფის შემდგომმა გამარჯვებებმა წაახალისა ტერიტორიული ექსპანსიის ამბიციები და მთელი საუკუნეებისთვის შექმნა საკრალური მემკვიდრეობა.
იზრაელის დიდ ერად გადაქცევის ღვთაებრივი დაპირების განსახორციელებლად დავითმა დაიპყრო იერუსალიმი და გადააქცია ის თავის დედაქალაქად.
ამით მან პრესტიჟული ადგილი მისცა ალიანსის კიდობანს რომელიც წინ უძღოდა იზრაელის ხალხს მისი ხანგრძლივი მოგზაურობისას.
თავისი ჯარის სათავეში მდგომმა დავითმა გადაგავა და მოსპო იზრაელის მტრები.
მან დაარსა ევფრატიდან ეგვიპტის საზღვრებამდე გადაშლილი დიდი სამეფო.
დავითის გარდაცვალების შემდეგ მისი ტახტი დაიკავა დავითის და მზეთუნახავი ვირსავიას შვილმა სოლომონმა.
სოლომონი ბრძნულად უხელმძღვანელებს სამეფოს და დაამკვიდრებს კეთილდღეობის და მშვიდობის პერიოდს.
ესაა ამაღელვებელი მოთხრობა იმაზე თუ როგორ ეფინება ერს უფლის წყალობა და ძალა,თუ როგორ აარჩია ღმერთმა მისი ხელმძღვანელები.
იერუსალიმში სოლომონმა ააგო ბრწყინვალე ტაძარი.
გონიერი და სამართლიანი სოლომონი მეფობდა კომპეტენტურ ბიუროკრატიაზე,
ძლიერ არმიაზე და
მისმა საერთაშორისო კავშირებმა,მისმა მოხერხებულმა ურთიერთობებმა და დიპლომატიამ მას მსოფლიოში გაუთქვა სახელი როგორც უმდიდრეს და უბრძნეს მეფეს.
ის დაქორწინდა ფარაონის ასულზე.
მისი როგორც მსაჯულის გამჭრიახობამ, ანდაზების ავტორის ნიჭმა, გააძლიერა მისი ავტორიტეტი.
იდუმალმა დედოფალმა საბამ დასტოვა თავისი სამეფო შორეულ არაბეთში რათა წვეოდა სოლომონს. სოლომონმა მას აუხსნა ყველაფერი რაც მას აინტერესებდა,სოლომონისთვის არ არსებობდა საიდუმლო და დაფარული.
სოლომონი განასახიერებს მეფის პიროვნებაში სიბრძნის,სიმდიდრის და ხელისუფლების იდეალურ კომბინაციას.
მისი მეფობა იერუსალიმში შეესაბამება განსაკუთრებულ მომენტს როდესაც ღვთაებრივმა დაპირებამ მიაღწია აპოგეას,ეს იყო მთელი ებრაელი ხალხის კეთილდღეობის,ცოდნის და ექსპანსიის კულმინაცია.
სოლომონის მეფობას მუდამ იხსენებენ ნოსტალგიით როგორც სულიერი და მატერიალური სრულყოფის ოქროს ხანას რომელიც ერთ მშვენიერ დღეს შეიძლება დაბრუნდეს.
ა
მარკ შაგალი,სოლომონი
მარკ შაგალი,დავითი და ვირსავია
დროთა მანძილზე სოლომონმა გაითქვა სახელი როგორც მცენარეებზე მაგიური მეცნიერების მოძღვარმა ვისი სიბრძნეც აჭარბებდა აღმოსავლეთის ყველა შვილის და მთელი ეგვიპტის სიბრძნეს. მისი სახელი იყო როგორც თილისმა ეპილეფსიის,ცოფის, ციებ-ცხლების და ა.შ. წინააღმდეგ ისე როგორც ეშმაკეულის განდევნის საშუალება.
ებრაულად შელომო //ძვ.წ.961-931 წწ.//.
დღეს განსაკუთრებით ბავშვის მისი ნამდვილი დედისთვის გადაცემის სოლომონური სიბრძნის წყალობით იქცა სიმბოლურ ფიგურად.
მან მშვიდობიანი გზით მოაგვარა ეგვიპტის და ფინიკიის ურთიერთობები. ის მონაწილეობდა სავაჭრო მოგზაურობებში, აწყობდა ჯარს. მან გაამარტივა მართვის სისტემა, იზრუნა კეთილდღეობაზე მის სამეფოში.
ისტორიული იდეის თვალსაზრისით დიდი მნიშვნელობა აქვს მის მიერ იერუსალიმში ტაძრის აგებას/ ეს ტაძარი დიდ როლს ასრულებს მასონურ ლეგენდაში ხელოვნებაზე //სამი შეგირდის მიერ მოკლული ოსტატი ხირამ აბიფი ითვლება ოსტატის ღირსებისთვის და მთავარი საიდუმლო სიტყვისთვის დაღუპულ წამებულად//.
ტაძრის აგებით მანამდე მოძრავმა წმინდა ადგილმა ნახა მუდმივი ადგილი იერუსალიმში. მასთან ერთად რჩეულ ხალხსაც უნდა ენახა სიმშვიდე აღთქმულ მიწაზე. ღმერთის დიდება სუფევს ტაძარში და ღმერთის ყოფნა ავსებს მას.
ბიბლიაში სოლომონი ასევე არის არაკების და "სიბრძნის", მაგრამ პირველ რიგში საქორწინო საგალობელთა კრებული ქებათა ქების ავტორი.
ქრისტიანისთვის ესაა ქრისტეს შეერთება თავის ეკლესიასთან სიყვარულში ან სულის მისტიკური დაკავშირება ღვთაებრივ პირველსაწყისთან.
ჰექსაგრამას, ექვსქიმიან ვარსკვლავს უწოდებენ "დავითის ვარსკვლავს" ან "სოლომონის ბეჭედს".
აგრამ ბიბლიაში დავითიც და სოლომონიც არიან ხორციელი,ადამიანური ნაკლების მქონე და ცოდვილი ადამიანები.
მათ აქვთ
როგორც საშინელი მანკიერებები ისე ღმერთის მიერ ბოძებული შთამბეჭდავი ნიჭი.
გაქცეული
დავითი უყოყმანოდ თანამშრომლობდა მტერ ფილისტინელებთან და სამეფო ძალაუფლების ხელში
ჩაგდების მიზნით ასუსტებდა საულის სამეფო ავტორიტეტს.
მან
არადამაჯერებლად უარყო თავისი პასუხისმგებლობა საულის ხალხის მკვლელობის გამო.
ამას
გარდა თავისი ერთგული ქვეშევრდომი ხათი ურიას კანონიერ მეუღლე მზეთუნახავ
ვირსავიაში თავდავიწყებით შეყვარებულმა მეფე დავითმა ბრძოლის ველზე სასიკვდილოდ
გააგზავნა თავისი ერთგული ქვეშევრდომი და მის მეუღლესთან ერთად გააჩინა ვაჟიშვილი
სოლომონი ანუ ჩაიდინა ებრაული წესითაც მიუტევებელი დანაშაული.
დავითს ჰყავდა 8 ცოლი და 19 ვაჟიშვილი მხევლებისგან
შვილების ჩაუთვლელად.
იზრაელის
ტრადიციის თანახმად დავითის პოტენციური მემკვიდრე იყო მისი პირმშო ამნონი რომელიც
გაჩნდა მაშინ როდესაც დავითი ჯერ მეფე იყო ჰებრონში.
მაგრამ
ამნონს თავდავიწყებით შეუყვარდა თავისი ღვიძლი და თამარი რაც მკაცრად იყო
აკრძალული ებრაული კანონით.
მაგრამ
ამნონმა ვერ გაუძლო ცდუნებას. მან მოიავადმყოფა თავი და თამარი შეიტყუა თავის
ოთახში რათა მას მოემზადებინა სამკურნალო საკვები.
ამნონმა
ისარგებლა მოხერხებული მომენტით,გააუპატიურა თავისი ღვიძლი და და შემდეგ გააგდო.
ამის
გამგონე დავითი გააფთრდა,მაგრამ მას არ დაუსჯია ამნონი.
ამნონი
დასაჯა მისმა და თამარის ძმა აბესალომმა. ორი წლის შემდეგ.ცხვრების გაკრეჭის
დღესასწაულის დროს მან თავის მსახურებს უბრძანა ამნონის მოკვლა.
დის გამო
შურისძიება ალბათ არ ყოფილა ამნონის მოკვლის ერთადერთი მიზეზი. აბესალომი იყო
შემდეგი რიგში დავითის მემკვიდრეობისთვის და შურისძიება დის გამო მას აქცევდა
მამის ტახტის პირველ მემკვიდრედ.
ამის
შემდეგ დავითის და მისი ვაჟიშვილების ურთიერთობებმა განიცადეს ახალი სირთულეები.
რამოდენიმე წლით ნებაყოფლობით ლტოლვილობაში მყოფი აბესალომი დაბრუნდა
იზრაელში და შეუდგა ინტრიგების ხლართვას დავითისთვის ტახტის წართმევის მიზნით.
აბესალომი მოკავშირეებს ეძებდა რეაქციულ წრეებში რომლებიც არ იღებდნენ მეფე
დავითის აბსოლუტისტურ პოლიტიკას.
მალე მეფისწული ღიად აჯანყდა მამის წინააღმდეგ და
აჯანყების ცენტრად ამოირჩია იზრაელის
ძველი პოლიტიკური და რელიგიური ცენტრი ჰებრონი.
დავითი თანამებრძოლთა გარკვეულ რაოდენობასთან და პირად ჯართან ერთად გაიქცა
იერუსალიმიდან რომელიც დაიკავა აბესალომმა.
თავისი პოზიციების განსამტკიცებლად აბესალომი შეუუღლდა მამამისი დავითის
ცოლებს და მოახლეებს,რაც შეესაბამებოდა მახლობელი აღმოსავლეთის ტრადიციას.
მაგრამ
საბრძოლო შეჯახებისას მამა დავითის ჯარებმა დაამარცხეს შვილი აბესალომის ჯარები და
თვითონ აბესალომი თმებით გაიხლართა ხის ტოტებზე და დაეკიდა მათზე.
აბესალომი ისრით მოკლა დავითის სარდალმა.
მეფე
დავითი ძალიან დაადარდიანა აბესალომის სიკვდილმა ვინაიდან მას ჰქონდა შვილთან
შერიგების იმედი.
ახალი უბედურება მოხდა უკვე დავითის გარდაცვალების
შემდეგ.
მის უფროს ვაჟიშვილ ადონიას უნდოდა
მომაკვდავი მამის მემკვიდრედ გახდომა და მან შეთქმულება მოაწყო მეფის სარდალთან და
პირველ ქურუმთან ერთად.
თვითონ
დავითი კი თავის მემკვიდრედ ხედავდა მისი და მზეთუნახავი ვირსავიას შვილ სოლომონს.
დავითმა უკანასკნელ მომენტში აიყვანა ტახტზე
სოლომონი რამაც გააცრუა ადონიას იმედები.
უკვე
დავითის სიკვდილის შემდეგ სოლომონმა ისარგებლა იმით რომ ადონიას უნდოდა
დაქორწინება დავითის მხევალ და როგორც ჩანს საყვარელ ავისაგაზე და ბრძანა ადონიას
სიკვდილით დასჯა.
მოკლედ
მეფე დავითმა ვერ გააკონტროლა მისი შვილების ვნებები
მეფე სოლომონსაც ჰქონდა ბნელი და დეკადენტური
მხარე.
მან
უღალატა ტაძრის ღვთისმოსავი დამფუძნებლის სახელს. ის მოიხიბლა ქალებით და უცხო
ღმერთებით
მისი
ჰარემის მკვიდრმა მაცდურმა მოაბიტმა,ამონიტმა,ედომიტმა,სიდონიელმა და ხათმა
ასულებმა წმინდა ქალაქში დაამკვიდრეს წარმართული კულტები რამაც განარისხა ღმერთი.
ოდესღაც
დამორჩილებული ხალხები აჯანყდნენ.
სოლომონის გარდაცვალების შემდეგ იზრაელის ათი
ჩრდილოელი ტომი გამოეყო ცალკე სამეფოს დასაარსებლად.
ეს მტკივნეული გაკვეთილი მოწმობს იმაზე
თუ როგორ შეიძლება მოუღოს ბოლო ოქროს ხანას ჰედონიზმაა,სიამოვნებათა და ფუფუნების სიყვარულმა და უზნეობამ.
მიუხედავად ამისა ღმერთი დაპირდა იზრაელის
ხალხს რომ დავითის დინასტია არ ჩაქრება.
სოლომონის მორალური დაქცევისა და მისი დიდი
იმპერიის დაშლის შემდეგაც ღმერთი დაპირდა
იზრაელის ხალხს რომ დავითის შთამომავლებს მისცემდა მარადიულ
მემკვიდრეობას და ერთ მშვენიერ დღეს მათი დამცირება შეწყდებოდა.
ესაა საუკეთესო დაპირება ხალხისთვის რომ მისი
ხელმძღვანელების სისუსტის და შეცდომების მიუხედავად ერის მომავალი მარადიულად
დაცული იქნება.
ბიბლია ხატავს დავითის და სოლომონის
დაუვიწყარ პორტრეტებს
თეოლოგიური
და ადამიანური წინააღმდეგობების მიუხედავად
მარადიული მფარველობის დაპირება რომელიც მიეცა დავითს და მის შთამომავლობას
იძლევა იმის იმედს რომ ისევ გამოჩნდება ახალი დავითი ან ახალი სოლომონი და იქნება
ძველ ოქროს ხანაზე უფრო ბრწყინვალე ახალი ოქროს ხანა //გაგრძელება იქნება//.
|
| დავითი გოლიათის თავით |
აბესალომის დაღუპვა,გუსტავ დორე
დავითი პირს უხლეჩს ლომს,ძვალი, მელისენდას დედოფლის ფსალმუნის ყდა,1135.ლონდონი,ბრიტანეთის ბიბლიოთეკა
Egerton. Мs. 1139
დავითი პირს უხლეჩს ლომს,ვლადიმირის ფმიტრის ტაძრის დასავლეთი ფასადი,რუსეთი.
მეფე დავითი,ვლადიმირის დმიტრის ტაძრის ჩრდილოეთი ფასადი.
დავითის დაგვირგვინება. ფსალმუნის მინიატურა, 1180-1200, პარიზის ეროვნული ბიბლიოთეკა
Мn. lat. 8846. Fol. 34 v
მეფე დავითი და მის ირგვლივ რელიეფები, ვლადიმირის დმიტრის ტაძრის დასავლეთი ფასადი.
მეფე დავითი. ევქარისტია, მელისენდას დედოფლის ფსალმუნის ყდა,1135.ლონდონი,ბრიტანეთის ბიბლიოთეკა
Egerton. Ms. 1139
Egerton. Ms. 1139
მეფე დავითი ვლადიმირის დმიტრის ტაძრის სამხრეთ ფასადზე.
მეფე დავითი და მუსიკოსები, ფსალმუნის მინიატურა,1087-1088.ვატიკანის ბიბლიოთეკა,
Сod. gr. 342.
Fol. 24 v
დავითი და გუნდების ხელმძღვანელები,ფსალმუნის მინიატურა,ვატიკანის ბიბლიოთეკა.
Сod. lat. 83. Fol. 12 v
კითარაზე დამკვრელი მეფე დავითი,შუა საუკუნეების ფრანგული ხელნაწერი.
დავითის ფარი მაგენ-დავიდ, ექვსქიმიანი ვარსკვლავი//ჰექსაგრამა// მას ქმნის ორი თანაბარგვერდიანი სამკუთხედი საერთო ცენტრით. სამკუთხედები ერთმანეთის წინააღმდეგ არიან ორიენტირებულნი.
ცნობილია ბრინჯაოს ხანიდან//ძვ.წ. მეოთხე ათასწლეულის ბოლო-პირველი ათასწლეულის დასაწყისი.
მაშინ მას დეკორატიული და.შეიძლება მაგიური მიზნებით იყენებდნენ ერთმანეთისგან ისე დაშორებული ხალხები როგორებიც იყვნენ,მაგალითად.შუამდინარეთის სემიტები და ბრიტანეთის კელტები.
ჰექსაგრამა გვხვდება სხვადასხვა საგანზე, კერძოდ ძველი ებრაელების სანათურებზე და ბეჭდებზე, მაგრამ მას როგორც ჩანს ჯერ არ ჰქონდა განსაკუთრებული აზრი.
ასეთი უძველესი გამოსახულება,სიდონში ნაპოვნი ბეჭედი თარიღდება ძვ.წ. მე-7 საუკუნით. ის ეკუთვნოდა ვინმე იეჰოშუა ბენ ასაიაჰუს.
მეორე ტაძრის ხანაში ჰექსაგრამა ხუთკუთხა ვარსკვლავ პენტაგრამასთან ერთად ფართოდ იყო გავრცელებული ებრაელებში და არაებრაელებში.
კფარ-ნაჰუმის //კაპერნაუმის//სინაგოგას//ა.წ.2-3 სს.// ფრიზის ორნამენტი,მაგალითად, შედგება ჰექსაგრამების და სვასტიკების გამოსახულებებისაგან.
ჰექსაგრამას ჰქონდა წმინდა დეკორატიული მნიშვნელობა და მას იყენებდნენ რომაელებიც.
შუა საუკუნეებში ჰექსაგრამა დეკორატიული ელემენტის სახით ფართოდ გავრცელდა მაჰმადიანურ და ქრისტიანულ ქვეყნებში.
ის გვხვდება გვიანი შუა საუკუნეების სინაგოგებში, როგორც ჩანს ნასესხებია საეკლესიო არქიტექტურისგან და არაა სპეციფიიურად ებრაული სიმბოლო.
არაბულ ქვეყნებში ჰექსაგრამა ფართოდ გამოიყენებოდა სხვა გეომეტრიულ ორნამენტულ ელემენტებთან ერთად და ცნობილი იყო როგორც სოლომონის ბეჭედი. ეს სახელი აიტაცა მრავალმა ებრაულმა თემმა.
ეს სახელი ჰექსაგრამას აკავშირებს ადრექრისტიანულ,შეიძლება იუდეოქრისტიანულ მაგიასთან,ასე მაგალითად ბერძნულ ტრაქტატში "სოლომონის ანდერძი".
უცნობია თუ როდის დაიწყეს მისი გამოსახვა ე.წ. სოლომონის ბეჭედზე ღმერთის ტრადიციული სახელის მაგივრად.
ცნობილია რომ უკვე მე-6 საუკუნეში იყო ბიზანტიური მონეტები სოლომონის ბეჭედად წოდებული ჰექსაგრამის გა,ოსახულებით.
ბევრ შუა საუკუნეების ებრაულ ხელნაწერში არის ჰექსაგრამები. ამის პირველწყაროა ბიბლიის ხელნაწერები მაჰმადიანური ქვეყნებიდან.
მე-13 საუკუნიდან ჰექსაგრამა ორნამენტული ელემენტის სახით გვხვდება ბიბლიის ხელნაწერებში გერმანიასა და ესპანეთში.
სოლომონის ბეჭედი ფართოდაა გავრცელებული არაბულ მაგიაში,მაგრამ ებრაელებში ეს იყო ცალკეული შემთხვევები,თანაც ჰექსაგრამა ხშირად იცვლებოდა პენტაგრამით და ორივეს ერქვა სოლომონის ბეჭედი.
თილისმის,ტალისმანის სახით ჰექსაგრამა ხშირად იყო 10–14 საუკუნეების მეზუზებზე.
გვიანი შუა საუკუნეების ებრაულ მაგიურ ტრაქტატებში ჰექსაგრამას ირჩევდნენ გარკვეული თილისმა-ამულეტებისთვის რომელთა შორისაც ყველაზე პოპულარული იყო თილისმა ხანძრის წინააღმდეგ.
წარმოდგენა მაგიური ძალის მქონე დავითის ფარის შესახებ თავიდან არ ყოფილა დაკავშირებული ჰექსაგრამასთან.
ძნელი სათქმელია გაჩნდა ის ისლამურ სამყაროში,სადაც დავითს მიეწერება თავდაცვითი იარაღის გამოყენება,თუ ებრაულ მისტიკაში.
უძველესი ტექსტი სადაც ნახსენებია მეფე დავითის ლეგენდარული ფარი- ანგელოზი მეტატრონის მაგიური ანბანის განმარტება-თარიღდება ბაბილონელი გაონების ხანით და ფართოდ გავრცელდა აშკენაზ ხასიდეიებში
მე-18 საუკუნის დასაწყისამდე ჰექსაგრამს ერქვა დავითის ფარი და სოლომონის ბეჭედი,თანდათან ვრცელდებოდა პირველი სახელი.
1492 წლოდან მაგენ-დავიდი გამოიყენებოდა ტიპოგრაფიულ ნიშნად//განსაკუთრებით მე-16 საუკუნის პირველ ნახევარში პრაღაში გამოცემულ წიგნებში და ოჯახი ფოას მიერ იტალიაში და ნიდერლანდებში გამოცემულ წიგნებში.
ოჯახმა ფოა მაგენ-დავიდი ჩართო თავის საგვარეულო ღერბში და 1670-1770 წლებში მის მაგალითს მიბაძა ებრაელთა რამოდენიმე ოჯახმა იტალიაში.
მაგრამ ყველა ამ შემთხვევაში მაგენ-დავიდი არ ყოფილა საყოველთაო ებრაული სიმბოლო.
საყოველთაო ებრაულ სიმბოლოდ მაგენ-დავითი პირველად გამოდის 1354 წელს,როდესაც კარლოს მეოთხემ პრაღას ებრაულ თემს მიანიჭა საკუთარი დროშის ქონის უფლება.
ამ წითელ დროშაზე,რომელსაც გვიან დოკუმენტებში ჰქვია მეფე დავითის დროშა, გამოსახული იყო მაგენ-დავითი.
ასეთი არჩევანი ალბათ იმით აიხსნება რომ პრაღას ებრაელები მაგენ-დავითში ხედავდნენ ძველი დიდების სიმბოლოს. თითქოს მეფე დავითი ატარებდა ჰექსაგრამას თავის ფარზე.
მაგენ-დავითი ფართოდ გავრცელდა პრაღაში. ის იყო სინაგოგებზე,პრაღას თემის ოფიციალურ ბეჭედზე,წიგნებზე,რელიგიურ და ყოფით ნივთებზე.
მე-17 მე-18 საუკუნეების მანძილზე მაგენ-დავითი როგორც ებრაული სიმბოლო გადაიღეს მორავიის,ავსტრიის,შემდეგ იტალიის და ნიდერლანდების ებრაელებმა.
მე-18 საუკუნის ბოლომდე საფლავებზე არ ჩანს მაგენ-დავითი. გამონაკლისია დახლოებით 1726 წლის საფლავი ბორდოში.
მე-17 საუკუნის ბოლოს კაბალისტებმა გამოაცხადეს რომ მაგენ-დავითი არის დავითის შვილის,ე.ი. მესიის ფარი. ეს განმარტება მიოღეს საბატაი ცვის მომხრეებმა,მაგრა, არ მიიღეს ორთოდოქსულმა წრეებმა.
მე-19 საუკუნეში ებრაელებმა მაგენ-დავითი მიიღეს იუდაიზზმის მარტივ სიმბოლოდ //ქრისტიანთა ჯვრის მსგავსად//.
ამ ნიშანს გამოსახავდნენ სინაგოგებზე,თემების,კერძო და საქველმოქმედო ორგანიზაციების და ა.შ. ბეჭდებზე.
1799 წლიდან მაგენ-დავითი როგორც სპეციფიურად ებრაული სიმბოლო ჩნდება ანტისემიტურ კარიკატურებში.
1822 წელს ავსტრიის იმპერატორისგან არისტოკრატული წოდება მიიღო როტშილდთა ოჯახმა და მან მაგენ-დავითი ჩართო თავის საგვარეულო ღერბში.
1840 წლიდან ჰ.ჰაინე თავისი ხელმოწერის მაგივრად მაგენ-დავითს სვამს აუგსბურგერ ალგემაუნე ცაიტუნგ-ში გამოქვეყნებული თავისი წერილების ბოლოს.
ასე რომ ს სიონისტური მოძრაობის სიმბოლოდ მიიღეს უკვე ფართოდ გავრცელებული და ებრაულ ნიშნად აღიარებული მაგენ-დავითი.
მაგენ-დავითის გადაქცევამ საკონცენტრაციო და სიკვდილის ბანაკებში მიმავალი მილიონობით ებრაელების დაღად მას მიანიჭა ტანჯვის და იმედის ერთიანობის სიმბოლოს მნიშვნელობა.
ღერბად უძველესი და ყველაზე ნამდვილი ებრაული სიმბოლოს მაძებარმა იზრაელის სახელმწიფომ აირჩია მენორა,მაგრამ მაგენ-დავითი მოათავსა ეროვნულ //ადრე სიონისტურ// დროშაზე.
არაბები ჰექსაგრამას იყენებდნენ როგორც ორნამენტულ ელემენტს ისე მაგიაში და მათში ის ცნობილი იყო სოლომონის ბეჭდის სახელით.
სოლომონის სახელთან დაკავშირებულია მრავალი მითი და ლეგენდა.
მის სიდიადეს და სიბრძნეს პატივს მიაგებდნენ პალესტინაში,
აბისინიაში,სპარსეთში,ავღანეთში,არაბეთში,ევროპაში.
მიწიერი ცხოვრების დასრულების შემდეგ მეფე სოლომონი აიყვანეს მზეზე სადაც ის მართავდა თვალისმომჭრელი სინათლით კაშკაშა ელფების,ფერიების,ჯინების და მეომრების უზარმაზარ სამეფოს.
ისინი უსიტყვოდ ემორჩილებოდნენ სოლომონს იმიტომ რომ ის მათზე ბატონობდა თავისი ბეჭდის მეშვეობით.
დანამდვილებით ცნობილია რომ უკვე მე-6 საუკუნეში ქრისტიანთა წრეებში უკვე ცნობილი იყო ბიზანტიური თილისმა-ტალიმანები "სოლომონის ბეჭდით".
ებრაელებში "სოლომონის ბეჭედი" მაგიაში იშვიათად გამოიყენებოდა, მაგრამ ის იმდენად ძლიერი იყო რომ მისი ზოგი ინტერპრეტატორი თვლიდა რომ მისი საიდუმლო მნიშვნელობა-ე.წ. მაკროკოსმის ნიშანი ცნობილი გახდა ფაუსტისთვის.
თვითონ ფაუსტს ასე ესმის ამ ბეჭდის ძალა:
რა ნეტარებამ გაიღვიძა ისევ ჩემს გულში ამ სასიამოვნო რამის დანახვაზე! თითქოს ძარღვებში ისევ აჩქებდა ახალგაზრდობის ცხოვრების ბედნიერება!
ფაუსტისთვის სოლომონის ბეჭედი თითქოს მისტიკურ ექსტაზში საფარველს ხდი ყველა ბუნებრივ ძალას.
სოლომონის ბეჭედს,ერთ-ერთ უძლიერეს მაგიურ სიმბოლოდ მიჩნეულ ამ ნიშანს ვხედავთ ჯადოსნურ წიგნებზე,თეოლოგიურ ტექსტებში,რიტუალურ შენობებზე,მაგალითად პალმა დე-მაიორკას ტაძრის ფანჯრებში ან ისტ-კვანტოკსხედეს ეკლესიის სკამზე.
ბოლო შემთხვევაში ბეჭედის გამოსახულებათა შუაში არის ყვავილი რომლის 4 ფურცელი განასახიერებს 4 ელემენტის კავშირს.
ჯადოსნები და ოკულტისტები ჩვეულებრივ ცდილობდნენ სოლომონის ბეჭდი ტრუქტურის დამალვას სხვა ფორმების უკან,მისი სახის ისე შენიღბვას რომ მისი არსებობა შეუმჩნეველი ყოფილიყო.
პიერო დელა ფრანჩესკა,წმინდა ავგუსტინე და წმინდა მიხეილი
შენიღბვისთვის განსაკუთრებით იყენებენ ბეჭედთან ასოცირებულ ციფრ შვიდს-6 წერტილი აღნიშნავს წრის მდებარეობას და მე-7 პოზიციას მის ცენტრში//კვინტესენციის წერტილს//.
შენიღბული სოლომონის ბეჭდის მაგალითია პიერო დელა ფრანჩესკას სურათი "წმინდა მიხეილი". მხატვარმა წრე-წერტილებისგან შემდგარი პატარა ბეჭედი მოათავსა მახვილის პირზე.
სოლომონის ბეჭდის გამოსახვა ამ სურათზე დაკავშირებულია მაგიურ ტრადიციასთან ვინაიდან ძველად თვლიდნენ რომ მსოფლიო ისტორიის 7 საუკუნე იმართება მთავარანგელოზების მიერ და ვინაიდან მთავარანგელოზი მიხეილი იყო მთავარანგელოზთა მეთაური ის გაიგივდა სოლომონის ბეჭდის ცენტრალურ ნაწილთან.
ასეთი გამოსახულებები მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ფერწერის მრავალ სხვა ნაწარმოებზე და მრავალ ქანდაკებაზე.
სოლომონის ბეჭდის ფარული გამოსახულებაა შარტრის ტაძრის იატაკზე დატანილ შუა საუკუნეების ლაბირინთში.
შარტრის ტაძრის ლაბირინთი
სოლომონის ბეჭედს ნიღბავდნენ აგრეთვე მისი გამოსახვით ყვავილში,რაც ჩანს ალქიმიურ ფირფიტაზე რომელიც თავის მხრივ არის ნაწილი გრავიურისა მე-18 საუკუნის წიგნიდან «Mutus Liber»//"დუმილის წიგნი"//. მასში მართლაც არაა არც ერთი სიტყვა,არის მხოლოდ საკმაოდ თავისებური ილუსტრაციები.
ამ ნახატებს უმეცრებისთვის გაუგებარი სურათებით უნდა აეწერათ ფილოსოფიური ქვის და სიცოცხლის საიდუმლო ელიქსირის დამზადების პროცესი.
ფირფიტაზე გამოსახულების თანახმად ალქიმიური პროცესი იწყებოდა 6-ფურცლიანი ყვავილით რომელსაც ახურებენ წყლის ღუმელში. შემდეგი ნახატი აჩვენებს რომ ჯერ ისევ წყალში მყოფი ყვავილი გადაიქცა 7 მრუდისგან შემდგარ რაღაც სიმბოლოდ,მესამე სტადიაზე წყლიდან მოშორებული ყვავილი იძენს რაღაც ღვთაების მსგავსი ფიგურის სახეს. თავსაბურავით შეიძლება ვივარაუდოთ რომ ესაა მზის ღვთაება...
აქ უნდა გავიხსენოთ რომ ოკულტური ტრადიციით მთავარანგელოზი მიხეილი მზის მთავარანგელოზია.
დავითის ვარსკვლავი ამკობდა უკვე ბრინჯაოს იარაღს. მაშინ ამ სიმბოლოს მაგიურ და ეზოტერულ პრაქტიკებში იყენებდა პრაქტიკულად ყველა ხალხი შუამდინარედითან ბრიტანეთის კუნძულებამდე.
კაბალაში ორი სამკუთხედი განიმარტება შემდეგნაირადაც: ადამიანის კეთილი საქმეები //წვერით ზევით მიმართული სამკუთხედი// აღწევს ცამდე და იწვევს ამ ქვეყნის მომდინარე მადლის ნაკადს.
დავითის ვარსკვლავს უწოდებენ შემოქმედის ვარსკვლავს, მის 6 ბოლოს უკავშირებენ კვირის დღეებს და ცენტრს კი-შაბათს.
6-ქიმიანი ვარსკვლავი როგ უძველესი ხანიდან გავრცელებულია ინდოეთიდან ბრიტანეთის კუნძულებამდე. მას ვხედავთ ძველ რომაელტა სახლებში,მაჰმადიანურ ხელოვნებაში.
მე-14 საუკუნის დასაწყისში მას გამოსახავდნენ ოქროს ურდოს მონეტებზე.
აღორძინების ხანის ერთ-ერთი ყველაზე სახელგანთქმული ძეგლის,ფლორენციის წმინდა ჯვრის //სანტა კროჩე// ფრანცისკანული ეკლესიის ფასადს ამკობს სწორედ 6-ქიმიანი ვარსკვლავი.
ფლორენცია,დავითის ვარსკვლავი წმინდა ჯვრის ეკლესია სანტა კროჩეზე,ეკლესია შენდებოდა 1294-1385 წლებში.
გადმოცემით წმინდა ფრანჩესკო ასიზელის მიერ დაარსებული სანტა კროჩე არის ფლორენციის სიმბოლო და მსოფლიოს უდიდესი ფრანცისკანული ეკლესია. ის ცნობილია ჯოტო დი ბონდონეს ფრესკებით. აქ დაკრძალულები არიან იტალიის უდიდესი ადამიანები სახელგანთქმული კომპოზიტორების,პოეტების,მოქანდაკეების,არქიტექტორების და მოაზროვნეების ჩათვლით.
ამ ვარსკვლავს ვხედავთ ბრანდენბურგის და ჰანოვერის შუა საუკუნეების ტაძრებზე.
ეს ვარსკვლავი გვხვდება რუსული ქალაქების //ნოვგოროდ-სევერსკის,გროდნიას,ასევე ხარკოვის// ძველ ღერბებზე.
აქედან ცხადია რომ მე-18 საუკუნემდე//როდესაც იქმნებოდა რუსული ქალაქების ღერბები// მაგენ-დავითი არ ყოფილა სპეციფიურად ებრაული სიმბოლო.
6-ქიმიანი ვარსკვლავი უფრო გვიანაც გამოიყენებოდა არაებრაულ სიმბოლიკაში. მე-19 საუკუნეში ის ჩანს ავსტრალიის შტატი ვიქტორიას დროშაზე სადაც ის გამოსახავს ჩვეულებრივ ვარსკვლავს. მეოცე საუკუნეში კი ის გამოახული იყო 1921 წელს გამოცხადებული რიფის რესპუბლიკის დროშაზე.
ჰექსაგრამა უკვე ა.წ. პირველ საუკუნეებში გამოიყენებოდა როგორც მაგიური ნიშანი. შევჩერდეთ ამაზე უფრო დაწვრილებით.
შუა საუკუნეების ქრისტიან ალქიმიკოსთა სწავლების თანახმად ყველაფერი არსეული შედგება 4 პირველემენტისგან// 4 სტიქიისგან//-
-მიწისგან,წყლისგან,ჰაერისგან და ცეცხლისგან.
ამ ელემენტებს ყოფდნენ ორ კატეგორიად. მსუბუქ,ნათელ //ცეცხლი და ჰაერი// და მძიმე,მუქ//მიწა და წყალი// ელემენტებად.
ყოველ რეალურ საგანში ან ნივთიერებაში ეს სტიქიები წყვილ-წყვილაა დაკავშირებული. ოთხი ელემენტის ორ-ორი კომბინაცია კი შეიძლება იყოს მხოლოდ 6. ეს ექვსი კომბინაცია ეწერებოდა წრეში.
წრე კი შუა საუკუნეების მისტიკოსთა აზრით არის ყველაზე სრულყოფილი ფიგურა. მხოლოდ ის ემთხვევა თავის თავს ნებისმიერი შემობრუნებისას //ამიტომ ითვლებოდა ციურ სხეულთა ორბიტები წრიულად, ეს კოპერნიკმაც კი ვერ დაძლია//.
ეს 6 წერტილი შეერთებისას იძლეოდა ჰექსაგრამას. ამდენად ჰექსაგრამა არის სამყაროს,მის თვისებათა მთელი სიმდიდრის სიმბოლო.
სტიქიათა წყვილები სხვადასხვაა. ოთხ მათგანში ერთი მათგანი,მსუბუქი,ნათელი დაკავშირებულია მძიმესთან,ბნელთან, ერთში გაერთიანებულია ორი ნათელი და ერთში-ორი ბნელი.
უკანასკნელები განასახიერებდნენ სამყაროს აბსოლუტურ სიკეთეს და აბსოლუტურ ბოროტებას და ამიტომ ერთს გამოსახავდნენ ჰექსაგრამის მწვერვალზე და მეორეს[სულ ქვედა ნაწილში. "მსუბუქი" და "მძიმე" სტიქიები ჰექსაგრამაში თაბაბრად-ექვს-ექვსია წარმოდგენილი.
მათემატიკა ძალიამ მნიშვნელოვანი იყო შუა საუკუნეების ადამიანისთვის და მას დაწვრილებით იკვლევდნენ.
ალქიმიკოსები ყურადღებას აქცევდნენ იმას რომ 6-ქიმიანი ვარსკვლავი ერთადერთია სწორ //თანაბარი გვერდების მქონე// ვარსკვლავებს შორის რომლის კუთხეთა ჯამიც უდრის 360 გრადუსს რაც ემთხვევა წრეს.
აქედან დაასკვნეს რომ ისიც არის მთელი სამყაროს სიმბოლო.
ამას გარდა ის შედგება სამკუთხედებისგან და ყოველ სამკუთხედში ჭარბობს ან ნათელი ან ბნელი ელემენტები და სამკუთხედის კუთხეების ჯამი უდრის 180 გრადუსს.
ანუ სამკუთხედი იყო ან სიკეთის ან ბოროტების სიმბოლო და მათი გაერთიანება ჰექსაგრამა კი იყო სიმბოლო სამყაროსი სადაც ბატონობს ჰარმონია.
ალქიმიკოსებმა შეამჩნიეს რომ მხოლოდ ყველა შესაძლებელი ვარსკვლავიდან პენტაგრამაში უდრის ერთმანეთს მისი შემადგენელი მონაკვეთები//ვინაიდან ის შედგება ერთნაირი თანაბარგვერდიანი სამკუთხედებისგან//.
სხვა სიტყვებით ჰექსაგრამა მათთვის იყო ღმერთის ქმნილების სრულყოფილების სიმბოლო, შემოქმედის სიბრძნით აღფრთოვანების ნიშანი.
სწორედ ამიტომ გამოსახავდნენ მას როგორც მაგიურ ნიშანს ამულეტ-თილისმებზე.
პენტაგრამა კორნელიუს აგრიპას " ოკულტური ფილოსოფიიდან"
თუ კი ჰექსაგრამას მოვაშორებთ რომელიმე ბოლოს//ან ქვედას ან ზედას// და დარჩენილ წერტილებს გავაერთიანებთ გამოვა პენტაგრამა, ხუთკუთხა ვარსკვლავი მწვერვალით ან ზევით ან ქვევით.
პენტაგრამაში ჰარმონია დარღვეულია,მასში ჭარბობს რომელიმე ერთი სახის სტიქიები.
პენტაგრამაში რომლის წვეტიც ზევითაა მიმართული ჭარბობს ნათელი სტიქიები. პენტაგრამაში რომლის წვეტიც ქვევითაა მიმართული ჭარბობს ბნელი სტიქიები.
პირველი არის სიმბოლო სამყაროსი რომელშიც გაიმარჯვა კეთილმა საწყისმა.
მეორე კი სიმბოლოა სამყაროსი რომელშიც გაიმარჯვა ბოროტმა საწყისმა.
მრავალი ქვეყნის ღერბში პენტაგრამა დღემდე გამოიხატები ზევით აწვდილი მწვერვალით. ესაა სიკეთის და სიმართლის გამარჯვების სიმბოლო.
მწვერვალით ქვევით მიმართული პენტაგრამა ჰერალდიკაში არ გამოიყენება.
საინტერესო გამონაკლისია საბჭოთა ორდენი წითელი დროშა რომელზეც ხუთქიმიანი ვარსკვლავი სწორეს მწვერვალით ქვევითაა გამოსახული.
უნდა აღინიშნოს რომ სიმბოლოებს ასე გეომეტრიულად განმარტავენ ქრისტიანი და არა ებრაელი ავტორები.
პენტაგრამა ანტიკურ ცივილიზაციაში იყო სამყაროს სილამაზის სიმბოლოც. მისი თვითგადაკვეთები მის შემადგენელ მონაკვეთებს ყოფენ ოქროს კვეთის შეფარდებით რასაც ანტიკური ხანის თეორეტიკოსები თვლიდნენ ბუნებაში პროპორციების სილამაზის საფუძვლად.
ამიტომ უკვე ანტიკურ ხანაში პენტაგრამა ითვლებოდა ავი ძალისგან დამცველ ნიშნად.
ეს წარმოდგენები აისახა ლიტერატურის პოპულარულ ნაწარმოებებში.
ასე მაგალითად არასწორად დახატულმა პენტაგრამამ მეფისტოფელს მისცა ჯადოსანთან მისვლის საშუალება.
მაქსიმილიან ვოლოშინის ლექსების ერთ-ერთი პერსონაჟი ცდილობს მომავლის გამოცნობას და ამისთვის ხატავს წრეებს და აგებს პენტაგრამებს,ე.ი. დაკავებულია ასტროლოგიით და ხაზავს სულ მცირე ორ პენტაგრამას,კეთილს და ბოროტს.
ასეთი მაგალითი ბევრია.
შუა საუკუნეებში ორივე ნიშანს ხან დავითის ვარსკვლავს უძახოდნენ და ხან სოლომონის ვარსკვლავს.
საკმაოდ პოპულარულია ლეგენდა რომლის თანახმადაც მეფე სოლომონი იყო დიდი ჯადოსანი და სულთა მბრძანებელი. ლეგენდის თანახმად მას ჰქონდა ბეჭედი რომლის დახმარებითაც ბატონობდა სულებზე.
ამ ბეჭდის წყალობით მეფე სოლომონს ესმოდა ცხოველების და ფრინველების ენა.
.
არაბები ჰექსაგრამას იყენებდნენ როგორც ორნამენტულ ელემენტს ისე მაგიაში და მათში ის ცნობილი იყო სოლომონის ბეჭდის სახელით.
სოლომონის სახელთან დაკავშირებულია მრავალი მითი და ლეგენდა.
მის სიდიადეს და სიბრძნეს პატივს მიაგებდნენ პალესტინაში,
აბისინიაში,სპარსეთში,ავღანეთში,არაბეთში,ევროპაში.
მიწიერი ცხოვრების დასრულების შემდეგ მეფე სოლომონი აიყვანეს მზეზე სადაც ის მართავდა თვალისმომჭრელი სინათლით კაშკაშა ელფების,ფერიების,ჯინების და მეომრების უზარმაზარ სამეფოს.
ისინი უსიტყვოდ ემორჩილებოდნენ სოლომონს იმიტომ რომ ის მათზე ბატონობდა თავისი ბეჭდის მეშვეობით.
დანამდვილებით ცნობილია რომ უკვე მე-6 საუკუნეში ქრისტიანთა წრეებში უკვე ცნობილი იყო ბიზანტიური თილისმა-ტალიმანები "სოლომონის ბეჭდით".
ებრაელებში "სოლომონის ბეჭედი" მაგიაში იშვიათად გამოიყენებოდა, მაგრამ ის იმდენად ძლიერი იყო რომ მისი ზოგი ინტერპრეტატორი თვლიდა რომ მისი საიდუმლო მნიშვნელობა-ე.წ. მაკროკოსმის ნიშანი ცნობილი გახდა ფაუსტისთვის.
თვითონ ფაუსტს ასე ესმის ამ ბეჭდის ძალა:
რა ნეტარებამ გაიღვიძა ისევ ჩემს გულში ამ სასიამოვნო რამის დანახვაზე! თითქოს ძარღვებში ისევ აჩქებდა ახალგაზრდობის ცხოვრების ბედნიერება!
ფაუსტისთვის სოლომონის ბეჭედი თითქოს მისტიკურ ექსტაზში საფარველს ხდი ყველა ბუნებრივ ძალას.
სოლომონის ბეჭედს,ერთ-ერთ უძლიერეს მაგიურ სიმბოლოდ მიჩნეულ ამ ნიშანს ვხედავთ ჯადოსნურ წიგნებზე,თეოლოგიურ ტექსტებში,რიტუალურ შენობებზე,მაგალითად პალმა დე-მაიორკას ტაძრის ფანჯრებში ან ისტ-კვანტოკსხედეს ეკლესიის სკამზე.
ბოლო შემთხვევაში ბეჭედის გამოსახულებათა შუაში არის ყვავილი რომლის 4 ფურცელი განასახიერებს 4 ელემენტის კავშირს.
ჯადოსნები და ოკულტისტები ჩვეულებრივ ცდილობდნენ სოლომონის ბეჭდი ტრუქტურის დამალვას სხვა ფორმების უკან,მისი სახის ისე შენიღბვას რომ მისი არსებობა შეუმჩნეველი ყოფილიყო.
პიერო დელა ფრანჩესკა,წმინდა ავგუსტინე და წმინდა მიხეილი
შენიღბვისთვის განსაკუთრებით იყენებენ ბეჭედთან ასოცირებულ ციფრ შვიდს-6 წერტილი აღნიშნავს წრის მდებარეობას და მე-7 პოზიციას მის ცენტრში//კვინტესენციის წერტილს//.
შენიღბული სოლომონის ბეჭდის მაგალითია პიერო დელა ფრანჩესკას სურათი "წმინდა მიხეილი". მხატვარმა წრე-წერტილებისგან შემდგარი პატარა ბეჭედი მოათავსა მახვილის პირზე.
სოლომონის ბეჭდის გამოსახვა ამ სურათზე დაკავშირებულია მაგიურ ტრადიციასთან ვინაიდან ძველად თვლიდნენ რომ მსოფლიო ისტორიის 7 საუკუნე იმართება მთავარანგელოზების მიერ და ვინაიდან მთავარანგელოზი მიხეილი იყო მთავარანგელოზთა მეთაური ის გაიგივდა სოლომონის ბეჭდის ცენტრალურ ნაწილთან.
ასეთი გამოსახულებები მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ფერწერის მრავალ სხვა ნაწარმოებზე და მრავალ ქანდაკებაზე.
სოლომონის ბეჭდის ფარული გამოსახულებაა შარტრის ტაძრის იატაკზე დატანილ შუა საუკუნეების ლაბირინთში.
შარტრის ტაძრის ლაბირინთი
სოლომონის ბეჭედს ნიღბავდნენ აგრეთვე მისი გამოსახვით ყვავილში,რაც ჩანს ალქიმიურ ფირფიტაზე რომელიც თავის მხრივ არის ნაწილი გრავიურისა მე-18 საუკუნის წიგნიდან «Mutus Liber»//"დუმილის წიგნი"//. მასში მართლაც არაა არც ერთი სიტყვა,არის მხოლოდ საკმაოდ თავისებური ილუსტრაციები.
ამ ნახატებს უმეცრებისთვის გაუგებარი სურათებით უნდა აეწერათ ფილოსოფიური ქვის და სიცოცხლის საიდუმლო ელიქსირის დამზადების პროცესი.
ფირფიტაზე გამოსახულების თანახმად ალქიმიური პროცესი იწყებოდა 6-ფურცლიანი ყვავილით რომელსაც ახურებენ წყლის ღუმელში. შემდეგი ნახატი აჩვენებს რომ ჯერ ისევ წყალში მყოფი ყვავილი გადაიქცა 7 მრუდისგან შემდგარ რაღაც სიმბოლოდ,მესამე სტადიაზე წყლიდან მოშორებული ყვავილი იძენს რაღაც ღვთაების მსგავსი ფიგურის სახეს. თავსაბურავით შეიძლება ვივარაუდოთ რომ ესაა მზის ღვთაება...
აქ უნდა გავიხსენოთ რომ ოკულტური ტრადიციით მთავარანგელოზი მიხეილი მზის მთავარანგელოზია.
დავითის ვარსკვლავი ამკობდა უკვე ბრინჯაოს იარაღს. მაშინ ამ სიმბოლოს მაგიურ და ეზოტერულ პრაქტიკებში იყენებდა პრაქტიკულად ყველა ხალხი შუამდინარედითან ბრიტანეთის კუნძულებამდე.
კაბალაში ორი სამკუთხედი განიმარტება შემდეგნაირადაც: ადამიანის კეთილი საქმეები //წვერით ზევით მიმართული სამკუთხედი// აღწევს ცამდე და იწვევს ამ ქვეყნის მომდინარე მადლის ნაკადს.
დავითის ვარსკვლავს უწოდებენ შემოქმედის ვარსკვლავს, მის 6 ბოლოს უკავშირებენ კვირის დღეებს და ცენტრს კი-შაბათს.
6-ქიმიანი ვარსკვლავი როგ უძველესი ხანიდან გავრცელებულია ინდოეთიდან ბრიტანეთის კუნძულებამდე. მას ვხედავთ ძველ რომაელტა სახლებში,მაჰმადიანურ ხელოვნებაში.
მე-14 საუკუნის დასაწყისში მას გამოსახავდნენ ოქროს ურდოს მონეტებზე.
აღორძინების ხანის ერთ-ერთი ყველაზე სახელგანთქმული ძეგლის,ფლორენციის წმინდა ჯვრის //სანტა კროჩე// ფრანცისკანული ეკლესიის ფასადს ამკობს სწორედ 6-ქიმიანი ვარსკვლავი.
ფლორენცია,დავითის ვარსკვლავი წმინდა ჯვრის ეკლესია სანტა კროჩეზე,ეკლესია შენდებოდა 1294-1385 წლებში.
გადმოცემით წმინდა ფრანჩესკო ასიზელის მიერ დაარსებული სანტა კროჩე არის ფლორენციის სიმბოლო და მსოფლიოს უდიდესი ფრანცისკანული ეკლესია. ის ცნობილია ჯოტო დი ბონდონეს ფრესკებით. აქ დაკრძალულები არიან იტალიის უდიდესი ადამიანები სახელგანთქმული კომპოზიტორების,პოეტების,მოქანდაკეების,არქიტექტორების და მოაზროვნეების ჩათვლით.
ამ ვარსკვლავს ვხედავთ ბრანდენბურგის და ჰანოვერის შუა საუკუნეების ტაძრებზე.
ეს ვარსკვლავი გვხვდება რუსული ქალაქების //ნოვგოროდ-სევერსკის,გროდნიას,ასევე ხარკოვის// ძველ ღერბებზე.
აქედან ცხადია რომ მე-18 საუკუნემდე//როდესაც იქმნებოდა რუსული ქალაქების ღერბები// მაგენ-დავითი არ ყოფილა სპეციფიურად ებრაული სიმბოლო.
6-ქიმიანი ვარსკვლავი უფრო გვიანაც გამოიყენებოდა არაებრაულ სიმბოლიკაში. მე-19 საუკუნეში ის ჩანს ავსტრალიის შტატი ვიქტორიას დროშაზე სადაც ის გამოსახავს ჩვეულებრივ ვარსკვლავს. მეოცე საუკუნეში კი ის გამოახული იყო 1921 წელს გამოცხადებული რიფის რესპუბლიკის დროშაზე.
ჰექსაგრამა უკვე ა.წ. პირველ საუკუნეებში გამოიყენებოდა როგორც მაგიური ნიშანი. შევჩერდეთ ამაზე უფრო დაწვრილებით.
შუა საუკუნეების ქრისტიან ალქიმიკოსთა სწავლების თანახმად ყველაფერი არსეული შედგება 4 პირველემენტისგან// 4 სტიქიისგან//-
-მიწისგან,წყლისგან,ჰაერისგან და ცეცხლისგან.
ამ ელემენტებს ყოფდნენ ორ კატეგორიად. მსუბუქ,ნათელ //ცეცხლი და ჰაერი// და მძიმე,მუქ//მიწა და წყალი// ელემენტებად.
ყოველ რეალურ საგანში ან ნივთიერებაში ეს სტიქიები წყვილ-წყვილაა დაკავშირებული. ოთხი ელემენტის ორ-ორი კომბინაცია კი შეიძლება იყოს მხოლოდ 6. ეს ექვსი კომბინაცია ეწერებოდა წრეში.
წრე კი შუა საუკუნეების მისტიკოსთა აზრით არის ყველაზე სრულყოფილი ფიგურა. მხოლოდ ის ემთხვევა თავის თავს ნებისმიერი შემობრუნებისას //ამიტომ ითვლებოდა ციურ სხეულთა ორბიტები წრიულად, ეს კოპერნიკმაც კი ვერ დაძლია//.
ეს 6 წერტილი შეერთებისას იძლეოდა ჰექსაგრამას. ამდენად ჰექსაგრამა არის სამყაროს,მის თვისებათა მთელი სიმდიდრის სიმბოლო.
სტიქიათა წყვილები სხვადასხვაა. ოთხ მათგანში ერთი მათგანი,მსუბუქი,ნათელი დაკავშირებულია მძიმესთან,ბნელთან, ერთში გაერთიანებულია ორი ნათელი და ერთში-ორი ბნელი.
უკანასკნელები განასახიერებდნენ სამყაროს აბსოლუტურ სიკეთეს და აბსოლუტურ ბოროტებას და ამიტომ ერთს გამოსახავდნენ ჰექსაგრამის მწვერვალზე და მეორეს[სულ ქვედა ნაწილში. "მსუბუქი" და "მძიმე" სტიქიები ჰექსაგრამაში თაბაბრად-ექვს-ექვსია წარმოდგენილი.
მათემატიკა ძალიამ მნიშვნელოვანი იყო შუა საუკუნეების ადამიანისთვის და მას დაწვრილებით იკვლევდნენ.
ალქიმიკოსები ყურადღებას აქცევდნენ იმას რომ 6-ქიმიანი ვარსკვლავი ერთადერთია სწორ //თანაბარი გვერდების მქონე// ვარსკვლავებს შორის რომლის კუთხეთა ჯამიც უდრის 360 გრადუსს რაც ემთხვევა წრეს.
აქედან დაასკვნეს რომ ისიც არის მთელი სამყაროს სიმბოლო.
ამას გარდა ის შედგება სამკუთხედებისგან და ყოველ სამკუთხედში ჭარბობს ან ნათელი ან ბნელი ელემენტები და სამკუთხედის კუთხეების ჯამი უდრის 180 გრადუსს.
ანუ სამკუთხედი იყო ან სიკეთის ან ბოროტების სიმბოლო და მათი გაერთიანება ჰექსაგრამა კი იყო სიმბოლო სამყაროსი სადაც ბატონობს ჰარმონია.
ალქიმიკოსებმა შეამჩნიეს რომ მხოლოდ ყველა შესაძლებელი ვარსკვლავიდან პენტაგრამაში უდრის ერთმანეთს მისი შემადგენელი მონაკვეთები//ვინაიდან ის შედგება ერთნაირი თანაბარგვერდიანი სამკუთხედებისგან//.
სხვა სიტყვებით ჰექსაგრამა მათთვის იყო ღმერთის ქმნილების სრულყოფილების სიმბოლო, შემოქმედის სიბრძნით აღფრთოვანების ნიშანი.
სწორედ ამიტომ გამოსახავდნენ მას როგორც მაგიურ ნიშანს ამულეტ-თილისმებზე.
პენტაგრამა კორნელიუს აგრიპას " ოკულტური ფილოსოფიიდან"
თუ კი ჰექსაგრამას მოვაშორებთ რომელიმე ბოლოს//ან ქვედას ან ზედას// და დარჩენილ წერტილებს გავაერთიანებთ გამოვა პენტაგრამა, ხუთკუთხა ვარსკვლავი მწვერვალით ან ზევით ან ქვევით.
პენტაგრამაში ჰარმონია დარღვეულია,მასში ჭარბობს რომელიმე ერთი სახის სტიქიები.
პენტაგრამაში რომლის წვეტიც ზევითაა მიმართული ჭარბობს ნათელი სტიქიები. პენტაგრამაში რომლის წვეტიც ქვევითაა მიმართული ჭარბობს ბნელი სტიქიები.
პირველი არის სიმბოლო სამყაროსი რომელშიც გაიმარჯვა კეთილმა საწყისმა.
მეორე კი სიმბოლოა სამყაროსი რომელშიც გაიმარჯვა ბოროტმა საწყისმა.
მრავალი ქვეყნის ღერბში პენტაგრამა დღემდე გამოიხატები ზევით აწვდილი მწვერვალით. ესაა სიკეთის და სიმართლის გამარჯვების სიმბოლო.
მწვერვალით ქვევით მიმართული პენტაგრამა ჰერალდიკაში არ გამოიყენება.
საინტერესო გამონაკლისია საბჭოთა ორდენი წითელი დროშა რომელზეც ხუთქიმიანი ვარსკვლავი სწორეს მწვერვალით ქვევითაა გამოსახული.
უნდა აღინიშნოს რომ სიმბოლოებს ასე გეომეტრიულად განმარტავენ ქრისტიანი და არა ებრაელი ავტორები.
პენტაგრამა ანტიკურ ცივილიზაციაში იყო სამყაროს სილამაზის სიმბოლოც. მისი თვითგადაკვეთები მის შემადგენელ მონაკვეთებს ყოფენ ოქროს კვეთის შეფარდებით რასაც ანტიკური ხანის თეორეტიკოსები თვლიდნენ ბუნებაში პროპორციების სილამაზის საფუძვლად.
ამიტომ უკვე ანტიკურ ხანაში პენტაგრამა ითვლებოდა ავი ძალისგან დამცველ ნიშნად.
ეს წარმოდგენები აისახა ლიტერატურის პოპულარულ ნაწარმოებებში.
ასე მაგალითად არასწორად დახატულმა პენტაგრამამ მეფისტოფელს მისცა ჯადოსანთან მისვლის საშუალება.
მაქსიმილიან ვოლოშინის ლექსების ერთ-ერთი პერსონაჟი ცდილობს მომავლის გამოცნობას და ამისთვის ხატავს წრეებს და აგებს პენტაგრამებს,ე.ი. დაკავებულია ასტროლოგიით და ხაზავს სულ მცირე ორ პენტაგრამას,კეთილს და ბოროტს.
ასეთი მაგალითი ბევრია.
შუა საუკუნეებში ორივე ნიშანს ხან დავითის ვარსკვლავს უძახოდნენ და ხან სოლომონის ვარსკვლავს.
საკმაოდ პოპულარულია ლეგენდა რომლის თანახმადაც მეფე სოლომონი იყო დიდი ჯადოსანი და სულთა მბრძანებელი. ლეგენდის თანახმად მას ჰქონდა ბეჭედი რომლის დახმარებითაც ბატონობდა სულებზე.
ამ ბეჭდის წყალობით მეფე სოლომონს ესმოდა ცხოველების და ფრინველების ენა.
.
იერუსალიმის ტაძრის ნახაზი,გამოხაზა ისააკ ნიუტონმა.
ჩვენთვის სულ არ იქნება უინტერესო იმის აღნიშნვა რომ დავითის ვარსკვლავი ჩანს დავითიან-სოლომონიან ბაგრატიონთა საქართველოშიც, კერძოდ მის ერთ-ერთ მხარე აფხაზეთში,გუდაუთიდან 5-ოდე კილომეტრის მოშორებით მდებარე სოფელ ლიხნეში.
იქ უკვე მე-11 საუკუნეში,მეფე კონსტანტინეს დროს, საფუძველი ჩაუყარეს სასახლეს. ამ ორსართულიანი სასახლის პირველ სართულზე იყო მიღებების დარბაზი,მეორეზე-საცხოვრებელი სათავსები. სასახლე რა თქმა უნდა გადაკეთებულ-გადმოკეთებულია და ის დაანგრიეს რომანოვების მოხელეებმა აფხაზთა 1866 წლის აჯანყების ჩახშობის შემდეგ. მაგრამ არც ესაა აქ მთავარი.
სასახლის ჩრდილოეთ კედელზე გარედან გამოსახულია დავითის ექვსქიმიანი ვარსკვლავი მასში ჩაწერილი ჯვრით.
დღეს აფხაზეთში გაბატონებული მუტრუკები და მათი იდეოლოგები//კერძოდ ვიტალი შარია, რადიო ეხო კავკაზას ბულბული// ამ ფაქტის ახსნას ცდილობენ იმით რომ აფხაზეთის მეფე ლეონ პირველმა თავისი უმცროსი ძმა თევდორე დააქორწინა ხაზართა ხაკანის მეორე ასულზე.
ამ წყვილს კი გაუჩნდა ვაჟი რომელიც გახდა აფხაზეთის მეფე ლეონ მეორე.
არა და პირველი ათასწლეულის ბოლოს ხაზარეთში ვრცელდება იუდაიზმი და აჰა, ამ უბადრუკი შარიას თქმით ლიხნეს სასახლის ამ ლამაზი მოტივის წყაროც.
არა და რამოდენიმეჯერ უკვე ითქვა რომ დავითის ვარსკვლავი თუ ფარი იუდაურ და ებრაულ ნიშნად იქცა ძალიან გვიან. ვერ შველის ამას ხაზართა გაიუდევლება და აფხაზეთის მეფეთა ნათესაობა ხაზარებთან.
ქართველი ბაგრატიონები თავის თავს თვლიდნენ დავითის და სოლომონის მემკვიდრეებად,იესო ქრისტეს ნათესავებად. მათთვის ამდენად არ ყოფილა უცხო დავითის ვარსკვლავი,ფარი და სოლომონის ბეჭედი. ესაა და ეს.
ამას აღიარებდნენ მეზობლებიც.
ამის გაგება კი შეუძლიათ მხოლოდ იმათ ვინც არაა საბჭოთა დემოკრატიის აგენტი.
ბარემ ცოტა ლიხნეს ეკლესიაზეც.
დავითი და სოლომონი დასავლეთში და აღმოსავლეთში:
ძველ იზრაელში დავითი და სოლომონი იყვნენ ლოკალური მასშტაბის მამა-დამფუძნებლები.
ბიბლიისა და ქრისტიანობის წყალობით ისინი გადაიქცნენ ბევრად უფრო დიდ ფიგურებად.
მათ პატივს მიაგებენ და თაყვანს სცემენ როგორც უფლის მიერ რჩეული სამეფო იზრაელის დიდ ხელმძღვანელებს,როგორც დასავლური სამყაროს შემდგომ გამგებელთა და ლიდერთა სულიერ წინაპრებს და წინამორბედებს.
ძვ.წ.586 წელს,რკინის ხანის იუდას სამეფოს დამხობის შემდეგ გაითქვეს ლეგენდარულად სახელი დავითმა და სოლომონმა.
მათ სრულებით განსაკუთრებულად მიაგებდნენ პატივს.
დიდი პატრიარქი აბრაჰამი მშვიდად განისვენებდა თავის აკლდამაში ჰებრონში.
დიდი კანონმდებელი მოსეს დაბრუნებას არავინ ელოდა.
სამაგიეროდ დავითმა და სოლონმა მიიღეს ღმერთისგან დაპირება რომელიც იყო ხალხის გადარჩენის და შესაძლო გამოსყიდვის გარანტია.
თანამედროვე განსაცდელთა მიუხედავად იესეს შვილი დავითის შთამომავლობა იძლეოდა მომავლის დაპირებას.
განსაკუთრებით საინტერესოა სიტყვა დიდი ისაიასი ვინც წინასწარმეტყველური მოღვაწეობა ქრისტეს შობამდე 759 წელს, ოზიას მეფობის ხანაში დაიწყო.
აი მისი წინასწარმეტყველება მესიის შესახებ: „აჰა, ქალწულმა მუცლად იღოს და შვეს ძე და უწოდიან სახელი მის ემანუელ“ ; რომ იგი იქნება სრული ღმერთი და კაცი; „ყრმა იშვა ჩვენდა ძე და მოგუეცა ჩუენ. და ჰქვიან სახელი მისი. ღმერთი ძლიერი და ხელმწიფე, მთავარი მშვიდობისა“ , რომ მასზე განისვენებს სული ღვთისა: „გამოვიდეს კვერთხი ძირისაგან იესესა და ყუავილი ძირისაგან აღმოხდეს, და განისვენოს მის ზედა სულმან ღვთისამან“, რომ ის იქმს სასწაულებს: „განძლიერდით ხელნი დახსნილნი და მუხლნი განრღვეულნი. ნუგეშინისეცით, ნუ გეშინინ, აჰა, ღმერთი ჩვენი. თვით მოვიდეს და მაცხოვნეს ჩვენ, მაშინ ხლდებოდის კოჭლი. და ცხად იყოს ენა ძლით მზრახველი.
ლიხნის ტაძარი
გუდაუთის რაიონული
ცენტრიდან 5 კმ-ის მოშორებით, შავიზღვისპირა დაბლობზე მდებარეობს სოფ. ლიხნი, რომლის
შუაგულში აღმართულია X საუკუნის ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი - ლიხნის ღმრთისმშობლის
მიძინების ტაძარი. იგი ჯვარ-გუმბათოვან ნაგებობას წარმოადგენს, რომელსაც აღმოსავლეთით
სამი შვერილი აფსიდი აქვს. მოგვიანებით ტაძრისთვის დასავლეთით, ჩრდილოეთით და სამხრეთით
ღია ეგვტერები მიუშენებიათ. ტაძრისა და ეგვტერის შიგა კედლები მთლიანად მოხატული ყოფილა.
ლიხნის ტაძარში
შემორჩენილია როგორც X_XI საუკუნეების მოხატულობის კვალი, ასევე XIV საუკუნეების მხატვრობა,
რომელიც გამოირჩევა ფაქიზი კოლორიტით, რამდენადმე
წაგრძელებული ფიგურების დინამიურობითა და ექსპრესიულობით. ლიხნის ტაძრის სიძველეები
პირველად აღწერა ცნობილმა ფრანგმა ქართველოლოგმა მარი ბროსემ, რომელმაც ტაძრის კედლებიდან
გადმოიწერა რამდენიმე ქართული წარწერა, მათ შორის, 1066 წლის კომეტის გამოჩენის შესახებ,
რომელზეც კიევის სამთავროს მატიანე და ერთ-ერთი ჩინური ქრონიკაც მოგვითხრობს.
ლიხნის ტაძარში
დაცულია 17-ზე მეტი ფრესკული წარწერა. ბიბლიურ სიუჟეტთა და წმინდანთა ქართულ-ბერძნული
განმარტებითი წარწერების გარდა, შემორჩენილია ქართული ასომთავრული და მხედრული დამწერლობით
შესრულებული წარწერები, სადაც მოხსენიებულია სხვადასხვა ისტორიული მოვლენები, მაღალი
საერო და სასულიერო პირები. მათ შორის, გაერთიანებული საქართველოს მეფეები: ბაგრატ
IV, გიორგი II; სასულიერო პირები: ვაჩე პროტოისპათარი და იპატოსი, მწიგნობართუხუცესი
და ჭყონდიდელი.
დავითი და სოლომონი დასავლეთში და აღმოსავლეთში:
ძველ იზრაელში დავითი და სოლომონი იყვნენ ლოკალური მასშტაბის მამა-დამფუძნებლები.
ბიბლიისა და ქრისტიანობის წყალობით ისინი გადაიქცნენ ბევრად უფრო დიდ ფიგურებად.
მათ პატივს მიაგებენ და თაყვანს სცემენ როგორც უფლის მიერ რჩეული სამეფო იზრაელის დიდ ხელმძღვანელებს,როგორც დასავლური სამყაროს შემდგომ გამგებელთა და ლიდერთა სულიერ წინაპრებს და წინამორბედებს.
ძვ.წ.586 წელს,რკინის ხანის იუდას სამეფოს დამხობის შემდეგ გაითქვეს ლეგენდარულად სახელი დავითმა და სოლომონმა.
მათ სრულებით განსაკუთრებულად მიაგებდნენ პატივს.
დიდი პატრიარქი აბრაჰამი მშვიდად განისვენებდა თავის აკლდამაში ჰებრონში.
დიდი კანონმდებელი მოსეს დაბრუნებას არავინ ელოდა.
სამაგიეროდ დავითმა და სოლონმა მიიღეს ღმერთისგან დაპირება რომელიც იყო ხალხის გადარჩენის და შესაძლო გამოსყიდვის გარანტია.
თანამედროვე განსაცდელთა მიუხედავად იესეს შვილი დავითის შთამომავლობა იძლეოდა მომავლის დაპირებას.
განსაკუთრებით საინტერესოა სიტყვა დიდი ისაიასი ვინც წინასწარმეტყველური მოღვაწეობა ქრისტეს შობამდე 759 წელს, ოზიას მეფობის ხანაში დაიწყო.
აი მისი წინასწარმეტყველება მესიის შესახებ: „აჰა, ქალწულმა მუცლად იღოს და შვეს ძე და უწოდიან სახელი მის ემანუელ“ ; რომ იგი იქნება სრული ღმერთი და კაცი; „ყრმა იშვა ჩვენდა ძე და მოგუეცა ჩუენ. და ჰქვიან სახელი მისი. ღმერთი ძლიერი და ხელმწიფე, მთავარი მშვიდობისა“ , რომ მასზე განისვენებს სული ღვთისა: „გამოვიდეს კვერთხი ძირისაგან იესესა და ყუავილი ძირისაგან აღმოხდეს, და განისვენოს მის ზედა სულმან ღვთისამან“, რომ ის იქმს სასწაულებს: „განძლიერდით ხელნი დახსნილნი და მუხლნი განრღვეულნი. ნუგეშინისეცით, ნუ გეშინინ, აჰა, ღმერთი ჩვენი. თვით მოვიდეს და მაცხოვნეს ჩვენ, მაშინ ხლდებოდის კოჭლი. და ცხად იყოს ენა ძლით მზრახველი.
იესიან დავითიანი განსჯის სამართლიანად და დაამარცხებს ბოროტს.
საუკუნეების მანძილზე ეს ხედვა კვებავდა ებრაელების იმედებს.
მაგრამ ის არაა მარტო ებრაელთა საკუთრება.
ქრისტიანთა თვალში იესომ და მისი მეშვეობით საქრისტიანოს მეეფეებმაც მიიღეს ის მესიანური დაპირება რაც მიიღო დავითმა.
ისლამურ ტრადიციაში დავითს და სოლომონს //დაუდს და სულეიმანს// პატივს მიაგებენ როგორც დიდ მეფეებს,სამართლიან მოსამართლეებს, ალაჰის ნების შემსრულებლებს. ყურანის და მაჰმადიანური გადმოცემების თანახმად სოლომონი ალაჰის ნებით არის სულთა,ჯინების,ქარების და სხვა სტიქიების მბრძანებელი,მას ესმის ცხოველთა ენა და ჯარებს უკრძალავს ჭიანჭველების გასრესას.
არაბეთის უდაბნოებიდან წვიმიან სკანდინავიამდე დავითის და სოლომონის ლეგენდა წარმოადგენს უნივერსალურ,საყოველთაო იგავს ღვთაებრივ სუვერენიტეტზე და წყალობაზე.
გოლიათის დამმარცხებელი დავითი ხელოვნების საყვარელი პერსონაჟია
ქრისტიანთა თვალში იესომ და მისი მეშვეობით საქრისტიანოს მეეფეებმაც მიიღეს ის მესიანური დაპირება რაც მიიღო დავითმა.
ისლამურ ტრადიციაში დავითს და სოლომონს //დაუდს და სულეიმანს// პატივს მიაგებენ როგორც დიდ მეფეებს,სამართლიან მოსამართლეებს, ალაჰის ნების შემსრულებლებს. ყურანის და მაჰმადიანური გადმოცემების თანახმად სოლომონი ალაჰის ნებით არის სულთა,ჯინების,ქარების და სხვა სტიქიების მბრძანებელი,მას ესმის ცხოველთა ენა და ჯარებს უკრძალავს ჭიანჭველების გასრესას.
არაბეთის უდაბნოებიდან წვიმიან სკანდინავიამდე დავითის და სოლომონის ლეგენდა წარმოადგენს უნივერსალურ,საყოველთაო იგავს ღვთაებრივ სუვერენიტეტზე და წყალობაზე.
გოლიათის დამმარცხებელი დავითი ხელოვნების საყვარელი პერსონაჟია
 |
კარავაჯო
ვეროკიო
ბერნინი....
დავითის და სოლომონის ისტორია გამოიყენეს გვიანდელ სამეფოთა მთელი სერიის შექმნის იარაღად.
გაქრისტიანებული რომის იმპერიაზე კონტროლის დამყარების შემდეგ კონსტანტინემ ითამაშა ახალი სოლომონის როლი,
კომსტანტინეპოლის წმინდა სოფიოს ტაძრის გახსნისას იუსტინიანემ განაცხადა რომ მან აჯობა სოლომონს.
ფრანკთა მეფე კლოვისი მოირთო როგორც დავითი.
დასავლეთ რომის იმპერიის იმპერატორად დაგვირგვინებულმა კარლოს დიდმა თქვა რომ ისაა ახალი დავითი
მის შემდეგ სხვა ფრანგმა,გერმანელმა თუ ინგლისელმა მონარქებმა გამოიყენეს მეფე დავითის პრესტიჟი.
ა.წ. მე-12 საუკუნიდან იესეს ხის ფერწერული თუ ნაქანდაკევი გამოსახულებები დიდ ევროპულ კათედრალებზე ყველა მორწმუნეს შეახსენებენ დავითის მოდგმის უწყვეტობას.
დღესაც ბევრი არაფრის მცოდნეებსაც ბუნდოვნად ახსოვთ დავითის მიერ გოლიათის დამარცხება და ბრძენი სოლომონი.....გაგრძელება იქნება//.
იესეს ხე მე-15 საუკუნის ფრანგული ხელნაწერიდან.
 |
დავითიდან იესომდე,კაპუცინთა ბიბლია,მე-12 საუკუნის ბოლო მეოთხედი,საფრანგეთი.
იესეს ხე, XIV-XV საუკუნეები,ფრანგული ხელნაწერი.
რომანული ქანდაკება იესეს ხე,ესპანეთი,ბურგოსის პროვინცია,სამეფო მონასტერი სანტო დომინგო დე სილოს
гадка фамилии Чачба
Абхазские фамилии делятся на крестьянские, дворянские и княжеские
Размер шрифта
20.09.2012 23:28
1-5 октября в столице Азербайджана Баку состоится очередной,
4-й международный Конгресс евразийской археологии (три предыдущих
проходили в Турции). На него приглашен ряд абхазских ученых, в том числе
Вадим Бжания – известный абхазский археолог, кандидат исторических
наук, который с 1990 года возглавлял Управление охраны
историко-культурного наследия Абхазии и воспитал целую плеяду молодых
абхазских археологов. Он собирается выступить в Баку с докладом,
который, в известной мере, можно назвать сенсационным, ибо в нем Вадим
Викторович излагает свою гипотезу возникновения фамилии абхазских
владетельных князей Чачба.
У абхазов, как и у всех народов, фамилии появились гораздо позже имен. Абхазские фамилии делятся на крестьянские, дворянские и княжеские. Среди последних есть две, как их называет Вадим Викторович, великокняжеские – Чачба и Ачба. Кстати, хотя сословного деления в Абхазии нет уже почти столетие, во время возрожденных в последние два десятилетия молений в древних святилищах по идущей из глубины веков традиции звучат слова о том, что часть приносимого в жертву Всевышнему выделяется для Чачба и Ачба.
Потомков князей Ачба в современной Абхазии живет немало, а вот носителей фамилии Чачба, предки которых вплоть до 1864 года были владетельными князьями, то есть правителями, Абхазии, – сегодня лишь единицы. Причем у фамилии владетельных князей были две формы: абхазская Чачба и грузинская Шервашидзе. О последней мне доводилось читать, что своим происхождением она, возможно, связана с Ширван-шахами. По этому поводу, говорит Вадим Бжания, высказаны только предположения, письменные доказательства пока не найдены. У абхазских историков еще не было возможности ознакомиться с азербайджанскими архивами, где, возможно, сохранились какие-то следы былых связей между Абхазским царством и Ширваном. А вот что касается варианта Чачба, то тут он предположил следующее.
Вторая половина I тысячелетия нашей эры – важнейший период в истории Абхазии. К этому времени Западное Закавказье становится зоной стратегических интересов и ареной столкновения великих держав евразийского мира – Византийской империи, Персии, Арабского халифата, Хазарского каганата. В центральной части Кавказского Причерноморья начинается консолидация близкородственных абхазских племен, которые в VIII веке создают независимое царство. Им руководили цари абхазской династии Леонидов. Они значительно расширили пределы страны, присоединив к Абхазскому царству всю территорию Лазского царства, занимавшую Колхидскую низменность.
С середины I тысячелетия за Главным Кавказским хребтом на широких степных пространствах в междуречье Волги и Дона начинает усиливаться объединение тюркских племен под названием Хазарский каганат, которое постоянно имело военные столкновения с соседними державами. К последней четверти I тысячелетия в Византийской империи поняли, что с грозным соседом лучше иметь мирные отношения. А чтобы укрепить дружбу и мир с сильным противником, византийские дипломаты стали налаживать родственные связи. Византийский император Лев Исавр женил своего сына Константина (Копронима) на дочери хазарского кагана; после крещения она сменила свое имя Чичек и стала императрицей Ириной. От брака Константина и Ирины родился сын, ставшей впоследствии императором Византии под именем Лев Хазар.
Абхазский правитель Леон I, не имевший собственных детей, последовал примеру императора и женил своего младшего брата Феодара на второй дочери хазарского кагана. У этой пары родился сын, ставший царем Абхазии Леоном II. Царь Леон II не получил второго имени, как его двоюродный брат Лев Хазар. У абхазских царей не было такой традиции. Но второе имя подразумевалось. Каким оно должно было быть? Хазар? Вряд ли! Абхазы не употребляли обобщающего названия тюркского племенного объединения. Они имели тесные взаимоотношения на протяжении нескольких веков с соседним племенем под названием Чач. Об этом пишет в книге "История хазар" советский историк М. И. Артамонов. Это было привилегированное племя в Хазарском каганате.
Таким образом, Леон II был сыном хазарки из племени Чач. Она происходила из царского рода Ашинов, из которого только и могли избираться хазарские каганы. Кровная связь абхазского царя Леона II с тюркскими Чачами определила название абхазской фамилии Чачба.
К концу I тысячелетия в Хазарском каганате распространяется иудаизм. Первыми иудеями становятся представители высшего класса общества – сам каган, его семья и их окружение, придворная знать. По канонам иудаизма дети должны унаследовать фамилию матери. Мать Леона II происходила из племени Чач, и сам он получил прозвище Чач, затем ставшее фамилией царского и владетельного княжеского рода Чачба.
Неслучайно на северной стене с внешней стороны царского дворца в древнем абхазском селе Лыхны имеется гексаграмма – четкое изображение шестиконечной звезды Давида с вписанным в нее крестом, указывающее на генетические и духовные связи абхазских и хазарских Чачей. Обращает на себя внимание, что звезда Давида появилась не на западном – парадном – фасаде здания, а именно на стороне здания, обращенной к древнему христианскому храму. Крест и звезда, символы двух религий, объединены, а уникальные архитектурные сооружения расположены рядом на одной широкой площади.
Исследовательница лыхненских древностей Л. Г. Хрушкова, которая провела фундаментальные археологические раскопки на территории Лыхненского дворца и Лыхненского храма, приходит к заключению, что "дворец в с. Лыхны воплощает в себе две важнейшие тенденции строительного искусства – живую преемственность с античными традициями и тесную связь с искусством Востока". В монографии, посвященной результатам археологических исследований в с. Лыхны, она многократно отмечает связи строительных элементов Лыхненского дворца с традициями строительства каменных зданий древних городов Хазарии.
По всей вероятности, царь из абхазской династии Леонидов пригласил через своих влиятельных родственников для строительства царского дворца мастеров из Византии и Хазарии.
Изображение символа иудаизма сохранилось на развалинах дворца до сих пор, но первые хозяева дворца восстановили свою давнюю связь с христианской верой. Рядом с царским дворцом уже в X веке появился христианский храм, функционирующий и в настоящее время.
Текст содержит топонимы и терминологию, используемые в самопровозглашенных республиках Абхазия и Южная Осетия
У абхазов, как и у всех народов, фамилии появились гораздо позже имен. Абхазские фамилии делятся на крестьянские, дворянские и княжеские. Среди последних есть две, как их называет Вадим Викторович, великокняжеские – Чачба и Ачба. Кстати, хотя сословного деления в Абхазии нет уже почти столетие, во время возрожденных в последние два десятилетия молений в древних святилищах по идущей из глубины веков традиции звучат слова о том, что часть приносимого в жертву Всевышнему выделяется для Чачба и Ачба.
Потомков князей Ачба в современной Абхазии живет немало, а вот носителей фамилии Чачба, предки которых вплоть до 1864 года были владетельными князьями, то есть правителями, Абхазии, – сегодня лишь единицы. Причем у фамилии владетельных князей были две формы: абхазская Чачба и грузинская Шервашидзе. О последней мне доводилось читать, что своим происхождением она, возможно, связана с Ширван-шахами. По этому поводу, говорит Вадим Бжания, высказаны только предположения, письменные доказательства пока не найдены. У абхазских историков еще не было возможности ознакомиться с азербайджанскими архивами, где, возможно, сохранились какие-то следы былых связей между Абхазским царством и Ширваном. А вот что касается варианта Чачба, то тут он предположил следующее.
Загадка фамилии Чачба
Вторая половина I тысячелетия нашей эры – важнейший период в истории Абхазии. К этому времени Западное Закавказье становится зоной стратегических интересов и ареной столкновения великих держав евразийского мира – Византийской империи, Персии, Арабского халифата, Хазарского каганата. В центральной части Кавказского Причерноморья начинается консолидация близкородственных абхазских племен, которые в VIII веке создают независимое царство. Им руководили цари абхазской династии Леонидов. Они значительно расширили пределы страны, присоединив к Абхазскому царству всю территорию Лазского царства, занимавшую Колхидскую низменность.
С середины I тысячелетия за Главным Кавказским хребтом на широких степных пространствах в междуречье Волги и Дона начинает усиливаться объединение тюркских племен под названием Хазарский каганат, которое постоянно имело военные столкновения с соседними державами. К последней четверти I тысячелетия в Византийской империи поняли, что с грозным соседом лучше иметь мирные отношения. А чтобы укрепить дружбу и мир с сильным противником, византийские дипломаты стали налаживать родственные связи. Византийский император Лев Исавр женил своего сына Константина (Копронима) на дочери хазарского кагана; после крещения она сменила свое имя Чичек и стала императрицей Ириной. От брака Константина и Ирины родился сын, ставшей впоследствии императором Византии под именем Лев Хазар.
Абхазский правитель Леон I, не имевший собственных детей, последовал примеру императора и женил своего младшего брата Феодара на второй дочери хазарского кагана. У этой пары родился сын, ставший царем Абхазии Леоном II. Царь Леон II не получил второго имени, как его двоюродный брат Лев Хазар. У абхазских царей не было такой традиции. Но второе имя подразумевалось. Каким оно должно было быть? Хазар? Вряд ли! Абхазы не употребляли обобщающего названия тюркского племенного объединения. Они имели тесные взаимоотношения на протяжении нескольких веков с соседним племенем под названием Чач. Об этом пишет в книге "История хазар" советский историк М. И. Артамонов. Это было привилегированное племя в Хазарском каганате.
Таким образом, Леон II был сыном хазарки из племени Чач. Она происходила из царского рода Ашинов, из которого только и могли избираться хазарские каганы. Кровная связь абхазского царя Леона II с тюркскими Чачами определила название абхазской фамилии Чачба.
К концу I тысячелетия в Хазарском каганате распространяется иудаизм. Первыми иудеями становятся представители высшего класса общества – сам каган, его семья и их окружение, придворная знать. По канонам иудаизма дети должны унаследовать фамилию матери. Мать Леона II происходила из племени Чач, и сам он получил прозвище Чач, затем ставшее фамилией царского и владетельного княжеского рода Чачба.
Неслучайно на северной стене с внешней стороны царского дворца в древнем абхазском селе Лыхны имеется гексаграмма – четкое изображение шестиконечной звезды Давида с вписанным в нее крестом, указывающее на генетические и духовные связи абхазских и хазарских Чачей. Обращает на себя внимание, что звезда Давида появилась не на западном – парадном – фасаде здания, а именно на стороне здания, обращенной к древнему христианскому храму. Крест и звезда, символы двух религий, объединены, а уникальные архитектурные сооружения расположены рядом на одной широкой площади.
Исследовательница лыхненских древностей Л. Г. Хрушкова, которая провела фундаментальные археологические раскопки на территории Лыхненского дворца и Лыхненского храма, приходит к заключению, что "дворец в с. Лыхны воплощает в себе две важнейшие тенденции строительного искусства – живую преемственность с античными традициями и тесную связь с искусством Востока". В монографии, посвященной результатам археологических исследований в с. Лыхны, она многократно отмечает связи строительных элементов Лыхненского дворца с традициями строительства каменных зданий древних городов Хазарии.
По всей вероятности, царь из абхазской династии Леонидов пригласил через своих влиятельных родственников для строительства царского дворца мастеров из Византии и Хазарии.
Изображение символа иудаизма сохранилось на развалинах дворца до сих пор, но первые хозяева дворца восстановили свою давнюю связь с христианской верой. Рядом с царским дворцом уже в X веке появился христианский храм, функционирующий и в настоящее время.
Текст содержит топонимы и терминологию, используемые в самопровозглашенных республиках Абхазия и Южная Осетия
Библиотека Гумер - истoria
Ионина Н. 100 великих наград
МАГЕН ДАВИД, ИЛИ ЗВЕЗДА ДАВИДА
к декоративный элемент, «щит Давида» был широко распространен в Средние века в мусульманских и христианских странах. Магическая сила «щита Давида» первоначально не была связана с гексаграммой. Трудно даже сказать, возник ли он в исламе, где Давиду приписывалось изобретение оборонительного оружия, или в еврейской мистике.
Арабы использовали гексаграмму как орнаментальный элемент, а также в магии, и у них она была известна под названием «печать Соломона» — царя, с именем которого связано большое количество мифов и легенд. Величие и мудрость его почитались не только в Палестине, но и в Европе, Абиссинии, Персии, Афганистане и Аравии. Согласно традиции, после завершения своей земной жизни царь Соломон был вознесен на солнце, где управлял огромным царством эльфов, фей, джиннов и воинов, сияющих ослепительным светом. Все они были послушны Соломону и безоговорочно ему подчинялись, потому что он имел власть над ними с помощью своей печати. Достоверно известно, что уже в VI веке в христианских кругах были известны византийские амулеты с «печатью Соломона».
У евреев «печать Соломона» в магии использовалась редко, но она была столь могущественна, что некоторые ее интерпретаторы, по мнению Ф. Гудвина, предполагают, будто тайный смысл ее — это так называемый «знак Макрокосма», который был открыт Фаусту. Сам Фауст так понимает власть этой печати:
Что за блаженство вновь в груди моей
Зажглось при этом виде, сердцу милом!
Как будто счастье жизни юных дней
Вновь заструилось пламенно по жилам!
Для Фауста «печать Соломона» срывает покровы со всех природных сил как бы в мистическом экстазе. Но даже и не столь могущественные маги и чародеи рассматривают «печать Соломона» как один из наиболее могущественных магических символов. Изображение ее можно увидеть в колдовских книгах, в теологических текстах и на ритуальных зданиях, например, на окнах собора в Пальма-де-Майорка или на одном конце скамейки в приходской церкви в Ист-Квантоксхеде. Причем в последнем случае в центре изображения каждой печати расположен цветок, четыре листа которого олицетворяют союз четырех элементов.
«Печать Соломона» помещалась в центре сложных символических композиций, которые устанавливали различные стадии алхимического действа при изготовлении чудодейственного камня бессмертия. Например, в центре круга одной из них изображен желтый треугольник, в котором начертан символ «Меркурия Огня». С левой стороны от желтого треугольника находится треугольник Огня, справа — треугольник Воды: внизу они соединяются таким образом, что образуют могущественную «печать Соломона».
Обычной практикой магов и оккультистов было стремление скрыть структуру «печати Соломона» за другими формами, замаскировать ее облик до такой степени, чтобы внешнее присутствие ее не было заметно. Особенно часто для маскировки используется число «семь», которое ассоциируется с «печатью»: шесть точек отмечают расположение круга, а седьмая — позицию в центре его (точку квинтэссенции). Примером подобной (скрытой) «печати Соломона» может служить картина «Святой Михаил» Пьетро де ла Франческа. Художник поместил крохотное изображение «печати», состоящей из кругов-точек, на лезвии меча. Изображение «печати Соломона» на этой картине связано с магической традицией, так как в прошлом полагали, что семь веков мировой истории находятся под управлением архангелов, которые в свою очередь связаны с семью планетами. А так как архангел Михаил был главой над шестью другими архангелами, то он и стал ассоциироваться с центральной частью «печати Соломона». Такого рода изображения ученые обнаружили и на многих других произведениях живописи, а также на скульптурах и зданиях, где изображался архангел Михаил. Сокрытую «печать Соломона» можно обнаружить в центре средневекового лабиринта, который изображен на мощеном полу Шартрского собора.
Другим маскирующим элементом «печати Соломона» является изображение ее в цветке, что видно на алхимической пластинке, которая в свою очередь является частью гравюры из книги «Mutus Liber» («Книга молчащая», XVIII в.). В ней действительно нет ни одного слова, только набор весьма своеобразных иллюстраций. Эти рисунки должны были описать с помощью тайных образов, непонятных для непосвященных, процесс изготовления философского камня и секретного эликсира жизни.
В соответствии с изображением на пластинке алхимический процесс начинался с 6-лепесткового цветка, который разогревают в водяной печке. Следующий рисунок показывает, что цветок, хоть и находится еще в воде, но превратился уже в некий символ, состоящий из семи окружностей. На третьей стадии цветок уже удален из воды и приобретает образ некой богоподобной фигуры: по головному убору ее можно предположить, что это солнечное божество… Здесь уместно вспомнить, что, по оккультной традиции, архангел Михаил является архангелом Солнца.
В конце XVII века каббалисты стали трактовать гексаграмму как «щит сына Давида», то есть Мессии, но такое толкование не было принято в ортодоксальных кругах. В 1822 году Ротшильды, получив от австрийского императора дворянский титул, включили «Маген Давид» в свой родовой герб. В 1840 году Генрих Гейне стал ставить вместо подписи под своими произведениями «звезду Давида». В XIX веке она получила уже широкое распространение, так как евреи стремились найти простой символ иудаизма, аналогичный кресту христианства. На первом номере журнала Т. Герцля «Die Welt» была изображена «звезда Давида»; Ф. Розенцвейг в своей книге «Звезда спасения» трактовал «Маген Давид» как символ выражения своих философских идей о смысле иудаизма и отношениях между Богом, человеком и миром.
Государство Израиль, стремясь избрать в качестве герба наиболее древнейший символ еврейства, остановило свой выбор на меноре <О «Золотой меноре» можно подробнее прочитать в книге «100 великих сокровищ».>, а на национальном флаге страны поместило «Маген Давид».
http://www.eleven.co.il/article/12556
ელექტრონული ებრაული ენციკლოპედია
МАГЕ́Н-ДАВИ́Д (מָגֵן דָוִד,
`щит Давида`), шестиконечная звезда (гексаграмма), образованная двумя
равносторонними треугольниками с общим центром, ориентированными
противоположно друг другу.
Гексаграмма известна начиная с бронзового века (конец 4 – начало 1 тыс. до н. э.), когда она использовалась в декоративных и, возможно, магических целях у многих народов, столь отдаленных друг от друга, как, например, семиты Месопотамии и кельты Британии. Гексаграмма встречается на различных предметах утвари, в частности на светильниках и печатях у древних евреев, однако, по всей очевидности, еще не несет особого смысла. Древнейшее известное изображение такого рода — обнаруженная в Сидоне печать 7 в. до н. э., принадлежавшая некоему Иехошуа бен Асаяху. В эпоху Второго храма гексаграмма, наряду с пентаграммой (пятиконечной звездой), была широко распространена среди евреев и неевреев. Так, орнамент на фризе синагоги в Кфар-Нахум (Капернаум) 2–3 вв. н. э. состоит из чередующихся гексаграмм и свастик. Нет основания полагать, что и в этот период гексаграмма обладала каким-либо иным значением, кроме декоративного (так, гексаграмма обнаружена в мозаичном полу дома римлянина, раскопанного в Эйн-Я‘эль близ Иерусалима). В качестве декоративного элемента гексаграмма получила широкое распространение в средние века в мусульманских и христианских странах. Она встречается в синагогах позднего средневековья, по всей видимости, будучи заимствована из церковной архитектуры и не служа специфическим еврейским символом. В арабских странах гексаграмма широко использовалась наряду с другими геометрическими орнаментальными элементами и была известна как печать Соломона — название, заимствованное многими еврейскими общинами. Это название связывает гексаграмму с раннехристианской, возможно — иудеохристианской магией, как, например, в греческом трактате «Завет Соломона». Неизвестно, когда ее начали гравировать вместо традиционного имени Бога на так называемой печати или перстне Соломона, упоминаемом в Талмуде (Гит. 68а–б) как символ власти над демонами. Достоверно, однако, что уже в 6 в. н. э. в христианских кругах циркулировали византийские амулеты с изображением гексаграммы, называемой «печать Соломона». Во многих средневековых еврейских рукописях встречаются гексаграммы, первоисточником чего являются рукописи Библии из стран ислама. Начиная с 13 в. гексаграмма встречается в качестве орнаментального элемента в манускриптах Библии в Германии и Испании.
«Печать Соломона» была широко распространена в арабской магии, однако среди евреев такое использование ограничивалось единичными случаями, причем гексаграмма часто заменялась пентаграммой и обе назывались печатью Соломона. В качестве талисмана гексаграмма часто встречалась на мезузах 10–14 вв. В еврейских магических трактатах позднего средневековья гексаграмма рекомендовалась для определенных амулетов, среди которых наибольшей популярностью пользовался амулет против пожара.
Представление о «щите Давида», обладающем магической силой, первоначально не было связано с гексаграммой. Трудно сказать, возникло ли оно в исламе, где Давиду приписывается изобретение оборонительного оружия, или в еврейской мистике. Древнейший текст, упоминающий легендарный щит царя Давида, — толкование к магическому «алфавиту ангела Метатрона», восходящее к эпохе вавилонских гаонов и получившее широкое распространение среди Хасидей Ашкеназ. Однако считалось, что на этом щите выгравировано имя Божие, составленное из 72 имен, и имя МКБИ, которое еврейская магическая традиция связывала с Иехудой Маккавеем. Позднее к 72 именам было добавлено одно из имен ангела Метатрона — Тафтафия — и амулет в форме гексаграммы с этим именем становится одним из наиболее распространенных в средневековых и более поздних еврейских рукописях. По-видимому, именно так возникло употребление названия «маген-Давид» применительно к гексаграмме. Наиболее древним из известных употреблений такого рода является каббалистическая «Сефер ха-гвул» («Книга предела», начало 14 в.), где гексаграмма встречается дважды, оба раза под этим названием.
Вплоть до начала 18 в. «щит Давида» и «печать Соломона» служили названием гексаграммы, причем первое название постепенно распространялось. С 1492 г. маген-Давид использовался в качестве типографского знака, в особенности на книгах, изданных в Праге в первой половине 16 в., и на книгах, изданных семьей Фоа в Италии и Нидерландах. Семья Фоа включила маген-Давид в свой фамильный герб, и ее примеру последовали несколько еврейских семей Италии между 1670 г. и 1770 г. Однако во всех этих случаях маген-Давид не выступал как универсальный еврейский символ. В последнем качестве он впервые выступает в 1354 г., когда Карл IV даровал еврейской общине Праги привилегию иметь собственный флаг. На этом красном флаге, именуемом во всех позднейших документах флагом царя Давида, был изображен маген-Давид. Такой выбор объясняется, по-видимому, тем, что евреи Праги видели в маген-Давиде символ древнего величия, когда царь Давид будто бы носил гексаграмму на своем щите. Маген-Давид получил в Праге широкое распространение — в синагогах, на официальной печати пражской общины, на книгах, на религиозной и бытовой утвари. На протяжении 17–18 вв. маген-Давид в качестве еврейского символа переняли евреи Моравии и Австрии, а затем — Италии и Нидерландов. До конца 18 в., за исключением одной могилы в Бордо (примерно 1726 г.), не засвидетельствовано изображений маген-Давида на надгробиях. В конце 17 в. маген-Давид приобрел новое значение для каббалистов, трактовавших его как щит «сына Давидова», то есть Мессии. Такое толкование, по всей видимости, не получило поддержки в ортодоксальных кругах, однако было воспринято сторонниками Саббатая Цви.
Широкое распространение маген-Давида в 19 в. объясняется стремлением евреев найти простой символ иудаизма, аналогичный кресту христианства. В этот период маген-Давид используется для культовых и официальных целей в Центральной и Западной Европе, а затем — в Восточной Европе и на Ближнем Востоке. Он изображается в синагогах, на печатях общин, частных и благотворительных организаций и т. п. Начиная с 1799 г. маген-Давид появляется как специфически еврейский символ в антисемитских карикатурах. В 1822 г. семейство Ротшильдов, получив дворянский титул от австрийского императора, включило маген-Давид в свой фамильный герб. С 1840 г. Г. Гейне начал ставить маген-Давид вместо подписи под своими статьями в «Аугсбургер алгемайне цайтунг». Таким образом, когда маген-Давид был принят в качестве символа сионистского движения (на первом же выпуске сионистского журнала Т. Герцля «Ди Вельт» был изображен маген-Давид), он был уже широко распространен и признан в качестве еврейского символа. Ф. Розенцвейг в книге «Звезда спасения» (1921) трактовал маген-Давид как символическое выражение своих философских идей о смысле иудаизма и отношениях между Богом, человеком и миром. Превращение маген-Давида в клеймо, сопровождавшее миллионы евреев на их пути к уничтожению, придало этому символу новый смысл — единства страдания и надежды.
Государство Израиль, стремясь избрать в качестве герба наиболее древний и аутентичный символ еврейства, остановило свой выбор на меноре, однако поместило маген-Давид на национальном (ранее сионистском) флаге.
Гексаграмма известна начиная с бронзового века (конец 4 – начало 1 тыс. до н. э.), когда она использовалась в декоративных и, возможно, магических целях у многих народов, столь отдаленных друг от друга, как, например, семиты Месопотамии и кельты Британии. Гексаграмма встречается на различных предметах утвари, в частности на светильниках и печатях у древних евреев, однако, по всей очевидности, еще не несет особого смысла. Древнейшее известное изображение такого рода — обнаруженная в Сидоне печать 7 в. до н. э., принадлежавшая некоему Иехошуа бен Асаяху. В эпоху Второго храма гексаграмма, наряду с пентаграммой (пятиконечной звездой), была широко распространена среди евреев и неевреев. Так, орнамент на фризе синагоги в Кфар-Нахум (Капернаум) 2–3 вв. н. э. состоит из чередующихся гексаграмм и свастик. Нет основания полагать, что и в этот период гексаграмма обладала каким-либо иным значением, кроме декоративного (так, гексаграмма обнаружена в мозаичном полу дома римлянина, раскопанного в Эйн-Я‘эль близ Иерусалима). В качестве декоративного элемента гексаграмма получила широкое распространение в средние века в мусульманских и христианских странах. Она встречается в синагогах позднего средневековья, по всей видимости, будучи заимствована из церковной архитектуры и не служа специфическим еврейским символом. В арабских странах гексаграмма широко использовалась наряду с другими геометрическими орнаментальными элементами и была известна как печать Соломона — название, заимствованное многими еврейскими общинами. Это название связывает гексаграмму с раннехристианской, возможно — иудеохристианской магией, как, например, в греческом трактате «Завет Соломона». Неизвестно, когда ее начали гравировать вместо традиционного имени Бога на так называемой печати или перстне Соломона, упоминаемом в Талмуде (Гит. 68а–б) как символ власти над демонами. Достоверно, однако, что уже в 6 в. н. э. в христианских кругах циркулировали византийские амулеты с изображением гексаграммы, называемой «печать Соломона». Во многих средневековых еврейских рукописях встречаются гексаграммы, первоисточником чего являются рукописи Библии из стран ислама. Начиная с 13 в. гексаграмма встречается в качестве орнаментального элемента в манускриптах Библии в Германии и Испании.
«Печать Соломона» была широко распространена в арабской магии, однако среди евреев такое использование ограничивалось единичными случаями, причем гексаграмма часто заменялась пентаграммой и обе назывались печатью Соломона. В качестве талисмана гексаграмма часто встречалась на мезузах 10–14 вв. В еврейских магических трактатах позднего средневековья гексаграмма рекомендовалась для определенных амулетов, среди которых наибольшей популярностью пользовался амулет против пожара.
Представление о «щите Давида», обладающем магической силой, первоначально не было связано с гексаграммой. Трудно сказать, возникло ли оно в исламе, где Давиду приписывается изобретение оборонительного оружия, или в еврейской мистике. Древнейший текст, упоминающий легендарный щит царя Давида, — толкование к магическому «алфавиту ангела Метатрона», восходящее к эпохе вавилонских гаонов и получившее широкое распространение среди Хасидей Ашкеназ. Однако считалось, что на этом щите выгравировано имя Божие, составленное из 72 имен, и имя МКБИ, которое еврейская магическая традиция связывала с Иехудой Маккавеем. Позднее к 72 именам было добавлено одно из имен ангела Метатрона — Тафтафия — и амулет в форме гексаграммы с этим именем становится одним из наиболее распространенных в средневековых и более поздних еврейских рукописях. По-видимому, именно так возникло употребление названия «маген-Давид» применительно к гексаграмме. Наиболее древним из известных употреблений такого рода является каббалистическая «Сефер ха-гвул» («Книга предела», начало 14 в.), где гексаграмма встречается дважды, оба раза под этим названием.
Вплоть до начала 18 в. «щит Давида» и «печать Соломона» служили названием гексаграммы, причем первое название постепенно распространялось. С 1492 г. маген-Давид использовался в качестве типографского знака, в особенности на книгах, изданных в Праге в первой половине 16 в., и на книгах, изданных семьей Фоа в Италии и Нидерландах. Семья Фоа включила маген-Давид в свой фамильный герб, и ее примеру последовали несколько еврейских семей Италии между 1670 г. и 1770 г. Однако во всех этих случаях маген-Давид не выступал как универсальный еврейский символ. В последнем качестве он впервые выступает в 1354 г., когда Карл IV даровал еврейской общине Праги привилегию иметь собственный флаг. На этом красном флаге, именуемом во всех позднейших документах флагом царя Давида, был изображен маген-Давид. Такой выбор объясняется, по-видимому, тем, что евреи Праги видели в маген-Давиде символ древнего величия, когда царь Давид будто бы носил гексаграмму на своем щите. Маген-Давид получил в Праге широкое распространение — в синагогах, на официальной печати пражской общины, на книгах, на религиозной и бытовой утвари. На протяжении 17–18 вв. маген-Давид в качестве еврейского символа переняли евреи Моравии и Австрии, а затем — Италии и Нидерландов. До конца 18 в., за исключением одной могилы в Бордо (примерно 1726 г.), не засвидетельствовано изображений маген-Давида на надгробиях. В конце 17 в. маген-Давид приобрел новое значение для каббалистов, трактовавших его как щит «сына Давидова», то есть Мессии. Такое толкование, по всей видимости, не получило поддержки в ортодоксальных кругах, однако было воспринято сторонниками Саббатая Цви.
Широкое распространение маген-Давида в 19 в. объясняется стремлением евреев найти простой символ иудаизма, аналогичный кресту христианства. В этот период маген-Давид используется для культовых и официальных целей в Центральной и Западной Европе, а затем — в Восточной Европе и на Ближнем Востоке. Он изображается в синагогах, на печатях общин, частных и благотворительных организаций и т. п. Начиная с 1799 г. маген-Давид появляется как специфически еврейский символ в антисемитских карикатурах. В 1822 г. семейство Ротшильдов, получив дворянский титул от австрийского императора, включило маген-Давид в свой фамильный герб. С 1840 г. Г. Гейне начал ставить маген-Давид вместо подписи под своими статьями в «Аугсбургер алгемайне цайтунг». Таким образом, когда маген-Давид был принят в качестве символа сионистского движения (на первом же выпуске сионистского журнала Т. Герцля «Ди Вельт» был изображен маген-Давид), он был уже широко распространен и признан в качестве еврейского символа. Ф. Розенцвейг в книге «Звезда спасения» (1921) трактовал маген-Давид как символическое выражение своих философских идей о смысле иудаизма и отношениях между Богом, человеком и миром. Превращение маген-Давида в клеймо, сопровождавшее миллионы евреев на их пути к уничтожению, придало этому символу новый смысл — единства страдания и надежды.
Государство Израиль, стремясь избрать в качестве герба наиболее древний и аутентичный символ еврейства, остановило свой выбор на меноре, однако поместило маген-Давид на национальном (ранее сионистском) флаге.
3.
Комментариев нет:
Отправить комментарий