მკვლევარების თქმით პირუტყვები ბრაზდებიან
როდესაც ირღვევა სოციალური ნორმები. შიმპანზეებმა შეიძლება დასაჯონ თავისი
თანამოძმეები საზოგადოებრივი წყობის გარკვეული წესების დარღვევისთვის. და არის მრავალი მაგალითი იმისა რომ პირუტყვები აშკარად უთანაგრძნობენ სხვა არსებებს ადამიანების ჩათვლით.
ერთ ექსპერიმენტში დამშეულმა მაკაკა-რეზუსებმა უარი თქვეს თავის თანამოძმეთა ელექტროდარტყმით გატანჯვაზე მაშინაც კი როცა სანაცვლოდ შეეძლოთ საჭმლის მიღება.
3 წლის ბიჭის მხსნელი გორილა ბინტი ჯუა.
n Aug. 16, 1996, a small boy climbed a railing and fell 18 feet into the gorilla den at the Brookfield Zoo.
They'll find several in Animal Heroes: True Rescue Stories by Sandra Markle (Lerner, 2009.) One of my favorites is the story of Binti Jua, the gorilla mother who came to a boy's rescue when he fell over the railing at the Brookfield Zoo. Not only did she cradle and protect him from the other gorillas, she also had the good sense to leave him outside when the group, sprayed by zookeepers hoping to isolate Binti and the boy, traveled inside. Amazingly, the little boy survived.
მკვლევარების თქმით პირუტყვები ბრაზდებიან როდესაც ირღვევა სოციალური ნორმები. შიმპანზეებმა შეიძლება დასაჯონ თავისი თანამოძმეები საზოგადოებრივი წყობის გარკვეული წესების დარღვევისთვის.
ამას ამბობს კოლორადოს უნივერსიტეტის ევოლუციური ბიოლოგი მარკ ბეკოფი,თანაავტორი ნაშრომისა "ველური სამყაროს მართლმაჯულება, ცხოველთა ცხოვრების მორალური მხარე".
და არის მრავალი მაგალითი იმისა რომ პირუტყვები აშკარად უთანაგრძნობენ სხვა არსებებს ადამიანების ჩათვლით.
ერთ ექსპერიმენტში დამშეულმა მაკაკა-რეზუსებმა უარი თქვეს თავის თანამოძმეთა ელექტროდარტყმით გატანჯვაზე მაშინაც კი როცა სანაცვლოდ შეეძლოთ საჭმლის მიღება.
სხვა შემთხვევაში დედალმა გორილა ბინტი ჯუამ გადაარჩინა გონებადაკარგული 3 წლის ბავშვი რომელიც ჩავარდა მის ვოლიერში ბრუკფილდის//ჩიკაგო//ზოოპარკში.
1996 წლის 18 აგვისტოს ქალაქი ბრუკფილდის //ილიონოისი,აშშ// ზოოპარკში გორილების ვოლიერში ჩავარდა 3 წლის ბავშვი, ხუთზე მეტი მეტრის სიმაღლიდან ჩავარდნილმა ბავშვმა რაღაცას ძლიერად დაარტყა თავი და გონება დაკარგა,
ლენჩი ადამიანები არ ჩქარობდნენ ბავშვისთვის დახმარების გაწევას და მასზე ზრუნვა იკისრა 8 წლის გორილა ბინტი ჯუამ. ბინტი ჯუამ დაიცვა ბავშვი სხვა გორილებისგან,შემდეგ ფრთხილად აიყვანა ის ხელში და რწევა-რწევით წაიყვანა ვოლიერის შესასვლელთან სადაც იყვნენ ბოლოს და ბოლოს მისული მშველელები.
პოლიციამაც და ზოოპარკის თანამშრომლებმაც აღიარეს რომ გორილა ბინტი ჯუას დიდსულოვნების გარეშე საქმე ბევრად უფრო უარესად იქნებოდა.
ეს არ ყოფილა ერთადერთი შემთხვევა, 1986 წლის 31 აგვისტოს ჯერსის ზოოპარკში 5 წლის ბავშვი ჩავარდა კორპუსში გორილებთან და დაკარგა გონება.
მას იცავდა და სხვა გორილებს მასთან ახლოს არ უშვებდა მსხვილი მამრი გორილა ჯამბო.
როდესაც ბავშვმა გაიღვიძა და დაიწყო ტირილი ყველა გორილამ უკან დაიხია და ზოოპარკის თანამშრომლებმა შეძლეს ბავშვის წყნარად გაყვანა.
ფრანს დე ვაალი
т
Исследование предполагает, что животные чувствуют гнев, когда нарушаются социальные нормы. Шимпанзе могут наказывать своих собратьев за нарушение определенных правил общественного строя, говорит Марк Бекоф, эволюционный биолог из Университета Колорадо и соавтор работы «Правосудие дикого мира: моральная сторона жизни животных».
И есть много примеров, когда животные явно демонстрируют сочувствие или чуткость к другим животным, включая людей. В одном эксперименте голодные макаки-резусы отказались подвергать электрическому удару своих собратьев, даже если это означало для них получение пищи. В другом исследовании самка гориллы по имени Бинти Джуа спасла бессознательного 3-летнего человеческого ребенка, который упал в ее вольер в зоопарке Брукфилда (Чикаго).
18 августа 1996 года в зоопарке города Брукфилда (Иллинойс, США) на эту самую территорию вторгся трёхлетний мальчик – залез на ограду, отделявшую вольер с гориллами от зрителей, и свалился с неё прямо к обезьянам. Высота ограждения была около пяти метров, ребёнок сильно ударился головой и потерял сознание.
Поскольку человеческой помощи ждать пришлось слишком долго, спасение ребёнка взяла на себя горилла по имени Бинти-Джуа. Она осторожно подняла мальчика на руки и, покачивая, донесла до входа в вольер, где его и подхватили подоспевшие спасатели. И полиция и работники зоопарка признали, что без помощи Бинти ситуация могла оказаться гораздо хуже.
Бинти Джуа, 8-летняя горилла, спасла 3-летнего мальчика, который упал в клетку к гориллам в зоопарке Брукфилд, штат Иллинойс. Мальчик забрался на высоту 18 футов и упал в клетку, содержащую 7 горилл, после чего сразу потерял сознание. Горилла Бинти Джуа охраняла мальчика от других горилл, потом взяла его и понесла к выходу (причем на спине у нее был свой ребенок), где уже стояли врачи. Мальчика удалось быстро привести в сознание.
Это был не единичный случай, 31 августа 1986 года в зоопарке Джерси 5-летний мальчик упал в корпус к гориллам и потерял сознание, крупный самец гориллы по имени Джамбо охранял мальчика, не допуская кого-либо из других горилл к нему приблизиться. Когда мальчик проснулся и начал плакать, все гориллы отступили и работники зоопарка смогли благополучно его достать.
ერთ ექსპერიმენტში დამშეულმა მაკაკა-რეზუსებმა უარი თქვეს თავის თანამოძმეთა ელექტროდარტყმით გატანჯვაზე მაშინაც კი როცა სანაცვლოდ შეეძლოთ საჭმლის მიღება.
ა
3 წლის ბიჭის მხსნელი გორილა ბინტი ჯუა.
n Aug. 16, 1996, a small boy climbed a railing and fell 18 feet into the gorilla den at the Brookfield Zoo.
An 8-year-old gorilla, Binti Jua,
picked up the unconscious boy and protected him from the other primates.
The act of kindness came as a surprise to many of the guests who said
they feared Binti Jua would maul the 3-year-old.
Her heroic deed gained her national
attention. Binti was named Newsweek's Hero of the Year and one of
People's most intriguing people.
They'll find several in Animal Heroes: True Rescue Stories by Sandra Markle (Lerner, 2009.) One of my favorites is the story of Binti Jua, the gorilla mother who came to a boy's rescue when he fell over the railing at the Brookfield Zoo. Not only did she cradle and protect him from the other gorillas, she also had the good sense to leave him outside when the group, sprayed by zookeepers hoping to isolate Binti and the boy, traveled inside. Amazingly, the little boy survived.
მკვლევარების თქმით პირუტყვები ბრაზდებიან როდესაც ირღვევა სოციალური ნორმები. შიმპანზეებმა შეიძლება დასაჯონ თავისი თანამოძმეები საზოგადოებრივი წყობის გარკვეული წესების დარღვევისთვის.
ამას ამბობს კოლორადოს უნივერსიტეტის ევოლუციური ბიოლოგი მარკ ბეკოფი,თანაავტორი ნაშრომისა "ველური სამყაროს მართლმაჯულება, ცხოველთა ცხოვრების მორალური მხარე".
და არის მრავალი მაგალითი იმისა რომ პირუტყვები აშკარად უთანაგრძნობენ სხვა არსებებს ადამიანების ჩათვლით.
ერთ ექსპერიმენტში დამშეულმა მაკაკა-რეზუსებმა უარი თქვეს თავის თანამოძმეთა ელექტროდარტყმით გატანჯვაზე მაშინაც კი როცა სანაცვლოდ შეეძლოთ საჭმლის მიღება.
სხვა შემთხვევაში დედალმა გორილა ბინტი ჯუამ გადაარჩინა გონებადაკარგული 3 წლის ბავშვი რომელიც ჩავარდა მის ვოლიერში ბრუკფილდის//ჩიკაგო//ზოოპარკში.
1996 წლის 18 აგვისტოს ქალაქი ბრუკფილდის //ილიონოისი,აშშ// ზოოპარკში გორილების ვოლიერში ჩავარდა 3 წლის ბავშვი, ხუთზე მეტი მეტრის სიმაღლიდან ჩავარდნილმა ბავშვმა რაღაცას ძლიერად დაარტყა თავი და გონება დაკარგა,
ლენჩი ადამიანები არ ჩქარობდნენ ბავშვისთვის დახმარების გაწევას და მასზე ზრუნვა იკისრა 8 წლის გორილა ბინტი ჯუამ. ბინტი ჯუამ დაიცვა ბავშვი სხვა გორილებისგან,შემდეგ ფრთხილად აიყვანა ის ხელში და რწევა-რწევით წაიყვანა ვოლიერის შესასვლელთან სადაც იყვნენ ბოლოს და ბოლოს მისული მშველელები.
პოლიციამაც და ზოოპარკის თანამშრომლებმაც აღიარეს რომ გორილა ბინტი ჯუას დიდსულოვნების გარეშე საქმე ბევრად უფრო უარესად იქნებოდა.
ეს არ ყოფილა ერთადერთი შემთხვევა, 1986 წლის 31 აგვისტოს ჯერსის ზოოპარკში 5 წლის ბავშვი ჩავარდა კორპუსში გორილებთან და დაკარგა გონება.
მას იცავდა და სხვა გორილებს მასთან ახლოს არ უშვებდა მსხვილი მამრი გორილა ჯამბო.
როდესაც ბავშვმა გაიღვიძა და დაიწყო ტირილი ყველა გორილამ უკან დაიხია და ზოოპარკის თანამშრომლებმა შეძლეს ბავშვის წყნარად გაყვანა.
ფრანს დე ვაალი
ბლიოფილებისთვის-ფრანს დე ვაალ,"ემპათიის პრინციპი":
"ჩვენ უბრალოდ უფრო საზრიანები ვართ..."
მიუნხენის გამომცემლობა Karl Hanser Verlag-მა გამოსცა ჰოლანდიელი ზოოლოგი და ქცევითი ბიოლოგი ფრანს დე ვაალის წიგნი "ემპათიის პრინციპი".
ეს მეცნიერი დღეს არის ქცევითი ბიოლოგიის პირველი სიდიდე, ცხოვრობს
ამერიკის შეერთებულ შტატებში და არის Emory University-ს პროფესორი.
თანამშრომლობა თუ კონკურენცია:
ადამიანს ახასიათებს შეჯიბრებაში ჩართვა, პატივმოყვარეობა. ან სიხარბე.
დიახ, განსაკუთრებულ, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან მომენტებში ადამიანს შეუძლია მოკლე დროით სხვისადმი თანაგრძნობის დათრგუნვა საკუთარ თავში.
ასე ხდება როდესაც კარგ მეგობრებს უნდათ ერთი და იგივე სამუშაო ადგილის მიღება.
ადამიანებს თავისი ბუნებით არ ძალუძთ მუდამ უმაღლესი ემპატია-თანაგრძნობის მდგომარეობაში ყოფნა.
ამ უკანასკნელის რეგულაცია ხდება ვითარების და ადამიანის ირგვლივ სოციალური კავშირების ხარისხის შესაბამისად.
მაიმუნები ამშვიდებენ, ეფერებიან გასაჭირში მყოფ თანამოძმეებს. ამას ჰქვია ფსიქოლოგიური მხარდაჭერა, გამხნევება. ღვთაებრივი გაკვეთილი გამხეცებული კაცობრიობისთვის.
მაიმუნებში კი დე ვაალის მტკიცებით ბატონობს არა ძლიერის უფლება არამედ "სოციალური" საბაზრო ეკონომიკა.
ჯოგში ყოველთვის არიან ისეთები ვინც საკვების დიდი რაოდენობით შოვნის სემდეგ უნაწილებენ მას დანარჩენებს. და ასეთი გულუხვობით და დიდსულოვნებით გამოირჩევიან სწორედ ჯოგის ბელადები.
თუმცა ბელადის ქცევაში არის გარკვეული მიხვედრილობაც: ბელადად გახდომა შეუძლია მხოლოდ ჯოგში პოპულარულ მაიმუნს.
ადამიანთა ეკონომიკური ლიდერების ქცევა კი უფრო გამოირჩევა სიხარბით.
კონკურენცია თავისთავად კარგი რამეაო,ამბობს დე ვაალი. უფრო მომდომებით მშრომელი მეტსაც შოულობს და ეს ნორმალურია.
მაგრამ ამასთან, თუ კი მე წარმატებული ვარ და თქვენ კი "ზიხართ ქუჩაში" ლუკმაპურის გარეშე მე ვარ პასუხისმგებელი ამის გამო თქვენს წინაშე.
ამიტომაა აქტუალური სოციალური საზოგადოების და საბაზრო ეკონომიკის ჰარმონიული თანაფარდობის ძიება.
დღეს საზოგადოებაში ფართოდაა გავრცელებული დევიზი:" თუ კი მე წარმატებული ვარ და შენ არა ეს შენი პრობლემაა". მართალია რომ ევროპაში დე ვაალის აზრით ამ თვალსაზრისით უკეთესი მდგომარეობაა.
აქ ბატონობს აზრი რომ სახელმწიფო უნდა კისრულობდეს პასუხისმგებლობას თავის მოქალაქეთა გარკვეული ძირითადი საჭიროებების დაკმაყოფილებაზე.
მეორეს მხრივ ევროპაში საკმაოდ ბევრი ფიქრობს რომ სახელმწიფოს მუდამ აქვს მათი ვალი და ისინი მუდამ ელიან სახელმწიფოსგან რაღაცას ისე რომ თვითონ არ კისრულობენ არავითარ პასუხისმგებლობას. ეს უნაყოფო პოზიციაა.
მიუნხენის გამომცემლობა Karl Hanser Verlag-მა გამოსცა ჰოლანდიელი ზოოლოგი და ქცევითი ბიოლოგი ფრანს დე ვაალის წიგნი "ემპათიის პრინციპი".
თანამშრომლობა თუ კონკურენცია:
ადამიანს ახასიათებს შეჯიბრებაში ჩართვა, პატივმოყვარეობა. ან სიხარბე.
 |
დიახ, განსაკუთრებულ, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან მომენტებში ადამიანს შეუძლია მოკლე დროით სხვისადმი თანაგრძნობის დათრგუნვა საკუთარ თავში.
ასე ხდება როდესაც კარგ მეგობრებს უნდათ ერთი და იგივე სამუშაო ადგილის მიღება.
ადამიანებს თავისი ბუნებით არ ძალუძთ მუდამ უმაღლესი ემპატია-თანაგრძნობის მდგომარეობაში ყოფნა.
ამ უკანასკნელის რეგულაცია ხდება ვითარების და ადამიანის ირგვლივ სოციალური კავშირების ხარისხის შესაბამისად.
მაიმუნები ამშვიდებენ, ეფერებიან გასაჭირში მყოფ თანამოძმეებს. ამას ჰქვია ფსიქოლოგიური მხარდაჭერა, გამხნევება. ღვთაებრივი გაკვეთილი გამხეცებული კაცობრიობისთვის.
მაიმუნებში კი დე ვაალის მტკიცებით ბატონობს არა ძლიერის უფლება არამედ "სოციალური" საბაზრო ეკონომიკა.
ჯოგში ყოველთვის არიან ისეთები ვინც საკვების დიდი რაოდენობით შოვნის სემდეგ უნაწილებენ მას დანარჩენებს. და ასეთი გულუხვობით და დიდსულოვნებით გამოირჩევიან სწორედ ჯოგის ბელადები.
თუმცა ბელადის ქცევაში არის გარკვეული მიხვედრილობაც: ბელადად გახდომა შეუძლია მხოლოდ ჯოგში პოპულარულ მაიმუნს.
ადამიანთა ეკონომიკური ლიდერების ქცევა კი უფრო გამოირჩევა სიხარბით.
კონკურენცია თავისთავად კარგი რამეაო,ამბობს დე ვაალი. უფრო მომდომებით მშრომელი მეტსაც შოულობს და ეს ნორმალურია.
მაგრამ ამასთან, თუ კი მე წარმატებული ვარ და თქვენ კი "ზიხართ ქუჩაში" ლუკმაპურის გარეშე მე ვარ პასუხისმგებელი ამის გამო თქვენს წინაშე.
ამიტომაა აქტუალური სოციალური საზოგადოების და საბაზრო ეკონომიკის ჰარმონიული თანაფარდობის ძიება.
დღეს საზოგადოებაში ფართოდაა გავრცელებული დევიზი:" თუ კი მე წარმატებული ვარ და შენ არა ეს შენი პრობლემაა". მართალია რომ ევროპაში დე ვაალის აზრით ამ თვალსაზრისით უკეთესი მდგომარეობაა.
აქ ბატონობს აზრი რომ სახელმწიფო უნდა კისრულობდეს პასუხისმგებლობას თავის მოქალაქეთა გარკვეული ძირითადი საჭიროებების დაკმაყოფილებაზე.
მეორეს მხრივ ევროპაში საკმაოდ ბევრი ფიქრობს რომ სახელმწიფოს მუდამ აქვს მათი ვალი და ისინი მუდამ ელიან სახელმწიფოსგან რაღაცას ისე რომ თვითონ არ კისრულობენ არავითარ პასუხისმგებლობას. ეს უნაყოფო პოზიციაა.
т
Исследование предполагает, что животные чувствуют гнев, когда нарушаются социальные нормы. Шимпанзе могут наказывать своих собратьев за нарушение определенных правил общественного строя, говорит Марк Бекоф, эволюционный биолог из Университета Колорадо и соавтор работы «Правосудие дикого мира: моральная сторона жизни животных».
И есть много примеров, когда животные явно демонстрируют сочувствие или чуткость к другим животным, включая людей. В одном эксперименте голодные макаки-резусы отказались подвергать электрическому удару своих собратьев, даже если это означало для них получение пищи. В другом исследовании самка гориллы по имени Бинти Джуа спасла бессознательного 3-летнего человеческого ребенка, который упал в ее вольер в зоопарке Брукфилда (Чикаго).
18 августа 1996 года в зоопарке города Брукфилда (Иллинойс, США) на эту самую территорию вторгся трёхлетний мальчик – залез на ограду, отделявшую вольер с гориллами от зрителей, и свалился с неё прямо к обезьянам. Высота ограждения была около пяти метров, ребёнок сильно ударился головой и потерял сознание.
Поскольку человеческой помощи ждать пришлось слишком долго, спасение ребёнка взяла на себя горилла по имени Бинти-Джуа. Она осторожно подняла мальчика на руки и, покачивая, донесла до входа в вольер, где его и подхватили подоспевшие спасатели. И полиция и работники зоопарка признали, что без помощи Бинти ситуация могла оказаться гораздо хуже.
Бинти Джуа, 8-летняя горилла, спасла 3-летнего мальчика, который упал в клетку к гориллам в зоопарке Брукфилд, штат Иллинойс. Мальчик забрался на высоту 18 футов и упал в клетку, содержащую 7 горилл, после чего сразу потерял сознание. Горилла Бинти Джуа охраняла мальчика от других горилл, потом взяла его и понесла к выходу (причем на спине у нее был свой ребенок), где уже стояли врачи. Мальчика удалось быстро привести в сознание.
Это был не единичный случай, 31 августа 1986 года в зоопарке Джерси 5-летний мальчик упал в корпус к гориллам и потерял сознание, крупный самец гориллы по имени Джамбо охранял мальчика, не допуская кого-либо из других горилл к нему приблизиться. Когда мальчик проснулся и начал плакать, все гориллы отступили и работники зоопарка смогли благополучно его достать.
Комментариев нет:
Отправить комментарий