რაც უფრო მაღალია იდეალი მით უფრო აუტანელია ის რასაც ხედავ!
იცოდე რომ უკანასკნელ დღეებში დადგება საზარელი ჟამი.
ვინაიდან ადამიანები იქნებიან თავმოყვარენი,ვერცხლის მოყვარენი,ამაყნი,ამპარტავანნი,მგმობელნი,მშობლების ურჩნი,უმადურნი,უწმინდურნი,არამოყვარულნი,შეურიგებელნი,
ცილისმწამებელნი,
შეუკავებელნი,მოღალატენი,სასტიკნი, კეთილის მოძულენი.
გამცემნი,თავხედნი,გაბღენძილნი,უფრო გულისთქმის ამყოლნი ვიდრე ღმერთის მოყვარენი,რომელთაც ღვთისმოსაობის სახე აქვთ,მის ძალას კი უარყოფენ.ასეთებს ერიდე//მოციქულ პავლეს პირველი წერილი ტიმოთეს მიმართ,3 1-5//.
შარლ ბოდლერის "ბოროტების ყვავილების" მეტაფიზიკური განზომილება უეჭველია. ადამიანი ჩაფლულია ცოდვაში. სატანა ზეიმობს ამ დაბალ სამყაროში. ბოროტებისგან თავის დაღწევა კი შეიძლება ხელოვნების დახმარებით და სიყვარულით.
ერებს დიდი ადამიანები ჰყავთ მხოლოდ მათი ნების საწინააღმდეგოდ.
იცოდე რომ უკანასკნელ დღეებში დადგება საზარელი ჟამი.
ვინაიდან ადამიანები იქნებიან თავმოყვარენი,ვერცხლის მოყვარენი,ამაყნი,ამპარტავანნი,მგმობელნი,მშობლების ურჩნი,უმადურნი,უწმინდურნი,არამოყვარულნი,შეურიგებელნი,
ცილისმწამებელნი,
შეუკავებელნი,მოღალატენი,სასტიკნი, კეთილის მოძულენი.
გამცემნი,თავხედნი,გაბღენძილნი,უფრო გულისთქმის ამყოლნი ვიდრე ღმერთის მოყვარენი,რომელთაც ღვთისმოსაობის სახე აქვთ,მის ძალას კი უარყოფენ.ასეთებს ერიდე//მოციქულ პავლეს პირველი წერილი ტიმოთეს მიმართ,3 1-5//.
შარლ ბოდლერის "ბოროტების ყვავილების" მეტაფიზიკური განზომილება უეჭველია. ადამიანი ჩაფლულია ცოდვაში. სატანა ზეიმობს ამ დაბალ სამყაროში. ბოროტებისგან თავის დაღწევა კი შეიძლება ხელოვნების დახმარებით და სიყვარულით.
 | ||||||
ბოდლერი შარლ (1821-1867 წწ)-საფრანგეთის და ევროპის ერთ-ერთი სახე, ფრანგი პოეტი, 1848 წლის რევოლუციის აქტიური მონაწილე, ფრანგული სიმბოლიზმის წინამორბედი.
ცივილიზაცია ალბათ თავს აფარებს რაღაც ჯერაც აღმოუჩენელ პატარა
ტომს.
ყველა რევოლუციის გვირგვინია უმანკოთა ჟლეტა.
მადლობა ჩემო ღმერთო რომ ტანჯვას იძლევით წამლად ჩვენი უწმინდურობისთვის.
მადლობა ჩემო ღმერთო რომ ტანჯვას იძლევით წამლად ჩვენი უწმინდურობისთვის.
თქვენი მხრების დამამსხვრეველი დროის საშინელი ტვირთის ასატანად მუდამ უნდა იყოთ მთვრალი ღვინით, პოეზიით ან სათნოებით. დათვერით!
(ბოდლერის აფორიზმებიდან).
«ყოველ ადამიანში, ყოველ წუთს არის ორი ერთდროული
მისწრაფება,ერთი ღმერთისკენ,მეორე სატანასკენ. მოწოდება ღმერთისკენ როდესაც
სულიერება არის ამაღლების სურვილი; სატანას მოწოდება როდესაც ცხოველობა
არის დაცემით ტკბობა» («ჩემი გაშიშვლებული გული»).
მთავარ ცოდვებს შორის ( ბოდლერი იყენებს ამ რელიგიურ ცნებას) კრებული
«ბოროტების ყვავილები» ასახელებს სიძულვილს, პირმოთნეობას და ქედმაღლობას.
მე-18 საუკუნეში საფრანგეთში ხდებოდა უცნაური რამეები.
ბოლშევიკები ფრანგული რევოლუციური ტერორით იყვნენ შთაგონებულნი.
ბოლშევიკური და ფრანგული ტერორი გვანდნენ ერთმანეთს.
თუნდაც იმაში რომ მათ მსხვერპლთა ძირითად ნაწილს შეადგენდნენ რიგითი ადამიანები და არა ისინი ვის წინააღმდეგაცაა ტერორი ოფიციალურად მიმართული.
ასე მაგალითად ფრანგული რევოლუციის დროს არისტოკრატები შეადგენდნენ რევოლუციური ტერორის მსხვერპლთა მხოლოდ 8-9 პროცენტს.
ასე იყო რუსეთშიც ვინაიდან ბოლშევიკთა პოლიტიკა იწვევდა საზოგადოების უფართოესი ფენების უკმაყოფილებას. პირველ რიგში უკმაყოფილოები იყვნენ გლეხები.
საკუთარ რაოდენობასთან შედარებით პროცენტული თვალსაზრისით ბოლშევიკების პოლიტიკის შედეგად უდიდესი დანაკლისი განიცადეს განათლებულმა ფენებმა,მაგრამ აბსოლუტური ანგარიშით ბოლშევიკური ტერორის მსხვერპლთა უდიდეს ნაწილს შეადგენდნენ მუშები და გლეხები.
უმრავლეს შემთხვევაში ესაა ასობით აჯანყების ჩახშობის შემდეგ დახოცილები. მარტო იჟევსკში მოკლეს აჯანყებული მუშების ოჯახების 7 983 წევრი.
ამ წლებში დახვრეტილი დაახლოებით 1,7-1,8 მილიონი დახვრეტილიდან მხოლოდ დაახლოებით 440 ათასი დახვრეტილი იყო განათლებული ფენების წევრი.
1917-22 წლებში ბოლშევიკები მათი პოლიტიკის პრინციპის თანახმად სპობდნენ გარკვეული სოციალური ფენების წარმომადგენლებს.
არ სპობდნენ მხოლოდ იმათ ვინც საქმით დაამტკიცებდა საბჭოთა ხელისუფლებისადმი ერთგულებას.
ესაა ბოლშევიკების აზრით სამაგალითო და მისაბაძი ფრანგი რევოლუციონერი ჟან ბატისტ კარიე, Jean-Baptiste Carrier , 1756 წლის 16 მარტი —1794 წლის 16 ნოემბერი,კონვენტის ერთ-ერთი ყველაზე სასტიკი და დაუნდობელი კომისარი.
1793 წელს მას მიანიჭეს უფართოესი უფლებები და გააგზავნეს ნანტში ვანდეის აჯნყების ჩასახშობად.
ნანტის ციხეებში იმ დროისთვის იყო ათასობით ტყვე ვანდეელი,მღვდელი და ა.შ.
ამ დროს ქალაქი განიცდიდა საკვების ნაკლებობას, პატიმრებში გავრცელდა დიზენტერიის,ტიფის და ა.შ. ეპიდემიები. ავად ხდებოდნენ ციხეების ზედამხედველებიც და ექიმებიც.
კარიემ და ქალაქის რევოლუციურმა საბჭომ გადაწყვიტეს პატიმართა გაწყვეტა.
ამ ჟლეტა-სასაკლაოში მონაწილეობდნენ მოხალისეები რომლებიც თავის თავს უძახოდნენ მარატის როტას.
რა თქმა უნდა აამოქმედეს გილიოტინა. რა თქმა უნდა ციხეებში მასობრივად ხვრეტდნენ პატიმრებს.
მაგრამ მდიდარი ფანტაზიის მქონე კარიემ მოიგონა ადამიანთა ჟლეტის ახალი ხერხი-დახრჩობა (noyade): ტყვეებს სვავდნენ ბრტყელძირიან ნავზე. გაჰყავდათ ტყვეებით სავსე ეს ნავი მდინარე ლუარას შუაგულში, იქ ხსნიდნენ ლიუკებს და სძირავდნენ ნავს.
თვითონ კარიემ ამ ხერხს დაარქვა "ვერტიკალური დეპორტაცია".
პირველი ასეთი "დეპორტაცია" შედგა 16-17 ნოემბრის ღამეს და კარიემ ამის შესახებ პირადად მოახსენა კონვენტს.
დახრჩობის ასეთი სეანსი დაახლოებით 6 იყო. ზოგი ისტორიკოსის აზრით ასე დაახრჩვეს 2 ათასი კაცი,სხვების აზრით კი 9 ათასი.
ამბობენ რომ კარიემ გამოიგონა ე.წ. რესპუბლიკური ქორწინებებიც. ზოგჯერ გატიტვლებულ სხვადასხვა სქესის 2-2 პატიმარს მიაბავდნენ ხოლმე ერთმანეთზე და გადაუძახებდნენ წყალში. ტარდებოდა ორგიები "საეჭვოთა" მონაწილეობით, და ა.შ.
ასე იყო თუ ისე 13 ათასი პატიმარიდან დაიღუპა 10 ათასი. მათ შორის 2 ათასს თავი გილიოტინაზე მოკვეთეს. ზოგი დახვრიტეს, სხვები მოკლა ტიფმა და ა.შ.
კარიეს მიერ აკრეფილი ბეგარა და რეკვიზიციები ქალაქში დიდად აფერხებდა ვაჭრობას.
კარიე კი კოლეგებს აბრალებდა ზომიერებას და მოითხოვდა რეპრესიების გამკაცრებას.
მან გენერალ აკსუს მისწერა: "თქვენ უნდა დაწვათ ყველა აჯანყებულის სახლი,მოკლათ ამ სახლების ყველა მცხოვრები და მოახდინოთ მთელი მარაგების რეკვიზიცია".
ბოლოს და ბოლოს გადაირია საზოგადოებრივი ხსნის კომიტეტის წევრი ჟიულიენიც და მან წერილით რობესპიერ აუწერა ყველაფერი.
1794 წლის 8 თებერვალს კარიე გაიწვიეს ნანტიდან.
ცოტა ხნის შემდეგ ის გაასამართლეს. ის ამბობდა რომ დამნაშავეა ყველა, დამნაშავეები არიან ვანდეელებიც და მთელი კონვენტიც.
დღემდე ომეორებენ მის ფრაზას: "აქ ყველაა დამნაშავე თავმჯდომარის ეჟვანის ჩათვლით".
არ უშველა ამან,ან პირიქით,სწორედ ამის თქმის გამო, 1794 წლის 16 დეკემბერს მას გრევის მოედანზე გილიოტინაზე მოკვეთეს თავი.
ვერტიკალური დეპორტაციები-დახრჩობები ნანტში 1793 წელს, ჟოზეფ ობერის სურათი//1882//, შოლეს ხელოვნებისა და ისტორიის მუზეუმი.
იოანე ღვთისმეტყველი სახარებაში ამბობს: „ღმერთი სიყვარული არს“
“ღმერთი სიყუარულ არს” – ამბობს იოანე მახარებელი.
http://www.ambioni.ge/siyvarulistvis-wmida-efrem-asuri
ადამიანი ჩაფლულია ცოდვაში. სატანა ზეიმობს ამ დაბალ სამყაროში.
ბოროტებისგან თავის დაღწევა კი შეიძლება ხელოვნების დახმარებით და სიყვარულით.
მაგრამ ორივე მცდელობა მთავრდება მარცხით რაც თრგუნავს ადამიანს,ადარდიანებს,ანაღვლიანებს მას.
ესაა სპლინი,ძლიერი,თუმცა არა სასოწარკვეთილი ნაღველი.
კრებულის მეორე თავი "პარიზული სურათები" არის ქალაქის ფარგლებში ადამიანური ზიარების მცდელობა, ესეც მარცხისთვის განწირული მცდელობა.
აქ ვლინდება სოციალური შთაგონება და ადამიანის სულში გულმოწყალების და ქველმოქმედების საგანძური, მაგრამ ასევე ქალაქის ილუზორულ საზოგადოებაში ადამიანების,განსაკუთრებით ყველაზე ღატაკთა, მარტოობის ძალიან ახალი და თანამედროვე განცდა.
ბოდლერი ამ კრებულში ლაპარაკობს ღვინოზეც. 1848 წლის რევოლუციის კონტექსტში და ფურიეს სოციალიზმის გავლენით
"ღვინო არის მშრომელებისთვის,ვინც შრომობს და ამით იმსახურებს ღვინის დალევას"
მაგრამ შემდეგ ბოდლერმა ღვინო თანდათანობით ჩართო ხელოვნურ სამოთხეთა კატეგორიაში.
1861 წლის გამოცემაში ღვინო გახდა "მდგომარეობის მოთხოვნებისგან თავის დაღწევის უწესრიგო და დასაგმობი ადამიანურ მცდელობა("XLVIII
"მე ვგავარ წვიმიანი ქვეყნის მეფეს", წერდა ბოდლერი. მას აწუხებდა ხოლმე "დაბალი და მძიმე ცა რომელიც ხუფივით აწვება სამყაროს".
ბოდლერის განცდით მიწიერი,ხილული სამყარო არაა მისი ჭეშმარიტი სამშობლო. სული აქ ლტოლვილობაშია.
პოეტი ოცნებობს სხვა სამყაროზე,ის ხან მშვიდობიანად და ხან გააფთრებით მიისწრაფის თავისი ჭეშმარიტი სამშობლოსკენ: "სულერთია სად ოღონდ ამ სამყაროს გარეთ"( "მცირე პოემები პროზაში,XLVIII)
აქედან გამომდინარე ბოდლერთან ყოველი ძიება, გაღწევის,ლტოლვის მცდელობაა.
გაქცევა,გაღწევა გრძნობებით:
ციკლები "ეგზოტიკური სურნელის" და "თმას" //Parfum expotique, La chevelure// ლექსებში ლაპარაკია მოგზაურობაზე ბედნიერი სანაპიროებისკენ თუ მომხიბლავი კლიმატებისკენ რომლებიც მეორე ლექსში გაიგივებულია აზიის და აფრიკის ბედნიერ სანაპიროებთან და კლიმატთან.
ბოდლერის დიდი ორიგინალობაა სუნისთვის,სურნელებისთვის დიდი მნიშვნელობის მიცემა. სუნის ესოდენ დიდი მნიშვნელობა ხელს უწყობს ყველა გრძნობის გაერთიანებას შესაბამისობათა დოქტრინის შესაბამისად.
ღვინო:
ვულგარული სიმთვრალიდან დიონისურ ეგზალტაციამდე და ექსტაზამდე გადაშლილ ამ მოვლენაში არაა ძნელი იმის დანახვა თუ რა როლის მიცემა შეეძლო ბოდლერს ღვინისთვის როგორც რევოლუციონერების მიერ გადარეული თანამედროვეობიდან გაქცევის და თავის დაღწევის საშუალებისთვის. და ეს ხელოვნურ სამოთხეებში ანუ ჰაშიშომანია-ოპიუმომანიაში მის შესაძლებელ გაგრძელებებზე ლაპარაკის გარეშე.
ღვინის ციკლის ლექსები ძველია და დაწერილია მანამდე სანამ ბოდლერი ჩაიფიქრებდა ბოროტების ყვავილების სათაურსა და გეგმას.
ისინი შეესაბამება დროს როდესაც ბოდლერი ხვდებოდა კურბეს,პრუდონს და პიერ დიუპონს და იზიარებდა 1848 წლის რევოლუციონერების იმედს უკეთესი მომავლის შესახებ.
შემდეგ მისი მსოფლმხედველობა ბევრად უფრო პესიმისტური გახდა.
"პარიზული ოცნება":
ესაა ურბანისტი არქიტექტორის ოცნება და ზმანება. ოცნება იმისა ვინც თავისი კომპოზიციიდან განდევნის ყოველგვარ ბუნებრივ ელემენტს/
" ლითონის,მარმარილოს და წყლის მათრობელა მონოტონია."
აღარაა ხეები,მაშ,აღარაფერი ცოცხალი. ყველაფერი შექმნილი იქნება სულის გეომეტრიის შესაბამისად. სინათლე,რა თქმა უნდა,მაგრამ ის აღარაფრით არ უნდა იყოს დავალებული მზისგან.
1846 წლის სალონიდან ბოდლერმა თქვა: "მხატვრის უპირველესი ამოცანაა ბუნების შეცვლა ადამიანით და პროტესტის გამოთქმა ბუნების წინააღმდეგ."
ბუნება სულაც არაა დედა ან უბრალოდ წინამძღოლი,მეგზური.
ბუნება ბოდლერისთვის ბოროტებაა. ადამიანი არ უნდა გაიხსნას ბუნებაში,მან თავი უნდა დააღწიოს ბუნებისგან.
ხელოვნება არაა მხოლოდ ბუნებისგან თავის დაღწევის საშუალება. ხელოვნება განისაზღვრება მხოლოდ ბუნების წინააღმდეგ.
სიკვდილი :
მაგრამ საბოლოო ანგარიშით პარიზული ოცნება-ზმანება მარცხით მთავრდება იმიტომ რომ ლექსი სრულდება მძაფრი კონტრასტით,გამოღვიძების ორი საშინელი სტროფით:
"ცეცხლით სავსე ჩემი თვალების გაღების შემდეგ დავინახე ჩემი ქოხის საშინელება..."
ხელოვნების მარცხი,მაშ,და ხილული სამყაროდან გაღწევის ყველა მიწიერი საშუალების,სიყვარულის,ღვინოს,ხელოვნების მარცხი.
ადამიანს აცდუნებს და იზიდავს მოგზაურობა იმიტომ რომ მას სჭირდება ხილულის გარეთ გასვლა. მაგრამ ის ვერ იპოვის იმას რასაც ეძებს იმიტომ რომ ის იპოვის მხოლოდ იმას რასაც ატარებს საკუთარ თავში.
და სამყაროს სპექტაკლი დამათრობელად ერთგვაროვანია. ყველაზე სახელგანთქმული პეიზაჟები ილუზორულია იმიტომ რომ ისინი შექმნა ჩვენმა ფანტაზიამ.
და რაც შეეხება ადამიანთა საზოგადოებებს,ტირანი ყველგან სასტიკი და სიტკბოების მოყვარულია და მონა ყველგან მდაბალია.
ამაოა განსხვავებათა ძიება. ყველა ცივილიზაცია.ყველა პოლიტიკური რეჟიმი და ყველა რელიგია ერთნაირია და მათი ფასი ისაა რაც არის გარყვნილ-გათახსირებული კაცობრიობის ფასი.
ყოველგვარი მიწიერი მოგზაურობა ფაციფუცია და გართობა.
ერთადერთი შესაძლებელი გაქცევაა სიკვდილი.
Рассказы о странах Востока
Наука
1986
ჟერარ დე ნერვალი,"მოგზაურობა აღმოსავლეთში",მოსკოვი,1986.
თანამედროვეობაში ყოფნა უჭირდა დიდ ფრანგ პოეტს,შეჩვენებულ პოეტებად წოდებულთა წარმომადგენელ ჟერარ დე ნერვალსაც. მას დაებინდა გონება, ის შოკში აგდებდა ნაცნობებს იმით რომ საზოგადოებრივ ადგილებში ჩნდებოდა უცნაურ სამოსში და ვერ სცნობდა ვერავის. მას გონება დრო და დრო უბრუნდებოდა,მაგრამ რეპუტაცია შეელახა.
მას წიგნებით გარკვეული წარმოდგენა ჰქონდა შექმნილი ეგზოტიკურ და რომანტიულ აღმოსავლეთზე რამაც აფიქრებინა რომ სწორედ აღმოსავლეთია მისი ხსნა და საშველი. Ex Oriente Lux,აღმოსავლეთიდანაა სინათლე,ამბობდნენ ძველი რომაელები და დიდად არ ცდებოდნენ.
ჟერარ დე ნერვალმა გადწყვიტა რეპუტაციის და ჯანმრთელობის ხსნა და აღდგენა რევოლუციებით,სისასტიკით და ვანდალიზმით დაღდასმული საფრანგეთიდან აღმოსავლეთში წასვლით.
აღმოსავლეთში მოგზაურობა და იქ გაკეთებული ჩანაწერები შეიძლებოდა ქცეულიყო იმ შესანიშნავ წიგნად რომლის დაწერაზეც ნერვალი ოცნებობდა.
მაგრამ ჟერარ დე ნერვალი არ ყოფილა მდიდარი,მემკვიდრეობით მიღებული საკმაოდ დიდი თანხიდან თითქმის აღარაფერი დარჩა და ის ეგვიპტოლოგი ჟოზეფ დე ფონფერელის თანხლებით სამოგაზაუროდ წავიდა პრაქტიკულად ცარიელი ჯიბეებით.
ნერვალი უფრო გავდა მათხოვარ მოგზაურს რომელსაც უხდებოდა ფულის შოვნა და არაბულის სწავლა, ქალაქიდან ქალაქში ფეხით ან ვირით სიარული.
ძნელია მსჯელობა ნერვალის აღმოსავლეთში ყოფნაზე იმიტომ რომ ამ ციკლის ნოველები საკმაოდ ბუნდოვანია და უფრო მწერლის შინაგან სამყაროს გადმოსცემენ ვიდრე კონკრეტულ ფაქტებს.
ერთადერთი წყარო ამ თვალსაზრისით არის ნერვალის მიმოწერა მამასთან და მეგობრებთან,სადაც ის აღწერს თავის მარშრუტს და გადატანილ სიძნელეებს. ე.ი. ნერვალის მოგზაურობებზე სრული წარმოდგენის შესაქმნელად საჭიროა მის მიეს ეგვიპტიდან,ლიბანიდან და საბერძნეთიდან გაგზავნილი წერილების ცოდნაც.
ნერვალს სულ აკლდა ფული და ამიტომ ის თავის შენიშვნებს აგზავნიდა და ნაწილ-ნაწილ აქვეყნებდა ფრანგულ ჟურნალებში,თუმცა ოცნებობდა დიდი მთლიანი თხზულების დაწერაზე...
ჯერ კიდევ ჟენევიდან წასვლამდე ის წერდა: " O; vais-je? O; peut-on souhaiter d'aller en hiver? Je vais au-devant du printemps, je vais au-devant du soleil.... il flamboie ; mes yeux dans les brumes colorées de l'Orient "
ანუ " სად მივდივარ? ო, საით უნდა წავიდეთ ზამთარში? მე მივდივარ გაზაფხულისკენ,მზისკენ... ის ელავს.ბრწყინავს ჩემს თვალებში აღმოსავლეთის ფერადი ბურუსებით."
მაგრამ ჟერარ დე ნერვალს გაუცრუვდა იმედები. ოდესღაც წიგნებში ნაპოვნი აღმოსავლეთი სულ არ ჰგავდა რეალურ, მახინჯი ყოველდღიურობით და მოუწყობლით,ჯანმრთელობისთვის ელემენტარული საშიშროებებით სავსე აღმოსავლეთს.
ნერვალის ნოველისტური მარშრუტები ძირეულად განსხვავდება სხვა ევროპელთა აღმოსავლური მარშრუტებისგან.
ნერვალი მჭიდროდ, ცხოვრებისეულად შეეხო აღმოსავლეთს,მაგრამ ის გადმოსცა თავის მეშვეობით.
ნერვალის აღმოსავლეთი არაა ყველასთვის,ის რჩეულებისთვისაა.
სახლში დაბრუნებისას მან ჟიულ ჟანანისადმი მიწერილ ერთ-ერთ წერილში დაწერა რომ საერთო ჯამში აღმოსავლეთი სულ არ ჰგავს იმ აღმოსავლეთს რომელზეც ორი წლის წინ ოცნებობდა და საკმარისია პოეზიის კვალზე სიარული.
რევოლუციური ძალადობით და გონების კულტის ნაირი სისულელეებით დაღდასმული სამყაროსგან განსხვავებული სამყაროს ძიებებმა და დაღლილობამ ნერვალს მოანდომა უკან დაბრუნება.
დაბრუნდა,მაგრამ დღემდე არავინ არ იცის დანამდვილებით მოკლეს თუ არა ნერვალი. მაგრამ ფიქრობენ რომ დეპერესიაში და საშინელ სიღატაკეში ჩავარდნილმა ჟერარ დე ნერვალმა 1855 წლის 26 იანვარს თავი ჩამოიხრჩო პარიზის ერთ-ერთ შესახვევში.
ფრანგებს დაამახსოვრდათ რომ 1832 წელს პარიზში ქოლერის ეპიდემიის დროს ჟერარ დე ნერვალი და მამამისი//ის ექიმი იყო// კურნავდნენ ავადმყოფებს.
ბოდლერის ბედი სხვა იყო,თუმცა მასაც აწუხებდა სპლინი.
ამიტომაა პოეტის ხვედრი ამქვეყნად უბედურება. რაც უფრო ძლიერი იქნება მისწრაფება იდეალისკენ მით უფრო აუტანელი იქნება არსებობა.
L
ასეა სპლინი ჩამოვარდნა იდეალიდან.
სხვა სიტყვებით რსებობას ართულებს აბსოლუტის//არსის// ძიება.
სპლინი ფაქტიურად არის მაღალი იდეალისკენ მსწრაფი ადამიანის იმედგაცრუება არსებობით.
სპლინის პატარა ისტორია :
Spleen ინგლისურად ნიშნავს ელენთას. ჰიპოკრატეს თანახმად მელანქოლიას ანუ შავ ნაღველს გმოყოფს ელენთა.
მაგრამ ცნება მელანქოლია მოშორდა თავის ბერძნულ ფესვებს და გაცვდა რომანტიკოსების მიერ უწესოდ გამოყენების შედეგად.
სიტყვა სპლინის კი მე-18 საუკუნეში საფრანგეთში გადაიტანა განსაკუთრებით დიდრომ.
რომანტიზმის ხანაში სიტყვა სპლინი ნიშნავს უმიზეზო დარდს და მოწყენილობას და ცხოვრების საზოგადოდ შეზიზღებას.
ესაა ძლიერი,მაგრამ ისევ სამედიცინო ენასთან ახლო ცნება. ბოდლერმა მიიღო ეს ცნება და მისცა მას უფრო ფილოსოფიური განზომილება.
ლათინი პოეტი ლუკრეციუსი ამ გრძნობას უწოდებდა taedium vitae-ცხოვრების ზიზღს. პასკალისთვის ესაა ადამიანისთვის არა შემთხვევითი არამედ ბუნებრივი დარდი,რომელსაც ის თავს დროებით თუ აარიდებს გართობით,ე.ი. ყურადღების სხვა რამისთვის მიქცევით.
ბოდლერმა თავის ერთ-ერთ მთავარ სიტყვა მოწყენილობას მისცა სავსებით პასკალური მნიშვნელობა.
. დანიელი კიერკეგორისთვის//1813-1855// ესაა სევდა,მწუხარება//ის რაც გვრთგუნავს//.
ბოდლერი იმდენად მოწყენილი და დარდიანია რომ გართობა მას ვერ შველის.
მისი ფილოსოფიური დარდი იძენს საშინლად ფიზიკური სევდა-მწუხარების სიმპტომებს.
დაბალი და ღრუბლიანი ცა ქმნის შემცირებულ და დახუფულ სამყაროს.
ამ ნესტიან დილეგში არის წყვდიადის ფაუნა//საზიზღარ ობობათა მუნჯი ხალხი შლის თავის ქსელს ჩვენი გულის სიღრმეში//."
სპლინის ფიზიკური ასპექტები და მისი ღრმა აზრი აქ განუყოფელია. დროის დინება :
"და დრო მყლაპავს ყოველ წუთს", წერს ბოდ;ერი ლექსში "არარაობის გემო".
. შევცვალოთ სიტყვა წუთი სიტყვით წამი და მივიღებთ დროის დაუნდობელი დინების ძალიან ძველ პოეტურ თემას. ეს პრესტიჟული თემა იყო რომანტიკოსებისთვის. მნიშვნელოვანია უფსკრულის თემაც.
"ჩემი ღამეების ფსკერზე ღმერთი თავისი თითით ხატავს მრავალფეროვან და უწყვეტ კოშმარს". წერს ბოდლერი. თავიდან ერთიანი სამყარო დაეცა სიმრავლეში,ამიტომ გაჩნდნენ ინდივიდები..არსებები//. "რა უბედურებაა ამ მდაბალი სამყაროს ტყვედ დარჩენა",ამბობდა ბოდლერი. დროის მოქმედება იქნება, მშვენიერების სიმყიფე თუ სხვა რამე, სამყაროს აკვიატებია ხრწნა,რღვევა,სიკვდილი.
მშვენიერებასაც ჭამს ჭია, მაგრამ პოეტი ინარჩუნებს მშვენიერების ფორმას და არსს. ასეთია ბოდლერის აზრი.
რომანტიკოსების აზრით პოეტი არის განსაკუთრებული,რჩეული არსება.
მაგრამ ეს რჩეულობა ნიშნავს იმასაც რომ პოეტმა უნდა გადაიტანოს მეტი ტანჯვა ვიდრე ჩვეულებრივმა ადამიანებმა და ის გაუგებარი უნდა დარჩეს მათთვის ვინაიდან სხვადასხვა დონეზე ეს შეუძლებელია.
"
ვიქტორ ჰიუგოს სჯერა რომ პოეტის, ანუ მისი თქმით მოგვი-ჯადოსანის ხვედრია ტანჯვა,მაგრამ ამის მიუხედავად მას ძალუძს ბრბოთა გაძღოლა და ის უნდა გაუძღვეს მათ.
ბოდლერის თქმით კი პოეტი შეჩვენებულია დედამისის მიერ და შემდეგ მას შეაჩვენებს საზოგადოება.
მაგრამ ეს შეჩვენება ამავე დროს დალოცვაა ვინაიდან ტანჯვა ამქვეყნად არის ნიშანი იმისა რომ ეს ტანჯული რჩეულია ცის მიერ.
აქ ტანჯულმა პოეტმა უნდა გამოთქვას მარადიული ჭეშმარიტებები რომელთა მხოლოდ მკრთალ ანარეკლს ხედავენ დანარჩენი ადამიანები.
ბოდლერის თქმით ტანჯვა კარგია და პოეტი ნამდვილადაა რჩეული უზენაესი ძალების მიერ. ...
დენდი:
მე-19 საუკუნის დასაწყისის ინგლისში დენდის უწოდებდნენ არისტოკრატიულ ტიპს რომელსაც ახასიათებდა მეტისმეტად დახვეწილი სამოსი და მანერები,ხაზგასმული სიცივე, ზრდილობიანი ქედმაღლობა და გულგრილობა საზოგადოებრივი აზრის მიმართ მისი პროვოცირების მიზნით.
ბოდლერმა დახვეწა დენდის სოციალური ტიპი და აქცია ის თავის ესთეტიკურ იდეალად.
დენდი არის უსაქმური, მცონარა,სოციალურად უსარგებლო არსება. ის სამოსზე უფრო ზრუნავს ვიდრე სხეულზე,უფრო ხელოვნურია ვიდრე გულწრფელი,უფრო ჟესტებითაა დაინტერესებული ვიდრე მათი აზრით, მას არსზე მეტად აინტერესებს გარეგნობა. "
დენდი ჭეშმარიტზე,სიკეთეზე და სარგებლობაზე მეტად აფასებს მშვენიერებას.
დენდი სწავლობს და ასრულებს თავის როლს. ის ცხოვრობს სარკის წინ,პოზირებს, და აკონტროლებს თავის თავს.
მშვენიერების კულტი:
მშვენიერების ცნებას მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია "ბოროტების ყვავილებში". ბოროტების ყვავილები არის მშვენიერება რომელსაც პოეტი იღებს ცოდვიდან და ტანჯვიდან// ალქიმიკოსიც უვარგის და საზიზღარ მატერიას გარდაქმნიდა ოქროდ,გ.მ.//.
მაგრამ ზოგჯერ მშვენიერება არაა ლექსის მიზანი. ის ხდება ლექსის მასალა. მაშინ ბოდლერი გადმოგვცემს მის შეხედულებას მშვენიერებაზე.
ბოდლერისთვის მშვენიერება არის იდეალის გამორჩეული ფორმა. ის შეესაბამება ბედნიერ მომენტებს როდესაც პოეტი თავს აღწევს სპლინს.
ეს განთავისუფლება დაკავშირებულია სულის მისწრაფებასთან სხვა სამყაროსკენ,ნამდვილ სამშობლოსკენ და სამყაროს ღრმად ცოდნასთან. პოეტი არის ის ვისაც "ესმის მუნჯი ყვავილების და საგნების ენა".
ბოდლერი თაყვანს სცემს ქალღმერთ მშვენიერებას.
მშვენიერება კი ზმანებასავით უცხო სამყაროსთვის,ქვასავით ცივია და მკვლელია. მაგრამ ისაა უმაღლესი ღირებულება. მშვენიერება,როგორც მოგვიანებით იტყვის ნიცშე, არის სიკეთის და ბოროტების მიღმა.
"რა მნიშვნელობა აქვს იმას ციდან მოდიხარ თუ ჯოჯოხეთიდან..."//"ჰიმნი მშვენიერებას",xxi// .
პოეტი,მაშ, თითქმის რელიგიური გზნებით მიმართავს მშვენიერებას და მისგან ელის ხსნას.
"მშვენიერება,ზელოვნება,პოეზია მოკვდავი გულებისთვის არის ღვთაებრივი ოპიუმი" //"შუქურები",vi //.
მშვენიერი და სასარგებლო. ბოდლერი მუდამ უპირისპირდებოდა კაპიტალისტური საზოგადოების ღირებულებებს-ხეირს და ფულს.
ბოდლერი დიდად უთანაგრძნობდა მასავით ღატაკ ამერიკელ პოეტ ედგარ პოს.
ბოდლერის აზრით მშვენიერების კულტი შეუთავსებელია სასარგებლოს ღმერთთან.
ბოდლერის საოცნებო მიწიერი სამოთხე ძალიან შორსაა პროდუქტიულობის ყოველგვარი ცნებისგან. ბოდლერი ვერ იტანს ბუნებასაც როგორც სპონტანური პროდუქტიულობის ადგილს,დედობას.
ბოდლერის მიერ მერკანტილური საზოგადოების დაგმობა არ ეფუძნება სოციალური სამართლიანობის კრიტერიუმებს,მაგალითად ფულის იმორალურობას და აქედან გამომდინარე ადამიანის ექპლუატაციას.
კაპიტალიზმმა ფული დააკავშირა დროსთან, Time is money, და ეს ეჯავრება ყველაზე მეტად ბოდლერს.
ბოდლერი ოცნებობს დროზე როდესაც გაუქმებული იქნება პროდუქტიულობა და დრო.
ხელოვნება და მორალი
მშვენიერება ავტონომიურია,ის დამოუკიდებელია სიკეთის და ბოროტების ცნებებისგან. ის უსარგებლოა, უმიზნოა,მისი მიზანი მხოლოდ საკუთარი თავია,ამდენად ხელოვნება არანაირად არაა დაკავშირებული მორალთან.
ხელოვნება არ უნდა იდგეს სიცოცხლის სამსახურში,პირიქით,სიცოცხლე უნდა იდგეს ხელოვნების სამსახურში.
დენდი არის ადამიანი ვინც თავის ცხოვრებას აწყობს მხოლოდ ესთეტიკური კრიტერიუმების შესაბამისად და ის იქნება მაგალითი სხვებისთვის.
მაგრამ პოეტი კიდევ უფრო მეტია ვინაიდან მისი ცხოვრება გადაიქცევა ლექსებად და არა ტკბობა-განცხრომად.
ეს თეორია მიდის ძალიან შორს. პოეტი ცხოვრობს ხელოვნების ნაწარმოების შესაქმნელად და არა იმიტომ რომ იცხოვროს.
საყვარელი ქალი არაა უბრალოდ საყვარელი ქალი,ისაა ქმნილების დაპირება.
პოეტისთვის მორალურია ესთეტურად ნაყოფიერი.
ხელოვანს,მაშ, აქვს თავისი საკუთარი მორალი. ეს მორალი კი ისეთივე მკაცრია როგორც წმინდანის თუ გმირის მორალი.
ის გულისხმობს ასკეტიზმსაც ვინაიდან მშვენიერების ძიება გამორიცხავს არსებობის უბრალო სიტკბოებას და სიამოვნებას.
ეს შეიძლება მარტვილობამდეც მივიდეს ვინაიდან მშვენიერების წვდომის გულისთვის ხელოვანმა უნდა სცადოს ის რასაც გმობს ჩვეულებრივი მორალი.
პოეტმა მშვენიერება უნდა მიიღოს ბოროტებიდან,ე.ი. ტანჯვიდან და ცოდვიდან რომლებიც ამქვეყნად არსებობენ მისი ნებისგან დამოუკიდებლად.
რევოლუციონერი სადისტების მოქმედებებით დაღდასმულ სამყაროს მიერ გაგიჟებული ბოდლერი მიდის იმის თქმამდე რომ სადიზმი აუცილებელია პოეტისთვის ვინაიდან სხვისი ტანჯვა საუკეთესო საკვებია მისი ქმნილებისთვის.
პოეტი საკუთარი თავის მტანჯველი და ჯალათი მაზოხისტია.
"მშვენიერება მუდამ უცნაურია":
" მშვენიერი მუდამ უცნაურია,მე არ მინდა ვთქვა რომ ისაა შეგნებულად,ცივად უცნაური,ამ შემთხვევაში ის ურჩხული იქნებოდა. მე ვამბპბ რომ მასში მუდამ არის ცოტა უცნაურობა,გულუბრყვილო უცნაურობა,არაცნობიერი,გაუცნობიერებელი უცნაურობა და სწორედ ეს ანიჭებს არსს განსაკუთრებულ მშვენიერებას".// უნივერსალური გამოფენა,1855//. ეს თქვა ბოდლერმა როგორც მხატვრულმა კრიტიკოსმა.
უცნაური უპირისპირდება ბოდლერის მიერ მოძულებულ ბუნებას.
ბოდლერი ამავე დროს უარყოფს კლასიკური ხელოვნების დოქტრინალურ არსს-მართებულობა-ზრდილობას,,ზომიერებას,კარგ გემოვნებას.
ესაა როგორც ესთეტიკური ისე მორალური პროვოკაცია. ბოდლერის ქმნით "ბოროტება" ქმნის ყველაზე მეტ "ყვავილს".
უცნაური,მაშ,ისაა რაც გაურბის ნორმას, წესს,შეთანხმებას.
და უცნაურის ესთეტიკა ისაა რასაც ბოდლერი უწოდებს როგორც რომანტიულ ხელოვნებას ისე თანამედროვე ხელოვნებას. ...
მაგრამ თანამედროვეობა არ გამორიცხავს ერთგულებას გარკვეული ტრადიციული ფორმებისადმი.
თანამედროვეობა არის გარდამავალი,ხელოვნების ნახევარი,მეორე ნახევარი კი არის მარადიული და უძრავი.
ამიტომ ზრუნავს ბოდლერი წონასწორობაზე.
რელიგიური სამყარო:
შეგნებულად პარდოქსული,მძაფრი,სარკასტული ბოდლერი არ იძლევა მის რელიგიურობაზე ზუსტი წარმოდგენის შექმნის საშუალებას.
ამაზე მოწმობს მისი გაღიზიანებული პასუხი რომელიც დარჩა მის მიერ სან-ბევისადმი მიწერილ წერილში : "თქვენ იცით რომ მე შეიძლება გავხდე მორწმუნე წინააღმდეგობის გულისთვის და გავხდე ურჯულო ვიღაც მღვდელთან შეხვედრისას".
ყველაფერს წყვეტს ბოდლერის სიმპატია-ანტიპატია.
ბოდლერი არაა მორჩილი და კონფორმისტი.
ქრისტიანი ბოდლერი:
ბევრი მკითხველი ბოდლერს თვლიდა ქრისტისანობის,კათოლიკობის მოწინააღმდეგედ.
იყვნენ ისეთი მკითხველებიც რომლებიც ბოდლერს ქრისტიანად თვლიდნენ. ჟან მასას ბოდლერის ქრისტიანობის დამადასტურებლად მოჰყავდა "ბოროტების ყვავილებში" აშკარად გამოკვეთილი გულმოწყალების,ქველმოქმედების მძაფრი გრძნობა. ბოდლერის აზრი რომლის თანახმადაც ტკივილი მხსნელია, რომ მას აქვს აზრი ასევე ჯდება ქრისტიანულ კონტექსტში.
მაგრამ ბოდლერი მისი ბევრი თანამედროვის მსგავსად აცხადებდა რომ ღმერთი,თუნდაც არარსებული, საჭიროა როგორც სოციალური წესრიგის საყრდენი.
ამით ბოდლერი უფრო კლერიკალია ვიდრე ქრისტიანი.
რევოლუციურ ძალადობათა და ვანდალიზმის ხანის შვილ ბოდლერს ეზიზღებოდა მეცნიერების და პროგრესის რწმენის თუ დემოკრატიის მსგავსი თანამედროვე იდეები და ქრისტიანობა მიაჩნდა მათგან თავდაცვის საშუალებად.
ამ ხანის შვილი ბოდლერი მის ბოროტების ყვავილებში მანიქევლებისგან განსხვავებით არ გვეუბნება რომ ხილული სამყარო შექმნა სატანამ. ის სულ არაფერს გვეუბნება სამყაროს შემოქმედის შესახებ.
მაგრამ აშკარაა რომ ბოდლერის აზრით სატანა მეფობს ამქვეყნად,
...თვით სატანაც ხომ სინათლის ანგელოზის სახეს ღებულობს ამიტომ დიდი ამბავი არ არის თუ მისი მსახურნიც სინათლის მსახურთა სახეს ღებულობენ. მაგრამ მათი ბოლო მათი საქმეებისამებრ იქნება.აფრთხილებს მოციქული პავლე ქრისტიანებს კორინთელებისადმი მიწერილ მეორე წერილში//13-14//.
რევოლუციურ ძალადობა-ვანდალიზმში შობილ ხანაში მცხოვრებ და თანამედროვეობით გაბრუებულ გენიოს ბოდლერსაც უჭირს ნამდვილი სინათლის დანახვა და ეს არაა გასაკვირი.
ამ ბოდლერისთვის მამაკაცის მაცთუნებელი ქალი არის ეშმაკის საყვარელი აგენტი.
ბოდლერს სენსუალურად უყვარდა მისი მტანჯველი მულატი ჟანა დიუვალი.
მაგრამ ის ნამდვილად თაყვანს სცემდა მადამ საბატიეს//1822-1889// რომელშიც ხედავდა მის ზეციურ მფარველ ანგელოზს,მუზას და მადონას...
ბოდლერისთვის უწიგნური,ხარბი,გამომძალველი,აღვირახსნილი და ლოთი მულატი მზეთუნახავი მიწიერი სამყაროს განსახიერება იყო და ბოდლერი კი ძველი ტრუბადურის მსგავსად თაყვანს სცემდა მადამ საბატიეში დანახულ სულიერებას....
ბოდლერზე ამის და ამაზე ბევრად მეტის ამოკითხვა შეგიძლიათ ჟორჟ ბონვილის მიერ ახალგაზრდობისთვის დაწერილ წიგნაკში "ბოროტების ყვავილები" //პარიზი,2000//.
«Les Fleurs Du Mal,» Baudelaire - , Analyse Critique Par Georges Bonneville, Georges Bonneville
შეხვედრა რომანტიზმთან:
ფრანგული რომანტიზმის გაჩენა.
რომანტიზმი არის დასავლეთ ევროპაში მე-18 საუკუნეში დიდ ბრიტანეთსა და გერმანიაში და შემდეგ მე-19 საუკუნეში საფრანგეთში.იტალიასა და ესპანეთში გაჩენილი მხატვრული მიმდინარეობა//ლიტერატურა,მუსიკა,მხატვრობა//.
რომანტიზმი საფრანგეთში განვითარდა რესტავრაციის//1814-1830// და ივლისის მონარქიის//1830-1848// დროს.
ეს იყო რეაქცია მე-18 საუკუნის განმანათლებელთა მეტისმეტად ხისტი კლასიციზმის,რაციონალიზმის და ანტიკლერიკალიზმის წინააღმდეგ. ცნობილია რომ ეს ყველაფერი დასრულდა საფრანგეთის 1789 წლის რევოლუციით //რის შემდეგაც იყო ტერორის და ვანდალიზმის მეტად შთამბეჭდავი.მეტიც,თავზარდამცემი ეპიზოდები,გ.მ.//.
რომანტიზმი უწინარეს ყოვლისა არის ლიტერატურის ისტორიის პერიოდი.მე-19 საუკუნის დასაწყისი//1814-1848//. ჯანყი არსებული წყობის,კლასიკოსთა წინააღმდეგ, ურცხობა და თავხედობა,ეგზალტაცია,განთავისუფლების სურვილი, გრძნობებისთვის,საკუთარი თავის განცდისთვის,ბუნებისთვის მეტი ადგილის დათმობა, ახალგაზრდობის ცეცხლი.
რომანტიზმმა ჩვენში და დღემდე გააძლიერა ზოგჯერ წინააღმდეგობრივი გრძნობები. ცნება რომანტიზმი,მაშ,აღნიშნავს როგორც ლიტერატურის ისტორიის პერიოდს ისე გარკვეულ ნიშნებსაც,მაგალითად საკუთარი უნდივიდუალობის,ბუნების განცდას, განთავისუფლების სურვილს.
ძველი ბერძნულ-რომაული მოდელებიდან გადაღებული კლასიციზმის წინააღმდეგ.
მე-16 საუკუნეში გაჩენილი კლასიკური ლიტერატურა არის ანტიკური ხანის ლიტერატურათა იმიტაცია. მისი აპოგეა და მსოფლიოში გავრცელების ხანა იყო მე-18 საუკუნე.
ანტიკური მოდელებით შექმნილი ლიტერატურის ავტორებს სჯეროდათ რომ მათ მიაღწიეს სრულყოფილებას. არადა ის ადაპტირებული არ იყო. მაგრამ უძრაობა ეზიზღება ადამიანის ბუნებას.
სტენდალმა დაწერა რომ რომანტიზმი უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებს და მიანიჭებს თანამედროვე ადამიანს მაშინ როდესაც კლასიციზმი უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებდა შორეულ წინაპრებს// "რასინი და შექსპირი",1823//. "მე,პირველმა,ჩამოვიყვანე პოეზია პარნასიდან და იმას რასაც მუზას უძახოდნენ 7-სიმიანი ქნარის მაგივრად მივეცი ადამიანის გულის სულის და ბუნების მიერ ნათრთოლები სიმები", დაწერა შემდეგ ლამარტინმა. კლასიციზმი ჯანმრთელობაა და რომანტიზმი ავადმყოფიბაა,დაწერა გერმანელმა რომანტიკოსმა გოეთემ. თავხედობა ჯანყისა არსებული
ხისტი წყობის წინააღმდეგ 
გავროში,მხატვარი ემილ ბაიარის//Emile Bayard, 1837—1891// ილუსტრაცია
Г ამ თავხედობას განასახიერებს ვიქტორ ჰიუგოს გმირი გავროში: " მეორე ტყვიამ მასთან ახლოს ნაპერწკლები გააყრევინა ქვაფენილს,მესამემ გადააყირავა მისი კალათი. გავროშმა გაიხედა და დაინახა რომ ის მოდიოდა გარეუბნიდან. ის დადგა ფეხზე,მთელი სიმაღლით,თმებით ქარში,ხელებით თეძოებზე, მან შეხედა ეროვნულ გვარდიელებს,რომლებიც ისროდნენ, და იმღერა...." ესაა რომანტიკოსის პორტრეტი-ახალგაზრდობა,სიამაყე,გმირობა,ქედმაღლობა,თავხედობა. თმები ქარში, პირისპირ საფრთხის წინ, ესაა შატობრიანის სახე. ახალგაზრდა და მგზნებარე,ფერმკრთალი და ნერვიული თაობა.
რომანტიკოსები საზოგადოდ იყვნენ ახალგაზრდა კეთილშობილი კლერიკალები. მათი არისტოკრატიული წარმოშობა და მათი იდეები მათ ხდიდა განმანათლებელთა ფილოსოფიის მოწინააღმდეგეებად.
მათმა უფროსმა შატობრიანმა ამ თაობის სიმბოლოდ აქცია ცრემლები, ლტოლვილთა მარტოობა, მიმავალი დრო, წადილი,ქარი და ქარიშხლები.
შატობრიანი
ქარი. სამყაროს ძვრის,მაგრამ ასევე თავისუფლების სიმბოლო.
ქარი არის ყველა რომანტისკოსთან. ის როგორც წესი უბერავს ჩრდილოეთიდან, ინგლისიდან, 1830 წლის ინდუსტრიულ რევოლუციასთან და მის მიერ გამოწვეულ ცვლილებებთან ერთად.
ესაა ასევე რევოლუციის და იმპერიის იდეოლოგიური ძვრები.
სამყაროს ძვრა იწვევს ცნობიერებათა ძვრასაც.
რომანტიზმი განასახიერებს თავისუფლებას. ესაა ლიბერალიზმი ლიტერატურაში. ლაპარაკია განთავისუფლებაზე შეზღუდვებისგან ზმანებებისთვის და ოცმებებისთვის,ეგზოტიზმისთვის თავის შეფარებით.
დამთრგუნველი თანამედროვეობისგან განთავისუფლების მსურველ რომანტიკოსებს შეუყვარდათ იდუმალი, ფანტასტიკა. მათ განავითარეს გრძნობიერება,მეს კულტი.
მათ უარყვეს ძველთა მიბაძვა.
"მე აღარავის მივბაძავ, მე გამოვთქვამ მე თვითონ ჩემთვის", წერს ლამარტინი.
რომანტიზმს უნდა რომ ჰგავდეს ყოველგვარი ეკონომიკური და სოციალური შეზღუდვისგან თავისუფალ ქარს.
და როგორც ქარი ის შეიძლება იყოს სიოც და ქარიშხალიც,ციკლონიც. რომანტიკოსი არის უცნობი მიწების მაძიებელი მკვლევარი. ისაა ნაჩეზთა ტომს შეხიზნული რენე.
რომანტიზმი არის ახალი სუნთქვა, რეაქცია განმანათლებლობაზე, გონების აღმავლობაზე.
რომანტიზმი ჰგავს სუნთქვას,მისწრაფებას ჭეშმარიტებისკენ,არსის სიღრმისკენ, რომანტიზმის იდუმალი გმირი მიისწრაფის მომავლისკენ,ის ეწერება დროში. ანგარიშს უწევს დროსაც და თავის გარემოსაც.
რომანტიკოსი წადილთა არსებაა. მას უყვარს, ის იტანჯება,ის მარტოა.
რომანტიკოსი კლასიკოსის საწინააღმდეგოდ ვერ მართავს გრძნობებს გონებით.
კონტრ-რევოლუციური,შემდეგ ლიბერალური აზრი.
რევოლუციამ დაამხო მონარქია და არისტოკრატია და განმანათლებელთა ფილოსოფიამ ძირი გამოუთხარა ტრადიციებს, მოსპო ეკლესიის ავტორიტეტი.
კონტრ-რევოლუციონერი რომანტიკოსები ადიდებენ რწმენას, გრძნობებს.
რომანტიზმი იყო დაბრუნება ემოციების, რელიგიის, გულის დიდ წყაროებთან, ყველაფერი გურწფელის და ღრმას მიმართ სიმპატიასთან.
რომანტიკოსები მტრულად უყურებდნენ ინდუსტრიულ პროგრესს,
განმამათლებლობას და მის პოლიტიკურ და სოციალურ შედეგებს.,1789 წლის რევოლუციას.
მე-19 საუკუნის დასაწყისი არის ტექნიკური და ინდუსტრიული პროგრესის ხანა. შემოიღეს ქუჩების განათება, იყო დიდი აღმოჩენები. გამოიგონეს მიკროსკოპი,იკვლევდნენ ელექტრომაგნეტიზმს.
1830 წლიდან ივლისის მონარქიასთან ერთად მეფობენ ბანკირები. ესაა მარტო ფულზე მეოცნებე ბურჟუების ტრიუმფი.
მწერლები ჩამოშორდნენ და გაეყარნენ საზოგადოებას რომლის შეცვლაც მათ არ შეეძლოთ.
ხელოვანს დარჩა მხოლოდ მისი ხელოვნება. რომანტიზმი საზღვრების გადამლახავი ფანტაზიის გამოყენებით ცდილობდა მომსპარი და დანგრეული წარსულის სილამაზის გაგებას.
რომანტიზმი არის მძაფრი რეაქცია მხოლოდ ფულზე და ხეირზე მეოცნებე საზოგადოების სიხეშეშის,ცივი განსჯის,აბსტრაქციის და სიხარბის წინააღმდეგ.
რომანტიზმი ყველაფერში უპირისპირდება ვოლტერის ხანას, ფილოსოფოსთა იდეოლოგიას, მეცნიერებათა პროგრესის და ამქვეყნად ბედნიერების შესაძლებლობის რწმენას.
რომანტიზმის და რომანების გავრცელებას ხელს უწყობს პრესის და საჯარო განათლების განვითარება.
1813 წელს აღირიცხა ძლივს 1 მილიონი მოწაფე. 1831 წელს გიზოს კანონმა დააწესა დაწყებითი საყოველთაო განათლება და 1836 წელს განათლების მიღების უფლება მიეცათ გოგონებს. 10 წელიწადში, 1837-47 წლებში მოწაფეთა რაოდენობა 4 მილიონს მიაღწევს.
განათლების გავრცელება ჟურნალისტების და კრიტიკოსების თავისუფლებასთან ერთად ხელს უწყობდა რომანტიკოსთა იდეების გავრცელებას. მრავალმა მწერალმა დაწერა რომანები რომლებიც მოეწონა საზოგადოებას...
ყოველი ადამიანი არის საკუთარი თავის ერთადერთი ბატონი.
ყოველი ჩვენგანი არის საკუთარი თავის ერთადერთი ბატონი.
მწერლების და მხატვრების მარტო უფლება კი არა მოვალეობაცაა მხოლოდ მათი ჟინის და ფანტაზიის აყოლა.
რომანტიკოსები ოცნებობენ სოციალურ და ინდივიდუალურ განთავისუფლებაზე, ომის, ეკონომიკური კრიზისის,ავადმყოფობის,სიკვდილის თუ სხვათა გულგრილობის რეალობის პირისპირ მდგარნი ისინი ოცნებობენ სიყვარულზე და ადამიანის ღირსების პატივისცემაზე.
რომანტიზმის და განმანათლებელთა ფილოსოფიის იდეების შედარება.
მე-18 საუკუნის განმანათლებელთა ფილოსოფიის ღირებულებები და თემები.
ადამიანი არის გონიერი არსება. გონება უნდა იმორჩილებდეს ვნებებს და ჟინს. განმანათლებლები გონებას უპირისპირებენ ობსკურანტიზმს,რელიგიას. ისინი დაინტერესებული არისან სოციალური წესრიგით, საზოგადოების მაორგანიზებელი უნდა იყოს კანონი.
ისტორია მიდის სწორი მიმართულებით,პროგრესისკენ. ვითარდება მეცნიერება და ტექნიკა,
ბედნიერება შესაძლებელია.
ფილოსოფოსი მოგზაურობს განათლებულ ქვეყნებში,ინგლისში,ჰოლანდიაში.
სანიმუშოები და მისაბაძები არიან ფილოსოფოსები,მეცნიერები,ვაჭრები,მშრომელები.
რომანტიზმის ღირებულებები და თემები,1814-1848.
ადამიანი არის გრძნობების და დაუკმაყოფილებელი არსება. მას აჩემებია მელანქოლია, დარდი და სევდა, ღამე,ავადმყოფობა,სიკვდილი.
ამ ნიშნებს ვხედავთ შატობრიანის "რენეს" პერსონაჟში. ის ცუდად გრძნობს თავს, მოგზაურობს მარტოობის დასაძლევად, ამაოდ ეძებს მეობას.
რომანტიკოსი ენდობა რელიგიას// შატობრიანის და ამელია მონაზონი გახდა//,პოეზიას,მითებს,ფარულ//ოკულტურ// ძალებს, რიტუალებს,ფანტასტიკას.
რომანტიკოსი სჭვრეტს ბუნებას,ქარიშხლებს,მთვარეს. რომანტიკოსი დაინტერესებულია საკუთარი თავით, ხოტბას ასხამს მარგინალებს, საზოგადოებისგან განდგომით ცხოვრებას.
რომანტიკოსი უარყოფს პროგრესის იდეას და თვლის რომ დრო დამანგრეველია.
რომანტიკოსი ისევ არმოაჩენს შუა საუკუნეებს. მას უყვარს გოთიკა,ნანგრევები.
რომანტიკოსი პესიმისტია, იმედგაცრუებული, მისი ბედნიერება არაა დღევანდელ სამყაროში,ის როგორც წესი წარსულშია.
რომანტიკოსს უყვარს მოგზაურობა,მაგრამ მოგზაურობა სამხრეთისკენ,აღმოსავლეთისკენ, სამყაროს ბავშვობისკენ, დაკარგული სამოთხისკენ.
განმანათლებელთა და რევოლუციენრთა მოქმედებით გადარეულ რომანტიკოსთა მოდელებია ორფეოსი,კაენი, პრომეთე,ნაპოლეონი, სატანაც კი...
დიდ რომანტიკოსთა//შატობრიანის,ჰიუგოს, მიუსეს,ლამარტინის,ნერვალის,სანდის// ლექსებმა გვასწავლეს რომ მეტი ყურადღება უნდა მივაქციოთ ჩვენს ურთიერთობას სამყაროსთან და საგნებთან,ბუნებასთან. გვასწავლეს ყურის დაგდება იმისთვის რაც მუნჯი გვგონია,გულის სიღრმეში არსებული განცდისთვის, ქუჩაში მდგომი ხისთვის.,,
http://romantis.free.fr/Romantisme/romantisme.html
Le romantisme est un courant artistique (littérature, musique, peinture) d'Europe occidentale apparu au cours du XVIIIème siècle en Grande-Bretagne et en Allemagne, puis au XIXème siècle en France, en Italie et en Espagne. Il se développe en France sous la Restauration (1814-1830) et la monarchie de Juillet (1830-1848), en réaction contre le classicisme jugé trop rigide et le rationalisme et l'anticléricalisme de la philosophie des lumières du XVIIIème siècle qui a débouché sur la révolution française de 1789.
Plusieurs définitions.
Le romantisme est avant tout plusieurs choses, une période de l'histoire littéraire, le début du XIXème siècle (1814-1848), une révolte contre l'ordre établi, les classiques, une insolence, une exaltation, un désir d'émancipation, une place importante aux sentiments, sentiments de soi, de la nature, une flamme de jeunesse. Le romantisme a exalté en nous et jusqu'à aujourd'hui des sentiments parfois contradictoires. Le terme de romantisme désigne donc à la fois une période de l'histoire littéraire mais également un certain nombre de caractères qui continuent à faire la sensibilité de chacun d'entre nous comme par exemple le sentiment de notre individualité, notre sentiment sur la nature, sur notre désir d'émancipation.
Contre le classicisme copié sur les modèles antiques gréco-romains.
La littérature classique née au XVIème est une imitation des littératures anciennes de l'antiquité. Elle atteint son apogée au XVIIIème siècle et rayonne dans le monde. Formée sur les modèles antiques, croyant avoir atteint la perfection, la littérature classique ne s'est pas adaptée. Or l'immobilité répugne à la nature humaine. Les romantiques vont alors s'opposer aux classiques. Stendhal écrit ainsi : «Le romanticisme est l'art de présenter aux peuples les œuvres littéraires qui, dans l'état actuel de leurs habitudes et de leurs croyances, sont susceptibles de leur donner le plus de plaisir possible. Le classicisme, au contraire, leur présente la littérature qui donnait le plus grand plaisir à leurs arrière-grands-pères.» (Racine et Shakespeare, 1823).
"Je suis le premier qui ait fait descendre la poésie du Parnasse, et qui ait donné à ce qu'on nommait la Muse, au lieu d'une lyre à sept cordes de convention, les fibres mêmes du coeur de L'homme, touchées et émues par les innombrables frissons de l'âme et de la nature" écrira à postériori Lamartine
« Le classicisme, c'est la santé; le romantisme, c'est la maladie », écrivait le romantique allemand Goethe.
L'insolence de la révolte contre l'ordre établi rigide.
C'est Gavroche, le héros des misérables qui incarne cette insolence. "Une deuxième balle fit étinceler le pavé près de lui. Une troisième renversa son panier. Gavroche regarda et vit que cela venait de la banlieue. "Il se dressa tout droit, debout, les cheveux au vent, les mains sur les hanches, l'oeil fixé sur les gardes nationaux qui tiraient, et il chanta...". C'est le portrait du romantique, la jeunesse, la fierté, l'héroïsme, la solitude, l'orgueil, l'insolence. C'est l'image de Chateaubriand, les cheveux au vent, droit, face aux dangers.
Une génération jeune et ardente, pâle et nerveuse.
Le romantisme est généralement le fait de jeunes gens nobles, cléricaux, qui par leurs origines et leurs idées, s'opposent à la révolution de 1789 et aux idées de la philosophie des lumières. Leur aîné Chateaubriand fera des larmes, de la solitude des exils, du temps qui fuit, du désir, du vent et des orages, le symbole de cette génération.
e romantisme un souffle nouveau en réaction aux lumières, à la montée de la raison.
Le romantisme est à l'image d'un souffle, une aspiration à la vérité, à la profondeur de l'être. Enigmatique, le héros romantique est porté vers l'avenir, il s'inscrit dans le temps, le prend en compte autant que son environnement, la foule. Le romantique est un être de désirs. Il aime, il souffre, il est seul. Le romantique à l'opposé du classique ne peut maîtriser des sentiments par la raison.
Une pensée contre-révolutionnaire puis libérale.
La raison a perdu la monarchie et la noblesse et la philosophie des lumières a sapé les traditions, ruiné l'autorité de l'église. En réaction, les romantiques, contre-révolutionnaires vont exalter la foi, les sentiments. Le "Génie du christianisme" s'inscrit dans cette pensée contre-révolutionnaire. Pourtant c'est Victor Hugo qui écrit "Je mis un bonnet rouge au vieux dictionnaire ! Plus de mots sénateurs, plus de mots roturiers ! Je fis une tempête au fond de l'encrier". Victor Hugo fait référence au bonnet phrygien des révolutionnaires de 1789. Le romantisme marque un retour vers les grandes sources d'émotion, la religion du cœur, et la sympathie pour tout ce qui est sincère et profond.
Une hostilité au progrès industriel, aux lumières et à ses conséquences politiques et sociales, la révolution de 1789.
Le début du XIXème siècle est celui du progrès technique et industriel avec l'éclairage public en 1826 et l'apparition des grandes découvertes, le microscope, l'électromagnétisme. A partir de 1830, avec la monarchie de juillet, c'est le règne des banquiers, le triomphe des bourgeois qui ne songent qu'à l'argent. Il en résulte un divorce entre les écrivains et la société qu'ils ne pouvaient changer. Que reste-t-il à l'artiste ? son art et son art seulement. Le romantisme va devenir un esprit d'examen uni à une imagination débordante pour comprendre la beauté d'un passé que l'on a détruit. C'est une foi nouvelle composée de critiques et d'enthousiasmes, une réaction énergique des sentiments et de l'intelligence contre la rigidité, la froideur du raisonnement et de l'abstraction et la cupidité d'une société qui ne songe qu'à l'argent, à ce qui rapporte plus qu'à ce qui est utile et profitable. Le romantisme s'oppose en tous points au siècle de Voltaire, à l'idéologie des philosophes, à leur foi dans le progrès des sciences, à leur croyance en un bonheur possible sur terre
Le développement de la presse et de l'instruction publique favorise la diffusion du romantisme et des romans.
En 1813 on ne recence qu'à peine 1 million d'élèves. En 1831, la loi Guizot institue l'enseignement primaire public et en 1836 l'enseignement est ouvert aux filles. La population scolaire va passer de 1 à 4 millions en 10 ans de 1837 à 1847. Cette augmentation de l'instruction jumelée avec la liberté retrouvée des journalistes, des critiques, favorise la diffusion ders idées des romantiques. Innombrables sont les écrivains qui se lancent dans l'écriture des romans qui ont la faveur du public. Cette totale liberté d'expression fait que très vite, le roman a exploré toutes les dimensions de l'expérience humaine et explosé en une multitude de catégories, romans de voyage, de moeurs, sentimentaux, à thèmes (Hugo, Balzac, Sand, Dumas, Stendhal)
Chacun est son seul maître.
Chacun de nous est son seul maître. L'artiste et le poète ont non seulement le droit, mais le devoir d'être eux-mêmes, et non pas seulement les metteurs en œuvre de certaines formules et de certains procédés. Ils n'ont à reconnaître d'autre autorité que celle de leur caprice ou de leur fantaisie. Et si l'on a pu dire que le romantisme avait pris en tout le contre-pied du classicisme, c'est que l'on a souvent cru que le classicisme avait fait de l'impersonnalité de l'œuvre une des conditions de sa perfection.
Les romantiques sont ceux qui rêvent.
Il suffit de regarder le tableau du jeune Bonaparte au pont d'Arcole, de "La liberté guidant le peuple" de Delacroix, des photos du vieil Hugo sur son rocher à Guernesey pour comprendre que les romantiques rêvent d'émancipation sociale et individuelle, rêvent d'amour dans la dignité face à une réalité de guerre, de crise économique, de maladie, de mort ou simplement de l'indifférence des autres qui viennent briser leurs rêves.
Comparaison entre le romantisme et les idées de la philosophie des Lumières.
Valeurs et thèmes de la philosophie des lumières du XVIIIème siècle.
L'homme est un être de raison, laquelle doit dominer ses passions. Les Lumières de la raison s'opposent à l'obscurantisme, à la religion. Intérêt pour l'ordre social, la loi pour organiser la société, l'esprit des lois. L'histoire va dans le bons sens, vers le progrès. Le développement des sciences et des techniques va de pair. Le bonheur est possible. Le philosophe voyage vers les pays éclairés, Angleterre, Hollande. Les modèles sont les philosophes, les savants, les marchands, les travailleurs.
Valeurs et thèmes du romantisme, 1814-1848.
L'homme est un être de sentiments, hanté par une insatisfaction, une mélancolie, l'ennui, la nuit, la maladie, les ténèbres, la mort.On retrouve ces caractéristiques dans le personnage de "René" de Chateaubriand, mal dans sa peau, qui se met à voyager pour meubler sa solitude, à la recherche d'une identité qu'il ne trouve pas.
Il a confiance dans la religion (Amélie, soeur de Chateaubriand entre au couvent), dans la poésie, les mythes (Nerval), les forces occultes, les rites, le fantastique, c'est un contemplatif de la nature, des tempêtes, des clairs de lune. Le romantique s'intéresse à lui-même, fait l'éloge des marginaux, de la vie à l'écart de la société. Il remet en cause le progrès, le sens du devenir et pense que le temps est destructeur. Il redécouvre le moyen-âge, le gothique, le goût des ruines. C'est un pessimiste, un désenchanté. Son bonheur est ailleurs, dans le passé généralement. Il aime voyager mais vers le sud, vers l'Orient, l'enfance du monde, vers les paradis perdus.
Les modèles sont Orphée, Caïn, Satan, Prométhée, Napoléon.
Les plus belles phrases des romantiques
"Souvent sur la montagne, à l'ombre du vieux chêne,
Au coucher du soleil, tristement je m'assieds"
Lamartine, L'Isolement
"Eva, qui donc es-tu ? Sais-tu bien ta nature ?
Sais-tu quel est ici ton but et ton devoir ?
Vigny, La maison du berger, lettre à Eva
"J'étais seul près des flots, par une nuit d'étoiles.
Pas un nuage aux cieux, sur les mers pas de voiles.
Victor Hugo, Extase
"Les champs n'étaient point noirs, les cieux n'étaient pas mornes.
Non, le jour rayonnait dans un azur sans bornes..."
Victor Hugo, Tristesse d'Olympio
"Ce beau temps me pèse et m'ennuie."
Gérard de Nerval, Avril, Les petits châteaux de Bohème.
"Mais quand l'homme change sans cesse,
Au passé pourquoi rien changer ?"
Alfred de Musset, Premières poésies.
"Ô Muse ! que m'importe ou la mort ou la vie ?
J'aime et je veux pâlir ; j'aime et je veux souffrir ;"
Musset, La nuit d'août, Poésies nouvelles.
Conclusion : c'est de nous-mêmes qu'il s'agit
Les vers des grands auteurs romantiques (Chateaubriand, Hugo, Musset, Lamartine, Nerval, Sand) ont contribué à nous rendre plus attentifs à notre relation avec le monde et les choses, la nature (Sand). Ils nous ont appris à écouter ce que nous croyons muet, un sentiment enfoui, un arbre dans notre rue. Les vers des romantiques parlent d'une autre époque, il y a 150 ans, mais ils nous parlent de nous-mêmes. Ils nous disent qu'il faut écouter ce que nous disons de nous comme ce que nous disons en nous.
Культ Ра́зума (фр. Culte de la Raison) — один из элементов процесса дехристианизации во время Французской революции. Создан Пьером Гаспаром Шометтом, Жаком-Рене Эбером и их последователями (см. Эбертисты) с намерением упразднить христианскую религию во Франции.
Культ Разума получил широкое распространение в период 1793—94 гг. После Сентябрьских убийств и особенно после издания коммуной Парижа 24 ноября 1793 года декрета о запрете католического богослужения и закрытии всех церквей, церкви в Париже стали превращать в Храмы Разума. В процессе дехристианизации 5 октября 1793 года григорианский календарь был заменён на Французский республиканский календарь.
Первые варианты культа Разума появились за пределами Парижа. В сентябре—октябре 1793 года Жозеф Фуше организовывал празднества в департаментах Ньевр и Кот-д’Ор. В Рошфоре
Леньело преобразовал приходскую церковь в «Храм Истины», где 31-го
октября 1793 года шесть католических священников и один протестантский
при торжественной обстановке отреклись от своей религии. Церемонии
культа Разума сопровождались проведением карнавалов, парадов, принуждением священников отрекаться от сана, разграблением церквей, уничтожением или оскорблением христианских священных предметов (иконы,
статуи, кресты и т.п.). Кроме этого, проводились церемонии почитания
«мучеников Революции». Подобные события встречались также в других
частях Франции. Наибольшего развития культ достиг в Париже, во время
проведения «Фестиваля свободы» (фр. Fête de la Liberté) в Соборе Парижской Богоматери 10 ноября (20 Брюмера) 1793 года. В ходе церемонии, придуманной и организованной П. Г. Шометтом и проводимой внутри собора, артистка Оперы Тереза-Анжелика Обри (1772-1829) короновалась как «Богиня Разума»[1]. Её образ стал основой для новеллы «Богиня разума» Ивана Бунина.
Культ Разума быстро захватил почти всю Францию, как деревенскую, так и городскую[2], он пользовался поддержкой значительной части санкюлотов. Однако не везде люди отказывались от религии, а священники — от сана. Во многих деревнях крестьяне выступали с требованиями открытия церквей и восстановления католической религии[2]. Максимильян Робеспьер, будучи фактическим главой правительства, с 21 ноября 1793 года начал протестовать против действий дехристианизаторов. Он заявлял, что Конвент, принимая проявления гражданственных чувств, отнюдь не думал упразднять католический культ[2]. Он также решительно высказывался против атеизма как мировоззрения, по его мнению, аристократического и выступал за то, что «идея великого существа, блюдущего угнетенную невинность и карающего торжествующее преступление, является чисто народной идеей». 6—7 декабря 1793 года Конвент официально осудил меры насилия, «противоречащие свободе культов». В марте 1794 года культ Разума был запрещён, а Эбер и Шометт казнены (по суду Революционного трибунала эбертисты были гильотинированы 24 марта 1794 года, Шометт — 13 апреля 1794 года). 7 мая 1794 года Конвент своим декретом установил в качестве государственной «гражданской религии» Франции «культ Верховного Существа»[3].
Иван Алексеевич Бунин
* - Рассказ напечатан полностью в "Литературном наследстве".
Я записал этот день:
"Париж, 6 февраля 1924 г. Был на могиле Богини Разума".
Богиня Разума родилась в Париже, полтора века тому назад,
звали ее Тереза Анжелика Обри. Родители ее бы-ли люди совсем простые,
жили очень скромно, даже бед-но. Но судьба одарила ее необыкновенной
красотой в соединении с редкой грацией, в отрочестве у нее обна-ружился
точный музыкальный слух и верный, чистый го-лосок, а в двух шагах от
улички Сэн-Мартэн, где она родилась и росла, находилось нечто
сказочно-чудесное, здание Оперы. Естественно, что "античную головку"
жи-вой и талантливой девочки рано стали туманить оболь-стительные мечты,
надежды на славную будущность. И случилось так, что мечты и надежды не
только не обма-нули, но даже в некоторых отношениях превзошли ожи-дания.
Тереза Анжелика Обри не только стала артисткой Оперы, не только пела и
танцевала на ее сцене рядом с знаменитостями и вызывала восторженные
рукоплеска-ния, являясь перед толпой олимпийскими богинями, - то Дианой,
то Венерой, то Афиной-Палладой, - но и попала в историю: 10 ноября 1793
года она играла на сцепе, ко-торую никогда не могла и вообразить себе, -
в Соборе Парижской Богоматери, выступала в роли неслыханной и
невиданной, в роли Богини Разума, и затем - apres avoir detrone la
ci-devant Sainte Vierge* - торжественно была отнесена в Тюильерийский
дворец, в Конвент: какживое воплощение нового Божества, обретенного
чело-вечеством.
Погребена Богиня на Монмартрском кладбище. Как не взглянуть на такую могилу?
* - после того, кок была свергнута бывшая Святая Дева (франц.).
П 11 ноября в главном соборе страны – Соборе Парижской Богоматери — было проведено “богослужение” посвященное Богиням Свободы и Разума. Оно являлось, по сути, театральным представлением, призванным показать, что истинная вера ушла из Франции. В общем и целом движение это стремилось противопоставить то «естественную, основанную на науке религию» христианству одновременно и как культу и как мировоззренческой системе.
Однако при всем этом правительство также осуществило ряд шагов к сохранению свободы вероисповедания. Вероятней всего их целью являлось стабилизирование государства. Они ставили новую доктрину дехристианизации, предполагавшую постепенное “загнивание” Церкви Христовой по мере расширения просвещения без каких-либо дальнейших насильственных действий, могущих спровоцировать оставшихся верующих на новое восстание. Адептом и инициатором сей позиции стал глава правительства Робеспьер, который 21 ноября 1793 года выступил с осуждением “атеистической”, на его взгляд, деятельности дехристианизаторов. 7 декабря был принят декрет, «согласно которому запрещаются всякие насилия и меры, противные свободе культов».
Дехристианизация, попытка
упразднения католического культа в годы Великой французской революции
(главным образом в 1793). Д. являлась своеобразным выражением
революционного террора в борьбе с контрреволюционным духовенством, а не
мерой государственной атеистической политики, хотя в ней и содержались
антирелигиозные элементы. В ходе проведения Д. закрывались церкви,
изымались их драгоценности для нужд обороны, священников принуждали
отрекаться от сана. Движение за Д. зародилось в провинции. Инициатива Д.
принадлежала эбертистам
и близким к ним группам; была поддержана Парижской Коммуной.
Христианство было заменено новым революционным рационалистическим
культом Разума. Вводился этот новый культ нередко в принудительном
порядке и вызывал крайнее недовольство крестьян. Понимая, что Д.
способна создать у народа контрреволюционные настроения, М. Робеспьер
выступил против культа Разума. 6—7 декабря 1793 Конвент официально
осудил меры насилия, "противоречащие свободе культов". Руководители
политики Д. — П. Г. Шометт, Ж. Р. Эбер, Ж. Фуше — отказались от Д.
Лит.: Домнич М., Великая французская буржуазная революция и католическая церковь, М., 1960; Mathiez A., La révolution et l'église, P., 1910.
http://tabun.everypony.ru/blog/my-little-history/73650.html
Дехристианизация, попытка упразднения католического культа в годы Великой французской революции (главным образом в 1793). Д. являлась своеобразным выражением революционного террора в борьбе с контрреволюционным духовенством, а не мерой государственной атеистической политики, хотя в ней и содержались антирелигиозные элементы. В ходе проведения Д. закрывались церкви, изымались их драгоценности для нужд обороны, священников принуждали отрекаться от сана. Движение за Д. зародилось в провинции. Инициатива Д. принадлежала эбертистам и близким к ним группам; была поддержана Парижской Коммуной. Христианство было заменено новым революционным рационалистическим культом Разума. Вводился этот новый культ нередко в принудительном порядке и вызывал крайнее недовольство крестьян. Понимая, что Д. способна создать у народа контрреволюционные настроения, М. Робеспьер выступил против культа Разума. 6—7 декабря 1793 Конвент официально осудил меры насилия, "противоречащие свободе культов". Руководители политики Д. — П. Г. Шометт, Ж. Р. Эбер, Ж. Фуше — отказались от Д.
Лит.: Домнич М., Великая французская буржуазная революция и католическая церковь, М., 1960; Mathiez A., La révolution et l'église, P., 1910.
Попытка дехристианизации. Культы разума и Высшего Существа.1793-1794 г.
Поначалу новый высший законодательный орган Франции – Конвент, относился к Церкви благожелательно. Однако в марте-апреле 1793 года были приняты ряд законов предусматривающих расстрел любых священников, являющиеся сообщниками врагов Франции по установлению факта их вооруженного выступления против Республики. «Факт будет считаться установленным либо при наличии письменного заявления, скрепленного двумя подписями или даже одной подписью, подтвержденного показанием под присягой одного свидетеля, либо при наличии устного заявления, подтвержденного показанием под присягой двух свидетелей».
Этот закон поставил под подозрение весь католический клир – как конституционный, так и “ослушный”. В обществе распространилось убеждение, что все священнослужители – враги отечества.
Стартом собственно дехристианизации можно считать 31 октября 1793 года, когда шесть католических и один протестантский священник отреклись от свой веры в преобразованной в «Храм Истины» приходской церкви, что широко и наглядно освещалось тогдашней прессой. Сразу затем вышло общегосударственное запрещение на ношение какой-либо одежды, кроме гражданской, далее – запрет на преподавательскую деятельность для священнослужителей и монахинь.
Важной вехой процесса выдавливания Христианства из жизни Франции стала замена григорианского календаря и летоисчисления от Рождества Христова на республиканский календарь. Дата упразднения королевской власти и провозглашение республики (22 сентября 1792) считалась началом новой эры. Календарь был разработан специальной комиссией под руководством Жильбера Ромма и знаменовал разрыв с традициями и начало «естественной религии», ассоциируемой с природой.
Республиканский календарь
По всей Франции – от глухих деревень и до Парижа прокатилась волна борьбы с «предрассудками и врагами Революции», зачастую насильственной. Священнослужители, не редко под угрозой физической расправы, отрекались от сана, церкви разграблялись, закрывались или переоборудовались под новою религию – религию отечества, которая вскоре превратилась в Культ Разума. 11 ноября в главном соборе страны – Соборе Парижской Богоматери — было проведено “богослужение” посвященное Богиням Свободы и Разума. Оно являлось, по сути, театральным представлением, призванным показать, что истинная вера ушла из Франции. В общем и целом движение это стремилось противопоставить то «естественную, основанную на науке религию» христианству одновременно и как культу и как мировоззренческой системе.
Однако при всем этом правительство также осуществило ряд шагов к сохранению свободы вероисповедания. Вероятней всего их целью являлось стабилизирование государства. Они ставили новую доктрину дехристианизации, предполагавшую постепенное “загнивание” Церкви Христовой по мере расширения просвещения без каких-либо дальнейших насильственных действий, могущих спровоцировать оставшихся верующих на новое восстание. Адептом и инициатором сей позиции стал глава правительства Робеспьер, который 21 ноября 1793 года выступил с осуждением “атеистической”, на его взгляд, деятельности дехристианизаторов. 7 декабря был принят декрет, «согласно которому запрещаются всякие насилия и меры, противные свободе культов».
Страсбургский собор, превращенный в храм Разума
большевики очень любили сравнивать себя с якобинцами и свою революцию с французской. Как я упомянул выше, именно французским («настоящим, обновляющим страну») террором они и вдохновлялись. Поэтому сходные черты, конечно, были, как есть они у всяких действительно массовых репрессий. Хотя бы в том, что основную часть жертв террора составляют обычно не те, против кого он официально направлен, а рядовые люди. Например, во время Французской революции дворяне составили только 8-9% всех жертв революционного террора. Так и в России, поскольку политика большевиков вызвала недовольство самых широких слоев общества, прежде всего крестьянства, то, хотя в процентном отношении (по отношению к собственной численности) наибольшие потери понесли образованные слои, в абсолютном исчислении большая часть жертв террора приходится как раз на рабочих и крестьян – в абсолютном большинстве это убитые после подавления сотен различных восстаний (в одном Ижевске было уничтожено 7 983 чел. членов семей восставших рабочих). Среди примерно 1,7-1,8 млн. всех расстрелянных в эти годы на лиц, принадлежащих к образованным слоям приходится лишь примерно 22% (порядка 440 тыс.чел).
Специфика политики большевиков 1917-1922 гг. состояла в установке, согласно которой люди подлежали уничтожению по самому факту принадлежности к определенным социальным слоям, кроме тех их представителей, кто “докажет делом” преданность советской власти. Именно эта черта, которая (с тех пор, как об этом стало можно говорить) всячески затушевывалась представителями советско-коммунистической пропаганды и их последователями, которые стремились "растворить" эти специфические социальные устремления большевиков в общей массе "жестокостей" Гражданской войны и, смешивая совершенно разные вещи, любили рассуждать о "красном и белом терроре".
Жан-Батист Каррье (фр. Jean-Baptiste Carrier) (16 марта 1756 — 16 ноября 1794) — участник Великой Французской революции, один из самых жестоких комиссаров Конвента.
1793 г. он прибыл в Нант для подавления вандейского мятежа с самыми широкими полномочиями.
В тюрьмах Нанта к тому времени находились тысячи пленных вандейцев, священников и т. д. А город испытывал сильные трудности с продовольствием. К тому же среди арестованных начались эпидемии (дизентерии, тифа и т. д.), от которых заражались тюремщики и медики. На совещании Каррье с городским революционным советом было решено истребить пленных. В начавшихся расправах активно участвовал добровольческий отряд, назвавший себя «ротой Марата». Помимо уже традиционного гильотинирования и массовых расстрелов в тюрьмах, Каррье придумал новый способ — «потопление» (noyade): пленных сажали в плоскодонную барку, вывозили ночью на середину Луары и там, открыв люки, топили судно. Он сам назвал такой способ «вертикальной депортацией». Первое «потопление» состоялось в ночь с 16 на 17 ноября (26-27 брюмера), и сам Каррье донёс о нём Конвенту:
его таких «потоплений» было произведено около шести, число их жертв разные историки оценивают от двух до девяти тысяч. Каррье приписываются и другие зверства: так называемые «республиканские браки», когда двух осужденных разного пола связывали голыми вместе и бросали в реку, оргии с вынужденным участием «подозрительных» и т. д., но документальные подтверждения этого уже ненадежны. Так или иначе, из тринадцати тысяч заключенных погибло десять, в том числе около двух было гильотинировано или расстреляно, а около трех умерло от тифа и других болезней.
Взимаемые им налоги и реквизиции в городе подрывали торговлю. Он обвинял коллег, в том числе Приёра из Марны, в умеренности и требовал более жестоких репрессий; генералу Аксо он писал: «Вам приказано сжигать дома всех мятежников, убивать всех их жителей и реквизировать все припасы». В конечном счете агент Комитета общественного спасения Жюльен из Парижа, побывавший в Нанте, изобличил его деятельность в письме Робеспьеру от 4 февраля 1794 года. 8 февраля 1794 г. (20 плювиоза II года) Каррье был отозван из Нанта.
В Париже Каррье стал секретарем Конвента. Опасаясь за свою жизнь, он примкнул к термидорианцам и поддержал Термидорианский переворот (27—28 июля 1794). Но ему вышел боком процесс над нантскими нотаблями, отправленными в Париж ещё в ноябре для суда по достаточно надуманным обвинениям. Процесс состоялся 22—28 фрюктидора II года (8-14 сентября 1794 года). Мало того, что в новой ситуации обвиняемые были оправданы, но они превратились в обвинителей и дали показания, обличающие Каррье и революционный комитет Нанта (состав которого к тому времени уже сменился). Каррье, явившийся на процесс, защищался очень неуклюже и тем усугубил свое положение; вскоре он сам попал под суд. В своё оправдание он очень живо описал многочисленные зверства вандейцев, а также заявил, что если он виноват, то вместе со всем Конвентом: «Здесь все виновно, все, вплоть до колокольчика председателя!» Тем не менее 26 фримера III года (16 декабря 1794 г.) его гильотинировали на Гревской площади.
Потопления в Нанте в 1793 году. Картина Жозефа Обера (1882). Музей искусства и истории Шоле.
Дехристианизация, попытка упразднения католического культа в годы Великой французской революции (главным образом в 1793). Д. являлась своеобразным выражением революционного террора в борьбе с контрреволюционным духовенством, а не мерой государственной атеистической политики, хотя в ней и содержались антирелигиозные элементы. В ходе проведения Д. закрывались церкви, изымались их драгоценности для нужд обороны, священников принуждали отрекаться от сана. Движение за Д. зародилось в провинции. Инициатива Д. принадлежала эбертистам и близким к ним группам; была поддержана Парижской Коммуной. Христианство было заменено новым революционным рационалистическим культом Разума. Вводился этот новый культ нередко в принудительном порядке и вызывал крайнее недовольство крестьян. Понимая, что Д. способна создать у народа контрреволюционные настроения, М. Робеспьер выступил против культа Разума. 6—7 декабря 1793 Конвент официально осудил меры насилия, "противоречащие свободе культов". Руководители политики Д. — П. Г. Шометт, Ж. Р. Эбер, Ж. Фуше — отказались от Д.
Лит.: Домнич М., Великая французская буржуазная революция и католическая церковь, М., 1960; Mathiez A., La révolution et l'église, P., 1910.
Попытка дехристианизации. Культы разума и Высшего Существа.1793-1794 г.
Поначалу новый высший законодательный орган Франции – Конвент, относился к Церкви благожелательно. Однако в марте-апреле 1793 года были приняты ряд законов предусматривающих расстрел любых священников, являющиеся сообщниками врагов Франции по установлению факта их вооруженного выступления против Республики. «Факт будет считаться установленным либо при наличии письменного заявления, скрепленного двумя подписями или даже одной подписью, подтвержденного показанием под присягой одного свидетеля, либо при наличии устного заявления, подтвержденного показанием под присягой двух свидетелей».
Этот закон поставил под подозрение весь католический клир – как конституционный, так и “ослушный”. В обществе распространилось убеждение, что все священнослужители – враги отечества.
Стартом собственно дехристианизации можно считать 31 октября 1793 года, когда шесть католических и один протестантский священник отреклись от свой веры в преобразованной в «Храм Истины» приходской церкви, что широко и наглядно освещалось тогдашней прессой. Сразу затем вышло общегосударственное запрещение на ношение какой-либо одежды, кроме гражданской, далее – запрет на преподавательскую деятельность для священнослужителей и монахинь.
Важной вехой процесса выдавливания Христианства из жизни Франции стала замена григорианского календаря и летоисчисления от Рождества Христова на республиканский календарь. Дата упразднения королевской власти и провозглашение республики (22 сентября 1792) считалась началом новой эры. Календарь был разработан специальной комиссией под руководством Жильбера Ромма и знаменовал разрыв с традициями и начало «естественной религии», ассоциируемой с природой.
Республиканский календарь
По всей Франции – от глухих деревень и до Парижа прокатилась волна борьбы с «предрассудками и врагами Революции», зачастую насильственной. Священнослужители, не редко под угрозой физической расправы, отрекались от сана, церкви разграблялись, закрывались или переоборудовались под новою религию – религию отечества, которая вскоре превратилась в Культ Разума. 11 ноября в главном соборе страны – Соборе Парижской Богоматери — было проведено “богослужение” посвященное Богиням Свободы и Разума. Оно являлось, по сути, театральным представлением, призванным показать, что истинная вера ушла из Франции. В общем и целом движение это стремилось противопоставить то «естественную, основанную на науке религию» христианству одновременно и как культу и как мировоззренческой системе.
Однако при всем этом правительство также осуществило ряд шагов к сохранению свободы вероисповедания. Вероятней всего их целью являлось стабилизирование государства. Они ставили новую доктрину дехристианизации, предполагавшую постепенное “загнивание” Церкви Христовой по мере расширения просвещения без каких-либо дальнейших насильственных действий, могущих спровоцировать оставшихся верующих на новое восстание. Адептом и инициатором сей позиции стал глава правительства Робеспьер, который 21 ноября 1793 года выступил с осуждением “атеистической”, на его взгляд, деятельности дехристианизаторов. 7 декабря был принят декрет, «согласно которому запрещаются всякие насилия и меры, противные свободе культов».
Страсбургский собор, превращенный в храм Разума
მე-18 საუკუნეში საფრანგეთში ხდებოდა უცნაური რამეები.
რუსი ისტორიკოსი ს.ვ. ვოლკოვის თანახმად ბოლშევიკებს ძალიან უყვარდათ თავის შედარება იაკობინელებთან და თავისი რევოლუციის შედარება ფრანგულ რევოლუციალსთან, წითელი ტერორის შედარება ფრანგულ,"ნამდვილ,ქვეყნის განმაახლებელ" ტერორთან
ბოლშევიკები ფრანგული რევოლუციური ტერორით იყვნენ შთაგონებულნი.
ბოლშევიკური და ფრანგული ტერორი გვანდნენ ერთმანეთს.
თუნდაც იმაში რომ მათ მსხვერპლთა ძირითად ნაწილს შეადგენდნენ რიგითი ადამიანები და არა ისინი ვის წინააღმდეგაცაა ტერორი ოფიციალურად მიმართული.
ასე მაგალითად ფრანგული რევოლუციის დროს არისტოკრატები შეადგენდნენ რევოლუციური ტერორის მსხვერპლთა მხოლოდ 8-9 პროცენტს.
ასე იყო რუსეთშიც ვინაიდან ბოლშევიკთა პოლიტიკა იწვევდა საზოგადოების უფართოესი ფენების უკმაყოფილებას. პირველ რიგში უკმაყოფილოები იყვნენ გლეხები.
საკუთარ რაოდენობასთან შედარებით პროცენტული თვალსაზრისით ბოლშევიკების პოლიტიკის შედეგად უდიდესი დანაკლისი განიცადეს განათლებულმა ფენებმა,მაგრამ აბსოლუტური ანგარიშით ბოლშევიკური ტერორის მსხვერპლთა უდიდეს ნაწილს შეადგენდნენ მუშები და გლეხები.
უმრავლეს შემთხვევაში ესაა ასობით აჯანყების ჩახშობის შემდეგ დახოცილები. მარტო იჟევსკში მოკლეს აჯანყებული მუშების ოჯახების 7 983 წევრი.
ამ წლებში დახვრეტილი დაახლოებით 1,7-1,8 მილიონი დახვრეტილიდან მხოლოდ დაახლოებით 440 ათასი დახვრეტილი იყო განათლებული ფენების წევრი.
1917-22 წლებში ბოლშევიკები მათი პოლიტიკის პრინციპის თანახმად სპობდნენ გარკვეული სოციალური ფენების წარმომადგენლებს.
არ სპობდნენ მხოლოდ იმათ ვინც საქმით დაამტკიცებდა საბჭოთა ხელისუფლებისადმი ერთგულებას.
ესაა ბოლშევიკების აზრით სამაგალითო და მისაბაძი ფრანგი რევოლუციონერი ჟან ბატისტ კარიე, Jean-Baptiste Carrier , 1756 წლის 16 მარტი —1794 წლის 16 ნოემბერი,კონვენტის ერთ-ერთი ყველაზე სასტიკი და დაუნდობელი კომისარი.
1793 წელს მას მიანიჭეს უფართოესი უფლებები და გააგზავნეს ნანტში ვანდეის აჯნყების ჩასახშობად.
ნანტის ციხეებში იმ დროისთვის იყო ათასობით ტყვე ვანდეელი,მღვდელი და ა.შ.
ამ დროს ქალაქი განიცდიდა საკვების ნაკლებობას, პატიმრებში გავრცელდა დიზენტერიის,ტიფის და ა.შ. ეპიდემიები. ავად ხდებოდნენ ციხეების ზედამხედველებიც და ექიმებიც.
კარიემ და ქალაქის რევოლუციურმა საბჭომ გადაწყვიტეს პატიმართა გაწყვეტა.
ამ ჟლეტა-სასაკლაოში მონაწილეობდნენ მოხალისეები რომლებიც თავის თავს უძახოდნენ მარატის როტას.
რა თქმა უნდა აამოქმედეს გილიოტინა. რა თქმა უნდა ციხეებში მასობრივად ხვრეტდნენ პატიმრებს.
მაგრამ მდიდარი ფანტაზიის მქონე კარიემ მოიგონა ადამიანთა ჟლეტის ახალი ხერხი-დახრჩობა (noyade): ტყვეებს სვავდნენ ბრტყელძირიან ნავზე. გაჰყავდათ ტყვეებით სავსე ეს ნავი მდინარე ლუარას შუაგულში, იქ ხსნიდნენ ლიუკებს და სძირავდნენ ნავს.
თვითონ კარიემ ამ ხერხს დაარქვა "ვერტიკალური დეპორტაცია".
პირველი ასეთი "დეპორტაცია" შედგა 16-17 ნოემბრის ღამეს და კარიემ ამის შესახებ პირადად მოახსენა კონვენტს.
დახრჩობის ასეთი სეანსი დაახლოებით 6 იყო. ზოგი ისტორიკოსის აზრით ასე დაახრჩვეს 2 ათასი კაცი,სხვების აზრით კი 9 ათასი.
ამბობენ რომ კარიემ გამოიგონა ე.წ. რესპუბლიკური ქორწინებებიც. ზოგჯერ გატიტვლებულ სხვადასხვა სქესის 2-2 პატიმარს მიაბავდნენ ხოლმე ერთმანეთზე და გადაუძახებდნენ წყალში. ტარდებოდა ორგიები "საეჭვოთა" მონაწილეობით, და ა.შ.
ასე იყო თუ ისე 13 ათასი პატიმარიდან დაიღუპა 10 ათასი. მათ შორის 2 ათასს თავი გილიოტინაზე მოკვეთეს. ზოგი დახვრიტეს, სხვები მოკლა ტიფმა და ა.შ.
კარიეს მიერ აკრეფილი ბეგარა და რეკვიზიციები ქალაქში დიდად აფერხებდა ვაჭრობას.
კარიე კი კოლეგებს აბრალებდა ზომიერებას და მოითხოვდა რეპრესიების გამკაცრებას.
მან გენერალ აკსუს მისწერა: "თქვენ უნდა დაწვათ ყველა აჯანყებულის სახლი,მოკლათ ამ სახლების ყველა მცხოვრები და მოახდინოთ მთელი მარაგების რეკვიზიცია".
ბოლოს და ბოლოს გადაირია საზოგადოებრივი ხსნის კომიტეტის წევრი ჟიულიენიც და მან წერილით რობესპიერ აუწერა ყველაფერი.
1794 წლის 8 თებერვალს კარიე გაიწვიეს ნანტიდან.
ცოტა ხნის შემდეგ ის გაასამართლეს. ის ამბობდა რომ დამნაშავეა ყველა, დამნაშავეები არიან ვანდეელებიც და მთელი კონვენტიც.
დღემდე ომეორებენ მის ფრაზას: "აქ ყველაა დამნაშავე თავმჯდომარის ეჟვანის ჩათვლით".
არ უშველა ამან,ან პირიქით,სწორედ ამის თქმის გამო, 1794 წლის 16 დეკემბერს მას გრევის მოედანზე გილიოტინაზე მოკვეთეს თავი.
ვერტიკალური დეპორტაციები-დახრჩობები ნანტში 1793 წელს, ჟოზეფ ობერის სურათი//1882//, შოლეს ხელოვნებისა და ისტორიის მუზეუმი.
იოანე ღვთისმეტყველი სახარებაში ამბობს: „ღმერთი სიყვარული არს“
“ღმერთი სიყუარულ არს” – ამბობს იოანე მახარებელი.
ღმერთი
სიყვარულია და სიყვარულის მკვიდრი ღმერთში მკვიდრობს, ღმერთი კი - მასში. -
See more at:
http://orthodoxy.ge/tserili/akhali_agtqma/1ioane-4.htm#sthash.9Q7LjtMe.dpuf
ღმერთი
სიყვარულია და სიყვარულის მკვიდრი ღმერთში მკვიდრობს, ღმერთი კი - მასში. -
See more at:
http://orthodoxy.ge/tserili/akhali_agtqma/1ioane-4.htm#sthash.9Q7LjtMe.dpuf
ღმერთი
სიყვარულია და სიყვარულის მკვიდრი ღმერთში მკვიდრობს, ღმერთი კი - მასში. -
See more at:
http://orthodoxy.ge/tserili/akhali_agtqma/1ioane-4.htm#sthash.9Q7LjtMe.dpuf
http://www.ambioni.ge/siyvarulistvis-wmida-efrem-asuri
იყვარულისათვის – წმიდა ეფრემ ასური
ავტორი: რედაქტორი | გამოქვეყნებულია: 30.01.20122 კომენტარი | 3,613 ნახვა
ნეტარია კაცი, რომელსაც ღვთის სიყვარული გააჩნია, რამეთუ მასში ღმერთი
მკვიდრობს, რამეთუ ღმერთი სიყვარულია და ყველას, ვისაც ღვთის სიყვარული
აქვს, ღმერთი მასთანაა მარადის. და ვისთანაც ღმერთია, მას ძალუძს
ყოველგვარი მტრის დაძლევა. 
ვისთანაც სრული სიყვარულია, იგი არავის შეურაცხყოფს, არც მცირესა და არც
დიდს, არც მდიდარსა და არც ღარიბს, არამედ მას თავისი თავი ყველაზე
უარესად, ყველაზე ნაკლებად და ყველაზე უღირსად მიაჩნია, იგი ყველაფერს
იტვირთავს, ყველაფერს მოითმენს. ვისაც სიყვარული გააჩნია, ის მოყვასზე არ
იმედიდურებს, არც იბატონებს, არც არავის განიკითხავს და თუკი სხვა ვინმე
განიკითხავს მოყვასს, ის არ გახდება მისი თანაზიარი, არამედ ამხელს და
მოაქცევს.
ვისაც სიყვარული გააჩნია, არ იმეგობრებს მზაკვართან, არც ამპარტავანთან; ვისაც სიყვარული გააჩნია, მას არ შურს ცოდვილთა სიმდიდრე, არამედ ზრუნავს მათთვის, ლმობიერად ასწავლის მათ და ანუგეშებს. როცა მოყვასს გასაჭირსა და განსაცდელში ჰპოვებს, მისთვის წუხს და განიცდის და მთელი თავისი ძალ-ღონით შეეწევა მას სიკვდილამდე.
ვისაც სიყვარული გააჩნია, არ უგულვებელყოფს უცხოს, არამედ სიყვარულით შეიწყნარებს მას და მყისვე მოასვენებს. ვისაც სიყვარული გააჩნია, იგი აღასრულებს ღვთის ნებას და ქრისტეს ჭეშმარიტი მოწაფეა, რამეთუ ჩვენმა მაცხოვარმა ასე უთხრა სანატრელ მოციქულებს: “ამით უწყოდიან ყოველთა, ვითარმედ ჩემნი მოწაფენი ხართ, ოდეს იყვარებოდეთ ურთიერთს”.
ვისაც სიყვარული გააჩნია, იგი საკუთრად არაფერს მიიჩნევს, არამედ ყველაფერი, რაც აბადია, სხვისთვის ნებავს. ვისაც სიყვარული გააჩნია, არავის თვლის უცხოდ, არამედ ყველას თავის მეგობრად ხედავს, და არასოდეს აღშფოთდება და არ გაიხარებს ძმის ბოროტების გამო, და არც ცილს დასწამებს, და არც არავის მტრობას ჩაიდებს გულში, ეშმაკის გარდა, არამედ ყველაფერს სულგრძელებით მოითმენს.
ნეტარია კაცი, რომელმაც სიყვარული მოიპოვა და ასე წარსდგა ყოველთა დამბადებელი ღმერთის წინაშე, რომელმაც უწყის თავის ბეჭდით აღმბეჭდილნი და შეიწყნარებს მათ თავის სასუფეველში თავის ანგელოზებთან ერთად და ისინი დამკვიდრდებიან ქრისტესთან. რადგან ძე ღვთისა სიყვარულისთვის მოვიდა ამქვეყნად და სიყვარულით გაგვიღო სამოთხე, სიყვარულის გამო გვიჩვენა ზეცად აღმავალი გზა, რამეთუ განდგომილნი და ღვთის მტრები ვიყავით და სიყვარულით შეგვარიგა მამას, ამის გამო გვმართებს თქმად, რომ ღმერთი სიყვარულია და ვინც სიყვარულით იარსებებს, იგი სამარადისოდ ღმერთთან იქნება.
ასეთი რამეების მქადაგებელი ქრისტე და ქრისტიანები ფრანგ რევოლუციონერებს//ბოლშევიკებსაც// რა თქმა უნდა არ მოსწონდათ,მათ სძულდათ ისინი ვინც არ იზიარებდა მათ შეხედულებებს და მათ სასწრაფოდ დაიწყეს ქრისტეს შემცვლელის ძებნა.
დაიწყო დექრისტიანიზაციის, საფრანგეთში კათოლიკური ეკლესიის მოსპობის მცდელობის ხანა.
1793 წლის მარტ-აპრილში რევოლუციონერებმა მიიღეს კანონები რომელთა თანახმადაც უნდა დაეხვრიტათ საფრანგეთის ანუ ამ რევოლუციონერთა მტრებად გამოცხადებული მღვდლები. თუ კი ერთი ან ორი კაცი ხელს მოაწერდა განცხადებას რომ ესა თუ ის მღვდელი საფრანგეთის და რესპუბლიკის მტერია და დაიფიცებდა რომ ეს ნამდვილად ასეა ეს მღვდელი უნდა დაეხვრიტათ.
მღვდლის დასახვრეტად საკმარისი იყო ზეპირი განცხადებაც თუ კი ორი მოწმე იქნებოდა.
ფრანგმმა რევოლუცინერებმა საზოგადოება დაარწმუნეს იმაში რომ საფრანგეთის სამღვდელოება სამშობლოს მტერია. ესეც ძალიან მოსწონდათ ბოლშევიკებს.
ასე დაიწყო დექრისტიანიზაციის, საფრანგეთში. ებერტისტების და მათთან ახლო ჯგუფების ინიციატივებით და პარიზის კომუნის მხარდაჭერით დაიწყო ქრისტიანობის,კათოლიკური კულტის მოსპობის მცდელობა და პოლიტიკა.
საკუთრივ დექრისტიანიზაციის საწყის თარიღად შეიძლება ჩაითვალოს 1793 წლის 31 ოქტომბერი, როდესაც ექვსმა კათოლიკე და ერთმა პროტესტანტმა მღვდელმა უარყვეს თავისი რწმენა, ეს მათ გააკეთეს "ჭეშმარიტების ტაძრად" გადაკეთებულ ეკლესიაში.
ეს ფაქტი ფართოდ გააშუქა მაშინდელმა პრესამ.
ამის შემდეგ საფრანგეთში აკრძალეს სამოქალაქო ტანისამოსის გარდა რაიმე სამოსის ტარება. შემდეგ სასულიერო წოდების წარმომადგენლებს და მონაზვნებს აუკრძალეს მასწავლებლობა.
რევოლუციონერებმა გააუქმეს ქრისტიანული წელთაღრიცხვა და ახალი ხანის დასაწყისად გამოაცხადეს მეფის ხელისუფლების გაუქმების და რესპუბლიკის გამოცხადების თარიღი//1792 წლის 22 სექტემბერი//.
"Могила Ленина - колыбель свободы всего человечества"
საფრანგეთის რევოლუციის მიმბაძველმა ბოლშევიკებმაც ლენინის საფლავი გამოაცხადეს კაცობრიობის თავისუფლების აკვნად.
ლენინია ჩვენი უკვდავებაო,უმტკიცებდნენ ისინი კაცობრიობას.
საფრანგეთშიც ისევე როგორც რუსეთის იმპერიის მთელ ტერიტორიაზე დაიწყო ომი "ცრურწმენებთან" და რევოლუციის მტრებთან". მღვდლებს ემუქრებოდნენ ფიზიკური ანგარიშსწორებით და დაშინებული მღვდლები უარს ამბობდნენ თავის წოდებაზე.
ეკლესიებს ძარცვავდნენ,ხურავდნენ ან აქცევდნენ რევოლუციონერების მიერ შექმნილი ახალი რელიგიის, სამშობლოს რელიგიის, ემდეგ კი გონების კულტის ტაძრებად.
ივან ალეკსეევიჩ ბუნინმა თავის დღიურებში პარიზში 1924 წლის 6 თებერვალს გააკეთა შემდეგი ჩანაწერი
"პარიზი,1924 წლის 6 თებერვალი, ვიყავი გონების ქალღმერთის საფლავზე.
..გონების ქალღმერთი დაიბადა პარიზში 1,5 საუკუნის წინ. მას ერქვა ტერეზა ანჟელიკა ობრი. მისი მშობლები უბრალო ღარიბი ადამიანები იყვნენ.
მაგრამ ტერეზა ანჟელიკა ობრი დაჯილდოებული იყო არაჩვეულებრივი სილამაზით და იშვიათი გრაციით. ახალგაზრდობაში მას აღმოაჩნდა ზუსტი მუსიკალური სმენა წმინდა ხმა...
მისი ოცნებები ახდა. ის გახდა ოპერის მსახიობი მღეროდა და ცეკვავდა სცენაზე სახელგანთქმული მსახიობების გვერდით და მას აღფრთოვანებით უკრავდნენ ტაშს. ის თამაშობდა ქალღმერთები დიანას,ვენერას,ათენა პალადას როლებს.
მაგამ მოხდა მეტი,ის დარჩა დიდ ისტორიაში.
1793 წლის 10 ნოემბერს ტერეზა ანჟელიკა ობრი პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარში გამოვიდა როგორც გონების ქალღმერთი. და შემდეგ ის,როგორც კაცობრიობის მიერ გამოგონილი ღვთაების განსახიერება, გადაიყვანეს ტიუილრის სასახლეში, კონვენტში.
ის დაასაფლავეს მონმარტრის სასაფლაოზე,აბა როგორ არ უნდა ნახო ეს საფლავი".
// ამის ამოკითხვა შეგიძლიათ ბუნინის მოთხრობაში "ნამგლის და უროს ქვეშ". ის მთლიანად დაიბეჭდა რუსულ ჟურნალში "ლიტერატურული მემკვიდრეობა"//.
ასე შეცვალეს ფრანგმა რევოლუციონერებმა ქრისტე და ღვთისმშობელი ტერეზა ანჟელიკა ობრით.
Fête de la Raison («გონების ფესტივალი »), პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარი,1793 წლის 20 ბრიუმერი.
გონების ტაძრად გადაკეთებული სტრასბურგის ტაძარი.
საფრანგეთის რევოლუციისთვის დამახასიეთებელი ელემენტი იყო გონების კულტი (Culte de la Raison). პიერ გასპარ შომეტს,ჟაკ-რენე ებერს და მათ მიმდევრებს ამით უნდოდათ საფრანგეთში ქრისტიანული რელიგიის მოსპობა.
გონების კულტი ფართოდ გავრცელდა 1793-1794 წლებში, სექტემბრის მკვლელობათა და,განსაკუთრებით,პარიზის კომუნის ბრძანებით კათოლიკური ღვთისმსახურების აკრძალვის და ყველა ეკლესიის დახურვის შემდეგ. პარიზის ეკლესიები გადააკეთეს გონების ქალღმერთის ეკლესიებად.
გონების კულტის პირველი ვარიანტები გაჩნდა პარიზის გარეთ. 1793 წლის სექტემბერ-ოქტომბერში ჟოზეფ ფუშემ დღესასწაულები მოაწყო დეპარტამენტებში ნიევრი და კოტ-დორ.
როშფორში ლენიელომ ეკლესია გადააქცია ჭეშმარიტების ტაძრად სადაც 1793 წლის 31 ოქტომბერს საზეიმო ვითარებაში ექვსმა კათოლიკე და ერთმა პროტესტანტმა მღვდელმა უარი თქვეს თავის წოდებაზე და რელიგიაზე.
გონების კულტის ცერემონიების დროს ტარდებოდა კარნავალები, აღლუმები,მღვდლებს ძალით ხდიდნენ ანაფორას,ძარცვავდნენ ეკლესიებს, სპობდნენ ან ბილწავდნენ წმინდა საგნებს//ზატებს,ქანდაკებებს,ჯვრებს და ა.შ.//.
ამას გარდა ატარებდნენ "რევოლუციის წამებულებისთვის" პატივის მიგების ცერემონიებს.
ასეთი რამეები ხდებოდა საფრანგეთის სხვა ნაწილებშიც. კულტი ყველაზე მეტად განვითარდა პარიზში.
სწორედ პარიზში,ღვთისმშობლის ტაძარში თავისუფლების ფესტივალის (Fête de la Liberté)ჩატარებისას 1793 წლის 10 ნოემბერს//20 ბრიუმერს//,პ.გ.შომეტის მიერ მოგონილი და ტაძრის შიგნით მიმდინარე ცერემონიის დროს ოპერის მსახიობ ტერეზა-ანჟელიკა ობრის//1772-1829// დაადგეს გვირგვინი როგორც გონების ქალღმერთს. მისი სახე გახდა ივანე ბუნინის ნოველა "გონების ქალღმერთის" საფუძველი.
1793 წლიდან პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარს აღარ უწოდებდნენ ეკლესიას. ის გადაიქცა გონების ტაძრად. რევოლუციონერებმა ის დაამშვენეს რუსოს,ვოლტერის და სხვა განმანათლებლების ბიუსტებით.
ამის შემდეგ პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარში მოაწყვეს სურსათ-სანოვაგის საწყობი.
მხოლოდ ნაპოლეონ ბონაპარტემ 1802 წელს დაუბრუნა მას თავდაპირველი ფუნქცია.
მანამდე კი გონების კულტი მოედო საფრანგეთის ქალაქებს და სოფლებს. მას მხარს უჭერდა სანკიულოტთა დიდი ნაწილი.
მაგრამ რევოლუციონერებმა ვერ მოახერხეს ყველა ფრანგის დამორჩილება. ყველა ფრანგი არ უარყოფდა რელიგიას და ყველა მღვდელი არ უარყოფდა თავის წოდებას. ბევრ სოფლებში გლეხები გამოდიოდნენ ეკლესიების გახსნის და ქრისტიანობის აღდგენის მოთხოვნით.
დაფიქრდა საფრანგეთის მთავრობის ფაქტიური ხელმძღვანელი მაქსიმილიან რობესპიერიც.
1793 წლის 21 ნოემბრიდან მან დაიწყო პროტესტების გამოთქმა დექრისტიანიზატორთა წინააღმდეგ.
ის აცხადებდა რომ კონვენტი იღებდა მოქალაქეობრივი გრძნობების გამოხატვას და სულაც არ ფიქრობდა კათოლიკური კულტის გაუქმებას.
მეტიც,რობესპიერი გადაჭრით გამოვიდა მისი აზრით არისტოკრატული მსოფლმხედველობა ათეიზმის წინააღმდეგ და ამბობდა რომ ჩაგრული უმანკოების დამცველი და მოზეიმე დანაშაულის დამსჯელი დიადი არსების იდეა წმინდა ხალხური იდეაა.
1793 წლის 6-7 დეკემბერს კონვენტმა ოფიციალურად დაგმო კულტების თავისუფლებისთვის ხელის შემშლელი ძალადობის ზომები.
1794 წლის მარტში გონების კულტი აკრძალეს და ებერი და შომეტი სიკვდილით დასაჯეს.
მაგრამ 1794 წლის 7 მაისს კონვენტმა დეკრეტით საფრანგეთის სახელმწიფო რელიგიად დააკანონა უზენაესი არსების კულტი და არა ქრისტიანობა.
ამ არეულ-დარეული და ძალადობით დაღდასმული დროის შვილები,ლეკონტ დე ლილი და ბოდლერის სხვა თანამედროვეები კაცობრიობის ახალგაზრდობად და ოქროს ხანად ხედავდნენ ბერძნულ წარმართობას რომელიც შემდეგ გააფუჭა ცოდვის ქრისტიანულმა ცნებამ.
მათი კონცეფციის თანახმად ბერძნული წარმართობის სამყარო იყო ახალგაზრდა მშვენიერი სამყარო რომელშიც დაუბრკოლებლად და ბედნიერად იფურჩქნებოდნენ ინსტინტქტები. არსებები იქ ჰარმონიულად ცხოვრობდნენ.
ბოდლერთან სექსუალური თავისუფლების "ტაიტური" იდეალი,რომელიც გამოიხატა გიგანტში არის მსგავსი თემა.
მაგრამ ბოდლერი მაინც ბევრად უფრო რთულია და "ბოროტების ყვავილების" სამყარო ფუნდამენტურადაა დაღდასმული ცოდვით.
სამყაროს საწყისში იყო მშვენიერება,ჰარმონია,ძალა, მაგრამ შემდეგ ყველაფერი გაფუჭდა და გადაგვარდა.
"ბოროტების ყვავილების" მეტაფიზიკური განზომილება უეჭველია.
ვისთანაც სრული სიყვარულია, იგი არავის შეურაცხყოფს, არც მცირესა და არც
დიდს, არც მდიდარსა და არც ღარიბს, არამედ მას თავისი თავი ყველაზე
უარესად, ყველაზე ნაკლებად და ყველაზე უღირსად მიაჩნია, იგი ყველაფერს
იტვირთავს, ყველაფერს მოითმენს. ვისაც სიყვარული გააჩნია, ის მოყვასზე არ
იმედიდურებს, არც იბატონებს, არც არავის განიკითხავს და თუკი სხვა ვინმე
განიკითხავს მოყვასს, ის არ გახდება მისი თანაზიარი, არამედ ამხელს და
მოაქცევს.ვისაც სიყვარული გააჩნია, არ იმეგობრებს მზაკვართან, არც ამპარტავანთან; ვისაც სიყვარული გააჩნია, მას არ შურს ცოდვილთა სიმდიდრე, არამედ ზრუნავს მათთვის, ლმობიერად ასწავლის მათ და ანუგეშებს. როცა მოყვასს გასაჭირსა და განსაცდელში ჰპოვებს, მისთვის წუხს და განიცდის და მთელი თავისი ძალ-ღონით შეეწევა მას სიკვდილამდე.
ვისაც სიყვარული გააჩნია, არ უგულვებელყოფს უცხოს, არამედ სიყვარულით შეიწყნარებს მას და მყისვე მოასვენებს. ვისაც სიყვარული გააჩნია, იგი აღასრულებს ღვთის ნებას და ქრისტეს ჭეშმარიტი მოწაფეა, რამეთუ ჩვენმა მაცხოვარმა ასე უთხრა სანატრელ მოციქულებს: “ამით უწყოდიან ყოველთა, ვითარმედ ჩემნი მოწაფენი ხართ, ოდეს იყვარებოდეთ ურთიერთს”.
ვისაც სიყვარული გააჩნია, იგი საკუთრად არაფერს მიიჩნევს, არამედ ყველაფერი, რაც აბადია, სხვისთვის ნებავს. ვისაც სიყვარული გააჩნია, არავის თვლის უცხოდ, არამედ ყველას თავის მეგობრად ხედავს, და არასოდეს აღშფოთდება და არ გაიხარებს ძმის ბოროტების გამო, და არც ცილს დასწამებს, და არც არავის მტრობას ჩაიდებს გულში, ეშმაკის გარდა, არამედ ყველაფერს სულგრძელებით მოითმენს.
ნეტარია კაცი, რომელმაც სიყვარული მოიპოვა და ასე წარსდგა ყოველთა დამბადებელი ღმერთის წინაშე, რომელმაც უწყის თავის ბეჭდით აღმბეჭდილნი და შეიწყნარებს მათ თავის სასუფეველში თავის ანგელოზებთან ერთად და ისინი დამკვიდრდებიან ქრისტესთან. რადგან ძე ღვთისა სიყვარულისთვის მოვიდა ამქვეყნად და სიყვარულით გაგვიღო სამოთხე, სიყვარულის გამო გვიჩვენა ზეცად აღმავალი გზა, რამეთუ განდგომილნი და ღვთის მტრები ვიყავით და სიყვარულით შეგვარიგა მამას, ამის გამო გვმართებს თქმად, რომ ღმერთი სიყვარულია და ვინც სიყვარულით იარსებებს, იგი სამარადისოდ ღმერთთან იქნება.
ასეთი რამეების მქადაგებელი ქრისტე და ქრისტიანები ფრანგ რევოლუციონერებს//ბოლშევიკებსაც// რა თქმა უნდა არ მოსწონდათ,მათ სძულდათ ისინი ვინც არ იზიარებდა მათ შეხედულებებს და მათ სასწრაფოდ დაიწყეს ქრისტეს შემცვლელის ძებნა.
დაიწყო დექრისტიანიზაციის, საფრანგეთში კათოლიკური ეკლესიის მოსპობის მცდელობის ხანა.
1793 წლის მარტ-აპრილში რევოლუციონერებმა მიიღეს კანონები რომელთა თანახმადაც უნდა დაეხვრიტათ საფრანგეთის ანუ ამ რევოლუციონერთა მტრებად გამოცხადებული მღვდლები. თუ კი ერთი ან ორი კაცი ხელს მოაწერდა განცხადებას რომ ესა თუ ის მღვდელი საფრანგეთის და რესპუბლიკის მტერია და დაიფიცებდა რომ ეს ნამდვილად ასეა ეს მღვდელი უნდა დაეხვრიტათ.
მღვდლის დასახვრეტად საკმარისი იყო ზეპირი განცხადებაც თუ კი ორი მოწმე იქნებოდა.
ფრანგმმა რევოლუცინერებმა საზოგადოება დაარწმუნეს იმაში რომ საფრანგეთის სამღვდელოება სამშობლოს მტერია. ესეც ძალიან მოსწონდათ ბოლშევიკებს.
ასე დაიწყო დექრისტიანიზაციის, საფრანგეთში. ებერტისტების და მათთან ახლო ჯგუფების ინიციატივებით და პარიზის კომუნის მხარდაჭერით დაიწყო ქრისტიანობის,კათოლიკური კულტის მოსპობის მცდელობა და პოლიტიკა.
საკუთრივ დექრისტიანიზაციის საწყის თარიღად შეიძლება ჩაითვალოს 1793 წლის 31 ოქტომბერი, როდესაც ექვსმა კათოლიკე და ერთმა პროტესტანტმა მღვდელმა უარყვეს თავისი რწმენა, ეს მათ გააკეთეს "ჭეშმარიტების ტაძრად" გადაკეთებულ ეკლესიაში.
ეს ფაქტი ფართოდ გააშუქა მაშინდელმა პრესამ.
ამის შემდეგ საფრანგეთში აკრძალეს სამოქალაქო ტანისამოსის გარდა რაიმე სამოსის ტარება. შემდეგ სასულიერო წოდების წარმომადგენლებს და მონაზვნებს აუკრძალეს მასწავლებლობა.
რევოლუციონერებმა გააუქმეს ქრისტიანული წელთაღრიცხვა და ახალი ხანის დასაწყისად გამოაცხადეს მეფის ხელისუფლების გაუქმების და რესპუბლიკის გამოცხადების თარიღი//1792 წლის 22 სექტემბერი//.
"Могила Ленина - колыбель свободы всего человечества"
საფრანგეთის რევოლუციის მიმბაძველმა ბოლშევიკებმაც ლენინის საფლავი გამოაცხადეს კაცობრიობის თავისუფლების აკვნად.
ლენინია ჩვენი უკვდავებაო,უმტკიცებდნენ ისინი კაცობრიობას.
საფრანგეთშიც ისევე როგორც რუსეთის იმპერიის მთელ ტერიტორიაზე დაიწყო ომი "ცრურწმენებთან" და რევოლუციის მტრებთან". მღვდლებს ემუქრებოდნენ ფიზიკური ანგარიშსწორებით და დაშინებული მღვდლები უარს ამბობდნენ თავის წოდებაზე.
ეკლესიებს ძარცვავდნენ,ხურავდნენ ან აქცევდნენ რევოლუციონერების მიერ შექმნილი ახალი რელიგიის, სამშობლოს რელიგიის, ემდეგ კი გონების კულტის ტაძრებად.
ივან ალეკსეევიჩ ბუნინმა თავის დღიურებში პარიზში 1924 წლის 6 თებერვალს გააკეთა შემდეგი ჩანაწერი
"პარიზი,1924 წლის 6 თებერვალი, ვიყავი გონების ქალღმერთის საფლავზე.
..გონების ქალღმერთი დაიბადა პარიზში 1,5 საუკუნის წინ. მას ერქვა ტერეზა ანჟელიკა ობრი. მისი მშობლები უბრალო ღარიბი ადამიანები იყვნენ.
მაგრამ ტერეზა ანჟელიკა ობრი დაჯილდოებული იყო არაჩვეულებრივი სილამაზით და იშვიათი გრაციით. ახალგაზრდობაში მას აღმოაჩნდა ზუსტი მუსიკალური სმენა წმინდა ხმა...
მისი ოცნებები ახდა. ის გახდა ოპერის მსახიობი მღეროდა და ცეკვავდა სცენაზე სახელგანთქმული მსახიობების გვერდით და მას აღფრთოვანებით უკრავდნენ ტაშს. ის თამაშობდა ქალღმერთები დიანას,ვენერას,ათენა პალადას როლებს.
მაგამ მოხდა მეტი,ის დარჩა დიდ ისტორიაში.
1793 წლის 10 ნოემბერს ტერეზა ანჟელიკა ობრი პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარში გამოვიდა როგორც გონების ქალღმერთი. და შემდეგ ის,როგორც კაცობრიობის მიერ გამოგონილი ღვთაების განსახიერება, გადაიყვანეს ტიუილრის სასახლეში, კონვენტში.
ის დაასაფლავეს მონმარტრის სასაფლაოზე,აბა როგორ არ უნდა ნახო ეს საფლავი".
// ამის ამოკითხვა შეგიძლიათ ბუნინის მოთხრობაში "ნამგლის და უროს ქვეშ". ის მთლიანად დაიბეჭდა რუსულ ჟურნალში "ლიტერატურული მემკვიდრეობა"//.
ასე შეცვალეს ფრანგმა რევოლუციონერებმა ქრისტე და ღვთისმშობელი ტერეზა ანჟელიკა ობრით.
Fête de la Raison («გონების ფესტივალი »), პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარი,1793 წლის 20 ბრიუმერი.
გონების ტაძრად გადაკეთებული სტრასბურგის ტაძარი.
საფრანგეთის რევოლუციისთვის დამახასიეთებელი ელემენტი იყო გონების კულტი (Culte de la Raison). პიერ გასპარ შომეტს,ჟაკ-რენე ებერს და მათ მიმდევრებს ამით უნდოდათ საფრანგეთში ქრისტიანული რელიგიის მოსპობა.
გონების კულტი ფართოდ გავრცელდა 1793-1794 წლებში, სექტემბრის მკვლელობათა და,განსაკუთრებით,პარიზის კომუნის ბრძანებით კათოლიკური ღვთისმსახურების აკრძალვის და ყველა ეკლესიის დახურვის შემდეგ. პარიზის ეკლესიები გადააკეთეს გონების ქალღმერთის ეკლესიებად.
გონების კულტის პირველი ვარიანტები გაჩნდა პარიზის გარეთ. 1793 წლის სექტემბერ-ოქტომბერში ჟოზეფ ფუშემ დღესასწაულები მოაწყო დეპარტამენტებში ნიევრი და კოტ-დორ.
როშფორში ლენიელომ ეკლესია გადააქცია ჭეშმარიტების ტაძრად სადაც 1793 წლის 31 ოქტომბერს საზეიმო ვითარებაში ექვსმა კათოლიკე და ერთმა პროტესტანტმა მღვდელმა უარი თქვეს თავის წოდებაზე და რელიგიაზე.
გონების კულტის ცერემონიების დროს ტარდებოდა კარნავალები, აღლუმები,მღვდლებს ძალით ხდიდნენ ანაფორას,ძარცვავდნენ ეკლესიებს, სპობდნენ ან ბილწავდნენ წმინდა საგნებს//ზატებს,ქანდაკებებს,ჯვრებს და ა.შ.//.
ამას გარდა ატარებდნენ "რევოლუციის წამებულებისთვის" პატივის მიგების ცერემონიებს.
ასეთი რამეები ხდებოდა საფრანგეთის სხვა ნაწილებშიც. კულტი ყველაზე მეტად განვითარდა პარიზში.
სწორედ პარიზში,ღვთისმშობლის ტაძარში თავისუფლების ფესტივალის (Fête de la Liberté)ჩატარებისას 1793 წლის 10 ნოემბერს//20 ბრიუმერს//,პ.გ.შომეტის მიერ მოგონილი და ტაძრის შიგნით მიმდინარე ცერემონიის დროს ოპერის მსახიობ ტერეზა-ანჟელიკა ობრის//1772-1829// დაადგეს გვირგვინი როგორც გონების ქალღმერთს. მისი სახე გახდა ივანე ბუნინის ნოველა "გონების ქალღმერთის" საფუძველი.
1793 წლიდან პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარს აღარ უწოდებდნენ ეკლესიას. ის გადაიქცა გონების ტაძრად. რევოლუციონერებმა ის დაამშვენეს რუსოს,ვოლტერის და სხვა განმანათლებლების ბიუსტებით.
ამის შემდეგ პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარში მოაწყვეს სურსათ-სანოვაგის საწყობი.
მხოლოდ ნაპოლეონ ბონაპარტემ 1802 წელს დაუბრუნა მას თავდაპირველი ფუნქცია.
მანამდე კი გონების კულტი მოედო საფრანგეთის ქალაქებს და სოფლებს. მას მხარს უჭერდა სანკიულოტთა დიდი ნაწილი.
მაგრამ რევოლუციონერებმა ვერ მოახერხეს ყველა ფრანგის დამორჩილება. ყველა ფრანგი არ უარყოფდა რელიგიას და ყველა მღვდელი არ უარყოფდა თავის წოდებას. ბევრ სოფლებში გლეხები გამოდიოდნენ ეკლესიების გახსნის და ქრისტიანობის აღდგენის მოთხოვნით.
დაფიქრდა საფრანგეთის მთავრობის ფაქტიური ხელმძღვანელი მაქსიმილიან რობესპიერიც.
1793 წლის 21 ნოემბრიდან მან დაიწყო პროტესტების გამოთქმა დექრისტიანიზატორთა წინააღმდეგ.
ის აცხადებდა რომ კონვენტი იღებდა მოქალაქეობრივი გრძნობების გამოხატვას და სულაც არ ფიქრობდა კათოლიკური კულტის გაუქმებას.
მეტიც,რობესპიერი გადაჭრით გამოვიდა მისი აზრით არისტოკრატული მსოფლმხედველობა ათეიზმის წინააღმდეგ და ამბობდა რომ ჩაგრული უმანკოების დამცველი და მოზეიმე დანაშაულის დამსჯელი დიადი არსების იდეა წმინდა ხალხური იდეაა.
1793 წლის 6-7 დეკემბერს კონვენტმა ოფიციალურად დაგმო კულტების თავისუფლებისთვის ხელის შემშლელი ძალადობის ზომები.
1794 წლის მარტში გონების კულტი აკრძალეს და ებერი და შომეტი სიკვდილით დასაჯეს.
მაგრამ 1794 წლის 7 მაისს კონვენტმა დეკრეტით საფრანგეთის სახელმწიფო რელიგიად დააკანონა უზენაესი არსების კულტი და არა ქრისტიანობა.
ამ არეულ-დარეული და ძალადობით დაღდასმული დროის შვილები,ლეკონტ დე ლილი და ბოდლერის სხვა თანამედროვეები კაცობრიობის ახალგაზრდობად და ოქროს ხანად ხედავდნენ ბერძნულ წარმართობას რომელიც შემდეგ გააფუჭა ცოდვის ქრისტიანულმა ცნებამ.
მათი კონცეფციის თანახმად ბერძნული წარმართობის სამყარო იყო ახალგაზრდა მშვენიერი სამყარო რომელშიც დაუბრკოლებლად და ბედნიერად იფურჩქნებოდნენ ინსტინტქტები. არსებები იქ ჰარმონიულად ცხოვრობდნენ.
ბოდლერთან სექსუალური თავისუფლების "ტაიტური" იდეალი,რომელიც გამოიხატა გიგანტში არის მსგავსი თემა.
მაგრამ ბოდლერი მაინც ბევრად უფრო რთულია და "ბოროტების ყვავილების" სამყარო ფუნდამენტურადაა დაღდასმული ცოდვით.
სამყაროს საწყისში იყო მშვენიერება,ჰარმონია,ძალა, მაგრამ შემდეგ ყველაფერი გაფუჭდა და გადაგვარდა.
"ბოროტების ყვავილების" მეტაფიზიკური განზომილება უეჭველია.
ადამიანი ჩაფლულია ცოდვაში. სატანა ზეიმობს ამ დაბალ სამყაროში.
ბოროტებისგან თავის დაღწევა კი შეიძლება ხელოვნების დახმარებით და სიყვარულით.
მაგრამ ორივე მცდელობა მთავრდება მარცხით რაც თრგუნავს ადამიანს,ადარდიანებს,ანაღვლიანებს მას.
ესაა სპლინი,ძლიერი,თუმცა არა სასოწარკვეთილი ნაღველი.
კრებულის მეორე თავი "პარიზული სურათები" არის ქალაქის ფარგლებში ადამიანური ზიარების მცდელობა, ესეც მარცხისთვის განწირული მცდელობა.
აქ ვლინდება სოციალური შთაგონება და ადამიანის სულში გულმოწყალების და ქველმოქმედების საგანძური, მაგრამ ასევე ქალაქის ილუზორულ საზოგადოებაში ადამიანების,განსაკუთრებით ყველაზე ღატაკთა, მარტოობის ძალიან ახალი და თანამედროვე განცდა.
ბოდლერი ამ კრებულში ლაპარაკობს ღვინოზეც. 1848 წლის რევოლუციის კონტექსტში და ფურიეს სოციალიზმის გავლენით
"ღვინო არის მშრომელებისთვის,ვინც შრომობს და ამით იმსახურებს ღვინის დალევას"
მაგრამ შემდეგ ბოდლერმა ღვინო თანდათანობით ჩართო ხელოვნურ სამოთხეთა კატეგორიაში.
1861 წლის გამოცემაში ღვინო გახდა "მდგომარეობის მოთხოვნებისგან თავის დაღწევის უწესრიგო და დასაგმობი ადამიანურ მცდელობა("XLVIII
"მე ვგავარ წვიმიანი ქვეყნის მეფეს", წერდა ბოდლერი. მას აწუხებდა ხოლმე "დაბალი და მძიმე ცა რომელიც ხუფივით აწვება სამყაროს".
ბოდლერის განცდით მიწიერი,ხილული სამყარო არაა მისი ჭეშმარიტი სამშობლო. სული აქ ლტოლვილობაშია.
პოეტი ოცნებობს სხვა სამყაროზე,ის ხან მშვიდობიანად და ხან გააფთრებით მიისწრაფის თავისი ჭეშმარიტი სამშობლოსკენ: "სულერთია სად ოღონდ ამ სამყაროს გარეთ"( "მცირე პოემები პროზაში,XLVIII)
აქედან გამომდინარე ბოდლერთან ყოველი ძიება, გაღწევის,ლტოლვის მცდელობაა.
გაქცევა,გაღწევა გრძნობებით:
ციკლები "ეგზოტიკური სურნელის" და "თმას" //Parfum expotique, La chevelure// ლექსებში ლაპარაკია მოგზაურობაზე ბედნიერი სანაპიროებისკენ თუ მომხიბლავი კლიმატებისკენ რომლებიც მეორე ლექსში გაიგივებულია აზიის და აფრიკის ბედნიერ სანაპიროებთან და კლიმატთან.
ბოდლერის დიდი ორიგინალობაა სუნისთვის,სურნელებისთვის დიდი მნიშვნელობის მიცემა. სუნის ესოდენ დიდი მნიშვნელობა ხელს უწყობს ყველა გრძნობის გაერთიანებას შესაბამისობათა დოქტრინის შესაბამისად.
ღვინო:
ვულგარული სიმთვრალიდან დიონისურ ეგზალტაციამდე და ექსტაზამდე გადაშლილ ამ მოვლენაში არაა ძნელი იმის დანახვა თუ რა როლის მიცემა შეეძლო ბოდლერს ღვინისთვის როგორც რევოლუციონერების მიერ გადარეული თანამედროვეობიდან გაქცევის და თავის დაღწევის საშუალებისთვის. და ეს ხელოვნურ სამოთხეებში ანუ ჰაშიშომანია-ოპიუმომანიაში მის შესაძლებელ გაგრძელებებზე ლაპარაკის გარეშე.
ღვინის ციკლის ლექსები ძველია და დაწერილია მანამდე სანამ ბოდლერი ჩაიფიქრებდა ბოროტების ყვავილების სათაურსა და გეგმას.
ისინი შეესაბამება დროს როდესაც ბოდლერი ხვდებოდა კურბეს,პრუდონს და პიერ დიუპონს და იზიარებდა 1848 წლის რევოლუციონერების იმედს უკეთესი მომავლის შესახებ.
შემდეგ მისი მსოფლმხედველობა ბევრად უფრო პესიმისტური გახდა.
"პარიზული ოცნება":
ესაა ურბანისტი არქიტექტორის ოცნება და ზმანება. ოცნება იმისა ვინც თავისი კომპოზიციიდან განდევნის ყოველგვარ ბუნებრივ ელემენტს/
" ლითონის,მარმარილოს და წყლის მათრობელა მონოტონია."
აღარაა ხეები,მაშ,აღარაფერი ცოცხალი. ყველაფერი შექმნილი იქნება სულის გეომეტრიის შესაბამისად. სინათლე,რა თქმა უნდა,მაგრამ ის აღარაფრით არ უნდა იყოს დავალებული მზისგან.
1846 წლის სალონიდან ბოდლერმა თქვა: "მხატვრის უპირველესი ამოცანაა ბუნების შეცვლა ადამიანით და პროტესტის გამოთქმა ბუნების წინააღმდეგ."
ბუნება სულაც არაა დედა ან უბრალოდ წინამძღოლი,მეგზური.
ბუნება ბოდლერისთვის ბოროტებაა. ადამიანი არ უნდა გაიხსნას ბუნებაში,მან თავი უნდა დააღწიოს ბუნებისგან.
ხელოვნება არაა მხოლოდ ბუნებისგან თავის დაღწევის საშუალება. ხელოვნება განისაზღვრება მხოლოდ ბუნების წინააღმდეგ.
სიკვდილი :
მაგრამ საბოლოო ანგარიშით პარიზული ოცნება-ზმანება მარცხით მთავრდება იმიტომ რომ ლექსი სრულდება მძაფრი კონტრასტით,გამოღვიძების ორი საშინელი სტროფით:
"ცეცხლით სავსე ჩემი თვალების გაღების შემდეგ დავინახე ჩემი ქოხის საშინელება..."
ხელოვნების მარცხი,მაშ,და ხილული სამყაროდან გაღწევის ყველა მიწიერი საშუალების,სიყვარულის,ღვინოს,ხელოვნების მარცხი.
ადამიანს აცდუნებს და იზიდავს მოგზაურობა იმიტომ რომ მას სჭირდება ხილულის გარეთ გასვლა. მაგრამ ის ვერ იპოვის იმას რასაც ეძებს იმიტომ რომ ის იპოვის მხოლოდ იმას რასაც ატარებს საკუთარ თავში.
და სამყაროს სპექტაკლი დამათრობელად ერთგვაროვანია. ყველაზე სახელგანთქმული პეიზაჟები ილუზორულია იმიტომ რომ ისინი შექმნა ჩვენმა ფანტაზიამ.
და რაც შეეხება ადამიანთა საზოგადოებებს,ტირანი ყველგან სასტიკი და სიტკბოების მოყვარულია და მონა ყველგან მდაბალია.
ამაოა განსხვავებათა ძიება. ყველა ცივილიზაცია.ყველა პოლიტიკური რეჟიმი და ყველა რელიგია ერთნაირია და მათი ფასი ისაა რაც არის გარყვნილ-გათახსირებული კაცობრიობის ფასი.
ყოველგვარი მიწიერი მოგზაურობა ფაციფუცია და გართობა.
ერთადერთი შესაძლებელი გაქცევაა სიკვდილი.
Рассказы о странах Востока
Наука
1986
ჟერარ დე ნერვალი,"მოგზაურობა აღმოსავლეთში",მოსკოვი,1986.
თანამედროვეობაში ყოფნა უჭირდა დიდ ფრანგ პოეტს,შეჩვენებულ პოეტებად წოდებულთა წარმომადგენელ ჟერარ დე ნერვალსაც. მას დაებინდა გონება, ის შოკში აგდებდა ნაცნობებს იმით რომ საზოგადოებრივ ადგილებში ჩნდებოდა უცნაურ სამოსში და ვერ სცნობდა ვერავის. მას გონება დრო და დრო უბრუნდებოდა,მაგრამ რეპუტაცია შეელახა.
მას წიგნებით გარკვეული წარმოდგენა ჰქონდა შექმნილი ეგზოტიკურ და რომანტიულ აღმოსავლეთზე რამაც აფიქრებინა რომ სწორედ აღმოსავლეთია მისი ხსნა და საშველი. Ex Oriente Lux,აღმოსავლეთიდანაა სინათლე,ამბობდნენ ძველი რომაელები და დიდად არ ცდებოდნენ.
ჟერარ დე ნერვალმა გადწყვიტა რეპუტაციის და ჯანმრთელობის ხსნა და აღდგენა რევოლუციებით,სისასტიკით და ვანდალიზმით დაღდასმული საფრანგეთიდან აღმოსავლეთში წასვლით.
აღმოსავლეთში მოგზაურობა და იქ გაკეთებული ჩანაწერები შეიძლებოდა ქცეულიყო იმ შესანიშნავ წიგნად რომლის დაწერაზეც ნერვალი ოცნებობდა.
მაგრამ ჟერარ დე ნერვალი არ ყოფილა მდიდარი,მემკვიდრეობით მიღებული საკმაოდ დიდი თანხიდან თითქმის აღარაფერი დარჩა და ის ეგვიპტოლოგი ჟოზეფ დე ფონფერელის თანხლებით სამოგაზაუროდ წავიდა პრაქტიკულად ცარიელი ჯიბეებით.
ნერვალი უფრო გავდა მათხოვარ მოგზაურს რომელსაც უხდებოდა ფულის შოვნა და არაბულის სწავლა, ქალაქიდან ქალაქში ფეხით ან ვირით სიარული.
ძნელია მსჯელობა ნერვალის აღმოსავლეთში ყოფნაზე იმიტომ რომ ამ ციკლის ნოველები საკმაოდ ბუნდოვანია და უფრო მწერლის შინაგან სამყაროს გადმოსცემენ ვიდრე კონკრეტულ ფაქტებს.
ერთადერთი წყარო ამ თვალსაზრისით არის ნერვალის მიმოწერა მამასთან და მეგობრებთან,სადაც ის აღწერს თავის მარშრუტს და გადატანილ სიძნელეებს. ე.ი. ნერვალის მოგზაურობებზე სრული წარმოდგენის შესაქმნელად საჭიროა მის მიეს ეგვიპტიდან,ლიბანიდან და საბერძნეთიდან გაგზავნილი წერილების ცოდნაც.
ნერვალს სულ აკლდა ფული და ამიტომ ის თავის შენიშვნებს აგზავნიდა და ნაწილ-ნაწილ აქვეყნებდა ფრანგულ ჟურნალებში,თუმცა ოცნებობდა დიდი მთლიანი თხზულების დაწერაზე...
ჯერ კიდევ ჟენევიდან წასვლამდე ის წერდა: " O; vais-je? O; peut-on souhaiter d'aller en hiver? Je vais au-devant du printemps, je vais au-devant du soleil.... il flamboie ; mes yeux dans les brumes colorées de l'Orient "
ანუ " სად მივდივარ? ო, საით უნდა წავიდეთ ზამთარში? მე მივდივარ გაზაფხულისკენ,მზისკენ... ის ელავს.ბრწყინავს ჩემს თვალებში აღმოსავლეთის ფერადი ბურუსებით."
მაგრამ ჟერარ დე ნერვალს გაუცრუვდა იმედები. ოდესღაც წიგნებში ნაპოვნი აღმოსავლეთი სულ არ ჰგავდა რეალურ, მახინჯი ყოველდღიურობით და მოუწყობლით,ჯანმრთელობისთვის ელემენტარული საშიშროებებით სავსე აღმოსავლეთს.
ნერვალის ნოველისტური მარშრუტები ძირეულად განსხვავდება სხვა ევროპელთა აღმოსავლური მარშრუტებისგან.
ნერვალი მჭიდროდ, ცხოვრებისეულად შეეხო აღმოსავლეთს,მაგრამ ის გადმოსცა თავის მეშვეობით.
ნერვალის აღმოსავლეთი არაა ყველასთვის,ის რჩეულებისთვისაა.
სახლში დაბრუნებისას მან ჟიულ ჟანანისადმი მიწერილ ერთ-ერთ წერილში დაწერა რომ საერთო ჯამში აღმოსავლეთი სულ არ ჰგავს იმ აღმოსავლეთს რომელზეც ორი წლის წინ ოცნებობდა და საკმარისია პოეზიის კვალზე სიარული.
რევოლუციური ძალადობით და გონების კულტის ნაირი სისულელეებით დაღდასმული სამყაროსგან განსხვავებული სამყაროს ძიებებმა და დაღლილობამ ნერვალს მოანდომა უკან დაბრუნება.
დაბრუნდა,მაგრამ დღემდე არავინ არ იცის დანამდვილებით მოკლეს თუ არა ნერვალი. მაგრამ ფიქრობენ რომ დეპერესიაში და საშინელ სიღატაკეში ჩავარდნილმა ჟერარ დე ნერვალმა 1855 წლის 26 იანვარს თავი ჩამოიხრჩო პარიზის ერთ-ერთ შესახვევში.
ფრანგებს დაამახსოვრდათ რომ 1832 წელს პარიზში ქოლერის ეპიდემიის დროს ჟერარ დე ნერვალი და მამამისი//ის ექიმი იყო// კურნავდნენ ავადმყოფებს.
ბოდლერის ბედი სხვა იყო,თუმცა მასაც აწუხებდა სპლინი.
ამიტომაა პოეტის ხვედრი ამქვეყნად უბედურება. რაც უფრო ძლიერი იქნება მისწრაფება იდეალისკენ მით უფრო აუტანელი იქნება არსებობა.
ასეა სპლინი ჩამოვარდნა იდეალიდან.
სხვა სიტყვებით რსებობას ართულებს აბსოლუტის//არსის// ძიება.
სპლინი ფაქტიურად არის მაღალი იდეალისკენ მსწრაფი ადამიანის იმედგაცრუება არსებობით.
სპლინის პატარა ისტორია :
Spleen ინგლისურად ნიშნავს ელენთას. ჰიპოკრატეს თანახმად მელანქოლიას ანუ შავ ნაღველს გმოყოფს ელენთა.
მაგრამ ცნება მელანქოლია მოშორდა თავის ბერძნულ ფესვებს და გაცვდა რომანტიკოსების მიერ უწესოდ გამოყენების შედეგად.
სიტყვა სპლინის კი მე-18 საუკუნეში საფრანგეთში გადაიტანა განსაკუთრებით დიდრომ.
რომანტიზმის ხანაში სიტყვა სპლინი ნიშნავს უმიზეზო დარდს და მოწყენილობას და ცხოვრების საზოგადოდ შეზიზღებას.
ესაა ძლიერი,მაგრამ ისევ სამედიცინო ენასთან ახლო ცნება. ბოდლერმა მიიღო ეს ცნება და მისცა მას უფრო ფილოსოფიური განზომილება.
ლათინი პოეტი ლუკრეციუსი ამ გრძნობას უწოდებდა taedium vitae-ცხოვრების ზიზღს. პასკალისთვის ესაა ადამიანისთვის არა შემთხვევითი არამედ ბუნებრივი დარდი,რომელსაც ის თავს დროებით თუ აარიდებს გართობით,ე.ი. ყურადღების სხვა რამისთვის მიქცევით.
ბოდლერმა თავის ერთ-ერთ მთავარ სიტყვა მოწყენილობას მისცა სავსებით პასკალური მნიშვნელობა.
. დანიელი კიერკეგორისთვის//1813-1855// ესაა სევდა,მწუხარება//ის რაც გვრთგუნავს//.
ბოდლერი იმდენად მოწყენილი და დარდიანია რომ გართობა მას ვერ შველის.
მისი ფილოსოფიური დარდი იძენს საშინლად ფიზიკური სევდა-მწუხარების სიმპტომებს.
დაბალი და ღრუბლიანი ცა ქმნის შემცირებულ და დახუფულ სამყაროს.
ამ ნესტიან დილეგში არის წყვდიადის ფაუნა//საზიზღარ ობობათა მუნჯი ხალხი შლის თავის ქსელს ჩვენი გულის სიღრმეში//."
სპლინის ფიზიკური ასპექტები და მისი ღრმა აზრი აქ განუყოფელია. დროის დინება :
"და დრო მყლაპავს ყოველ წუთს", წერს ბოდ;ერი ლექსში "არარაობის გემო".
. შევცვალოთ სიტყვა წუთი სიტყვით წამი და მივიღებთ დროის დაუნდობელი დინების ძალიან ძველ პოეტურ თემას. ეს პრესტიჟული თემა იყო რომანტიკოსებისთვის. მნიშვნელოვანია უფსკრულის თემაც.
"ჩემი ღამეების ფსკერზე ღმერთი თავისი თითით ხატავს მრავალფეროვან და უწყვეტ კოშმარს". წერს ბოდლერი. თავიდან ერთიანი სამყარო დაეცა სიმრავლეში,ამიტომ გაჩნდნენ ინდივიდები..არსებები//. "რა უბედურებაა ამ მდაბალი სამყაროს ტყვედ დარჩენა",ამბობდა ბოდლერი. დროის მოქმედება იქნება, მშვენიერების სიმყიფე თუ სხვა რამე, სამყაროს აკვიატებია ხრწნა,რღვევა,სიკვდილი.
მშვენიერებასაც ჭამს ჭია, მაგრამ პოეტი ინარჩუნებს მშვენიერების ფორმას და არსს. ასეთია ბოდლერის აზრი.
რომანტიკოსების აზრით პოეტი არის განსაკუთრებული,რჩეული არსება.
მაგრამ ეს რჩეულობა ნიშნავს იმასაც რომ პოეტმა უნდა გადაიტანოს მეტი ტანჯვა ვიდრე ჩვეულებრივმა ადამიანებმა და ის გაუგებარი უნდა დარჩეს მათთვის ვინაიდან სხვადასხვა დონეზე ეს შეუძლებელია.
"
ვიქტორ ჰიუგოს სჯერა რომ პოეტის, ანუ მისი თქმით მოგვი-ჯადოსანის ხვედრია ტანჯვა,მაგრამ ამის მიუხედავად მას ძალუძს ბრბოთა გაძღოლა და ის უნდა გაუძღვეს მათ.
ბოდლერის თქმით კი პოეტი შეჩვენებულია დედამისის მიერ და შემდეგ მას შეაჩვენებს საზოგადოება.
მაგრამ ეს შეჩვენება ამავე დროს დალოცვაა ვინაიდან ტანჯვა ამქვეყნად არის ნიშანი იმისა რომ ეს ტანჯული რჩეულია ცის მიერ.
აქ ტანჯულმა პოეტმა უნდა გამოთქვას მარადიული ჭეშმარიტებები რომელთა მხოლოდ მკრთალ ანარეკლს ხედავენ დანარჩენი ადამიანები.
ბოდლერის თქმით ტანჯვა კარგია და პოეტი ნამდვილადაა რჩეული უზენაესი ძალების მიერ. ...
დენდი:
მე-19 საუკუნის დასაწყისის ინგლისში დენდის უწოდებდნენ არისტოკრატიულ ტიპს რომელსაც ახასიათებდა მეტისმეტად დახვეწილი სამოსი და მანერები,ხაზგასმული სიცივე, ზრდილობიანი ქედმაღლობა და გულგრილობა საზოგადოებრივი აზრის მიმართ მისი პროვოცირების მიზნით.
ბოდლერმა დახვეწა დენდის სოციალური ტიპი და აქცია ის თავის ესთეტიკურ იდეალად.
დენდი არის უსაქმური, მცონარა,სოციალურად უსარგებლო არსება. ის სამოსზე უფრო ზრუნავს ვიდრე სხეულზე,უფრო ხელოვნურია ვიდრე გულწრფელი,უფრო ჟესტებითაა დაინტერესებული ვიდრე მათი აზრით, მას არსზე მეტად აინტერესებს გარეგნობა. "
დენდი ჭეშმარიტზე,სიკეთეზე და სარგებლობაზე მეტად აფასებს მშვენიერებას.
დენდი სწავლობს და ასრულებს თავის როლს. ის ცხოვრობს სარკის წინ,პოზირებს, და აკონტროლებს თავის თავს.
მშვენიერების კულტი:
მშვენიერების ცნებას მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია "ბოროტების ყვავილებში". ბოროტების ყვავილები არის მშვენიერება რომელსაც პოეტი იღებს ცოდვიდან და ტანჯვიდან// ალქიმიკოსიც უვარგის და საზიზღარ მატერიას გარდაქმნიდა ოქროდ,გ.მ.//.
მაგრამ ზოგჯერ მშვენიერება არაა ლექსის მიზანი. ის ხდება ლექსის მასალა. მაშინ ბოდლერი გადმოგვცემს მის შეხედულებას მშვენიერებაზე.
ბოდლერისთვის მშვენიერება არის იდეალის გამორჩეული ფორმა. ის შეესაბამება ბედნიერ მომენტებს როდესაც პოეტი თავს აღწევს სპლინს.
ეს განთავისუფლება დაკავშირებულია სულის მისწრაფებასთან სხვა სამყაროსკენ,ნამდვილ სამშობლოსკენ და სამყაროს ღრმად ცოდნასთან. პოეტი არის ის ვისაც "ესმის მუნჯი ყვავილების და საგნების ენა".
ბოდლერი თაყვანს სცემს ქალღმერთ მშვენიერებას.
მშვენიერება კი ზმანებასავით უცხო სამყაროსთვის,ქვასავით ცივია და მკვლელია. მაგრამ ისაა უმაღლესი ღირებულება. მშვენიერება,როგორც მოგვიანებით იტყვის ნიცშე, არის სიკეთის და ბოროტების მიღმა.
"რა მნიშვნელობა აქვს იმას ციდან მოდიხარ თუ ჯოჯოხეთიდან..."//"ჰიმნი მშვენიერებას",xxi// .
პოეტი,მაშ, თითქმის რელიგიური გზნებით მიმართავს მშვენიერებას და მისგან ელის ხსნას.
"მშვენიერება,ზელოვნება,პოეზია მოკვდავი გულებისთვის არის ღვთაებრივი ოპიუმი" //"შუქურები",vi //.
მშვენიერი და სასარგებლო. ბოდლერი მუდამ უპირისპირდებოდა კაპიტალისტური საზოგადოების ღირებულებებს-ხეირს და ფულს.
ბოდლერი დიდად უთანაგრძნობდა მასავით ღატაკ ამერიკელ პოეტ ედგარ პოს.
ბოდლერის აზრით მშვენიერების კულტი შეუთავსებელია სასარგებლოს ღმერთთან.
ბოდლერის საოცნებო მიწიერი სამოთხე ძალიან შორსაა პროდუქტიულობის ყოველგვარი ცნებისგან. ბოდლერი ვერ იტანს ბუნებასაც როგორც სპონტანური პროდუქტიულობის ადგილს,დედობას.
ბოდლერის მიერ მერკანტილური საზოგადოების დაგმობა არ ეფუძნება სოციალური სამართლიანობის კრიტერიუმებს,მაგალითად ფულის იმორალურობას და აქედან გამომდინარე ადამიანის ექპლუატაციას.
კაპიტალიზმმა ფული დააკავშირა დროსთან, Time is money, და ეს ეჯავრება ყველაზე მეტად ბოდლერს.
ბოდლერი ოცნებობს დროზე როდესაც გაუქმებული იქნება პროდუქტიულობა და დრო.
ხელოვნება და მორალი
მშვენიერება ავტონომიურია,ის დამოუკიდებელია სიკეთის და ბოროტების ცნებებისგან. ის უსარგებლოა, უმიზნოა,მისი მიზანი მხოლოდ საკუთარი თავია,ამდენად ხელოვნება არანაირად არაა დაკავშირებული მორალთან.
ხელოვნება არ უნდა იდგეს სიცოცხლის სამსახურში,პირიქით,სიცოცხლე უნდა იდგეს ხელოვნების სამსახურში.
დენდი არის ადამიანი ვინც თავის ცხოვრებას აწყობს მხოლოდ ესთეტიკური კრიტერიუმების შესაბამისად და ის იქნება მაგალითი სხვებისთვის.
მაგრამ პოეტი კიდევ უფრო მეტია ვინაიდან მისი ცხოვრება გადაიქცევა ლექსებად და არა ტკბობა-განცხრომად.
ეს თეორია მიდის ძალიან შორს. პოეტი ცხოვრობს ხელოვნების ნაწარმოების შესაქმნელად და არა იმიტომ რომ იცხოვროს.
საყვარელი ქალი არაა უბრალოდ საყვარელი ქალი,ისაა ქმნილების დაპირება.
პოეტისთვის მორალურია ესთეტურად ნაყოფიერი.
ხელოვანს,მაშ, აქვს თავისი საკუთარი მორალი. ეს მორალი კი ისეთივე მკაცრია როგორც წმინდანის თუ გმირის მორალი.
ის გულისხმობს ასკეტიზმსაც ვინაიდან მშვენიერების ძიება გამორიცხავს არსებობის უბრალო სიტკბოებას და სიამოვნებას.
ეს შეიძლება მარტვილობამდეც მივიდეს ვინაიდან მშვენიერების წვდომის გულისთვის ხელოვანმა უნდა სცადოს ის რასაც გმობს ჩვეულებრივი მორალი.
პოეტმა მშვენიერება უნდა მიიღოს ბოროტებიდან,ე.ი. ტანჯვიდან და ცოდვიდან რომლებიც ამქვეყნად არსებობენ მისი ნებისგან დამოუკიდებლად.
რევოლუციონერი სადისტების მოქმედებებით დაღდასმულ სამყაროს მიერ გაგიჟებული ბოდლერი მიდის იმის თქმამდე რომ სადიზმი აუცილებელია პოეტისთვის ვინაიდან სხვისი ტანჯვა საუკეთესო საკვებია მისი ქმნილებისთვის.
პოეტი საკუთარი თავის მტანჯველი და ჯალათი მაზოხისტია.
"მშვენიერება მუდამ უცნაურია":
" მშვენიერი მუდამ უცნაურია,მე არ მინდა ვთქვა რომ ისაა შეგნებულად,ცივად უცნაური,ამ შემთხვევაში ის ურჩხული იქნებოდა. მე ვამბპბ რომ მასში მუდამ არის ცოტა უცნაურობა,გულუბრყვილო უცნაურობა,არაცნობიერი,გაუცნობიერებელი უცნაურობა და სწორედ ეს ანიჭებს არსს განსაკუთრებულ მშვენიერებას".// უნივერსალური გამოფენა,1855//. ეს თქვა ბოდლერმა როგორც მხატვრულმა კრიტიკოსმა.
უცნაური უპირისპირდება ბოდლერის მიერ მოძულებულ ბუნებას.
ბოდლერი ამავე დროს უარყოფს კლასიკური ხელოვნების დოქტრინალურ არსს-მართებულობა-ზრდილობას,,ზომიერებას,კარგ გემოვნებას.
ესაა როგორც ესთეტიკური ისე მორალური პროვოკაცია. ბოდლერის ქმნით "ბოროტება" ქმნის ყველაზე მეტ "ყვავილს".
უცნაური,მაშ,ისაა რაც გაურბის ნორმას, წესს,შეთანხმებას.
და უცნაურის ესთეტიკა ისაა რასაც ბოდლერი უწოდებს როგორც რომანტიულ ხელოვნებას ისე თანამედროვე ხელოვნებას. ...
მაგრამ თანამედროვეობა არ გამორიცხავს ერთგულებას გარკვეული ტრადიციული ფორმებისადმი.
თანამედროვეობა არის გარდამავალი,ხელოვნების ნახევარი,მეორე ნახევარი კი არის მარადიული და უძრავი.
ამიტომ ზრუნავს ბოდლერი წონასწორობაზე.
რელიგიური სამყარო:
შეგნებულად პარდოქსული,მძაფრი,სარკასტული ბოდლერი არ იძლევა მის რელიგიურობაზე ზუსტი წარმოდგენის შექმნის საშუალებას.
ამაზე მოწმობს მისი გაღიზიანებული პასუხი რომელიც დარჩა მის მიერ სან-ბევისადმი მიწერილ წერილში : "თქვენ იცით რომ მე შეიძლება გავხდე მორწმუნე წინააღმდეგობის გულისთვის და გავხდე ურჯულო ვიღაც მღვდელთან შეხვედრისას".
ყველაფერს წყვეტს ბოდლერის სიმპატია-ანტიპატია.
ბოდლერი არაა მორჩილი და კონფორმისტი.
ქრისტიანი ბოდლერი:
ბევრი მკითხველი ბოდლერს თვლიდა ქრისტისანობის,კათოლიკობის მოწინააღმდეგედ.
იყვნენ ისეთი მკითხველებიც რომლებიც ბოდლერს ქრისტიანად თვლიდნენ. ჟან მასას ბოდლერის ქრისტიანობის დამადასტურებლად მოჰყავდა "ბოროტების ყვავილებში" აშკარად გამოკვეთილი გულმოწყალების,ქველმოქმედების მძაფრი გრძნობა. ბოდლერის აზრი რომლის თანახმადაც ტკივილი მხსნელია, რომ მას აქვს აზრი ასევე ჯდება ქრისტიანულ კონტექსტში.
მაგრამ ბოდლერი მისი ბევრი თანამედროვის მსგავსად აცხადებდა რომ ღმერთი,თუნდაც არარსებული, საჭიროა როგორც სოციალური წესრიგის საყრდენი.
ამით ბოდლერი უფრო კლერიკალია ვიდრე ქრისტიანი.
რევოლუციურ ძალადობათა და ვანდალიზმის ხანის შვილ ბოდლერს ეზიზღებოდა მეცნიერების და პროგრესის რწმენის თუ დემოკრატიის მსგავსი თანამედროვე იდეები და ქრისტიანობა მიაჩნდა მათგან თავდაცვის საშუალებად.
ამ ხანის შვილი ბოდლერი მის ბოროტების ყვავილებში მანიქევლებისგან განსხვავებით არ გვეუბნება რომ ხილული სამყარო შექმნა სატანამ. ის სულ არაფერს გვეუბნება სამყაროს შემოქმედის შესახებ.
მაგრამ აშკარაა რომ ბოდლერის აზრით სატანა მეფობს ამქვეყნად,
...თვით სატანაც ხომ სინათლის ანგელოზის სახეს ღებულობს ამიტომ დიდი ამბავი არ არის თუ მისი მსახურნიც სინათლის მსახურთა სახეს ღებულობენ. მაგრამ მათი ბოლო მათი საქმეებისამებრ იქნება.აფრთხილებს მოციქული პავლე ქრისტიანებს კორინთელებისადმი მიწერილ მეორე წერილში//13-14//.
რევოლუციურ ძალადობა-ვანდალიზმში შობილ ხანაში მცხოვრებ და თანამედროვეობით გაბრუებულ გენიოს ბოდლერსაც უჭირს ნამდვილი სინათლის დანახვა და ეს არაა გასაკვირი.
ამ ბოდლერისთვის მამაკაცის მაცთუნებელი ქალი არის ეშმაკის საყვარელი აგენტი.
ბოდლერს სენსუალურად უყვარდა მისი მტანჯველი მულატი ჟანა დიუვალი.
მაგრამ ის ნამდვილად თაყვანს სცემდა მადამ საბატიეს//1822-1889// რომელშიც ხედავდა მის ზეციურ მფარველ ანგელოზს,მუზას და მადონას...
ბოდლერისთვის უწიგნური,ხარბი,გამომძალველი,აღვირახსნილი და ლოთი მულატი მზეთუნახავი მიწიერი სამყაროს განსახიერება იყო და ბოდლერი კი ძველი ტრუბადურის მსგავსად თაყვანს სცემდა მადამ საბატიეში დანახულ სულიერებას....
ბოდლერზე ამის და ამაზე ბევრად მეტის ამოკითხვა შეგიძლიათ ჟორჟ ბონვილის მიერ ახალგაზრდობისთვის დაწერილ წიგნაკში "ბოროტების ყვავილები" //პარიზი,2000//.
«Les Fleurs Du Mal,» Baudelaire - , Analyse Critique Par Georges Bonneville, Georges Bonneville
შეხვედრა რომანტიზმთან:
ფრანგული რომანტიზმის გაჩენა.
რომანტიზმი არის დასავლეთ ევროპაში მე-18 საუკუნეში დიდ ბრიტანეთსა და გერმანიაში და შემდეგ მე-19 საუკუნეში საფრანგეთში.იტალიასა და ესპანეთში გაჩენილი მხატვრული მიმდინარეობა//ლიტერატურა,მუსიკა,მხატვრობა//.
რომანტიზმი საფრანგეთში განვითარდა რესტავრაციის//1814-1830// და ივლისის მონარქიის//1830-1848// დროს.
ეს იყო რეაქცია მე-18 საუკუნის განმანათლებელთა მეტისმეტად ხისტი კლასიციზმის,რაციონალიზმის და ანტიკლერიკალიზმის წინააღმდეგ. ცნობილია რომ ეს ყველაფერი დასრულდა საფრანგეთის 1789 წლის რევოლუციით //რის შემდეგაც იყო ტერორის და ვანდალიზმის მეტად შთამბეჭდავი.მეტიც,თავზარდამცემი ეპიზოდები,გ.მ.//.
რომანტიზმი უწინარეს ყოვლისა არის ლიტერატურის ისტორიის პერიოდი.მე-19 საუკუნის დასაწყისი//1814-1848//. ჯანყი არსებული წყობის,კლასიკოსთა წინააღმდეგ, ურცხობა და თავხედობა,ეგზალტაცია,განთავისუფლების სურვილი, გრძნობებისთვის,საკუთარი თავის განცდისთვის,ბუნებისთვის მეტი ადგილის დათმობა, ახალგაზრდობის ცეცხლი.
რომანტიზმმა ჩვენში და დღემდე გააძლიერა ზოგჯერ წინააღმდეგობრივი გრძნობები. ცნება რომანტიზმი,მაშ,აღნიშნავს როგორც ლიტერატურის ისტორიის პერიოდს ისე გარკვეულ ნიშნებსაც,მაგალითად საკუთარი უნდივიდუალობის,ბუნების განცდას, განთავისუფლების სურვილს.
ძველი ბერძნულ-რომაული მოდელებიდან გადაღებული კლასიციზმის წინააღმდეგ.
მე-16 საუკუნეში გაჩენილი კლასიკური ლიტერატურა არის ანტიკური ხანის ლიტერატურათა იმიტაცია. მისი აპოგეა და მსოფლიოში გავრცელების ხანა იყო მე-18 საუკუნე.
ანტიკური მოდელებით შექმნილი ლიტერატურის ავტორებს სჯეროდათ რომ მათ მიაღწიეს სრულყოფილებას. არადა ის ადაპტირებული არ იყო. მაგრამ უძრაობა ეზიზღება ადამიანის ბუნებას.
სტენდალმა დაწერა რომ რომანტიზმი უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებს და მიანიჭებს თანამედროვე ადამიანს მაშინ როდესაც კლასიციზმი უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებდა შორეულ წინაპრებს// "რასინი და შექსპირი",1823//. "მე,პირველმა,ჩამოვიყვანე პოეზია პარნასიდან და იმას რასაც მუზას უძახოდნენ 7-სიმიანი ქნარის მაგივრად მივეცი ადამიანის გულის სულის და ბუნების მიერ ნათრთოლები სიმები", დაწერა შემდეგ ლამარტინმა. კლასიციზმი ჯანმრთელობაა და რომანტიზმი ავადმყოფიბაა,დაწერა გერმანელმა რომანტიკოსმა გოეთემ. თავხედობა ჯანყისა არსებული
გავროში,მხატვარი ემილ ბაიარის//Emile Bayard, 1837—1891// ილუსტრაციაГ ამ თავხედობას განასახიერებს ვიქტორ ჰიუგოს გმირი გავროში: " მეორე ტყვიამ მასთან ახლოს ნაპერწკლები გააყრევინა ქვაფენილს,მესამემ გადააყირავა მისი კალათი. გავროშმა გაიხედა და დაინახა რომ ის მოდიოდა გარეუბნიდან. ის დადგა ფეხზე,მთელი სიმაღლით,თმებით ქარში,ხელებით თეძოებზე, მან შეხედა ეროვნულ გვარდიელებს,რომლებიც ისროდნენ, და იმღერა...." ესაა რომანტიკოსის პორტრეტი-ახალგაზრდობა,სიამაყე,გმირობა,ქედმაღლობა,თავხედობა. თმები ქარში, პირისპირ საფრთხის წინ, ესაა შატობრიანის სახე. ახალგაზრდა და მგზნებარე,ფერმკრთალი და ნერვიული თაობა.
რომანტიკოსები საზოგადოდ იყვნენ ახალგაზრდა კეთილშობილი კლერიკალები. მათი არისტოკრატიული წარმოშობა და მათი იდეები მათ ხდიდა განმანათლებელთა ფილოსოფიის მოწინააღმდეგეებად.
მათმა უფროსმა შატობრიანმა ამ თაობის სიმბოლოდ აქცია ცრემლები, ლტოლვილთა მარტოობა, მიმავალი დრო, წადილი,ქარი და ქარიშხლები.
შატობრიანიქარი. სამყაროს ძვრის,მაგრამ ასევე თავისუფლების სიმბოლო.
ქარი არის ყველა რომანტისკოსთან. ის როგორც წესი უბერავს ჩრდილოეთიდან, ინგლისიდან, 1830 წლის ინდუსტრიულ რევოლუციასთან და მის მიერ გამოწვეულ ცვლილებებთან ერთად.
ესაა ასევე რევოლუციის და იმპერიის იდეოლოგიური ძვრები.
სამყაროს ძვრა იწვევს ცნობიერებათა ძვრასაც.
რომანტიზმი განასახიერებს თავისუფლებას. ესაა ლიბერალიზმი ლიტერატურაში. ლაპარაკია განთავისუფლებაზე შეზღუდვებისგან ზმანებებისთვის და ოცმებებისთვის,ეგზოტიზმისთვის თავის შეფარებით.
რომანტიზმი არის ახალი სუნთქვა, რეაქცია განმანათლებლობაზე, გონების აღმავლობაზე.
რომანტიზმი ჰგავს სუნთქვას,მისწრაფებას ჭეშმარიტებისკენ,არსის სიღრმისკენ, რომანტიზმის იდუმალი გმირი მიისწრაფის მომავლისკენ,ის ეწერება დროში. ანგარიშს უწევს დროსაც და თავის გარემოსაც.
რომანტიკოსი წადილთა არსებაა. მას უყვარს, ის იტანჯება,ის მარტოა.
რომანტიკოსი კლასიკოსის საწინააღმდეგოდ ვერ მართავს გრძნობებს გონებით.
კონტრ-რევოლუციური,შემდეგ ლიბერალური აზრი.
რევოლუციამ დაამხო მონარქია და არისტოკრატია და განმანათლებელთა ფილოსოფიამ ძირი გამოუთხარა ტრადიციებს, მოსპო ეკლესიის ავტორიტეტი.
კონტრ-რევოლუციონერი რომანტიკოსები ადიდებენ რწმენას, გრძნობებს.
რომანტიზმი იყო დაბრუნება ემოციების, რელიგიის, გულის დიდ წყაროებთან, ყველაფერი გურწფელის და ღრმას მიმართ სიმპატიასთან.
რომანტიკოსები მტრულად უყურებდნენ ინდუსტრიულ პროგრესს,
განმამათლებლობას და მის პოლიტიკურ და სოციალურ შედეგებს.,1789 წლის რევოლუციას.
მე-19 საუკუნის დასაწყისი არის ტექნიკური და ინდუსტრიული პროგრესის ხანა. შემოიღეს ქუჩების განათება, იყო დიდი აღმოჩენები. გამოიგონეს მიკროსკოპი,იკვლევდნენ ელექტრომაგნეტიზმს.
1830 წლიდან ივლისის მონარქიასთან ერთად მეფობენ ბანკირები. ესაა მარტო ფულზე მეოცნებე ბურჟუების ტრიუმფი.
მწერლები ჩამოშორდნენ და გაეყარნენ საზოგადოებას რომლის შეცვლაც მათ არ შეეძლოთ.
ხელოვანს დარჩა მხოლოდ მისი ხელოვნება. რომანტიზმი საზღვრების გადამლახავი ფანტაზიის გამოყენებით ცდილობდა მომსპარი და დანგრეული წარსულის სილამაზის გაგებას.
რომანტიზმი არის მძაფრი რეაქცია მხოლოდ ფულზე და ხეირზე მეოცნებე საზოგადოების სიხეშეშის,ცივი განსჯის,აბსტრაქციის და სიხარბის წინააღმდეგ.
რომანტიზმი ყველაფერში უპირისპირდება ვოლტერის ხანას, ფილოსოფოსთა იდეოლოგიას, მეცნიერებათა პროგრესის და ამქვეყნად ბედნიერების შესაძლებლობის რწმენას.
რომანტიზმის და რომანების გავრცელებას ხელს უწყობს პრესის და საჯარო განათლების განვითარება.
1813 წელს აღირიცხა ძლივს 1 მილიონი მოწაფე. 1831 წელს გიზოს კანონმა დააწესა დაწყებითი საყოველთაო განათლება და 1836 წელს განათლების მიღების უფლება მიეცათ გოგონებს. 10 წელიწადში, 1837-47 წლებში მოწაფეთა რაოდენობა 4 მილიონს მიაღწევს.
განათლების გავრცელება ჟურნალისტების და კრიტიკოსების თავისუფლებასთან ერთად ხელს უწყობდა რომანტიკოსთა იდეების გავრცელებას. მრავალმა მწერალმა დაწერა რომანები რომლებიც მოეწონა საზოგადოებას...
ყოველი ადამიანი არის საკუთარი თავის ერთადერთი ბატონი.
ყოველი ჩვენგანი არის საკუთარი თავის ერთადერთი ბატონი.
მწერლების და მხატვრების მარტო უფლება კი არა მოვალეობაცაა მხოლოდ მათი ჟინის და ფანტაზიის აყოლა.
რომანტიკოსები ოცნებობენ სოციალურ და ინდივიდუალურ განთავისუფლებაზე, ომის, ეკონომიკური კრიზისის,ავადმყოფობის,სიკვდილის თუ სხვათა გულგრილობის რეალობის პირისპირ მდგარნი ისინი ოცნებობენ სიყვარულზე და ადამიანის ღირსების პატივისცემაზე.
რომანტიზმის და განმანათლებელთა ფილოსოფიის იდეების შედარება.
მე-18 საუკუნის განმანათლებელთა ფილოსოფიის ღირებულებები და თემები.
ადამიანი არის გონიერი არსება. გონება უნდა იმორჩილებდეს ვნებებს და ჟინს. განმანათლებლები გონებას უპირისპირებენ ობსკურანტიზმს,რელიგიას. ისინი დაინტერესებული არისან სოციალური წესრიგით, საზოგადოების მაორგანიზებელი უნდა იყოს კანონი.
ისტორია მიდის სწორი მიმართულებით,პროგრესისკენ. ვითარდება მეცნიერება და ტექნიკა,
ბედნიერება შესაძლებელია.
ფილოსოფოსი მოგზაურობს განათლებულ ქვეყნებში,ინგლისში,ჰოლანდიაში.
სანიმუშოები და მისაბაძები არიან ფილოსოფოსები,მეცნიერები,ვაჭრები,მშრომელები.
რომანტიზმის ღირებულებები და თემები,1814-1848.
ადამიანი არის გრძნობების და დაუკმაყოფილებელი არსება. მას აჩემებია მელანქოლია, დარდი და სევდა, ღამე,ავადმყოფობა,სიკვდილი.
ამ ნიშნებს ვხედავთ შატობრიანის "რენეს" პერსონაჟში. ის ცუდად გრძნობს თავს, მოგზაურობს მარტოობის დასაძლევად, ამაოდ ეძებს მეობას.
რომანტიკოსი ენდობა რელიგიას// შატობრიანის და ამელია მონაზონი გახდა//,პოეზიას,მითებს,ფარულ//ოკულტურ// ძალებს, რიტუალებს,ფანტასტიკას.
რომანტიკოსი სჭვრეტს ბუნებას,ქარიშხლებს,მთვარეს. რომანტიკოსი დაინტერესებულია საკუთარი თავით, ხოტბას ასხამს მარგინალებს, საზოგადოებისგან განდგომით ცხოვრებას.
რომანტიკოსი უარყოფს პროგრესის იდეას და თვლის რომ დრო დამანგრეველია.
რომანტიკოსი ისევ არმოაჩენს შუა საუკუნეებს. მას უყვარს გოთიკა,ნანგრევები.
რომანტიკოსი პესიმისტია, იმედგაცრუებული, მისი ბედნიერება არაა დღევანდელ სამყაროში,ის როგორც წესი წარსულშია.
რომანტიკოსს უყვარს მოგზაურობა,მაგრამ მოგზაურობა სამხრეთისკენ,აღმოსავლეთისკენ, სამყაროს ბავშვობისკენ, დაკარგული სამოთხისკენ.
განმანათლებელთა და რევოლუციენრთა მოქმედებით გადარეულ რომანტიკოსთა მოდელებია ორფეოსი,კაენი, პრომეთე,ნაპოლეონი, სატანაც კი...
დიდ რომანტიკოსთა//შატობრიანის,ჰიუგოს, მიუსეს,ლამარტინის,ნერვალის,სანდის// ლექსებმა გვასწავლეს რომ მეტი ყურადღება უნდა მივაქციოთ ჩვენს ურთიერთობას სამყაროსთან და საგნებთან,ბუნებასთან. გვასწავლეს ყურის დაგდება იმისთვის რაც მუნჯი გვგონია,გულის სიღრმეში არსებული განცდისთვის, ქუჩაში მდგომი ხისთვის.,,
http://romantis.free.fr/Romantisme/romantisme.html
A la rencontre du romantisme
La naissance du romantisme français.Le romantisme est un courant artistique (littérature, musique, peinture) d'Europe occidentale apparu au cours du XVIIIème siècle en Grande-Bretagne et en Allemagne, puis au XIXème siècle en France, en Italie et en Espagne. Il se développe en France sous la Restauration (1814-1830) et la monarchie de Juillet (1830-1848), en réaction contre le classicisme jugé trop rigide et le rationalisme et l'anticléricalisme de la philosophie des lumières du XVIIIème siècle qui a débouché sur la révolution française de 1789.
Plusieurs définitions.
Le romantisme est avant tout plusieurs choses, une période de l'histoire littéraire, le début du XIXème siècle (1814-1848), une révolte contre l'ordre établi, les classiques, une insolence, une exaltation, un désir d'émancipation, une place importante aux sentiments, sentiments de soi, de la nature, une flamme de jeunesse. Le romantisme a exalté en nous et jusqu'à aujourd'hui des sentiments parfois contradictoires. Le terme de romantisme désigne donc à la fois une période de l'histoire littéraire mais également un certain nombre de caractères qui continuent à faire la sensibilité de chacun d'entre nous comme par exemple le sentiment de notre individualité, notre sentiment sur la nature, sur notre désir d'émancipation.
Contre le classicisme copié sur les modèles antiques gréco-romains.
La littérature classique née au XVIème est une imitation des littératures anciennes de l'antiquité. Elle atteint son apogée au XVIIIème siècle et rayonne dans le monde. Formée sur les modèles antiques, croyant avoir atteint la perfection, la littérature classique ne s'est pas adaptée. Or l'immobilité répugne à la nature humaine. Les romantiques vont alors s'opposer aux classiques. Stendhal écrit ainsi : «Le romanticisme est l'art de présenter aux peuples les œuvres littéraires qui, dans l'état actuel de leurs habitudes et de leurs croyances, sont susceptibles de leur donner le plus de plaisir possible. Le classicisme, au contraire, leur présente la littérature qui donnait le plus grand plaisir à leurs arrière-grands-pères.» (Racine et Shakespeare, 1823).
"Je suis le premier qui ait fait descendre la poésie du Parnasse, et qui ait donné à ce qu'on nommait la Muse, au lieu d'une lyre à sept cordes de convention, les fibres mêmes du coeur de L'homme, touchées et émues par les innombrables frissons de l'âme et de la nature" écrira à postériori Lamartine
« Le classicisme, c'est la santé; le romantisme, c'est la maladie », écrivait le romantique allemand Goethe.
L'insolence de la révolte contre l'ordre établi rigide.
C'est Gavroche, le héros des misérables qui incarne cette insolence. "Une deuxième balle fit étinceler le pavé près de lui. Une troisième renversa son panier. Gavroche regarda et vit que cela venait de la banlieue. "Il se dressa tout droit, debout, les cheveux au vent, les mains sur les hanches, l'oeil fixé sur les gardes nationaux qui tiraient, et il chanta...". C'est le portrait du romantique, la jeunesse, la fierté, l'héroïsme, la solitude, l'orgueil, l'insolence. C'est l'image de Chateaubriand, les cheveux au vent, droit, face aux dangers.
Une génération jeune et ardente, pâle et nerveuse.
Le romantisme est généralement le fait de jeunes gens nobles, cléricaux, qui par leurs origines et leurs idées, s'opposent à la révolution de 1789 et aux idées de la philosophie des lumières. Leur aîné Chateaubriand fera des larmes, de la solitude des exils, du temps qui fuit, du désir, du vent et des orages, le symbole de cette génération.
e romantisme un souffle nouveau en réaction aux lumières, à la montée de la raison.
Le romantisme est à l'image d'un souffle, une aspiration à la vérité, à la profondeur de l'être. Enigmatique, le héros romantique est porté vers l'avenir, il s'inscrit dans le temps, le prend en compte autant que son environnement, la foule. Le romantique est un être de désirs. Il aime, il souffre, il est seul. Le romantique à l'opposé du classique ne peut maîtriser des sentiments par la raison.
Une pensée contre-révolutionnaire puis libérale.
La raison a perdu la monarchie et la noblesse et la philosophie des lumières a sapé les traditions, ruiné l'autorité de l'église. En réaction, les romantiques, contre-révolutionnaires vont exalter la foi, les sentiments. Le "Génie du christianisme" s'inscrit dans cette pensée contre-révolutionnaire. Pourtant c'est Victor Hugo qui écrit "Je mis un bonnet rouge au vieux dictionnaire ! Plus de mots sénateurs, plus de mots roturiers ! Je fis une tempête au fond de l'encrier". Victor Hugo fait référence au bonnet phrygien des révolutionnaires de 1789. Le romantisme marque un retour vers les grandes sources d'émotion, la religion du cœur, et la sympathie pour tout ce qui est sincère et profond.
Une hostilité au progrès industriel, aux lumières et à ses conséquences politiques et sociales, la révolution de 1789.
Le début du XIXème siècle est celui du progrès technique et industriel avec l'éclairage public en 1826 et l'apparition des grandes découvertes, le microscope, l'électromagnétisme. A partir de 1830, avec la monarchie de juillet, c'est le règne des banquiers, le triomphe des bourgeois qui ne songent qu'à l'argent. Il en résulte un divorce entre les écrivains et la société qu'ils ne pouvaient changer. Que reste-t-il à l'artiste ? son art et son art seulement. Le romantisme va devenir un esprit d'examen uni à une imagination débordante pour comprendre la beauté d'un passé que l'on a détruit. C'est une foi nouvelle composée de critiques et d'enthousiasmes, une réaction énergique des sentiments et de l'intelligence contre la rigidité, la froideur du raisonnement et de l'abstraction et la cupidité d'une société qui ne songe qu'à l'argent, à ce qui rapporte plus qu'à ce qui est utile et profitable. Le romantisme s'oppose en tous points au siècle de Voltaire, à l'idéologie des philosophes, à leur foi dans le progrès des sciences, à leur croyance en un bonheur possible sur terre
Le développement de la presse et de l'instruction publique favorise la diffusion du romantisme et des romans.
En 1813 on ne recence qu'à peine 1 million d'élèves. En 1831, la loi Guizot institue l'enseignement primaire public et en 1836 l'enseignement est ouvert aux filles. La population scolaire va passer de 1 à 4 millions en 10 ans de 1837 à 1847. Cette augmentation de l'instruction jumelée avec la liberté retrouvée des journalistes, des critiques, favorise la diffusion ders idées des romantiques. Innombrables sont les écrivains qui se lancent dans l'écriture des romans qui ont la faveur du public. Cette totale liberté d'expression fait que très vite, le roman a exploré toutes les dimensions de l'expérience humaine et explosé en une multitude de catégories, romans de voyage, de moeurs, sentimentaux, à thèmes (Hugo, Balzac, Sand, Dumas, Stendhal)
Chacun est son seul maître.
Chacun de nous est son seul maître. L'artiste et le poète ont non seulement le droit, mais le devoir d'être eux-mêmes, et non pas seulement les metteurs en œuvre de certaines formules et de certains procédés. Ils n'ont à reconnaître d'autre autorité que celle de leur caprice ou de leur fantaisie. Et si l'on a pu dire que le romantisme avait pris en tout le contre-pied du classicisme, c'est que l'on a souvent cru que le classicisme avait fait de l'impersonnalité de l'œuvre une des conditions de sa perfection.
Les romantiques sont ceux qui rêvent.
Il suffit de regarder le tableau du jeune Bonaparte au pont d'Arcole, de "La liberté guidant le peuple" de Delacroix, des photos du vieil Hugo sur son rocher à Guernesey pour comprendre que les romantiques rêvent d'émancipation sociale et individuelle, rêvent d'amour dans la dignité face à une réalité de guerre, de crise économique, de maladie, de mort ou simplement de l'indifférence des autres qui viennent briser leurs rêves.
Comparaison entre le romantisme et les idées de la philosophie des Lumières.
Valeurs et thèmes de la philosophie des lumières du XVIIIème siècle.
L'homme est un être de raison, laquelle doit dominer ses passions. Les Lumières de la raison s'opposent à l'obscurantisme, à la religion. Intérêt pour l'ordre social, la loi pour organiser la société, l'esprit des lois. L'histoire va dans le bons sens, vers le progrès. Le développement des sciences et des techniques va de pair. Le bonheur est possible. Le philosophe voyage vers les pays éclairés, Angleterre, Hollande. Les modèles sont les philosophes, les savants, les marchands, les travailleurs.
Valeurs et thèmes du romantisme, 1814-1848.
L'homme est un être de sentiments, hanté par une insatisfaction, une mélancolie, l'ennui, la nuit, la maladie, les ténèbres, la mort.On retrouve ces caractéristiques dans le personnage de "René" de Chateaubriand, mal dans sa peau, qui se met à voyager pour meubler sa solitude, à la recherche d'une identité qu'il ne trouve pas.
Il a confiance dans la religion (Amélie, soeur de Chateaubriand entre au couvent), dans la poésie, les mythes (Nerval), les forces occultes, les rites, le fantastique, c'est un contemplatif de la nature, des tempêtes, des clairs de lune. Le romantique s'intéresse à lui-même, fait l'éloge des marginaux, de la vie à l'écart de la société. Il remet en cause le progrès, le sens du devenir et pense que le temps est destructeur. Il redécouvre le moyen-âge, le gothique, le goût des ruines. C'est un pessimiste, un désenchanté. Son bonheur est ailleurs, dans le passé généralement. Il aime voyager mais vers le sud, vers l'Orient, l'enfance du monde, vers les paradis perdus.
Les modèles sont Orphée, Caïn, Satan, Prométhée, Napoléon.
Les plus belles phrases des romantiques
"Souvent sur la montagne, à l'ombre du vieux chêne,
Au coucher du soleil, tristement je m'assieds"
Lamartine, L'Isolement
"Eva, qui donc es-tu ? Sais-tu bien ta nature ?
Sais-tu quel est ici ton but et ton devoir ?
Vigny, La maison du berger, lettre à Eva
"J'étais seul près des flots, par une nuit d'étoiles.
Pas un nuage aux cieux, sur les mers pas de voiles.
Victor Hugo, Extase
"Les champs n'étaient point noirs, les cieux n'étaient pas mornes.
Non, le jour rayonnait dans un azur sans bornes..."
Victor Hugo, Tristesse d'Olympio
"Ce beau temps me pèse et m'ennuie."
Gérard de Nerval, Avril, Les petits châteaux de Bohème.
"Mais quand l'homme change sans cesse,
Au passé pourquoi rien changer ?"
Alfred de Musset, Premières poésies.
"Ô Muse ! que m'importe ou la mort ou la vie ?
J'aime et je veux pâlir ; j'aime et je veux souffrir ;"
Musset, La nuit d'août, Poésies nouvelles.
Conclusion : c'est de nous-mêmes qu'il s'agit
Les vers des grands auteurs romantiques (Chateaubriand, Hugo, Musset, Lamartine, Nerval, Sand) ont contribué à nous rendre plus attentifs à notre relation avec le monde et les choses, la nature (Sand). Ils nous ont appris à écouter ce que nous croyons muet, un sentiment enfoui, un arbre dans notre rue. Les vers des romantiques parlent d'une autre époque, il y a 150 ans, mais ils nous parlent de nous-mêmes. Ils nous disent qu'il faut écouter ce que nous disons de nous comme ce que nous disons en nous.
Культ Ра́зума (фр. Culte de la Raison) — один из элементов процесса дехристианизации во время Французской революции. Создан Пьером Гаспаром Шометтом, Жаком-Рене Эбером и их последователями (см. Эбертисты) с намерением упразднить христианскую религию во Франции.
Культ Разума получил широкое распространение в период 1793—94 гг. После Сентябрьских убийств и особенно после издания коммуной Парижа 24 ноября 1793 года декрета о запрете католического богослужения и закрытии всех церквей, церкви в Париже стали превращать в Храмы Разума. В процессе дехристианизации 5 октября 1793 года григорианский календарь был заменён на Французский республиканский календарь.
Культ Разума быстро захватил почти всю Францию, как деревенскую, так и городскую[2], он пользовался поддержкой значительной части санкюлотов. Однако не везде люди отказывались от религии, а священники — от сана. Во многих деревнях крестьяне выступали с требованиями открытия церквей и восстановления католической религии[2]. Максимильян Робеспьер, будучи фактическим главой правительства, с 21 ноября 1793 года начал протестовать против действий дехристианизаторов. Он заявлял, что Конвент, принимая проявления гражданственных чувств, отнюдь не думал упразднять католический культ[2]. Он также решительно высказывался против атеизма как мировоззрения, по его мнению, аристократического и выступал за то, что «идея великого существа, блюдущего угнетенную невинность и карающего торжествующее преступление, является чисто народной идеей». 6—7 декабря 1793 года Конвент официально осудил меры насилия, «противоречащие свободе культов». В марте 1794 года культ Разума был запрещён, а Эбер и Шометт казнены (по суду Революционного трибунала эбертисты были гильотинированы 24 марта 1794 года, Шометт — 13 апреля 1794 года). 7 мая 1794 года Конвент своим декретом установил в качестве государственной «гражданской религии» Франции «культ Верховного Существа»[3].
ПОД СЕРПОМ И МОЛОТОМ
Сборник рассказов и воспоминаний
БОГИНЯ РАЗУМА*
I
II
П 11 ноября в главном соборе страны – Соборе Парижской Богоматери — было проведено “богослужение” посвященное Богиням Свободы и Разума. Оно являлось, по сути, театральным представлением, призванным показать, что истинная вера ушла из Франции. В общем и целом движение это стремилось противопоставить то «естественную, основанную на науке религию» христианству одновременно и как культу и как мировоззренческой системе.
Однако при всем этом правительство также осуществило ряд шагов к сохранению свободы вероисповедания. Вероятней всего их целью являлось стабилизирование государства. Они ставили новую доктрину дехристианизации, предполагавшую постепенное “загнивание” Церкви Христовой по мере расширения просвещения без каких-либо дальнейших насильственных действий, могущих спровоцировать оставшихся верующих на новое восстание. Адептом и инициатором сей позиции стал глава правительства Робеспьер, который 21 ноября 1793 года выступил с осуждением “атеистической”, на его взгляд, деятельности дехристианизаторов. 7 декабря был принят декрет, «согласно которому запрещаются всякие насилия и меры, противные свободе культов».
Лит.: Домнич М., Великая французская буржуазная революция и католическая церковь, М., 1960; Mathiez A., La révolution et l'église, P., 1910.
http://tabun.everypony.ru/blog/my-little-history/73650.html
Как французы Христу замену искали.
Дехристианизация, попытка упразднения католического культа в годы Великой французской революции (главным образом в 1793). Д. являлась своеобразным выражением революционного террора в борьбе с контрреволюционным духовенством, а не мерой государственной атеистической политики, хотя в ней и содержались антирелигиозные элементы. В ходе проведения Д. закрывались церкви, изымались их драгоценности для нужд обороны, священников принуждали отрекаться от сана. Движение за Д. зародилось в провинции. Инициатива Д. принадлежала эбертистам и близким к ним группам; была поддержана Парижской Коммуной. Христианство было заменено новым революционным рационалистическим культом Разума. Вводился этот новый культ нередко в принудительном порядке и вызывал крайнее недовольство крестьян. Понимая, что Д. способна создать у народа контрреволюционные настроения, М. Робеспьер выступил против культа Разума. 6—7 декабря 1793 Конвент официально осудил меры насилия, "противоречащие свободе культов". Руководители политики Д. — П. Г. Шометт, Ж. Р. Эбер, Ж. Фуше — отказались от Д.
Лит.: Домнич М., Великая французская буржуазная революция и католическая церковь, М., 1960; Mathiez A., La révolution et l'église, P., 1910.
Попытка дехристианизации. Культы разума и Высшего Существа.1793-1794 г.
Поначалу новый высший законодательный орган Франции – Конвент, относился к Церкви благожелательно. Однако в марте-апреле 1793 года были приняты ряд законов предусматривающих расстрел любых священников, являющиеся сообщниками врагов Франции по установлению факта их вооруженного выступления против Республики. «Факт будет считаться установленным либо при наличии письменного заявления, скрепленного двумя подписями или даже одной подписью, подтвержденного показанием под присягой одного свидетеля, либо при наличии устного заявления, подтвержденного показанием под присягой двух свидетелей».
Этот закон поставил под подозрение весь католический клир – как конституционный, так и “ослушный”. В обществе распространилось убеждение, что все священнослужители – враги отечества.
Стартом собственно дехристианизации можно считать 31 октября 1793 года, когда шесть католических и один протестантский священник отреклись от свой веры в преобразованной в «Храм Истины» приходской церкви, что широко и наглядно освещалось тогдашней прессой. Сразу затем вышло общегосударственное запрещение на ношение какой-либо одежды, кроме гражданской, далее – запрет на преподавательскую деятельность для священнослужителей и монахинь.
Важной вехой процесса выдавливания Христианства из жизни Франции стала замена григорианского календаря и летоисчисления от Рождества Христова на республиканский календарь. Дата упразднения королевской власти и провозглашение республики (22 сентября 1792) считалась началом новой эры. Календарь был разработан специальной комиссией под руководством Жильбера Ромма и знаменовал разрыв с традициями и начало «естественной религии», ассоциируемой с природой.
Республиканский календарь
По всей Франции – от глухих деревень и до Парижа прокатилась волна борьбы с «предрассудками и врагами Революции», зачастую насильственной. Священнослужители, не редко под угрозой физической расправы, отрекались от сана, церкви разграблялись, закрывались или переоборудовались под новою религию – религию отечества, которая вскоре превратилась в Культ Разума. 11 ноября в главном соборе страны – Соборе Парижской Богоматери — было проведено “богослужение” посвященное Богиням Свободы и Разума. Оно являлось, по сути, театральным представлением, призванным показать, что истинная вера ушла из Франции. В общем и целом движение это стремилось противопоставить то «естественную, основанную на науке религию» христианству одновременно и как культу и как мировоззренческой системе.
Однако при всем этом правительство также осуществило ряд шагов к сохранению свободы вероисповедания. Вероятней всего их целью являлось стабилизирование государства. Они ставили новую доктрину дехристианизации, предполагавшую постепенное “загнивание” Церкви Христовой по мере расширения просвещения без каких-либо дальнейших насильственных действий, могущих спровоцировать оставшихся верующих на новое восстание. Адептом и инициатором сей позиции стал глава правительства Робеспьер, который 21 ноября 1793 года выступил с осуждением “атеистической”, на его взгляд, деятельности дехристианизаторов. 7 декабря был принят декрет, «согласно которому запрещаются всякие насилия и меры, противные свободе культов».
Страсбургский собор, превращенный в храм Разума
большевики очень любили сравнивать себя с якобинцами и свою революцию с французской. Как я упомянул выше, именно французским («настоящим, обновляющим страну») террором они и вдохновлялись. Поэтому сходные черты, конечно, были, как есть они у всяких действительно массовых репрессий. Хотя бы в том, что основную часть жертв террора составляют обычно не те, против кого он официально направлен, а рядовые люди. Например, во время Французской революции дворяне составили только 8-9% всех жертв революционного террора. Так и в России, поскольку политика большевиков вызвала недовольство самых широких слоев общества, прежде всего крестьянства, то, хотя в процентном отношении (по отношению к собственной численности) наибольшие потери понесли образованные слои, в абсолютном исчислении большая часть жертв террора приходится как раз на рабочих и крестьян – в абсолютном большинстве это убитые после подавления сотен различных восстаний (в одном Ижевске было уничтожено 7 983 чел. членов семей восставших рабочих). Среди примерно 1,7-1,8 млн. всех расстрелянных в эти годы на лиц, принадлежащих к образованным слоям приходится лишь примерно 22% (порядка 440 тыс.чел).
Специфика политики большевиков 1917-1922 гг. состояла в установке, согласно которой люди подлежали уничтожению по самому факту принадлежности к определенным социальным слоям, кроме тех их представителей, кто “докажет делом” преданность советской власти. Именно эта черта, которая (с тех пор, как об этом стало можно говорить) всячески затушевывалась представителями советско-коммунистической пропаганды и их последователями, которые стремились "растворить" эти специфические социальные устремления большевиков в общей массе "жестокостей" Гражданской войны и, смешивая совершенно разные вещи, любили рассуждать о "красном и белом терроре".
1793 г. он прибыл в Нант для подавления вандейского мятежа с самыми широкими полномочиями.
В тюрьмах Нанта к тому времени находились тысячи пленных вандейцев, священников и т. д. А город испытывал сильные трудности с продовольствием. К тому же среди арестованных начались эпидемии (дизентерии, тифа и т. д.), от которых заражались тюремщики и медики. На совещании Каррье с городским революционным советом было решено истребить пленных. В начавшихся расправах активно участвовал добровольческий отряд, назвавший себя «ротой Марата». Помимо уже традиционного гильотинирования и массовых расстрелов в тюрьмах, Каррье придумал новый способ — «потопление» (noyade): пленных сажали в плоскодонную барку, вывозили ночью на середину Луары и там, открыв люки, топили судно. Он сам назвал такой способ «вертикальной депортацией». Первое «потопление» состоялось в ночь с 16 на 17 ноября (26-27 брюмера), и сам Каррье донёс о нём Конвенту:
В донесении от 25 фримера он сообщал ещё о 58 священниках, завершив его словами:Происшествие другого рода уменьшает число священников: 82 из числа тех, кого мы называем непокорными, были заперты в барке на Луаре; я только что узнал, и известие это является совершенно точным, что все они погибли в реке[1].
Что за революционный поток эта Луара![2].
его таких «потоплений» было произведено около шести, число их жертв разные историки оценивают от двух до девяти тысяч. Каррье приписываются и другие зверства: так называемые «республиканские браки», когда двух осужденных разного пола связывали голыми вместе и бросали в реку, оргии с вынужденным участием «подозрительных» и т. д., но документальные подтверждения этого уже ненадежны. Так или иначе, из тринадцати тысяч заключенных погибло десять, в том числе около двух было гильотинировано или расстреляно, а около трех умерло от тифа и других болезней.
Взимаемые им налоги и реквизиции в городе подрывали торговлю. Он обвинял коллег, в том числе Приёра из Марны, в умеренности и требовал более жестоких репрессий; генералу Аксо он писал: «Вам приказано сжигать дома всех мятежников, убивать всех их жителей и реквизировать все припасы». В конечном счете агент Комитета общественного спасения Жюльен из Парижа, побывавший в Нанте, изобличил его деятельность в письме Робеспьеру от 4 февраля 1794 года. 8 февраля 1794 г. (20 плювиоза II года) Каррье был отозван из Нанта.
В Париже Каррье стал секретарем Конвента. Опасаясь за свою жизнь, он примкнул к термидорианцам и поддержал Термидорианский переворот (27—28 июля 1794). Но ему вышел боком процесс над нантскими нотаблями, отправленными в Париж ещё в ноябре для суда по достаточно надуманным обвинениям. Процесс состоялся 22—28 фрюктидора II года (8-14 сентября 1794 года). Мало того, что в новой ситуации обвиняемые были оправданы, но они превратились в обвинителей и дали показания, обличающие Каррье и революционный комитет Нанта (состав которого к тому времени уже сменился). Каррье, явившийся на процесс, защищался очень неуклюже и тем усугубил свое положение; вскоре он сам попал под суд. В своё оправдание он очень живо описал многочисленные зверства вандейцев, а также заявил, что если он виноват, то вместе со всем Конвентом: «Здесь все виновно, все, вплоть до колокольчика председателя!» Тем не менее 26 фримера III года (16 декабря 1794 г.) его гильотинировали на Гревской площади.
Потопления в Нанте в 1793 году. Картина Жозефа Обера (1882). Музей искусства и истории Шоле.
Как французы Христу замену искали.
Дехристианизация, попытка упразднения католического культа в годы Великой французской революции (главным образом в 1793). Д. являлась своеобразным выражением революционного террора в борьбе с контрреволюционным духовенством, а не мерой государственной атеистической политики, хотя в ней и содержались антирелигиозные элементы. В ходе проведения Д. закрывались церкви, изымались их драгоценности для нужд обороны, священников принуждали отрекаться от сана. Движение за Д. зародилось в провинции. Инициатива Д. принадлежала эбертистам и близким к ним группам; была поддержана Парижской Коммуной. Христианство было заменено новым революционным рационалистическим культом Разума. Вводился этот новый культ нередко в принудительном порядке и вызывал крайнее недовольство крестьян. Понимая, что Д. способна создать у народа контрреволюционные настроения, М. Робеспьер выступил против культа Разума. 6—7 декабря 1793 Конвент официально осудил меры насилия, "противоречащие свободе культов". Руководители политики Д. — П. Г. Шометт, Ж. Р. Эбер, Ж. Фуше — отказались от Д.
Лит.: Домнич М., Великая французская буржуазная революция и католическая церковь, М., 1960; Mathiez A., La révolution et l'église, P., 1910.
Попытка дехристианизации. Культы разума и Высшего Существа.1793-1794 г.
Поначалу новый высший законодательный орган Франции – Конвент, относился к Церкви благожелательно. Однако в марте-апреле 1793 года были приняты ряд законов предусматривающих расстрел любых священников, являющиеся сообщниками врагов Франции по установлению факта их вооруженного выступления против Республики. «Факт будет считаться установленным либо при наличии письменного заявления, скрепленного двумя подписями или даже одной подписью, подтвержденного показанием под присягой одного свидетеля, либо при наличии устного заявления, подтвержденного показанием под присягой двух свидетелей».
Этот закон поставил под подозрение весь католический клир – как конституционный, так и “ослушный”. В обществе распространилось убеждение, что все священнослужители – враги отечества.
Стартом собственно дехристианизации можно считать 31 октября 1793 года, когда шесть католических и один протестантский священник отреклись от свой веры в преобразованной в «Храм Истины» приходской церкви, что широко и наглядно освещалось тогдашней прессой. Сразу затем вышло общегосударственное запрещение на ношение какой-либо одежды, кроме гражданской, далее – запрет на преподавательскую деятельность для священнослужителей и монахинь.
Важной вехой процесса выдавливания Христианства из жизни Франции стала замена григорианского календаря и летоисчисления от Рождества Христова на республиканский календарь. Дата упразднения королевской власти и провозглашение республики (22 сентября 1792) считалась началом новой эры. Календарь был разработан специальной комиссией под руководством Жильбера Ромма и знаменовал разрыв с традициями и начало «естественной религии», ассоциируемой с природой.
Республиканский календарь
По всей Франции – от глухих деревень и до Парижа прокатилась волна борьбы с «предрассудками и врагами Революции», зачастую насильственной. Священнослужители, не редко под угрозой физической расправы, отрекались от сана, церкви разграблялись, закрывались или переоборудовались под новою религию – религию отечества, которая вскоре превратилась в Культ Разума. 11 ноября в главном соборе страны – Соборе Парижской Богоматери — было проведено “богослужение” посвященное Богиням Свободы и Разума. Оно являлось, по сути, театральным представлением, призванным показать, что истинная вера ушла из Франции. В общем и целом движение это стремилось противопоставить то «естественную, основанную на науке религию» христианству одновременно и как культу и как мировоззренческой системе.
Однако при всем этом правительство также осуществило ряд шагов к сохранению свободы вероисповедания. Вероятней всего их целью являлось стабилизирование государства. Они ставили новую доктрину дехристианизации, предполагавшую постепенное “загнивание” Церкви Христовой по мере расширения просвещения без каких-либо дальнейших насильственных действий, могущих спровоцировать оставшихся верующих на новое восстание. Адептом и инициатором сей позиции стал глава правительства Робеспьер, который 21 ноября 1793 года выступил с осуждением “атеистической”, на его взгляд, деятельности дехристианизаторов. 7 декабря был принят декрет, «согласно которому запрещаются всякие насилия и меры, противные свободе культов».
Страсбургский собор, превращенный в храм Разума
Комментариев нет:
Отправить комментарий