ბარბაროსების მიერ რომის აღებისა და აოხრებით დაშინებულ
და თავზარდაცემულ ქრისტიანებს წმინდა ავგუსტინე შემდეგნაირად
ამშვიდებდა: «ცხოვრება ჰგავს ალქიმიკოსის ქურას . ცეცხლი ბრიალებს,
უვარგისი მასალა, ჩალა იწვის, ოქრო იწმინდება. მორწმუნე,ღირსეული და სათნო ადამიანი
ოქროა და მას არაფერი ემუქრება“.
ფრანგი მწერალი დანიელ როპსი დაიბადა ეპინალში 1901 წლის 19 იანვარს. გაიზარდა სავუაში,შემდეგ გრენობლში სადაც ისწავლა სამართალი,ისტორია და გეოგრაფია. ასწავლიდა შამბერის.ამიანის,ბორდოს,ნეილის პასტერის ლიცეუმებში.
ძალიან მალე გახდა ესეისტი და მწერალი. მან ბოლოს და ბოლოს მიატოვა მასწავლებლობა და განაგრძო წერა.
იყო ქრისტიანი,კათოლიკე მწერალი. წმინდა წიგნების და აკრალური ტექსტების შესანიშნავად მცოდნე დანიელ როპსმა რომანების და ესეების გარდა დაწერა "ქრისტეს ეკლესიის იტორია" 9 ტომად.
ომის შემდეგ 1948 წლიდან სიკვდილამდე ის იყო ჟურნალი Ecclesia-ს //"ეკლესია"// დირექტორი.
1946 წელს მან მიიღო საფრანგეთის აკადემიის ლიტერატურის დიდი პრიზი. 1955 წლის 3 მარტს ის გახდა საფრანგეთი აკადემიის წევრი.
გარდაიცვალა 1965 წლის 27 ივლისს.
დანიელ როპსი, საგალობლები უფსკრულებისთვის//1949//
მოკვდავია თუ არა ჩვენი ცივილიზაცია?
... " ჩვენ სხვებმა,ცივილიზაციებმა,ეხლა ვიცით რომ მოკვდავები ვართ. ეს იგრძნო და გამოთქვა პოლ ვალერიმ...
გავიხსენოთ ისტორია. მეტისმეტად ცხადია რომ ის არის ცივილიზაციათა სასაფლაო. ჩვენ დღემდე ვადასტურებთ იმას რაც ღვთაებრივი პლატონის ინტუიციამ იგრძნო ატლანტიდას შესახებ მითის მეშვეობით.
არქეოლოგებს ყოველ დღე ამოაქვთ მიწიდან გამქრალი საზოგადოებების ნაშთები და ნაკვალევი.
ადამიანს ძნელად ესმის რომ დიდი.ძლიერი ყველასთვის თავზარდამცემი საზოგადოებებიც შეიძლება უკვალოდ გაქრნენ.
მეფე მინოსის კრეტას. დიდებული მინოსის, ჯოჯოხეთის მოსამართლე მინოსის და შემზარავი მინოტავრის, ერთ-ორ წინააღმდეგობრივ ლეგენდაში დარჩენილი ბრწყინვალე სამყაროს და ყველაზე დახვეწილი ცივილიზაციის დიდებული ნაშთები სულ 50 წლის წინ აღმოაჩინა ევანსმა.
არადა რა ბრწყინვალე საზოგადოება იყო კრეტა ძვ.წ. 23-ე საუკუნეში!
როგორ ამაყობდა ეს საზოგადოება თავისი სასახლეებით,კომფორტით,ცენტრალური გათბობით.თავისი ოქრომჭედლობით,თავისი ქალების ნამდვილად "პარიზული" შიკით!
არიელთა შემოსევის საშინელი შოკი და მას შემდეგ წყვდიადი სამი ათასი წლის ხანგრძლივობით.
ასევე მცირე აზიაში,უცნაური სამეფო ჰატუ.ჰათები რომლებზეც ლაპარაკობს ბიბლია რომელიც ჩვენი მამებისთვის მხოლოდ ცარიელი სიტყვა იყო.
არადა ათასი წელი,ან თითქმის, ჰათები ბატონობდნენ საფანგეთზე 5-ჯერ დიდ ქვეყანაში,მათ ლიუდოვიკო მეთოთხმეტეს ერქვა სუპილულიუმა და მის დრომ მათმა ხელოვნებამ მიაღწია შესანიშნავ დონეს.
ისინი უმკლავდებოდნენ რამზეს მეორის ეგვიპტეს. და მიუხედავად ამისა მათგან დარჩა მხოლოდ ბიბლიის მოკლე მინიშნებები.
1915 წელს კი ჩეხმა პროფესორმა ჰროზნიმ წაიკითხა ათი წლის წინ თურქეთში,ბოღაზ-კოიში ნაპოვნი 2500 ფირფიტა და ისტორიაში დააბრუნა გამქრალები.
შეიძლება მოვიყვანოთ ბევრი სხვა მაგალითიც-სამყაროს მეორე ბოლოს-წყნარი ოკეანეს შუაგულში დაკარგული პოლინეზიის ცივილიზაცია,ის თხევადი,რუსეთისავით დიდი თხევადი იმპერია რომლის შესანიშნავი განვითარებაც ჩვენთვის ცნობილია მხოლოდ აღდგომის კუნძულზე ნაპოვნი იდუმალი ქანდაკებებით. მათ შესახებ კი თითქმის არაფერი ვიცით.
და მისი მეზობელი ასევე საზღვაო იმპერია-კაროლინები- კუნძული პონაპი, ანტიპოდების ვენეცია,შეიძლება იყოს მისი დაცემული დედაქალაქი,მაგრამ სადაც ციკლოპური ბლოკებით ნაგები სასახლეები კიდევ გვახსენებენ მის წარსულ დიდებას....
ყველაფერი ეს და კიდევ ბევრი სხვა არის მიცვალებული ცივილიზაციების გვამები და მეტი არაფერი.
მაშ ჩვენ გვიჩნდება კითხვა თუ რას ნიშნავს მსგავსი ხვედრი ჩვენთვის,თეთრკანიანი ადამიანების ცივილიზაციისთვის. დასაშვებია თუ არა ჩვენი ცივილიზაციის სიკვდილი. ადამიანს ეზარება ამის და პიროვნული სიკვდილის წარმოდგენა. ის ცდილობს ამის საწინააღმდეგო არგუმენტების მონახვას.
განა გარანტი არაა ჩვენს მიერ შექმნილი ორგანიზაცია, ჩვენს მიერ მატერიის დამორჩილება? რაღაც კატაკლიზმი თუ მოსპობს სიცოცხლის ფორმათა ნაწილს დედამიწის რაღაც ადგილზე სიცოცხლის სხვა ფორმები დარჩება სხვაგან.
ის დასრულებული სამყარო, რომელზეც ლაპარაკობს ვალერი თავისი სიდიდითაც ხომ არ გადაიქცა მოუსპობელ სამყაროდ?
მაგრამ ეს სულაც არაა უეჭველი ჭეშმარიტება.
ყოველ საზოგადოებაში ორი ელემენტი უკავშირდება ერთმანეთს.
ერთი ელემენტი ეკუთვნის კულტურის სფეროს,მეორე-ცივილიზაციის სფეროს.
კულტურა შეესაბამება მატერიალური ორგანიზაციის და ბუნებაზე ბატონობის გარკვეულ ხარისხს.
ცივილიზაცია არი გარკვეული შინაგანი სრულყოფა, მორალურ და სულიერ მონაცემთა ერთობლიობა.
და განა შეუძლებელია დასავლური თეთრი ცივილიზაციის მოსპობა?
მაგრამ განა შესაძლებელია დასავლური ცივილიზაციიის როგორც ასეთის მოსპობა?
მისი მთლიანად მოსპობა ალბათ შეუძლებელია. უეჭველია რომ დედამიწის ყველა ხალხმა ამიერიდან ისწავლა თვითმფრინავის,ავტომობილის და ყველა ტექნიკური გამოგონების ხმარება.
ასე რომ ყველა თეთრკანიანის გარობის შემტხვევაშიც ეს გამოგონებები შეიძლება გადარჩეს.
მაგრამ განა ამაზე ვფიქრობთ როდესაც ვოცნებობთ ჩვენი ცივილიზაციის უსასრულოდ არსებობაზე?
მეტიც, თავი გავანებოთ მოსპობის უკვე პრაქტიკულად უსაზღვრო საშუალებებს, საუკუნეების მანძილზე გაუთავებელი ომებით გამოთაყვანებულ თეთრკანიანთა საზოგადოებამ შეიძლება თავი მოიკლას ატომური ბომბით. ამას გარდა ეს ქანცგაწყვეტილი საზოგადოება შეიძლება დაიღუპოს სრული დაცემით და დადამბლავებით.
თანამედროვე გამოცდილება გვაჩვენებს იმასაც რომ მრავალჯერ განმეორებულმა კრიზისებმა შეიძლება მოსპოს ცივილიზაციის ყველაზე მნიშვნელოვანი ღირებულებები და თეთრკანიანი კაცობრიობა ისროლოს მორალურ და ინტელექტუალურ ბარბაროსობაში რომლის თვალშისაცემი შედეგი იქნება საყოველთაო გამხეცება-გამძვინვარება და სულიერი დაცემა.
უნდა დავიჯეროთ. ასურეთის,ბაბილონის,ფარაონთა ეგვიპტის,რომის და ამდენი სხვა ცივილიზაციის ხვედრი ჩვენც შეიძლება გავიზიაროთ. ის აქაა,ჩვენს წინ.
კატასტროფულ პესიმიზმში ჩაუვარდნელად და მხოლოდ ისტორიის თვალსაზრისით უნდა ვიკითხოთ ხომ არ არსებობს ადამიანთა საზოგადოებების მმართველი ღრმა კანონები რომელთაც ეს საზოგადოებები ისევე მიჰყავთ სიკვდილამდე როგორც ინდივიდები.
ზოგმა ასეც იფიქრა და დაეყრდნო არგუმენტებს რომლებიც არაა უმნიშვნელო არგუმენტები.
მათ შორის ყველაზე სოლიდური უეჭველად იყო ოსვალდ შპენგლერი რომლის ნაშრომი დასავლეთის დაკნინება, ყველაზე გულმოდგინე და ყველაზე სასტიკი წინასწარმეტყველება გამოჩნდა 25-ოდე წლის წინ...
განა მართალია რომ ცივილიზაციის ყოველ ფორმას აქვს ბიოლოგიურად მოზომილი დრო? მთლიანობაში ათასი წელი,ამბობს შპენგლერი.
ციფრები შეიძლება საკამათო იყოს, მაგრამ ბევრად უფრო სოლიდური ჩანს გერმანელი ავტორის მიერ წარმოდგენილი ევოლუცია.
მის მიერ გაანალიზებული ყოველი აზოგადოებისთვის ის გამოყოფს ოთხ ასაკს.ოთხ სეზონს.
გაზაფხულზე ყოველი საზოგადოება ხედავდა სპონტანური,ინტუიტიური სულის გამოღვიძებას, რწმენის და ენთუზიაზმის "სუპრაპერსონალურ" სიმდიდრეთა შექმნას, ჩვენში ესაა კათედრალების და ჯვაროსნული ლაშქრობის ხანა,ინდოეთში ესაა ვედების ხანა.საბერძნეთში ესაა დიდი მითების და ორფიზმის ხანა.
შემდეგ, ზაფხულში, ხდება "შინაგანი ცნობიერების დამწიფება", კრიტიკული აზრის გაჩენა. ესაა უპანიშადების,პითაგორეველების.ჩვენში პასკალის და დეკარტეს,დიდი საუკუნის სისავსე.
შემოდგომაზე სუსტდება ინტელექტუალური და შემოქმედებითი ძალა.
დაბოლოს ზამთარში "ქრება სულის შემოქმედებითი ძალა. თვითონ ცხოვრებაც ხდება პრობლემა და არარელიგიური მასა იცნობს მხოლოდ პრაქტიკულ რამეებს",ან,როგორც იტყოდა ნიცშე, "ღმერთი მკვდარია".
ასეთი თვალსაზრისი გვაფიქრებს. საზოგადოებები სიკვდილისკენ მიჰყავს შინაგან ძალთა თამაშს? ადამიანთა ნებაზე უფრო ძლიერი ბიოლოგიური კანონი აქრობს მათ დროის გასვლის შემდეგ?
და გარეშე მოვლენები რომლებიც ისტორიაში გადამწყვეტ მოვლენებად ჩანს-ბარბაროსთა შემოსევები, ატომური დაბომბვები, საბოლოო ანგარიშით არიან ისეთივე ეპიზოდური და განსაზღვრული როგორც ყოველი ჩვენთაგანისთვის არის შემთხვევითი მიზეზები, უბედური შემთხვევა თუ ავადმყოფობა რომლებსაც ყველა მივყავართ გარდაუვალ ბოლომდე?
თუ კი ვიფიქრებთ იმაზე თუ რაა სინამდვილეში ჩვენი დროის დრამა, იმაზე თუ როგორ და რამდენჯერ უღალატა თანამედროვე ადამიანმა თავის თავს ასეთი ჰიპოთეზა სულაც არა ჩან მიუღებლად და ისტორიული ბიოლოგიის კანონი ჩვენს გონებაში უერთდება სასოწარკვეთილების და სიცოცხლის შეზიზღების გრძნობას რომელსაც ჩვენ კარგად ვიცნობთ.
ასევე მცირე აზიაში,უცნაური სამეფო ჰატუ.ჰათები რომლებზეც ლაპარაკობს ბიბლია რომელიც ჩვენი მამებისთვის მხოლოდ ცარიელი სიტყვა იყო.
არადა ათასი წელი,ან თითქმის, ჰათები ბატონობდნენ საფანგეთზე 5-ჯერ დიდ ქვეყანაში,მათ ლიუდოვიკო მეთოთხმეტეს ერქვა სუპილულიუმა და მის დრომ მათმა ხელოვნებამ მიაღწია შესანიშნავ დონეს.
ისინი უმკლავდებოდნენ რამზეს მეორის ეგვიპტეს. და მიუხედავად ამისა მათგან დარჩა მხოლოდ ბიბლიის მოკლე მინიშნებები.
1915 წელს კი ჩეხმა პროფესორმა ჰროზნიმ წაიკითხა ათი წლის წინ თურქეთში,ბოღაზ-კოიში ნაპოვნი 2500 ფირფიტა და ისტორიაში დააბრუნა გამქრალები.
შეიძლება მოვიყვანოთ ბევრი სხვა მაგალითიც-სამყაროს მეორე ბოლოს-წყნარი ოკეანეს შუაგულში დაკარგული პოლინეზიის ცივილიზაცია,ის თხევადი,რუსეთისავით დიდი თხევადი იმპერია რომლის შესანიშნავი განვითარებაც ჩვენთვის ცნობილია მხოლოდ აღდგომის კუნძულზე ნაპოვნი იდუმალი ქანდაკებებით. მათ შესახებ კი თითქმის არაფერი ვიცით.
 |
| აი აღდგომის კუნძულის ქანდაკებებიც. ვინ,რატომ დადგა ისინი და სად წავიდნენ დამდგმელები უცნობია. |
და მისი მეზობელი ასევე საზღვაო იმპერია-კაროლინები- კუნძული პონაპი, ანტიპოდების ვენეცია,შეიძლება იყოს მისი დაცემული დედაქალაქი,მაგრამ სადაც ციკლოპური ბლოკებით ნაგები სასახლეები კიდევ გვახსენებენ მის წარსულ დიდებას....
ყველაფერი ეს და კიდევ ბევრი სხვა არის მიცვალებული ცივილიზაციების გვამები და მეტი არაფერი.
მაშ ჩვენ გვიჩნდება კითხვა თუ რას ნიშნავს მსგავსი ხვედრი ჩვენთვის,თეთრკანიანი ადამიანების ცივილიზაციისთვის. დასაშვებია თუ არა ჩვენი ცივილიზაციის სიკვდილი. ადამიანს ეზარება ამის და პიროვნული სიკვდილის წარმოდგენა. ის ცდილობს ამის საწინააღმდეგო არგუმენტების მონახვას.
განა გარანტი არაა ჩვენს მიერ შექმნილი ორგანიზაცია, ჩვენს მიერ მატერიის დამორჩილება? რაღაც კატაკლიზმი თუ მოსპობს სიცოცხლის ფორმათა ნაწილს დედამიწის რაღაც ადგილზე სიცოცხლის სხვა ფორმები დარჩება სხვაგან.
ის დასრულებული სამყარო, რომელზეც ლაპარაკობს ვალერი თავისი სიდიდითაც ხომ არ გადაიქცა მოუსპობელ სამყაროდ?
მაგრამ ეს სულაც არაა უეჭველი ჭეშმარიტება.
ყოველ საზოგადოებაში ორი ელემენტი უკავშირდება ერთმანეთს.
ერთი ელემენტი ეკუთვნის კულტურის სფეროს,მეორე-ცივილიზაციის სფეროს.
კულტურა შეესაბამება მატერიალური ორგანიზაციის და ბუნებაზე ბატონობის გარკვეულ ხარისხს.
ცივილიზაცია არი გარკვეული შინაგანი სრულყოფა, მორალურ და სულიერ მონაცემთა ერთობლიობა.
და განა შეუძლებელია დასავლური თეთრი ცივილიზაციის მოსპობა?
მაგრამ განა შესაძლებელია დასავლური ცივილიზაციიის როგორც ასეთის მოსპობა?
მისი მთლიანად მოსპობა ალბათ შეუძლებელია. უეჭველია რომ დედამიწის ყველა ხალხმა ამიერიდან ისწავლა თვითმფრინავის,ავტომობილის და ყველა ტექნიკური გამოგონების ხმარება.
ასე რომ ყველა თეთრკანიანის გარობის შემტხვევაშიც ეს გამოგონებები შეიძლება გადარჩეს.
მაგრამ განა ამაზე ვფიქრობთ როდესაც ვოცნებობთ ჩვენი ცივილიზაციის უსასრულოდ არსებობაზე?
მეტიც, თავი გავანებოთ მოსპობის უკვე პრაქტიკულად უსაზღვრო საშუალებებს, საუკუნეების მანძილზე გაუთავებელი ომებით გამოთაყვანებულ თეთრკანიანთა საზოგადოებამ შეიძლება თავი მოიკლას ატომური ბომბით. ამას გარდა ეს ქანცგაწყვეტილი საზოგადოება შეიძლება დაიღუპოს სრული დაცემით და დადამბლავებით.
თანამედროვე გამოცდილება გვაჩვენებს იმასაც რომ მრავალჯერ განმეორებულმა კრიზისებმა შეიძლება მოსპოს ცივილიზაციის ყველაზე მნიშვნელოვანი ღირებულებები და თეთრკანიანი კაცობრიობა ისროლოს მორალურ და ინტელექტუალურ ბარბაროსობაში რომლის თვალშისაცემი შედეგი იქნება საყოველთაო გამხეცება-გამძვინვარება და სულიერი დაცემა.
უნდა დავიჯეროთ. ასურეთის,ბაბილონის,ფარაონთა ეგვიპტის,რომის და ამდენი სხვა ცივილიზაციის ხვედრი ჩვენც შეიძლება გავიზიაროთ. ის აქაა,ჩვენს წინ.
კატასტროფულ პესიმიზმში ჩაუვარდნელად და მხოლოდ ისტორიის თვალსაზრისით უნდა ვიკითხოთ ხომ არ არსებობს ადამიანთა საზოგადოებების მმართველი ღრმა კანონები რომელთაც ეს საზოგადოებები ისევე მიჰყავთ სიკვდილამდე როგორც ინდივიდები.
ზოგმა ასეც იფიქრა და დაეყრდნო არგუმენტებს რომლებიც არაა უმნიშვნელო არგუმენტები.
მათ შორის ყველაზე სოლიდური უეჭველად იყო ოსვალდ შპენგლერი რომლის ნაშრომი დასავლეთის დაკნინება, ყველაზე გულმოდგინე და ყველაზე სასტიკი წინასწარმეტყველება გამოჩნდა 25-ოდე წლის წინ...
განა მართალია რომ ცივილიზაციის ყოველ ფორმას აქვს ბიოლოგიურად მოზომილი დრო? მთლიანობაში ათასი წელი,ამბობს შპენგლერი.
ციფრები შეიძლება საკამათო იყოს, მაგრამ ბევრად უფრო სოლიდური ჩანს გერმანელი ავტორის მიერ წარმოდგენილი ევოლუცია.
მის მიერ გაანალიზებული ყოველი აზოგადოებისთვის ის გამოყოფს ოთხ ასაკს.ოთხ სეზონს.
გაზაფხულზე ყოველი საზოგადოება ხედავდა სპონტანური,ინტუიტიური სულის გამოღვიძებას, რწმენის და ენთუზიაზმის "სუპრაპერსონალურ" სიმდიდრეთა შექმნას, ჩვენში ესაა კათედრალების და ჯვაროსნული ლაშქრობის ხანა,ინდოეთში ესაა ვედების ხანა.საბერძნეთში ესაა დიდი მითების და ორფიზმის ხანა.
შემდეგ, ზაფხულში, ხდება "შინაგანი ცნობიერების დამწიფება", კრიტიკული აზრის გაჩენა. ესაა უპანიშადების,პითაგორეველების.ჩვენში პასკალის და დეკარტეს,დიდი საუკუნის სისავსე.
შემოდგომაზე სუსტდება ინტელექტუალური და შემოქმედებითი ძალა.
დაბოლოს ზამთარში "ქრება სულის შემოქმედებითი ძალა. თვითონ ცხოვრებაც ხდება პრობლემა და არარელიგიური მასა იცნობს მხოლოდ პრაქტიკულ რამეებს",ან,როგორც იტყოდა ნიცშე, "ღმერთი მკვდარია".
ასეთი თვალსაზრისი გვაფიქრებს. საზოგადოებები სიკვდილისკენ მიჰყავს შინაგან ძალთა თამაშს? ადამიანთა ნებაზე უფრო ძლიერი ბიოლოგიური კანონი აქრობს მათ დროის გასვლის შემდეგ?
და გარეშე მოვლენები რომლებიც ისტორიაში გადამწყვეტ მოვლენებად ჩანს-ბარბაროსთა შემოსევები, ატომური დაბომბვები, საბოლოო ანგარიშით არიან ისეთივე ეპიზოდური და განსაზღვრული როგორც ყოველი ჩვენთაგანისთვის არის შემთხვევითი მიზეზები, უბედური შემთხვევა თუ ავადმყოფობა რომლებსაც ყველა მივყავართ გარდაუვალ ბოლომდე?
თუ კი ვიფიქრებთ იმაზე თუ რაა სინამდვილეში ჩვენი დროის დრამა, იმაზე თუ როგორ და რამდენჯერ უღალატა თანამედროვე ადამიანმა თავის თავს ასეთი ჰიპოთეზა სულაც არა ჩან მიუღებლად და ისტორიული ბიოლოგიის კანონი ჩვენს გონებაში უერთდება სასოწარკვეთილების და სიცოცხლის შეზიზღების გრძნობას რომელსაც ჩვენ კარგად ვიცნობთ.
http://christocentrix.over-blog.fr/article-25649930.html
საინტერესო პირველი რომი : სამურაი რომაელები :
«…რომაული საზოგადოება ღირსების საზოგადოება იყო! ის სულაც არ ყოფილა
დეკადენტური საზოგადოება რომელსაც ხშირად გვიჩვენებენ სატელევიზიო
სერიალები. 
პასუხისმგებლობა აღიქმება როგორც ტვირთი და პატივი.
რომაელი არისტოკრატები არ არიან ტკბობის და განცხრომა-სიამოვნებათა მოყვარულები.
ისინი უფრო სამურაები არიან ვიდრე ორგიების მოყვარულები.
არა და ეს ღირსება სათნოებები არ ყოფილა მარტო დიდი ოჯახების დამახასიათებელი ნიშანი.
მოსახლეობის აღწერისას, ცენზის ცერემონიის დროს კითხვებს უსვავენ ოჯახების უფროსებსაც. ეკითხებიან მათი ოჯახური ცხოვრების,მათი ქონების,მათი ზნე-ჩვეულებების შესახებ.
ამ დროს ნებისმიერ ვინმეს შეუძლია ჩარევა და თქმა :მე მას ვიცნობ, ის არ იხდის თავის ვალებს,მან უარი თქვა თავის საცოლეზე, მას არ მიუგია პატივი თავისი მშობლებისთვის. სხვა სიტყვებით მას არ დაუდასტურებია
თავისი პატიოსნება.
ეს პატიოსნება ფიზიკურიცაა: საჭურისი,მაგალითად,ვერ იქნება მოქალაქე.
მამაკაცურობა არსებითია, მაგრამ აგრეთვე სიმბოლურიცაა : უკუგდებული არიან ისინი ვინც არ ფლობენ თავის სხეულს, მაგალითად პროსტიტუირებული კაცები ან გლადიატორები, რომლებიც ემორჩილებიან რა თამაშების ორგანიზატორებს, რთავენ მათი მოკვლის ნებას, პასიური ჰომოსექსუალები.
დაბოლოს გარიყულები არიან ისინი ვინც არ ასრულებენ თავის დაპირებებს,მიცემულ სიტყვას, ორგულები, არ ისტუმრებენ ვალს.
ყველა ეს ადამიანი ცალკე კატეგორიაშია შეყვანილი : მათ ეკისრებათ გადასახადთა გადახდა,მაგრამ მათ არა აქვთ არჩევნებში მონაწილეობის, ხმის მიცემის უფლება.
არისტოკრატთა ღირსება სათნოებებიდან უბრალო მოქალაქეთა ღირსება სათნოებებამდე,ჩვენ ვართ წარმოდგენების ერთ სამყაროში.
ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ რომის მოხელეები ამოწმებენ მოქალაქეთა სამოქალაქო მდგომარეობას, ქონებას და ქცევას და ასე ადგენენ მათ პოლიტიკურ უფლებებს და სამხედრო ვალდებულებებს.
( ჟან-მიშელ დავიდ, უნივერსიტეტი პარიზი-I-ის პროფესორი, ფრანგული ჟურნალი «ისტორია» ნ°341,2009 წლის აპრილი.).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
ძველი რომის ყოველი ახალგაზრდა სწავლობდა რომის საწყისი ისტორიის ლეგენდებს.
ეს ლეგენდები აღწერდნენ ღირსებებს რომლებსაც რომაელები თვლიდნენ თავისი ეროვნული ხასიათის კვინტესენციად.
ძველი რომის საძირკვლის ჩამყრელთა და პირველ მშენებელთა უმთავრესი პრინციპის თანახმად უმთავრესი და უპირველესი სიკეთე იყო რომის სიკეთე და მასთან შედარებით დიდი მნიშვნელობა არ ჰქონია ინდივიდის სურვილებს და მისწრაფებებს, მეტიც, მის ერთგულებას ოჯახური ჯგუფის მიმართ. ჯერ რომის სამსახური და ერთგულება და მხოლოდ ამის შემდეგ ყველაფერი დანარჩენი,ასეთი იყო პირველ რომაელთა დევიზი.
რომის ყველაზე წარჩინებული ოჯახები ამაყობდნენ იმით რომ მათ კერძო ისტორიებში იყო ასეთი ეპიზოდები და ამ ოჯახების წევრები,რესპუბლიკურ ხანაში მაინც, კიდევ დიდხანს ბაძავდნენ ამ ლეგენდების გმირებს.
 |
| რაფაელის მიერ ვატიკანის სტანცებში გამოსახული ენიუსი |
პირველი რომაული ეროვნული ეპოპეის,ანალების, ავტორი,ეპიკური პოეტი.დრამატული ავტორი და სატირიკოსი, ყველაზე გავლენიანი მწერალი პირველი ეპოქის ლათინ მწერლებს შორის. ენიუს ქვინტუსი//ძვ.წ.239-169// ამბობდა: "რომის რესპუბლიკა დგას ძველ ღირებულებებზე და ადამიანებზე-Moribus antiquis res stat Romana virisque".
ამ მოწოდებას ტრადიციული ღირებულებების დაფასებისკენ ენიუსი წარმოთქვამდა სრულებით გარკვეულ კონტექსტში.
ძვ.წ.340 წელს კონსული მანლიუს ტორკვატუსი როგორც რომაელთა ყოჩი დუელში,ორთაბრძოლაში,დაუპირისპირდა გალ გოლიათს და მან დაამარცხა ეს გოლიათი.
მისი შვილი კი გააღიზიანა ლათინური კავალერიის ერთ-ერთი სარდლის სარკაზმებმა და მან დუელში გამოიწვია ე სარდალი. ეს კი იყო ბრძანებათა დარღვევა.
სამხედრო დისციპლინის მტკიცედ დამცველმა ტორკვატუსმა დაუყოვნებლივ სიკვდილით დაასჯევინა თავისი საკუთარი შვილი.
ძვ.წ. 140 წელს მისმა ერთ-ერთმა შთამომავალმა აღმოაჩინა რომ მისმა შვილმა რომელიც მან აშვილებინა სხვა რომაელს და რომელიც დანიშნული იყო მაკედონიის მმართველად უკანონოდ გამოიყენა თავისი ძალაუფლება ფულის გამოძალვის მიზნით.
ბიოლოგიურმა მამამ საჯაროდ განაცხადა რომ რომ აღარ უნდა თავისი შვილის ნახვა. ამით შოკში ჩავარდნილმა შვილმა შემდეგ წელს თავი ჩამოიხრჩო.
თავისი შვილის მიერ ჩადენილი უკანონობით გაღიზიანებული მამა არ დაესწრო მის დაკრძალვას.
თავისი დამნაშავე შვილის დაკრძალვის დღე ამ მკაცრმა მამამ ჩვეულებისამებრ გაატარა თავისი სახლის ატრიუმში სადაც მთხოვნელებს რჩევებს აძლევდა სამოქალაქო სამართლის და რელიგიური რიტუალების საკითხებში.
ეს ისტორია მოყოლილია კრებულში "სამახსოვრო ფაქტები და ნათქვამები"
წარჩინებულ რომაელებს სახლში გამოფენილი ჰქონდათ სამაგალითოდ ზნეობრივ წინაპართა ცვილის გამოსახულებები. ეს იყო ერთგვარი შეხსენება იმ მორალური ნორმებისა და დონისა რომლებიც მათმა წინაპრებმა დააწესეს.
ძვ.წ.340 წლის ტორკვატუსს ჰქონდა ლეგენდარული პრეცემდენტი.
როდესაც ტარკვინიუს ბრწყინვალე გააძევეს რომიდან რამოდენიმე ახალგაზრდა რომაელმა მოაწყო შეთქმულება მის დასაბრუნებლად. შეთქმულთა შორის იყვნენ რომის ერთ-ერთი პირველი კონსული ლუციუს იუნიუს ბრუტუსის შვილებიც.
შეთქმულება გაიხსნა და ყველა შეთქმულს მიუსაჯეს სიკვდილით დასჯა.
მამას ხელი არ გაუნძრევია დამნაშავე შვილების გადასარჩენად.
როგორც კონსული ის ოფიციალური ესტრადიდან უყურებდა საკუთარი შვილების სიკვდილით დასჯას. ტიტუს ლივიუსის თქმით არავის არ მიუქცევია ყურადღება სხვა სიკვდილმისჯილებისთვის. ყველა უყურებდა მას და მის შვილებს.
საკუთარი პიროვნული და ოჯახური ინტერესების ესოდენ მკაცრად დამორჩილება სახელმწიფოს ინტერესებისადმი არაა მთავრობის რომელიმე ფორმის დამახასიათებელი ნიშანი.
ამის მაგალითები არის როგორც მეფეთა ისე რესპუბლიკურ რომში.
///ამის და ბევრად მეტის წაკითხვა შეგიძლიათ ინგლისის რიდინგის უნივერსიტეტის ძველი ისტორიის პროფესორი ჯეინ ფ.გარდნერის წიგნაკში "რომაული მითები". წიგნის ფრანგული თარგმანი გამოიცა 1995 წელს. ესაა თარგმანი ფრანგული თარგმანიდან.
აი ასეთმა რომმა გააჩინა ვირგილიუსის და მარკუს ავრელიუსის რომი.
მაგრამ სტრესებით გადაქანცული და ამქვეყნიურ ცდუნებებს აყოლილი ადამიანები გამოტვინდებიან ხოლმე და ეს ცუდად მოქმედებს მათ ცხოვრებაზე, ოჯახებზე, წრეზე,მათ ქვეყანაზე და სახელმწიფოზე.
ხოდა იყო ასეთი გამოტვინებული,საკუთარი დედის და მასწავლებელი სენეკას მკვლელის, რომის გადამწველი და მესამე ცოლად მესალინას მყოლი თვითმკვლელი იმპერატორი ნერონის რომიც.
ასეთი რომი კი ერთხელ გადაარჩინეს ბატებმა.მერე კატებმა. მაგრამ თუ ადამიანები არ გონზე არ მოვლენ ცხოველებსაც და ფრინველებსაც ბეზრდებათ მათი გადარჩენა.
დავიწყოთ რომის მხსნელი ბატებით:
ეს მოხდა მაშინ როდესაც რომის იმპერია ჯერ არ იყო დიდი და ძლიერი სახელმწიფო და ქალაქი რომი იყო მისი ისტორიის დასაწყისში.
მაშინ რომმა მოიგერია მრავალი თავდასხმა. ერთხელ მას შეესივნენ თანამედროვე ფრანგების წინაპარი გალები რომლებსაც ზოგი სწავლულის აზრით მოეწონათ რომის დამაარსებელი ეტრუსკების მიერ დაყენებული ღვინო და მოუნდათ ამ ღვინის მწარმოებელი ქვეყნის დაპყრობა.
გადმოცემით გალების ბელადმა ბრენმა განაცხადა რომ მსოფლიო ძლიერებს უნდა ეკუთვნოდეს,რომ გალები ძლიერები არიან და ამიტომ რომიც მათი უნდა იყოს.
გალები სწრაფად გაუსწორდნენ რომაელებს და დამფრთხალი და გაფანტული ჯარის ნაშთები შერეკეს კლდეებით დაცულ და ამიტომ მიუდგომელ კაპიტოლიუმის ბორცვზე. გალები შემოადგნენ ამ ბორცვს ისე რომ შეუძლებელი იყო როგორც მასზე ასვლა რომაელებისთვის დახმარების მისაწოდებლად ისე იქიდან ქალაქში ჩასვლა.
მაგრამ იყო საიდუმლო ბილიკი და გალებმა მალე გაიგეს მის შესახებ.
გალების ბელადმა ბრენმა გადაწყვიტა გადარჩენილ რომაელ მეომართა გაჟლეტა და თავისი ყველაზე მამაცი და სანდო მეომრები გააგზავნა კაპიტოლიუმზე.
ამასობაში თავისი მოვალეობის შესრულება გადაავიწყდათ გადაქანცულ რომაელ გუშაგებს და მათ ჩაეძინათ.
გალებს შეეძლოთ დარჩენილ რომაელთა იოლად გაჟლეტა.
მაგრამ იქვე იყვნენ იუნონას ტაძარში მცხოვრები ბატები. ბატებმა გაიგეს ხმაური და ისეთი გნიასი ატეხეს რომ ჩაძინებულმა რომაელებმა გაიღვიძეს და მათ მოიგერიეს მომხდური.
აი ასე გადაარჩინეს ბატებმა გამოშტერებული რომაელები.
მე-14 საუკუნეში კი რომიც და დანარჩენი ევროპაც შავი სიკვდილისგან,ჭირისგან გადაარჩინეს კატებმა.
საქმე იმაშია რომ მაშინ კათოლიკურმა ეკლესიამ კატები გამოაცხადა ჯოჯოხეთიდან მოგზავნილებად. დაიწყეს კატების მოსპობა. სამაგიეროდ გამრავლდნენ გახარებული და ჭირის გადამტანი ვირთხები. მაშინ ყველაფერი გადააბრალეს ებრაელებს და ამით დამალეს თავისი საკუთარი უტვინობა მაგრამ კატებს შეეშვნენ და ვირთხებიც გაქრნენ.
თანამედროვე რომში ანტიკური ისტორიის ძეგლთა ნანგრევებში ცხოვრობს 300 ათასი მიტოვებული უპატრონო კატა. მათ უანგაროდ უვლიან მოხალისეები,ძირითადად უპატრონო კატების გულშემატკივარი მოხუცი ქალები.
რომაელებმა ჭკუა ისწავლეს და 1991 წლის კანონით აკრძალეს კატების დახოცვა.
მაგრამ დავუბრუნდეთ ძველ და გამოტვინებულ რომს:
წინასწარმეტყველი დანიელი ლომთა ხაროში, რომის პეტრეს და მარცელინის კატაკომბების მოხატულობა,მესამე საუკუნის მეორე ნახევარი და მეოთხე საუკუნის პირველი ნახევარი.
სიყვარულუხვ ქალბატონებს საუკუნეთა მანძილზე ადარებდნენ რომის იმპერატორი კლავდიუსის მეუღლე მესალინას.
მაგრამ მრავალრიცხოვანი ღალატი და აღვირახსნილი და ფუქსავატი ცხოვრება სრულებით ჩვეულებრივი რამე იყო კალიგულას ხანაში.
კალიგულას და ნერონს შუა ხანა კი გარკვეული აზრით შეიძლება შევადაროთ 1960-70-ანი წლების სექსუალური რევოლუციის ხანას.
მესალინა დაიბადა ა.წ.20 წელს ვალერიუსთა ძველი და წარჩინებული საგვარეულოს წარმომადგენელი კონსული მარკუს ვალერიუს მესალას ოჯახში. პატრიციუსთა ჩვეულების შესაბამისად გოგონას სახელი შეურჩიეს მამის სახელის მიხედვით. თუ კი ოჯახში ჩნდებოდა რამოდენიმე გოგო მათ უბრალოდ ნომრავდნენ. პირველი,მეორე,და ა.შ.
მესალინას ნომერი არ ჰქონია და ამიტომ ის ალბათ იყო ადრე გარდაცვლილი მესალას ერთადერთი ქალიშვილი.
მესალინას ახალგაზრდობა დაემთხვა რომის იმპერიაში მომხდარი სწრაფი გარდაქმნების,თავისებური რომაული პერესტროიკის ხანას. პატრიციუსთა სიმდიდრე და წარმატება მთლიანად დამოკიდებული გახდა იმპერატორთან სიახლოვეზე და მასზე გავლენაზე.
გაჩაღდა უწესო, სასტიკი და დაუნდობელი ბრძოლა იმპერატორთან ახლო ადგილის დასაკევებლად.
რომაელ წარჩინებულთა ზნე-ჩვეულებები ზნეობრივად არნახულად გადაგვარდა. წარჩინებულებს ყველაზე ძალიან მოეწონათ ბერძენთა მიწიერი აფროსიტეს და მის სიტკბოებათა კულტი.
არადა სულ ცოტა ხნის წინ რომი იყო პატრიარქალურობის და თავშეკავებულობის ნიმუში და ბურჯი. რომაელი მანდილოსნები ქუჩაში დადიოდნენ ისე შეფუთულები როგორც დღეს დადიან საუდის არაბეთის და ალ ყაიდას დიდებულთა ქალები.
ერთხელ რომის სენატორს მისმა კოლეგებმა უსაყვედურეს იმიტომ რომ მან თავის საკუთარ მეუღლეს აკოცა თავისი საკუთარი ქალიშვილის თანდასწრებით.
რომალებმა ისწავლეს ელინურად ქეიფი რომელიც იწყებოდა ფილოსოფიური საუბრებით და მთავრდებოდა ორგიებით.
ღვინოსთან ერთად უხვად იღვრებოდა სისხლი. რომის მმართველებმა ვინ იცის რამდენი ადამიანი და პირუტყვი მოკლეს გლადიატორთა ბრძოლების დროს.
გარყვნილების მაგალითს თავის ქვეშევრდომებს აძლევდნენ იმპერატორები.
ბევრი რომაელი აზარალა იმპერატორი ტიბერიუსის დესპოტიზმმა და ეჭვიანობამ.
მისი მემკვიდრე კალიგულა კი აშკარად გიჟი იყო.
ის მასხრად იგდებდა ახლობლებს. მან თავისი ჰარემი შექმნა ახლობელთა ცოლებისგან. გიჟი კალიგულას აალმაცერი მზერა სიცოცხლის ფასად უჯდებოდა ხალხს.
კალიგულას ბევრჯერ უთქვამს რომ რომაელ ხალხს რომ ჰქონდეს ერთი კისერი ის სიხარულით მოჭრიდა მას.
 |
| კალიგულას ბოლო |
ხოდა ა.წ.41 წლის 24 იანვარს დატრიალდა მორიგი უბედურება. მაშინ იყო ზეიმი იმპერატორი ავგუსტეს სახსოვრად. კალიგულა დილაადრიდანვე ესწრებოდა სანახაობებს.
დღის პირველი საათისთვის მან დატოვა თეატრი რათა მიეღო აბაზანა და ესადილა სასახლეში. ერთადერთი სენატორის თანხლებით ის გაემართა დახურული გადასასვლელისკენ სადაც იდგა და გამოსვლისთვის ემზადებოდა ბიჭების ჯგუფი აზიიდან. კალიგულა დაელაპარაკა მათ.
და ამ დროს ხერეის პრეტორიანელთა ტრიბუნმა მას დაარტყა ხმალი. ხმლის პირი ძვალზე ჩასრიალდა და ჭრილობა მომაკვდინებელი არ იყო.
კალიგულამ იყვირა და გაირბინა რამოდენიმე მეტრი. მას გზა გადაუჭრა ტრიბუნმა საბინმა რომელმაც მას ხმალი გაურჭო მკერდში. კალიგულას მიესივნენ სხვებიც და მათ აჩეხეს დაუძლურებული კალიგულა. მას ჰქონდა 30-მდე ჭრილობა.
აი ამ ატმოსფეროში იზრდებოდა მესალინა.
მან ისმინა ისმინა სპეციფიური ისტორიები და მალე ისწავლა მამაკაცების მოხიბლვა ოსტატურად დახატული თვალებით,შეწითლებული ლოყებით და მიმზიდველ-თვბრუდამხვევი სურნელით.
14 წლის რომაელი გოგონა უკვე ითვლებოდა გასათხოვარ საცოლედ და ფიქრობენ რომ სწორედ ამ ასაკში მიათხოვეს მესალინა იმპერატორის ბიძას,თითქმის 50 წლის კლავდიუსს. მესალინასთვის თანხმობა არავის უკითხავს.
რომ ეკითხათ ის არავითარ სემთხვევაში არ გაყვებოდა ცოლად მელოტ,კოჭლს ბერიკაცს რომლის სისულელეზეც რომში ლეგენდები დადიოდა.
კლავდიუსის დედაც კი ამბობდა რომ იშვიათია მის შვილზე უფრო სულელი.
კალიგულას კარზე მისი ბიძა ფაქტიურად მასხარა იყო. მას ესროდნენ ძვლებს და დამპალ ვაშლს, აძალებდნენ და ისიც ცეკვავდა და როდესაც სადმე კუთხეში მიიძინებდა მას წიხლებით აღვიძებდნენ და ისევ მიერეკებოდნენ სტუმრებისკენ.
სინამდვილეში კლავდიუსი სულაც არ იყო სულელი. ის განათლებული ადამიანი იყო მაგრამ მას ერჩივნა თავის მოჩვენება და მოკატუნება,ასე უფრო უსაფრთხო იყო.
ის უსმენდა იმპერატორის და მის ახლობელთა უხეშ ხარხარს და მხოლოდ იღიმებოდა და აგროვებდა უძლურ ჯავრს.
ის უბედური იყო პირად ცხოვრებაშიც,პირველ ორ ცოლს ის გაეყარა იმიტომ რომ ისინი ყურადღებას არ აქცევდნენ მას. მესალინა კი ალერსიანი იყო მასთან,მუდამ მხიარული, ამშვიდებდა მას მორიგი წყენის შემდეგ.
კლავდიუსი ენაბლუ იყო და კოჭლობდა,მაგრამ სულაც არ ყოფილა დებილი და უწიგნური. ის გატაცებული იყო ისტორიით და მისი მეგობარი იყო უდიდესი მემატიანე ტიტუს ლივიუსი.
მეტიც, კლავდიუსმა შექმნა კულტურის სამინისტროს მსგავსი დაწესებულებები.
ქორწილიდან ერთი წლის შემდეგ მესალინამ გააჩინა ქალიშვილი ოქტავია, კიდევ ორი წლის შემდეგ-ვაჟიშვილი ბრიტანიკი.
ამასობაში მოხდა წარმოუდგენელი-მასხარა გახდა რომის იმპერატორი!!!
ტრიბუნმა კასიუს ხერამ განოცადა კალიგულას რისხვა, გადაირია და ხმალი გაურჭო მუცელში კალიგულას პირდაპირ პალატინის სასახლეში.
მისმა მომხრეებმა დაიჭირეს იქვე მყოფი კლავდიუსი და როგორც ტახტის უახლოესი მემკვიდრე გამოაცხადეს ის იმპერატორად.
სხვა ვერსიით თვითონ კლავდიუსი დაუახლოვდა ყოვლისშემძლე კალისტს,ყოფილ მონას რომელიც გახდა ფინანსთა მინისტრი. და მათ მოაწყვეს შეთქმულება.
როგორც არ უნდა ყოფილყო 41 წელს დაიწყო კლავდიუსის და მასთან ერთად მესალინას იმპერატორობის ხანა.
.
 |
| მესალინა და მისი შვილები,ბრიტანიკი და ოქტავია |
 |
| ეს კი კლავდიუსია |
უსაზღვრო ძალაუფლებამ მალე გარყვნა იმპერატორის ახალგაზრდა მეუღლე. ის როგორც ლამაზი საგნის ხელში ჩაგდების დაჟინებით მსურველი ბავშვი გულგრილად იშორებდა გზიდან ხელის შემშლელ ადამიანებს.
ტაციტუსს მოჰყავს მისი ნათესავი ვალერიუს აზიატიკუსის ისტორია. ამ აზიატიკუსმა თავის მამულში გააშენა რომის ულამაზესი პარკი. მესალინამ გადაწყვიტა ამ პარკის ყიდვა,მაგრამ აზიატიკუსმა უარი თქვა გაყიდვაზე.
მესალინას დიდხანს არ უფიქრია,მან თავის ნათესავს დააბრალა შეთქმულების მოწყობა და ის მიიყვანეს დაკითხვაზე კლავდიუსთან. კარგმა ორატორმა აზიატიკუსმა თითქმის მოახერხა თავის მართლება,მაგრამ მესალინას დაეხმარა იმპერატორის მდივანი ნარცისი და მათ უხერხემლო კლავდიუსი დაითანხმეს ბრალდებულის სიკვდილით დასჯაზე.
ბოლო წყალობის სახით აზიატიკუსს მისცეს სახლში დაბრუნების და ვენების გადახსნით თავის მოკვლის უფლება, ამაყმა რომაელმა თავის პარკში შეარჩია ადგილი დასაკრძალი კოცონისთვის და იზრუნა იმაზე რომ ცეცხლს არ დაეზიანებინა მისი საყვარელი ხეები.
მალე იმპერატრიცა სულ გათახსირდა. სახელმწიფო საქმეებით გადატვირთული და სიბერეში შესული კლავდიუსი ვეღარ აკმაყოფილებდა მის სასიყვარულო მადას და მესალინა მიადგა ახალგაზრდა კარისკაცებს. მიპერატორი ზედმეტად მომთმენი აღმოჩნდა, ის მეუღლის ფავორიტებს აძლევდა მის მეუღლესთან დიდხანს დარჩენის ნებას. და მეუღლის ოთახში შესვლისას აუცილებლად აკაკუნებდა დაგვიანებულ საყვარელს რომ მოესწრო დამალვა.
ვიღაცა მნესტერმა არ შეასრულა მესალინას ხუშტურები და მან იჩივლა ქმართან რომელმაც მნესტერს უბრძანა მეუღლის ყველა ხუშტურის შესრულება.
ამის შემდეგ ლამაზი და ახოვანი მნესტერი გახდა იმპერატორის მთავარი მოადგილე სიყვარულის არეცელზე.
მაგრამ მესალინას არავინ ყოფნიდა და როგორც ყვება სატირიკოსი იუვენალი იმპერატრიცა დადიოდა რაიონი სუბურის საროსკიპოებში და ჰეტერა დიზისკის სახელით ეძლეოდა ყველა მსურველს. ვინც ცნობდა მას ქრებოდა უკვალოდ.
ზოგი ისტორიკოსის აზრით მესალინას სჭირდა ნიმფომანიის მსგავსი რაღაც ავადმყოფობა. მაგრამ ეს შეიძლება ყოფილიყო გამხეცებულ მამაკაცთა სამეფოში ქალის თვითდამკვიდრების ერთადერთი საშუალება.
მაგრამ არაა გამორიცხული მესალინას ცოდვების დიდად გადაჭარბებაც.
ადამიანის გაშავება და დიაბოლიზაცია იმდროინდელ რომშიც უყვარდათ ძალიან,ისევე როგორც დღეს.
კლავდიუსი სძულდათ სენეკას,ტაციტუსს და იუვენანს და მათ სიძულვილი გადაიტანეს მის ცოლზეც. თავის ნაშრომებში ჩართეს ქუჩის ჭორები მის შესახებ. ამ ნაშრომებს კი დიდი მოწიწებით კითხულობენ თანამედროვე მეცნიერები.
ისტორიები მესალინას შესახებ ძალიან საეჭვოდ გავს ლეგენდებს სემირამიდას თუ კლეოპატრას ნაირი გარყვნილი დედოფლების შესახებ.
კლავდიუსმა ალბათ მართლაც იცოდა თავისი მეუღლის თავგადასავლების შესახებ მაგრამ დიდად არ იყო დაინტერესებული ამით.
მისი მდგომარეობა უამისოდაც რთული იყო. მთელი ძალაუფლება ხელში ცაიგდეს ყოფილმა მონებმა და ეხლა კი კარისკაცებმა ნარცისმა,კალისტმა და პალანტმა. ფულს დახარბებულ გაღორებულ კარისკაცებს შეეძლოთ დახმარების გაწევა ვინმე პრეტენდენტისთვის კლავდიუსის დამხობაში.
კლავდიუსმა თავს უშველა იმით რომ ერთმანეთი სასტიკად შეაძულა თავის ფავორიტებს.
ამასობაში კი მესალინას გულწრფელად შეუყვარდა ახალგაზრდა პატრიციუსი გაიუს სილიუსი. ამ სილიუსს ნამდვილად უყვარდა თავისი მეუღლე და ამან გადარია მესალინა. მესალინა რამოდენიმე თვის მანძილზე ამაოდ ცდილობდა სილიუსის ცდუნებას. მან ბოლოს და ბოლოს გაყარა სილიუსი მის ცოლს და ურცხვად დაიკავა მის საწოლში მისი ცოლის ადგილი. ის გადასახლდა საყვარელ სილიუსთან და გადაზიდა იქ ავეჯი იმპერატორის სასახლიდან.
ტაციტუსის თქმით მესალინა მალულად კი არა მრავალთა თანხლებით ღიად დადიოდა სილიუსის სახლში,დასდევდა მას ფეხდაფეს, ასაჩუქრებდა მას ფულით და პატივით.
48 წელს კვანძი გაიხსნა. კლავდიუსი ზაფხულში მრავალი რომაელი დიდებულის მსგავსად წავიდა უფრო გრილ ოსტიაში.
მესალინამ ისარგებლა ამით რათა განეხორციელებინა გიჟური გეგმა,ქმრის სიცოცხლეში ცოლად გაყოლოდა სილიუსს.
ერთგული კარისკაცების დახმარებით მოაწყვეს საქორწინო ცერემონიალი. ღმერთების საკურთხევლის წინაშე ახალდაქორწინებულებმა დადეს ერთგულების ფიცი.
შემდეგ დაიწყო ხმაურიანი ნადიმი რომლის დროსაც მესალინა და სილიუსი იწვნენ ერთმანეთის გვერდით და საჯაროდ,ყველას დასანახად ეფერებოდნენ ერთმანეთს. შემდეგ ისინი გავიდნენ ბაღში სადაც მომზადებული იყო საქორწინო სარეცელი....
ამასობაში მაცნეები უკვე მიქროდნენ ოსტიაში რათა იმპერატორისთვის შეეტყობინებინათ მისი მეუღლის გაუგონარი თავხედობის შესახებ.
კლავდიუსი გამხეცდა. ეხლა ხომ უკვე ლაპარაკი იყო გადატრიალებაზე და არა ღალატზე.
ის თვლიდა რომ ქორწილი დაგეგმა სწორედ იმპერატორობის მსურველმა სილიუსმა. ამ აზრს იზიარებდა ზოგი რომაელი ისტორიკოსიც. კლავდიუსის აზრით ახალგაზრდა პატრიციუსის უკან იდგა ვინმე კარისკაცები ნარცისი-კალისტი-პალანტის სამეულიდან.
ყოველ შემთხვევაში ეს არ ყოფილა ნარცისი-ის ამასობაში წაეჩხუბა მესალინას. მას ესმოდა რომ კლავდიუსის მოშორების შემდეგ მას არ აცოცხლებენ. სწორედ ამიტომ გაქანდა ის ოსტიაში და იმპერატორს მოუყვა მისი ცოლის რომშიც კი არნახული უსაქციელობის შესახებ. ნარცისი იცნობდა კლავდიუსს და ამიტომ მან თან წაიყვანა გავლენიანი სენატორები რომლებიც ერთხმად გამოთქვამდნენ აღშფოთებას მესალინას უწესობით. მათ ერთხმად მოსთხოვეს იმპერატორს მისი საკუთარი ცოლის დასჯა და მან დაუჯერა.სანამ მისი კორტეჟი ემზადებოდა დედაქალაქში დასაბრუნებლად წინ გაქანდნენ ცხენოსნები სკანდალური ქორწილის მონაწილეთა დასაპატიმრებლად.
მესალინას და სილიუსის სტუმრები დაიჭირეს ქორწილის შემდეგ დილას. ციხეში აღმოჩნდა გაიუს სილიუსიც,მაგრამ იმპერატრიცას დაპატიმრება ცხენოსნებმა ვერ გაბედეს, მესალინამ გადაწყვიტა უკანასკნელი საშუალების გამოყენება. უბრალოდ,სამკაულების გარეშე ჩაცმული ის მცირეწლოვან შვილებთა ოქტავიასა და ბრიტანიკთან ერთად მივიდა რომის კარებთან და დაელოდა კლავდიუსს. მას ჰქონდა იმის იმედი რომ მისი დანახვა გულს აუჩვილებდა კლავდიუსს.
შეიძლება ასეც მომხდარიყო მაგრამ საქმეში ისევ ჩაერია ნარცისი. წინ წალულმა ნარცისმა შეკრებილი ბრბოს გასახარებლად დაიწყო მესალინას მხილება. გახარებულმა ბრბომ კი მესალინას დაუშინა დამპალი ხილი. კლავდიუსს არ სურდა სკანდალში გარევა და მან გუგლგრილად ჩაიარა....
ბოლოს და ბოლოს მესალინას საყვარლებად გამოაცხადეს და სიკვდილით დასაჯეს ათი კარისკაცი. ვერ გადარჩა მნესტერიც რომელიც ყვიროდა რომ ის მხოლოდ ასრულებდა იმპერატორის ბრძანებას. სილიუსი დაიღუპა ბოლო-ის მტკიცედ იდგა და ითხოვდა სიკვდილით დასჯის დაჩქარებას რათა თავიდან მოეშორებინა სირცხვილი.
მესალინას ყველაფერი ეს არ უნახია. ის დაპატიმრებული ჰყავდათ ბაღში რომელიც მან ოდესღაც წაართვა ვალერიუს აზიატიკს. იმპერატორმა არ იცოდა თუ რა უნდა ექნა მესალინასთვის.
მესალინა იმედოვნებდა რომ კლავდიუსი დაინდობდა მას თუნდაც ბავშვების სიყვარულის ხათრით.
ამას გარდა რომაული სამართალის თვალსაზრისით მისი ქორწინება სილიუსთან არც ისე უკანონო იყო. იმდროინდელ რომში გაყრა მარტივი იყო. სამარისი იყო ქმრისთვის ან ცოლისთვის გაყრის წერილის გაგზავნა მიზეზის მითითებით.
გაყრის მიზეზი ჩვეულებრივ იყო ღალატი. არადა კლავდიუსი შემჩნეული იყო ამაში. ისტორიკოსების თქმით მა ჰყავდა მრავალი საყვარელი.
მესალინა ირწმუნებოდა რომ მან წერილი გააგზავნა ქორწილის წინ. ბრალმდებლები ამბობდნენ რომ მათ არ იციან წერილის არსებობის შესახებ.
სულის სიღრმეში დრამის მონაწილეებმა იცოდნენ რომ იმპერატორი მუდამ მართალია და მისთვის რამის მტკიცება უაზროა. ეს იცოდა მესალინას დედა ლეპიდამაც რომელიც შვილს ურჩევდა საკუთარი ნებით თავის მოკვლას.
მესალინამ რამოდენიმეჯერ სცადა თავის მოკვლა მაგრამ ვერ შესძლო.
ასე გავიდა რამოდენიმე დღე,იმპერატორმა კი არ გასცა თავისი ცოლის მოკვლის ბრძანება. გავრცელდა ხმა რომ ის აპირებდა მესალინასთან შეხვედრას.
ნარცისი გადაირია,გამოცდილ მაცდურს იოლად შეეძლო პატიების გამოთხოვნა. მან გააგზავნა მკვლელები მესალინას მოსაკლავად და მათაც მოკლეს.
ტაციტუსის თქმით კლავდიუსი ნადიმობდა როდესაც მას შეატყობინეს მესალინას სიკვდილის შესახებ. მას არც კი უკითხია თავი მოიკლა მისმა მეუღლემ თუ ის მოკლეს,მოითხოვა თასი ღვინით და გადაკრა. არც შემდეგ დღეებში გამოუხატავს სიხარული, ბრაზი თუ დარდი. მან სენატორებს მისცა მესალინას ქანდაკებების მოსპობის და ოფიციალური დოკუმენტებიდან მისი სახელის ამოშლის ნება.
სხვა წყაროების თქმით კლავდიუსი მაინც დარდობდა და ამბობდა რომ მეტს აღარ დაქორწინდება.
მიუხედავად ამისა იმპერატორი იმავე წელს დაქორწინდა ახალგაზრდა ქვრივ აგრიპინა უმცროსზე. მან იშვილა აგრიპინას შვილი ნერონი რომელიც აგრიპინას სიგიჟემდე უყვარდა.
ერთხელ აგრიპინას უწინასწარმეტყველეს რომ მისი შვილი იმეფებს მაგრამ მოკლავს თავის დედას. მომკლას მაგრამ იმეფოსო,უპასუხა ქალმა.
თანდათანობით სწორედ ეს ინტრიგანი და ჟინიანი აგრიპინა გაბატონდა იმპერიაში. ნარცისმა და კალისტმა სცადეს წინააღმდეგობის გაწევა მაგრამ ისინი განდევნეს.
54 წელს, როდესაც ნერონი სრულწლოვანი გახდა,დედამისმა აგრიპინამ მოწამლა და მოკლა კლავდიუსი. გადაბერებული კლავდიუსის სიკვდილმა დიდად გაახარა რომი. ნერონის დამრიგებელმა კი დაწერა ბოროტი სატირა რომელშიც კლავდიუსი სხვა იმპერატორებისგან განსხვავებით გადაიქცა გოგრად და არა ღმერთად.
ამ აგრიპინას შვილმა ნერონმა კი სახელი გაითქვა იმით რომ მოკლა საკუთარი დედა აგრიპინაც და თავისი მოძღვარი სენეკაც და გადაწვა რომი.
ნერონი ტკბება ალმოდებული რომის სანახაობით //ასე უხაროდათ საბჭოთა დემოკრატებს საბჭოთა ტანკით თბილისის პერესტროიკა//.
ახალ იმპერატორად გამხდარმა ნერონმა სისასტიკით აჯობა კალიგულას. მან ცოლად მოიყვანა მესალინას ქაილშვილი ოქტავია მაგრამ ღიად ღალატობდა მას და შემდეგ ბრძანა მისი მოკვლა რათა ფეხებში არ გახლართოდა,
თავისი მოწინააღმდეგე,მესალინას 13 წლის ვაჟი ბრიტანიკი მან მოწამლა ქეიფის დროს. მან მოკლა მესალინას დედაც,დედაბერი ლეპიდა.
შემდეგ კი ნერონმა მოკლა თავისი საკუთარი დედა რომელიც მას ნამეტანი აბეზრებდა თავს დარიგებებით.
ამავე მიზეზით დაიღუპა სენეკაც რომელმაც გაბედა თავისი მოწაფის ქცევის გაკრიტიკება.
მერე შეთქმულებმა მოკლეს ნერონიც და ასე მოეღო ბოლო იულიუს-კლავდიუსთა პირველ რომაულ დინასტიას.
ცოტა უფრო დაწვრილებით შევჩერდეთ ნერონის დიდად აინტერესო და სიმბოლურ ფიგურაზე.
ტაციტუსს მოჰყავს მისი ნათესავი ვალერიუს აზიატიკუსის ისტორია. ამ აზიატიკუსმა თავის მამულში გააშენა რომის ულამაზესი პარკი. მესალინამ გადაწყვიტა ამ პარკის ყიდვა,მაგრამ აზიატიკუსმა უარი თქვა გაყიდვაზე.
მესალინას დიდხანს არ უფიქრია,მან თავის ნათესავს დააბრალა შეთქმულების მოწყობა და ის მიიყვანეს დაკითხვაზე კლავდიუსთან. კარგმა ორატორმა აზიატიკუსმა თითქმის მოახერხა თავის მართლება,მაგრამ მესალინას დაეხმარა იმპერატორის მდივანი ნარცისი და მათ უხერხემლო კლავდიუსი დაითანხმეს ბრალდებულის სიკვდილით დასჯაზე.
ბოლო წყალობის სახით აზიატიკუსს მისცეს სახლში დაბრუნების და ვენების გადახსნით თავის მოკვლის უფლება, ამაყმა რომაელმა თავის პარკში შეარჩია ადგილი დასაკრძალი კოცონისთვის და იზრუნა იმაზე რომ ცეცხლს არ დაეზიანებინა მისი საყვარელი ხეები.
მალე იმპერატრიცა სულ გათახსირდა. სახელმწიფო საქმეებით გადატვირთული და სიბერეში შესული კლავდიუსი ვეღარ აკმაყოფილებდა მის სასიყვარულო მადას და მესალინა მიადგა ახალგაზრდა კარისკაცებს. მიპერატორი ზედმეტად მომთმენი აღმოჩნდა, ის მეუღლის ფავორიტებს აძლევდა მის მეუღლესთან დიდხანს დარჩენის ნებას. და მეუღლის ოთახში შესვლისას აუცილებლად აკაკუნებდა დაგვიანებულ საყვარელს რომ მოესწრო დამალვა.
ვიღაცა მნესტერმა არ შეასრულა მესალინას ხუშტურები და მან იჩივლა ქმართან რომელმაც მნესტერს უბრძანა მეუღლის ყველა ხუშტურის შესრულება.
ამის შემდეგ ლამაზი და ახოვანი მნესტერი გახდა იმპერატორის მთავარი მოადგილე სიყვარულის არეცელზე.
მაგრამ მესალინას არავინ ყოფნიდა და როგორც ყვება სატირიკოსი იუვენალი იმპერატრიცა დადიოდა რაიონი სუბურის საროსკიპოებში და ჰეტერა დიზისკის სახელით ეძლეოდა ყველა მსურველს. ვინც ცნობდა მას ქრებოდა უკვალოდ.
ზოგი ისტორიკოსის აზრით მესალინას სჭირდა ნიმფომანიის მსგავსი რაღაც ავადმყოფობა. მაგრამ ეს შეიძლება ყოფილიყო გამხეცებულ მამაკაცთა სამეფოში ქალის თვითდამკვიდრების ერთადერთი საშუალება.
მაგრამ არაა გამორიცხული მესალინას ცოდვების დიდად გადაჭარბებაც.
ადამიანის გაშავება და დიაბოლიზაცია იმდროინდელ რომშიც უყვარდათ ძალიან,ისევე როგორც დღეს.
კლავდიუსი სძულდათ სენეკას,ტაციტუსს და იუვენანს და მათ სიძულვილი გადაიტანეს მის ცოლზეც. თავის ნაშრომებში ჩართეს ქუჩის ჭორები მის შესახებ. ამ ნაშრომებს კი დიდი მოწიწებით კითხულობენ თანამედროვე მეცნიერები.
ისტორიები მესალინას შესახებ ძალიან საეჭვოდ გავს ლეგენდებს სემირამიდას თუ კლეოპატრას ნაირი გარყვნილი დედოფლების შესახებ.
კლავდიუსმა ალბათ მართლაც იცოდა თავისი მეუღლის თავგადასავლების შესახებ მაგრამ დიდად არ იყო დაინტერესებული ამით.
მისი მდგომარეობა უამისოდაც რთული იყო. მთელი ძალაუფლება ხელში ცაიგდეს ყოფილმა მონებმა და ეხლა კი კარისკაცებმა ნარცისმა,კალისტმა და პალანტმა. ფულს დახარბებულ გაღორებულ კარისკაცებს შეეძლოთ დახმარების გაწევა ვინმე პრეტენდენტისთვის კლავდიუსის დამხობაში.
კლავდიუსმა თავს უშველა იმით რომ ერთმანეთი სასტიკად შეაძულა თავის ფავორიტებს.
ამასობაში კი მესალინას გულწრფელად შეუყვარდა ახალგაზრდა პატრიციუსი გაიუს სილიუსი. ამ სილიუსს ნამდვილად უყვარდა თავისი მეუღლე და ამან გადარია მესალინა. მესალინა რამოდენიმე თვის მანძილზე ამაოდ ცდილობდა სილიუსის ცდუნებას. მან ბოლოს და ბოლოს გაყარა სილიუსი მის ცოლს და ურცხვად დაიკავა მის საწოლში მისი ცოლის ადგილი. ის გადასახლდა საყვარელ სილიუსთან და გადაზიდა იქ ავეჯი იმპერატორის სასახლიდან.
ტაციტუსის თქმით მესალინა მალულად კი არა მრავალთა თანხლებით ღიად დადიოდა სილიუსის სახლში,დასდევდა მას ფეხდაფეს, ასაჩუქრებდა მას ფულით და პატივით.
48 წელს კვანძი გაიხსნა. კლავდიუსი ზაფხულში მრავალი რომაელი დიდებულის მსგავსად წავიდა უფრო გრილ ოსტიაში.
მესალინამ ისარგებლა ამით რათა განეხორციელებინა გიჟური გეგმა,ქმრის სიცოცხლეში ცოლად გაყოლოდა სილიუსს.
ერთგული კარისკაცების დახმარებით მოაწყვეს საქორწინო ცერემონიალი. ღმერთების საკურთხევლის წინაშე ახალდაქორწინებულებმა დადეს ერთგულების ფიცი.
შემდეგ დაიწყო ხმაურიანი ნადიმი რომლის დროსაც მესალინა და სილიუსი იწვნენ ერთმანეთის გვერდით და საჯაროდ,ყველას დასანახად ეფერებოდნენ ერთმანეთს. შემდეგ ისინი გავიდნენ ბაღში სადაც მომზადებული იყო საქორწინო სარეცელი....
ამასობაში მაცნეები უკვე მიქროდნენ ოსტიაში რათა იმპერატორისთვის შეეტყობინებინათ მისი მეუღლის გაუგონარი თავხედობის შესახებ.
კლავდიუსი გამხეცდა. ეხლა ხომ უკვე ლაპარაკი იყო გადატრიალებაზე და არა ღალატზე.
ის თვლიდა რომ ქორწილი დაგეგმა სწორედ იმპერატორობის მსურველმა სილიუსმა. ამ აზრს იზიარებდა ზოგი რომაელი ისტორიკოსიც. კლავდიუსის აზრით ახალგაზრდა პატრიციუსის უკან იდგა ვინმე კარისკაცები ნარცისი-კალისტი-პალანტის სამეულიდან.
ყოველ შემთხვევაში ეს არ ყოფილა ნარცისი-ის ამასობაში წაეჩხუბა მესალინას. მას ესმოდა რომ კლავდიუსის მოშორების შემდეგ მას არ აცოცხლებენ. სწორედ ამიტომ გაქანდა ის ოსტიაში და იმპერატორს მოუყვა მისი ცოლის რომშიც კი არნახული უსაქციელობის შესახებ. ნარცისი იცნობდა კლავდიუსს და ამიტომ მან თან წაიყვანა გავლენიანი სენატორები რომლებიც ერთხმად გამოთქვამდნენ აღშფოთებას მესალინას უწესობით. მათ ერთხმად მოსთხოვეს იმპერატორს მისი საკუთარი ცოლის დასჯა და მან დაუჯერა.სანამ მისი კორტეჟი ემზადებოდა დედაქალაქში დასაბრუნებლად წინ გაქანდნენ ცხენოსნები სკანდალური ქორწილის მონაწილეთა დასაპატიმრებლად.
მესალინას და სილიუსის სტუმრები დაიჭირეს ქორწილის შემდეგ დილას. ციხეში აღმოჩნდა გაიუს სილიუსიც,მაგრამ იმპერატრიცას დაპატიმრება ცხენოსნებმა ვერ გაბედეს, მესალინამ გადაწყვიტა უკანასკნელი საშუალების გამოყენება. უბრალოდ,სამკაულების გარეშე ჩაცმული ის მცირეწლოვან შვილებთა ოქტავიასა და ბრიტანიკთან ერთად მივიდა რომის კარებთან და დაელოდა კლავდიუსს. მას ჰქონდა იმის იმედი რომ მისი დანახვა გულს აუჩვილებდა კლავდიუსს.
შეიძლება ასეც მომხდარიყო მაგრამ საქმეში ისევ ჩაერია ნარცისი. წინ წალულმა ნარცისმა შეკრებილი ბრბოს გასახარებლად დაიწყო მესალინას მხილება. გახარებულმა ბრბომ კი მესალინას დაუშინა დამპალი ხილი. კლავდიუსს არ სურდა სკანდალში გარევა და მან გუგლგრილად ჩაიარა....
ბოლოს და ბოლოს მესალინას საყვარლებად გამოაცხადეს და სიკვდილით დასაჯეს ათი კარისკაცი. ვერ გადარჩა მნესტერიც რომელიც ყვიროდა რომ ის მხოლოდ ასრულებდა იმპერატორის ბრძანებას. სილიუსი დაიღუპა ბოლო-ის მტკიცედ იდგა და ითხოვდა სიკვდილით დასჯის დაჩქარებას რათა თავიდან მოეშორებინა სირცხვილი.
მესალინას ყველაფერი ეს არ უნახია. ის დაპატიმრებული ჰყავდათ ბაღში რომელიც მან ოდესღაც წაართვა ვალერიუს აზიატიკს. იმპერატორმა არ იცოდა თუ რა უნდა ექნა მესალინასთვის.
მესალინა იმედოვნებდა რომ კლავდიუსი დაინდობდა მას თუნდაც ბავშვების სიყვარულის ხათრით.
ამას გარდა რომაული სამართალის თვალსაზრისით მისი ქორწინება სილიუსთან არც ისე უკანონო იყო. იმდროინდელ რომში გაყრა მარტივი იყო. სამარისი იყო ქმრისთვის ან ცოლისთვის გაყრის წერილის გაგზავნა მიზეზის მითითებით.
გაყრის მიზეზი ჩვეულებრივ იყო ღალატი. არადა კლავდიუსი შემჩნეული იყო ამაში. ისტორიკოსების თქმით მა ჰყავდა მრავალი საყვარელი.
მესალინა ირწმუნებოდა რომ მან წერილი გააგზავნა ქორწილის წინ. ბრალმდებლები ამბობდნენ რომ მათ არ იციან წერილის არსებობის შესახებ.
სულის სიღრმეში დრამის მონაწილეებმა იცოდნენ რომ იმპერატორი მუდამ მართალია და მისთვის რამის მტკიცება უაზროა. ეს იცოდა მესალინას დედა ლეპიდამაც რომელიც შვილს ურჩევდა საკუთარი ნებით თავის მოკვლას.
მესალინამ რამოდენიმეჯერ სცადა თავის მოკვლა მაგრამ ვერ შესძლო.
ასე გავიდა რამოდენიმე დღე,იმპერატორმა კი არ გასცა თავისი ცოლის მოკვლის ბრძანება. გავრცელდა ხმა რომ ის აპირებდა მესალინასთან შეხვედრას.
ნარცისი გადაირია,გამოცდილ მაცდურს იოლად შეეძლო პატიების გამოთხოვნა. მან გააგზავნა მკვლელები მესალინას მოსაკლავად და მათაც მოკლეს.
ტაციტუსის თქმით კლავდიუსი ნადიმობდა როდესაც მას შეატყობინეს მესალინას სიკვდილის შესახებ. მას არც კი უკითხია თავი მოიკლა მისმა მეუღლემ თუ ის მოკლეს,მოითხოვა თასი ღვინით და გადაკრა. არც შემდეგ დღეებში გამოუხატავს სიხარული, ბრაზი თუ დარდი. მან სენატორებს მისცა მესალინას ქანდაკებების მოსპობის და ოფიციალური დოკუმენტებიდან მისი სახელის ამოშლის ნება.
სხვა წყაროების თქმით კლავდიუსი მაინც დარდობდა და ამბობდა რომ მეტს აღარ დაქორწინდება.
მიუხედავად ამისა იმპერატორი იმავე წელს დაქორწინდა ახალგაზრდა ქვრივ აგრიპინა უმცროსზე. მან იშვილა აგრიპინას შვილი ნერონი რომელიც აგრიპინას სიგიჟემდე უყვარდა.
ერთხელ აგრიპინას უწინასწარმეტყველეს რომ მისი შვილი იმეფებს მაგრამ მოკლავს თავის დედას. მომკლას მაგრამ იმეფოსო,უპასუხა ქალმა.
თანდათანობით სწორედ ეს ინტრიგანი და ჟინიანი აგრიპინა გაბატონდა იმპერიაში. ნარცისმა და კალისტმა სცადეს წინააღმდეგობის გაწევა მაგრამ ისინი განდევნეს.
54 წელს, როდესაც ნერონი სრულწლოვანი გახდა,დედამისმა აგრიპინამ მოწამლა და მოკლა კლავდიუსი. გადაბერებული კლავდიუსის სიკვდილმა დიდად გაახარა რომი. ნერონის დამრიგებელმა კი დაწერა ბოროტი სატირა რომელშიც კლავდიუსი სხვა იმპერატორებისგან განსხვავებით გადაიქცა გოგრად და არა ღმერთად.
ამ აგრიპინას შვილმა ნერონმა კი სახელი გაითქვა იმით რომ მოკლა საკუთარი დედა აგრიპინაც და თავისი მოძღვარი სენეკაც და გადაწვა რომი.
ნერონი ტკბება ალმოდებული რომის სანახაობით //ასე უხაროდათ საბჭოთა დემოკრატებს საბჭოთა ტანკით თბილისის პერესტროიკა//.
ახალ იმპერატორად გამხდარმა ნერონმა სისასტიკით აჯობა კალიგულას. მან ცოლად მოიყვანა მესალინას ქაილშვილი ოქტავია მაგრამ ღიად ღალატობდა მას და შემდეგ ბრძანა მისი მოკვლა რათა ფეხებში არ გახლართოდა,
თავისი მოწინააღმდეგე,მესალინას 13 წლის ვაჟი ბრიტანიკი მან მოწამლა ქეიფის დროს. მან მოკლა მესალინას დედაც,დედაბერი ლეპიდა.
შემდეგ კი ნერონმა მოკლა თავისი საკუთარი დედა რომელიც მას ნამეტანი აბეზრებდა თავს დარიგებებით.
ამავე მიზეზით დაიღუპა სენეკაც რომელმაც გაბედა თავისი მოწაფის ქცევის გაკრიტიკება.
მერე შეთქმულებმა მოკლეს ნერონიც და ასე მოეღო ბოლო იულიუს-კლავდიუსთა პირველ რომაულ დინასტიას.
ცოტა უფრო დაწვრილებით შევჩერდეთ ნერონის დიდად აინტერესო და სიმბოლურ ფიგურაზე.
კლავდიუსის მიერ ნაშვილები 13 წლის ნერონი აღსაზრდელად მისცეს სენატორ და ფილოსოფოს ანეი სენეკას. მასზე კარგ გავლენას ასევე ახდენდა პრეტორიის პრეფექტი აფრანიუს ბური.
ითვლება რომ ნერონი კარგი მმართველი იყო მანამდე ვიდრე უსმენდა სენატის პარტიის წევრი ამ ორი ბრძენი და თავშეკავებული ადამიანის რჩევებს.
ამ დროს იმპერატორმა გარდაქმნა ფინანსური და სასამართლო სისტემა და საკმაოდ სერიოზულ წარმატებებს მიაღწია საგარეო პოლიტიკაში. 58-63 წლებში ლეგიონები გნეუს დომიციუსკორბულონის სარდლობით წარმატებით ეომებოდნენ პართელებს და მათ რომის ბატონობა დაამკვიდრეს სომხეთში.
61 წელს სამხრეთ ბრიტანეთში მოხდა აჯანყება. იკენთა ტომმა დედოფალი ბოუდიკის ხელმძღვანელობით დაიწყო იქ დასახლებულ რომაელთა ჟლეტა. მაგრამ პროვინციის ნაცვალი სვეტონიუს პაულინუსი აღმოჩნდა ნიჭიერი სარდალი და მან საკმაოდ მალე ჩაახშო აჯანყება.
62 წელს კი ბური გარდაიცვალა და ნერონმა შეწყვიტა გონივრული რჩევების დაჯერება და მიაგდო სახელმწიფო საქმეები. მან ყველაფერი გადააბარა ახალ პრეფექტ სოფონიუს ტიგელინუსს და თვითონ კი შეუდგა თვითნებობას.
ნერონის მმართველობა დაიწყო იმით რომ მისი ბრძანებით მოწამლეს ახალგაზრდა ბრიტანიკი რომელსაც თეორიულად შეეძლო ტახტზე პრეტენზიების წარდგენა.
59 წელს იმპერატორმა ნერონმა მოკლა თავისი საკუთარი დედა აგრიპინა უმცროსი რომელსაც უნდოდა შვილის სრული დამორჩილება. ის გაეყარა ოქტავიას რომელიც შემდეგ მოკლეს მისი ბრძანებით და დაქორწინდა მზეთუნახავ პოპეა საბინაზე.
ნერონი ახალგაზრდობიდანვე გატაცებული იყო ხელოვნებით,წერდა პოემებს,მღეროდა. ის ხშირად გამოდიოდა საზოგადოების და არა მხოლოდ მის მხლებელთა წინაშე. მაგრამ ამ მხეცის ქმნილებებს ჩვენამდე არ მოუღწევია.
64 წლის 16-17 ივლისის ღამით რომს წაეკიდა ცეცხლი. ეს იყო ყველაზე საშინელი ხანძარი მის ისტორიაში. დილით ალმოდებული იყო ქალაქის დიდი ნაწილი.
ცეცხლმა დაღუპა მრავალი ბრწყინვალე ტაძარი,საზოგადოებრივი შენობა და სასახლე. ისინი იქცნენ ნანგრევებად. ასობით რომაელი დაიღუპა ცეცხლში. ქუჩებში მეფობდა პანიკა.
იმ დღეებში გავრცელდა ხმები რომ რომს წაუკიდეს ცეცხლი ნერონის ბრძანებით იმიტომ რომ ნერონს უნდოდა დედაქალაქის გაწმენდა მისი გრანდიოზული პერესტროიკა-რეკონსტრუქციის წინ.
ლეგენდის თანახმად ნერონს შეატყობინეს საშინელი ტრაღედიის შესახებ. მან ჩაიცვა თეატრალური კოსტუმი და უსაფრთხო მანძილიდან უყურებდა თუ როგორ იწვოდა რომი. ამავე დროს ის უკრავდა ქნარზე და კითხულობდა პოემას ტროას დაღუპვის შესახებ.
რომი იწვოდა 5 დღის განმავლობაში. მთლიანად დაიწვა მისი 4 რაიონი,კიდევ 7 ძალიან დაზარალდა. ხანძრის დროს გადარჩენილებს ნერონმა გაუხსნა თავისი სასახლეები და მისცა ყველაფერი რაც აუცილებელია არსებობისთვის. მან ყველაფერი გააკეთა იმისთვის რომ დაზარალებულები არ დახოცილიყვნენ შიმშილით.
მაგრამ უბედურებისგან გაგიჟებულ ხალხს უნდოდა დამნაშავის გაჯიჯგვნა. ნერონმა დიდი ხნის ფიქრის გარეშე დამნაშავეებად გამოაცხადა ქრისტიანები და ებრაელები და ასე დაიწყო ქრისტიანთა პირველ დევნა-რბევა და ჟლეტა.
ბევრი ქრისტიანი და ებრაელი დახოცეს ცირკის არენაზე. ისინი საჯიჯგნად მიუგდეს ველურ პირუტყვებს.ბევრიც ცოცხლად დაწვეს.
რომის აღსადგენად დაიხარჯა უზარმაზარი თანხები. ამისთვის დაბეგრეს იმპერიის ყველა პროვინცია.
ნერონის მიერ მოწყობილმს დღესასწაულებმა და რომის პერესტროიკამ სულ გააჩანაგა იმპერიის ხაზინა. საქმის გამოსასწორებლად მან მდიდარ რომაელებს დააბრალა იმპერატორის დიდების შეურაცხოფა და დაიწყო მათი დევნა და ძარცვა,
გამწარებულმა რომაელებმა 65 წელს მოაწყვეს შეთქმულება. შეთქმულთა შორის იყო სენეკაც.
შეთქმულება გაიხსნა და ნერონმა სენეკას უბრძანა თავის მოკვლა და მანაც მოიკლა თავი.
მიუხედავად ამისა ცოტა ხნის შემდეგ რომში ისევ მოხდა პრეტორიელთა ჯანყი რომელსაც სენატმაც დაუჭირა მხარი.
ნერონი დაამხეს და 68 წლის 9 ივნისს მან თავი მოიკლა.
მასთან ერთად შეწყდა იულიუს კლავდიუსთა დინასტიაც.
მოკლედ ვრიგილიუსის და მარკუს ავრელიუსის რომი დაადამბლავა კალიგულას,მესალინას და ნერონის რომმა და მან ვერ გაუძლო ბარბაროსი ხალხის შემოსევებს და მისი გადარჩენა ვეღარ შესძლეს ვერც ბატებმა და კატებმა.
ასე თამთავრდა რომის დიდებული ისტორია და დაიწყო ახალი ხანა.
გისურვებთ უკეთეს მომავალს...
В 64 году ночью с 16 на 17 июля в Риме случился самый страшный пожар за его историю. Огонь начался в лавках в районе Большого цирка и стал распространятся по улицам города. К утру пламенем была объята большая часть города. Огромное количество прекрасных храмов, общественных сооружений и дворцов стали руинами, сотни городских жителей погибло в огне. На улицах царила паника. В те дни в городе стали ходить слухи о том, что Рим был подожжён по приказу императора Нерона. Так он хотел расчистить столицу перед грандиозной реконструкцией.
В легенде говорится, что когда императору сообщили о странной трагедии, он поехал в сторону Рима и наблюдал за полыхающим пламенем на безопасном расстоянии. При этом на Нерона был надет театральный костюм. Он играл на лире и читал поэму о гибели Трои.
Рим горел пять дней. После того как все закончилось потери стали очевидны. Полностью выгорели четыре района города. Плюс еще семь сильно пострадали. Нерон для выживших на пожаре людей открыл свои дворцы и дал все необходимое для существования. Он сделал все, чтобы избежать голодной смерти среди погорельцев.
Но народ обезумел от несчастья требовал расправы над виновником. Но император, не долго думая, обвинил в случившемся не так давно организованную в городе общину христиан. Именно тогда и случилось первое гонение христиан.
Для восстановления города Рима понадобилось очень много средств. Все провинции империи обложили единовременной данью. Благодаря этому за сравнительно короткий период удалось отреставрировать столицу по новой.
Летом 64 года в Риме разразился сильнейший пожар. Вечный город с его тесными, беспорядочно застроенными улицами и множеством деревянных домов частенько горел и раньше, но в этот раз из 14 римских кварталов огонь полностью уничтожил 10. Позднее Нерона задним числом обвинили в том, что он сам поджег свою столицу, чтобы получить наглядный образец для написания поэмы о гибели Трои. Обвинение это настолько абсурдно, что не нуждается в комментариях. После пожара Нерон затратил громадные средства на восстановление города, который теперь строился по генеральному плану и с учетом мер противопожарной безопасности. Считается, что император обвинил в поджоге Рима евреев и христиан, которых в большом количестве казнили на арене цирка, скормив диким зверям. Это было первое в истории гонение на христиан.
Когда устраиваемые Нероном праздники и восстановление Рима полностью истощили казну, император по примеру своих предшественников решил использовать закон «Об оскорблении величия», чтобы поправить свои финансовые дела. Жертвами данного предприятия стали многие богатые люди. Результатом этого стал заговор, который в 65 году созрел вокруг Гнея Кальпуния Пизона. Среди заговорщиков, как сенаторов, так и преторианцев, был и Сенека. Однако их замыслы были раскрыты. По приказу императора Пизон и Сенека покончили с собой.
Расправившись с заговорщиками, Нерон направился в поездку по Греции, которая продолжалась с 66 по 68 год. Греки высоко оценили творческие способности императора, но насколько они были искренни в своих похвалах, нам неизвестно. Покинув Рим и удалившись в Элладу, император совершил роковую ошибку. Оставив управление страной на нескольких особо любимых им вольноотпущенников, Нерон утратил бразды правления государством. Недовольство в армии и гвардии преторианцев вылилось в целую сеть заговоров. Сначала восстали легионы в Галлии под началом легата Гая Юлия Виндика, затем испанские легионы выдвинули своего кандидата на престол – легата Сервия Сульпиция Гальбу. В столице вспыхнул мятеж преторианцев, поддержанный сенатом. Нерон оказался низложенным и 9 июня 68 года покончил с собой. Династия Юлиев-Клавдиев пресеклась.
Статилия Мессалина
Statilia MessalinaТретья и последняя жена императора Нерона, правившего в 54-68 гг. Брак заключен в 66 г.
Нерон был ее пятым мужем.
Получила титул августы.
Была жива после 69 г.
Потомства не оставила.
Мессалина. Прегрешения и наказание
Испокон
веков чересчур любвеобильных женщин сравнивали с Мессалиной, супругой
римского императора Клавдия. Мессалина осталась в истории воплощением
распутства, жестокости и коварства. Но была ли история к ней
справедлива?
Многочисленные
адюльтеры - обычное дело во времена Калигулы. А эпоху от Калигулы до
Нерона в некотором смысле можно сравнить с сексуальной революцией
60-70-х годов ХХ века.
Мессалина
родилась в 20 году нашей эры в семье консула Марка Валерия Мессалы,
представителя древнего и знатного рода Валериев. Как водилось у
патрициев, девочку нарекли по имени отца. Если в семье рождалось
несколько дочерей, их просто нумеровали - Первая, Вторая и так далее.
Поскольку у Мессалины номера не было, скорее всего, она была
единственной дочерью рано умершего Мессалы.
Молодость Мессалины пришлась на период стремительных
перемен в Римской империи. Богатство и успех патрициев стали всецело
зависеть от степени близости к императору и влияния на него. Борьба за
место возле первого лица государства велась без правил и пощады. Падение
нравов знати было невиданным. Кроме того, Рим поглотил многие народы и
перенял их не слишком целомудренные обычаи. Особенно популярным оказался
греческий культ красоты и плотской любви. Еще недавно Рим был оплотом
патриархальности и сдержанности. Выходя на люди, римлянки кутались не
хуже современных мусульманок. Известен случай, когда сенатору коллеги
вынесли выговор за то, что он поцеловал свою жену в присутствии дочери.
Теперь же в моду вошли пышные пиры, которые по эллинскому образцу
начинались философскими беседами, а заканчивались оргиями. Вместе с
вином обильно лилась кровь - правители Вечного города губили на
гладиаторских боях сотни людей и животных. Тон упадку нравственности
задавали императоры. Многие пострадали от деспотизма и подозрительности
уже второго из них, Тиберия, а его приемник Калигула был откровенно
сумасшедшим. Он издевался над приближенными, а из их жен создал себе
гарем. Возразить никто не смел - даже косой взгляд на безумца мог стоить
жизни. Калигула не раз говорил, что, будь у римского народа одна шея,
он с радостью срубил бы ее.
В такой обстановке и росла Мессалина. Она вдоволь
наслушалась скабрезных историй и рано научилась привлекать мужчин с
помощью искусно подведенных глаз, румян и густых мускусных ароматов. В
четырнадцать лет римская девушка уже считалась невестой. Полагают,
именно в этом возрасте Мессалину и выдали замуж - за дядю императора,
почти 50-летнего Клавдия. Ее согласия никто не спрашивал, иначе она ни
за что не пошла бы за лысого хромого старика, о глупости которого в Риме
ходили легенды. Его престарелая мать, желая подчеркнуть чье-либо
ничтожество, говорила: "Да он глупее моего Клавдия!" При дворе Калигулы
его дядюшка был по сути шутом. В него бросали кости и гнилые яблоки,
заставляли плясать, а когда он, обессилев, засыпал где-нибудь в углу,
будили пинками и снова гнали к гостям. На самом деле Клавдий был неглуп и
хорошо образован, но привык притворяться - так было безопаснее. Слушая
грубый хохот императора и его любимцев, он только улыбался и копил
бессильную обиду. Не было счастья и в личной жизни - с первыми двумя
женами он развелся, потому что обе откровенно им
Клавдий заикался и хромал на левую ногу, но не был ни
слабоумным, ни невеждой. Он увлекался историей - его учителем и другом
был Тит Левий, крупнейший летописец. Клавдий даже создал учреждения,
подобные министерствам культуры пренебрегали. Мессалина же была с мужем
ласкова, нежна, всегда весела, утешала его после очередной обиды.
Клавдий заикался и хромал на левую ногу, но не был ни
слабоумным, ни невеждой. Он увлекался историей - его учителем и другом
был Тит Левий, крупнейший летописец. Клавдий даже создал учреждения,
подобные министерствам культуры
Через год после свадьбы Мессалина родила дочь Октавию,
еще через два года - сына Британника. Между этими событиями случилось
невероятное: шут стал монархом. Испытав на себе гнев Калигулы, трибун
Кассий Херея решил не ждать казни, а вонзил меч в живот тирану прямо в
Палатинском дворце. Его сторонники поймали не успевшего убежать Клавдия и
объявили его императором как ближайшего наследника трона. По другой
версии, сам Клавдий тщательно сплел нити заговора, взяв в сообщники
всесильного Каллиста, бывшего раба, ставшего министром финансов. Как бы
то ни было, в 41 году началось императорство Клавдия, а с ним и
Мессалины.
Беспредельная власть, однако, быстро испортила
молоденькую супругу императора. Она как капризный ребенок, желающий
заполучить то, что ей приглянулось, небрежно сметала с дороги мешавших
ей людей. Тацит приводит историю ее родственника Валерия Азиатика,
устроившего в своем имении самый красивый в Риме парк. Мессалина
пожелала его купить, но Азиатик отказался его продавать. Недолго думая,
она обвинила родича в заговоре, и его доставили на допрос к Клавдию.
Искусному в речах Азиатику почти удалось оправдаться, но на помощь
Мессалине пришел императорский секретарь Нарцисс. Вдвоем они вырвали у
мягкотелого Клавдия согласие на казнь обвиняемого. В виде последней
милости Азиатику позволили вернуться домой и вскрыть себе вены. Перед
эти гордый римлянин выбрал в своем парке место для погребального костра,
позаботившись, чтобы огонь не повредил его любимые деревья.
Вскоре проявилась еще одна неприглядная черта
императрицы - крайняя распущенность. Стареющий Клавдий, загруженный
государственными делами, не мог утолить ее любовных аппетитов, и
Мессалина стала все чаще уединяться с молодыми придворными. Император
оказался терпелив сверх меры. Он позволял фаворитам супруги подолгу
оставаться с ней наедине, а заходя в ее покои, непременно стучался,
чтобы незадачливый любовник успел спрятаться. Когда придворный лицедей
Мнестер не захотел уступать домогательствам Мессалины, она пожаловалась
мужу, и тот велел ослушнику выполнять все желания супруги. После этого
красавец Мнестер стал главным заместителем императора на ложе любви. Но и
его, и других царедворцев ненасытной Мессалине было мало. Сатирик
Ювенал поведал, что по ночам она отправлялась в бордели злачного района
Субура, где под именем гетеры Лизиски отдавалась всем желающим. Конечно,
она меняла одежду и надевала белокурый парик - римские жрицы любви
традиционно красились в блондинок. Но то один, то другой рыбак или
торговец узнавал в появлявшейся во время торжественных церемоний на
людях супруге императора свою ночную гетеру. Умные помалкивали,
остальные исчезали бесследно.
Возможно, Мессалина, как считают некоторые историки,
страдала каким-то недугом вроде нимфомании. Но скорее всего, это было
просто самоутверждение, достигаемое единственно возможным для женщины в
царстве мужчин способом. Правда, не исключено, что грехи Мессалины были
сильно преувеличены. Очернительство было развито в империи не меньше,
чем в наше время. Ненавидевшие Клавдия Сенека, Тацит и Ювенан перенесли
ненависть на его жену и включили уличные сплетни о ней в свои труды,
которым с почтением внимают современные ученые. По странному совпадению,
истории о Мессалине слово в слово повторяли легенды о распутных царицах
вроде Семирамиды или Клеопатры.
Скорее всего, Клавдий на самом деле знал о похождениях
супруги, но мало ими интересовался. Его положение и без того было
сложным - всю власть прибрали к рукам придворные Нарцисс, Каллист и
Паллант (все бывшие рабы). Жадные до денег, они вполне могли помочь
кому-либо из претендентов свергнуть Клавдия. Его спасало только то, что
он умело поддерживал в фаворитах лютую ненависть друг к другу.
Тем временем Мессалина впервые по-настоящему влюбилась.
Ее избранником оказался юный патриций Гай Силий, поразивший императрицу
искренними чувствами к… своей молодой жене. Она несколько месяцев
безуспешно пыталась его соблазнить, а в конце концов просто развела
Силия с женой и заняла ее место на супружеском ложе. Все приличия без
ума влюбленная Мессалина отбросила - она не только переехала в дом к
любимому, но и перевезла туда мебель из императорского дворца. По словам
Тацита, Мессалина "не украдкой, а в сопровождении многих открыто
посещала дом Силия, повсюду следовала за ним по пятам, щедро наделяла
его деньгами и почестями".
В 48 году наступила развязка. На лето Клавдий, как
многие знатные римляне, уехал в приморскую Остию, где было попрохладнее.
Мессалина воспользовалась этим, чтобы осуществить безумный план - при
живом муже выйти замуж за Силия. При помощи верных ей придворных был
подготовлен свадебный обряд. Перед алтарями богов новобрачные принесли
клятвы в верности. Потом начался шумный пир, где Мессалина и Силий
возлежали рядом и ласкали друг друга, не стесняясь гостей. Потом они
удалились в сад, где было постелено брачное ложе… В это время гонцы уже
мчались в Остию, чтобы известить императора о неслыханной дерзости его
супруги. Услышав новость, Клавдий пришел в ярость - ведь теперь речь шла
не просто об измене, но о попытке переворота. Он считал, что план
свадьбы придуман именно Силием, метившим в императоры. Это мнение
разделяли и некоторые римские историки, считавшие, что за молодым
патрицием стоял кто-то из тройки царедворцев Нарцисс-Каллист-Паллант.
Во всяком случае, это был не Нарцисс - он к тому времени
рассорился с Мессалиной и понимал, что после устранения Клавдия ему не
жить. Именно поэтому он поспешил в Остию и в деталях рассказал
императору о неслыханных даже для Рима прегрешениях его жены. Зная
Клавдия, Нарцисс привез с собой делегацию влиятельных сенаторов, которые
дружно возмущались поведением Мессалины. В один голос они требовали от
императора покарать вероломную супругу, и тот послушался. Пока его
кортеж готовился к возвращению в столицу, вперед устремились конные
стражники с приказом арестовать всех участников злополучной свадьбы.
Гостей Мессалины и Силия схватили утром следующего после
свадьбы дня. В тюрьме оказался и Гай Силий, но задержать императрицу
стражники не посмели. Мессалина решила использовать последнее средство.
Взяв с собой малолетних Октавию и Британника, она отправилась к воротам
Рима. В простой одежде, без украшений, она ждала Клавдия, надеясь, что
это зрелище разжалобит его. Возможно, так бы и случилось, но в дело
опять вмешался Нарцисс. Выехав вперед, он к радости собравшейся толпы
начал обличать Мессалину. В застывшую у ворот женщину полетели гнилые
фрукты. Император, не желая вмешиваться в скандал, проехал мимо.
Не давая утихнуть его гневу, хитроумный Нарцисс отвел
Клавдия в дом Гая Силия, где тот увидел свои подарки Мессалине и мебель
из дворца. Присутствующие здесь же командиры преторианской гвардии
потребовали жестокого наказания для расхитителей императорской
собственности. Ссориться с преторианцами было опасно, и Клавдий поборол
остатки сочувствия к жене. Правда, сам он устранился от суда и расправы,
целиком поручив их Нарциссу.
Для начала были казнены десять придворных, объявленных
любовниками Мессалины. Не уцелел и Мнестер, кричавший, что он всего лишь
выполнял приказ императора. Силий погиб последним - он держался твердо и
требовал ускорить казнь, чтобы избавиться от позора. Мессалина казней
не видела - ее держали под охраной в саду, который она некогда отобрала у
Валерия Азиатика. Император не знал, как с ней поступить.
Мессалина надеялась, что Клавдий пощадит ее хотя бы из
любви к детям. Кроме того, с точки зрения римского права, ее брак с
Силием был не так уж незаконен. В тогдашнем Риме развестись было просто -
надо было только послать мужу или жене разводное письмо с указанием
причины. Обычно такой причиной была неверность, и Клавдий был замечен в
ней - историки пишут о многих его любовницах. Мессалина уверяла, что
письмо было послано ею накануне свадьбы. Обвинители отрицали факт его
получения. В глубине души все участники этой драмы знали: император
всегда прав, и доказывать ему что-то бессмысленно. Знала это и мать
Мессалины, Лепида, которая уговаривала дочь добровольно уйти из жизни.
Мессалина не раз подносила кинжал к груди и снова опускала - легко ли
молодой, полной сил и желаний женщине расстаться с жизнью? Так прошло
несколько дней. Император по-прежнему не отдавал приказа о казни жены, а
потом прошел слух, что он собирается с ней встретиться. Нарцисс пришел в
ужас: опытная соблазнительница легко выпросила бы себе прощение. Тем же
вечером он послал в сад трибуна и вольноотпущенника с солдатами. Они
объявили Мессалине, что пришли убить ее, и закололи ее мечами.
По словам Тацита, когда пирующему Клавдию сообщили о
смерти Мессалины, он даже не спросил, была ли эта смерть добровольной
или насильственной. Только потребовал кубок с вином и осушил его единым
духом. "В последующие дни, - писал историк, - он не выказал ни малейших
признаков ни радости, ни гнева, ни скорби… как при виде ликующих
обвинителей, так и глядя на подавленных горем детей". Он позволил
сенаторам уничтожить все статуи Мессалины и вычеркнуть ее имя из
официальных документов. Другие источники сообщали, что Клавдий все же
проявлял скорбь и пообещал никогда больше не жениться.
Тем не менее уже в том же году император отправился к
алтарю с молодой вдовой Агриппиной Младшей. Он усыновил ее сына Нерона,
которого Агриппина любила до безумия. Однажды ей предсказали, что
отпрыск будет царствовать, но при этом убьет свою мать, и она ответила:
"Пусть убьет, лишь бы царствовал". Постепенно в руках коварной и упорной
Агриппины сосредоточилась вся власть в империи. Нарцисс и Каллист
пытались сопротивляться, но были отправлены в изгнание. А осенью 54
года, едва Нерон достиг совершеннолетия, его мать отравила Клавдия.
Смерть зажившегося старика вызвала в Риме всеобщую радость, а наставник
Нерона написал на покойного злую сатиру. В ней Клавдий после смерти
превращался не в бога, как другие властители, а в тыкву.
Император Нерон известен не только тем, что отравил свою
мать и учителя Сенеку, но и тем, что в его правление произошел
величайший пожар в Риме символ глупости.
Император Нерон известен не только тем, что отравил свою
мать и учителя Сенеку, но и тем, что в его правление произошел
величайший пожар в Риме
Став новым императором, Нерон превзошел в жестокости
Калигулу. Он сделал своей женой дочь Мессалины Октавию, но при этом
открыто изменял ей, а позже велел убить, чтобы не путалась под ногами.
Своего соперника, сына Мессалины Британника, накануне его 14-летия
отравил на пиру. Умертвил даже мать Мессалины, престарелую Лепиду.
Потом, как и было предсказано, настал черед и его собственной матери,
которая слишком уж докучала Нерону наставлениями. По той же причине
погиб и Сенека, осмелившийся порицать поведение своего ученика. А потом и
сам Нерон пал жертвой заговорщиков, положивших конец первой римской
династии Юлиев-Клавдиев.
К тому времени Мессалина была почти забыта. До наших
дней дошло лишь несколько ее портретов - в основном на монетах, да и то
лишь тех, которые чеканились в провинциях. Граверы, никогда не видевшие
императрицу, изображали ее, как боги на душу положат. Обычно ее наделяли
благородной полнотой и другими чертами зрелой матроны. Поэтому много
веков спустя с Мессалиной стали сравнивать зрелых женщин, одержимых
страстью к мужчинам помоложе. Возник даже медицинский термин
"мессалинизм", хотя злополучная любительница наслаждений не дожила и до
30 лет. Но это никого не интересовало. Легенда есть легенда, и она до
сих пор волнует воображение больше, чем реальная жизнь римлянки, не
повинной во многих из приписанных ей преступлений.
ежду тем Мессалина, уверенная в своей безнаказанности, перешла все границы и, оставаясь женой Клавдия, в 48 году открыто вышла замуж за своего очередного любовника – самого красивого римского юношу всадника Гая Силлия, которого решила возвести на престол. Оскорбленный этим поступком Нарцисс немедленно доложил об этом Клавдию, и Мессалина была немедленно казнена. Новой супругой принцепса стала его племянница Агриппина Младшая, дочь Германика. Будучи, как и ее предшественница, женщиной волевой, она быстро подчинила мужа своему влиянию и ввела в дом Домиция Нерона, своего сына от первого брака, заставив Клавдия сначала усыновить (50 год н. э.), а затем и женить его на своей дочери Октавии (53 год н. э.). Имея законного сына и наследника Клавдия Британика, принцепс завещал престол Нерону. Однако Агриппине Младшей показалось этого мало, и 13 октября 54 года она отравила своего мужа, чтобы освободить трон для сына.
Усыновленный Клавдием в возрасте 13 лет, Нерон был отдан на воспитание сенатору и философу Аннею Сенеке. Также большое благотворное влияние на будущего принцепса имел префект претория Афраний Бурр. Считается , что пока Нерон прислушивался к советам этих мудрых и сдержанных людей, принадлежавших к сенатской партии, он был хорошим правителем. За это время император преобразовал финансовую и судебную систему, а также достиг весьма серьезных успехов во внешней политике. В 58–63 годах легионы под командованием Гнея Домиция Корбулона успешно воевали с парфянами и утвердили господство римлян в Армении. В 61 году на юге Британии вспыхнуло восстание. Племя икенов под предводительством королевы Боудикки начало истребление римских поселенцев. Однако наместник провинции Светоний Паулин оказался талантливым полководцем и довольно скоро разгромил бриттов.
Когда же в 62 году Бурр умер, Нерон перестал слушаться «разумных» советов, перестал заниматься государственными делами, переложив их на нового префекта претория Софония Тигеллина, и начал творить произвол. Однако правление Нерона началось с того, что по его приказу был отравлен юный Британик, который теоретически мог предъявить свои претензии на престол. В 59 году император расправился со своей матерью Агриппиной Младшей, пытавшейся полностью подчинить его своей воле. После этого Нерон развелся с Октавией, тоже впоследствии убитой по его приказу, и смог жениться на красавице Поппее Сабине.
Нерон с ранней юности серьезно увлекался искусством, писал поэмы и занимался пением. Он с удовольствием выступал перед публикой, причем не только перед своими приближенными, но и в театре. Поскольку до нас не дошло ни одного произведения, созданного императором, мы не можем с чужих и далеко не объективных слов судить о степени его таланта. Вполне возможно, что Нерон был очень хорошим поэтом и прекрасным певцом. У нас нет достоверных сведений, подтверждающих или опровергающих это.
Летом 64 года в Риме разразился сильнейший пожар. Вечный город с его тесными, беспорядочно застроенными улицами и множеством деревянных домов частенько горел и раньше, но в этот раз из 14 римских кварталов огонь полностью уничтожил 10. Позднее Нерона задним числом обвинили в том, что он сам поджег свою столицу, чтобы получить наглядный образец для написания поэмы о гибели Трои. Обвинение это настолько абсурдно, что не нуждается в комментариях. После пожара Нерон затратил громадные средства на восстановление города, который теперь строился по генеральному плану и с учетом мер противопожарной безопасности. Считается, что император обвинил в поджоге Рима евреев и христиан, которых в большом количестве казнили на арене цирка, скормив диким зверям. Это было первое в истории гонение на христиан.
Когда устраиваемые Нероном праздники и восстановление Рима полностью истощили казну, император по примеру своих предшественников решил использовать закон «Об оскорблении величия», чтобы поправить свои финансовые дела. Жертвами данного предприятия стали многие богатые люди. Результатом этого стал заговор, который в 65 году созрел вокруг Гнея Кальпуния Пизона. Среди заговорщиков, как сенаторов, так и преторианцев, был и Сенека. Однако их замыслы были раскрыты. По приказу императора Пизон и Сенека покончили с собой.
Расправившись с заговорщиками, Нерон направился в поездку по Греции, которая продолжалась с 66 по 68 год. Греки высоко оценили творческие способности императора, но насколько они были искренни в своих похвалах, нам неизвестно. Покинув Рим и удалившись в Элладу, император совершил роковую ошибку. Оставив управление страной на нескольких особо любимых им вольноотпущенников, Нерон утратил бразды правления государством. Недовольство в армии и гвардии преторианцев вылилось в целую сеть заговоров. Сначала восстали легионы в Галлии под началом легата Гая Юлия Виндика, затем испанские легионы выдвинули своего кандидата на престол – легата Сервия Сульпиция Гальбу. В столице вспыхнул мятеж преторианцев, поддержанный сенатом. Нерон оказался низложенным и 9 июня 68 года покончил с собой. Династия Юлиев-Клавдиев пресеклась.
Biographie
Né à Épinal, le 19 janvier 1901.
Ayant grandi en Savoie, puis à Grenoble où il passa ses licences de droit, d’histoire et de géographie, Daniel-Rops obtint l’agrégation d’histoire et entama une carrière de professeur, qui le conduisit successivement aux lycées de Chambéry, Amiens, Bordeaux, puis au lycée Pasteur de Neuilly. Très tôt attiré par la littérature, il développa des activités parallèles d’essayiste et de romancier, et devait définitivement abandonner l’enseignement en 1945, pour se consacrer entièrement à l’écriture.
Ses romans : L’Âme obscure (1929), Mort, où est ta victoire ? (1934), L’Épée de feu (1939), tout autant que ses essais : Notre inquiétude (1927), Le Monde sans âme (1930), Rimbaud, le drame spirituel (1935), Pascal et notre cœur, Par delà notre nuit, Réflexions sur la volonté, Histoire sainte, Jésus en son temps, Mystiques de France, etc., révèlent un écrivain catholique préoccupé d’accorder la tradition religieuse à l’évolution de l’esprit moderne.
Possédant une rare connaissance des Écritures et des textes sacrés, Daniel-Rops entendait, en vulgarisateur, ouvrir les chemins de la foi au plus grand nombre. On lui doit en particulier une Histoire de l’Église du Christ, en neuf volumes.
Après la guerre, Daniel-Rops fut, de 1948 à sa mort, directeur de la revue Ecclesia.
Lauréat, en 1946, du grand prix de littérature de l’Académie française, Daniel-Rops fut élu à l’Académie française le 3 mars 1955, par 15 voix au fauteuil d’Édouard Le Roy. C’est André Siegfried qui le reçut le 22 mars 1956.
Mort le 27 juillet 1965.
Ayant grandi en Savoie, puis à Grenoble où il passa ses licences de droit, d’histoire et de géographie, Daniel-Rops obtint l’agrégation d’histoire et entama une carrière de professeur, qui le conduisit successivement aux lycées de Chambéry, Amiens, Bordeaux, puis au lycée Pasteur de Neuilly. Très tôt attiré par la littérature, il développa des activités parallèles d’essayiste et de romancier, et devait définitivement abandonner l’enseignement en 1945, pour se consacrer entièrement à l’écriture.
Ses romans : L’Âme obscure (1929), Mort, où est ta victoire ? (1934), L’Épée de feu (1939), tout autant que ses essais : Notre inquiétude (1927), Le Monde sans âme (1930), Rimbaud, le drame spirituel (1935), Pascal et notre cœur, Par delà notre nuit, Réflexions sur la volonté, Histoire sainte, Jésus en son temps, Mystiques de France, etc., révèlent un écrivain catholique préoccupé d’accorder la tradition religieuse à l’évolution de l’esprit moderne.
Possédant une rare connaissance des Écritures et des textes sacrés, Daniel-Rops entendait, en vulgarisateur, ouvrir les chemins de la foi au plus grand nombre. On lui doit en particulier une Histoire de l’Église du Christ, en neuf volumes.
Après la guerre, Daniel-Rops fut, de 1948 à sa mort, directeur de la revue Ecclesia.
Lauréat, en 1946, du grand prix de littérature de l’Académie française, Daniel-Rops fut élu à l’Académie française le 3 mars 1955, par 15 voix au fauteuil d’Édouard Le Roy. C’est André Siegfried qui le reçut le 22 mars 1956.
Mort le 27 juillet 1965.
http://christocentrix.over-blog.fr/article-25649930.html
Notre Civilisation est-elle mortelle? (Daniel-Rops)
Henri Petiot, dit « Daniel-Rops » est un écrivain et historien français, né à Épinal le 19 janvier 1901 et mort à Chambéry le 27 juillet 1965
"Comme un glas étouffé aux clochers de l'Histoire, la phrase célèbre du poète fait écho aux dépêches d'agence qui nous parviennent des conférences internationales. « Nous autres, civilisations, nous savons maintenant que nous sommes mortelles. Paul Valéry l'écrivit dans une de ces intuitions fulgurantes dont son oeuvre s'émaille, au lendemain de « l'autre guerre », de cette guerre que nos pères avaient faite dans l'espoir de fonder une paix éternelle et qui, plus humblement, ne nous apparaît plus que comme flanquée du numéro 1 dans la liste des conflits mondiaux dont le XXème siècle entier retentira sans doute. Le seul gain réel que nous ait apporté le quart de siècle écoulé depuis lors est de nous faire apparaître l'assertion du poète comme l'expression d'une évidence. Maintenant, par nos fibres secrètes, par nos entrailles, nous le savons bien que nous appartenons à une civilisation mortelle !
Considérons l'Histoire ; il est trop évident qu'elle est un cimetière de civilisations. Ce que l'intuition poétique du divin Platon avait perçu à travers le mythe de l'Atlantide, nous le confirmons de nos jours. Il n'y a guère de jours où la science archéologique ne fasse ressurgir des couches de terre et des amas des siècles, les traces de sociétés disparues. C'est là un des phénomènes les plus extraordinaires, les moins admissibles pour l'intelligence et la sensibilité humaines, que la totale, la radicale disparition de sociétés qui furent grandes, de puissances qui furent redoutables et dont, pendant des millénaires, la trace a pu demeurer perdue.
Ainsi la Crète du Roi Minos n'était-elle qu'un nom, le support de quelques légendes grecques d'ailleurs contradictoires, l'horrible Minotaure, l'excellent Minos, juge des Enfers, jusqu'au jour où, il y a un demi-siècle, Evans découvrit les somptueux débris de ce qui avait été la plus exquise des civilisations. Et pourtant, comme elle avait été prospère, la société crétoise des belles années antérieures au XXIIème siècle avant notre ère ! Comme elle avait été fière de ses palais, de son confort, de son chauffage central, de ses joailleries et du chic « parisien » de ses femmes ! Le choc brutal de l'invasion aryenne... Et ce fut, pour trois millénaires, l'obscurité.
Ainsi encore, en Asie Mineure, l'étrange royaume du Hattou, des Hittites dont parlait, -de ci de là, un verset de la Bible, et qui, pour nos pères, n'était rien de plus qu'un mot. Mille ans durant, ou presque, les rois hittites pourtant avaient dominé un pays grand comme cinq fois la France, atteint sous leur Louis XIV - qui se nommait Souppilouliouma - à un niveau d'art remarquable, tenu tête à l'Egypte de Ramsès II. Et d'eux, néanmoins, il n'était rien resté que ces brèves allusions de la Genèse et du Livre des Rois, jusqu'à ce qu'en 1915, le professeur tchèque Hrozny eût réussi à lire les 2.500 tablettes trouvées dix ans plus tôt à Boghaz-Keui, en Turquie et eût fait revenir à l'histoire ces disparus. Ainsi enfin, - mais bien d'autres exemples pourraient être cités, - à l'autre bout du monde, perdu au milieu du Pacifique, cette civilisation de Polynésie, cet empire liquide vaste comme toutes les Russies, dont on ne soupçonne le prodigieux développement que par les très énigmatiques statues trouvées dans l'île de Pâques, mais dont on ne sait à peu près rien. Et son voisin l'empire, - maritime également - des Carolines, dont l'île de Ponape, Venise des antipodes, est peut-être la capitale déchue, mais où des palais en blocs cyclopéens évoquent encore une splendeur passée... Tout cela et bien d'autres, rien de plus que des cadavres, les cadavres des défuntes civilisations.
Alors, nous nous demandons : que signifierait pour nous, civilisation des hommes blancs du XXème siècle, un destin semblable ? La mort de notre civilisation est-elle concevable ? L'esprit répugne à l'envisager presque autant que notre mort personnelle, et il sait se trouver des raisons pour n'y point croire. Cette organisation que nous avons créée, cette domination que nous avons imposée à la matière, ne sont-ce pas là des garants ? Encore même un cataclysme arriverait-il à détruire une partie de ces formes de vie sur un point du globe, qu'elles resteraient ailleurs. Ce « monde fini » dont parle Valéry, n'est-il pas devenu, par sa vastitude même, un monde indestructible ?
Faut-il le dire ? Cela n'est pas d'une vérité incontestable. Dans toute société, deux élément se lient : l'un relève de la culture, l'autre de la civilisation. Le premier correspond à un certain degré d'organisation matérielle et de contrôle sur la nature ; l'autre ressortit à un certain perfectionnement intérieur, à un ensemble de données morales et spirituelles.
La culture de la civilisation blanche occidentale est-elle, en soi, indestructible ? Cela n'est pas entièrement vrai. Sans doute tous les peuples de la terre ont-ils désormais appris l'usage de l'avion, de l'automobile et de toutes les techniques, et même si tous les blancs venaient à disparaître, de telles acquisitions auraient des chances de survivre. Mais serait-ce là ce que nous entendons quand nous rêvons d'une durée infinie de notre civilisation ? Et, au surplus, est-il au delà de toute hypothèse que les moyens de destruction devenant pratiquement illimités, la société blanche finisse par se détruire elle-même, soit par la bombe atomique, ou telle invention pire, soit par la déchéance complète, la paralysie générale d'un organisme épuisé par des siècles de guerres ?
Et quant aux valeurs véritables de civilisation, n'est-il pas certain - l'expérience actuelle nous le prouve - que des crises plusieurs fois répétées peuvent très bien aboutir à en ruiner les bases les plus profondes, à rejeter l'humanité blanche vers une barbarie morale et intellectuelle, dont la férocité générale et la baisse de l'esprit seraient les signes éclatants ?
Il faut nous en convaincre. Le destin qui fut celui d'Assour et de Babylone, de l'Egypte pharaonique, de Rome et de tant d'autres « civilisations », nous pouvons parfaitement le connaître. Il est là, droit devant nous.
Et c'est ici que, sans tomber dans le pessimisme catastrophique et en demeurant sur le seul plan des considérations d'histoire, on peut se demander s'il n'y a pas des lois profondes qui, régissant les sociétés humaines, les mènent aussi inéluctablement à la mort que les individus. Certains l'ont pensé, et ont appuyé cette thèse d'arguments qui ne sont pas sans poids. Le plus solide a été sans doute Oswald Spengler, dont le Déclin de l'Occident est apparu, il y a quelque vingt-cinq ans, comme la plus minutieuse - et la plus cruelle - des prophéties. A le relire aujourd'hui, un tel ouvrage, en dépit d'intentions nationalistes allemandes passablement suspectes, ne laisse pas d'impressionner.
Serait-il vrai que chaque forme de civilisation eût, biologiquement, son temps mesuré ? Un millénaire, en gros, déclare Spengler. La prophétie prêterait à discussions chiffrées, mais ce qui paraît beaucoup plus solide, c'est l'évolution que l'auteur germanique considère, la courbe qu'il trace pour chacune des sociétés qu'il analyse : Inde, Antiquité classique, Arabie, Occident. Dans l'histoire de chacune d'elles, il montre quatre stades correspondant à quatre âges, à quatre saisons.
Dans un Printemps, chaque société humaine verrait s'éveiller une âme spontanée, intuitive et se réaliser des richesses « suprapersonnelles » de foi et d'enthousiasme : c'est l'époque de la cathédrale et de la croisade chez nous, des Védas dans l'Inde, des grands mythes et de l'orphisme en Grèce.
Puis, au cours d'un Eté, se produit la « maturation de la conscience intérieure », la naissance de l'esprit critique : c'est la plénitude des Upanishads, des Pythagoriciens, chez nous de Pascal et de Descartes, du grand siècle.
L'Automne verrait peu à peu l'Intellect pur prendre le pas sur les forces vitales et la puissance créatrice fléchir.
Enfin, l'Hiver serait pour les sociétés - recopions mot à mot ses formules prophétiques - « le temps des civilisations cosmopolites » où « s'éteint la force créatrice de l'âme », où
« la vie même devient un problème », où « la masse irreligieuse ne connaît plus que les choses pratiques », où, comme dirait Nietzsche, "Dieu est mort".
Une telle vue laisse à rêver. Ainsi donc, serait-ce par le jeu de forces intérieures que les sociétés iraient à la mort ? La loi biologique, plus forte que les volontés humaines, les condamnerait-elle à disparaître, leur temps accompli ? Et les événements extérieurs qui, dans l'Histoire, semblent déterminants, - invasions barbares ou bombardements atomiques, - seraient-ils, en définitive, aussi épisodiques et déterminés que le sont, pour chacun de nous, les causes hasardeuses, - accident ou maladie, - qui nous mènent tous à une inéluctable fin ? Si l'on songe à ce que représente vraiment le drame de notre monde, à cette immense somme de trahisons dont l'homme moderne s'est, envers lui-même, rendu coupable, une telle hypothèse ne paraît pas du tout inacceptable et la loi de biologie historique rejoint, au fond de notre conscience, un sentiment de désespoir et de dégoût de vivre que nous connaissons bien".
DANIEL-ROPS (Chants pour les abîmes, 1949)
Случилось это еще тогда, когда Римская империя не была большим и мощным государством. Ее столица, город Рим, проживала самое начало своей истории…
В тот период Риму пришлось пережить много нападений. Однажды пришли с войной галлы, — племена, которые стали прародителями современных французов и жили на территории нынешней Франции. Есть мнение, что галлы решили завладеть Римом после того, как попробовали тамошнее вино — так оно им понравилось, что решили завоевать и страну-производителя.
Во главе войска стоял вождь Бренн. Когда его спросили, по какому праву он присваивает чужое добро и громит римлян, тот ответил: «На конце мечей мы несем наше право. Этот мир принадлежит сильным!»
Галлы быстро разделались с римлянами и загнали остатки перепуганного и разбежавшегося войска на Капитолийский холм. Он был защищен скалами и потому неприступен. Галлы окружили его. Пройти мимо них незамеченным было немыслимо, так что ни подняться на Капитолийский холм и оказать помощь осажденным, ни спуститься с него в город никто не мог. Была, как всегда в таких случаях, одна тайная тропинка, но галлы быстро узнали о ней.
Бренн захотел перебить оставшихся римских воинов, поэтому выбрал самых смелых и надежных своих подданных, и отправил на Капитолий. Часовые их не заметили — они были такие измученные и отчаявшиеся, что спали глубоким сном. И не миновать бы им гибели, если бы не священные гуси, жившие в храме Юноны. Птицы уловили движение и подняли шум, крик, разбудив часовых, а те подняли тревогу, так что нападение галлов удалось отбить.
Вот так гуси Рим спасли.
Как сообщает ИТАР-ТАСС, кошки получили в Риме почти такие же права, как в древние времена в Египте, то есть стали почти священными животными, убивать которых грех. Такое отношение они заслужили, не однажды став спасителями города от различных напастей. Любопытно, что об этом говорят значительно реже, чем вспоминают историю спасения Рима гусями.
В частности, еще в 20-х годах прошлого столетия во время раскопок, происходящих на территории Torre Argentina в Риме, археологи случайно разрушили перегородки и тайные подземные ходы в древних зданиях. На поверхность были выпущены целые полчища мышей и крыс. И только кошки помогли людям справиться с этим нашествием. Впоследствии Torre Argentina стал официальным кошачьим приютом, который действует и в настоящее время, защищая от невзгод 250-300 кошек.
Между прочим, в области "видения" оттенков серого кошки — настоящие рекордсмены: они способны различать 25 типов мышиной окраски. Кроме того, кошки признанные предсказатели землетрясений.
С кошками связана и одна из самых трагических страниц в истории Европы. В XIV веке все европейские государства сильно пострадали от "Черной смерти", – бубонной чумы, унесшей жизни почти одной трети всего населения континента. Началась эпидемия страшной болезни с того, что римская католическая Церковь объявила кошек исчадиями ада, ведьмами, и призвала всячески их уничтожать. В результате чрезмерно расплодились крысы, являющиеся разносчиком чумной инфекции. В XIV веке, правда, всю ответственность за чуму пытались традиционно возложить на евреев.
По данным римского Комитета по защите прав животных (Ufficio dei diritti degli animali), в "Вечном городе" сейчас существует 300 тыс. брошенных кошек, которые находят приют среди памятников античной истории. За ними ухаживают добровольцы (в основном сердобольные старушки). Закон Рима от 1991 года запрещает убивать бездомных котов.
Ключевые слова:
Комментариев нет:
Отправить комментарий